ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΤΩΝ ΤΕΑ

ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ Η λογιστική είναι ένας κλάδος των οικονομικών, ο οποίος πραγματεύεται την χρηματοοικονομική ιστορία των οντοτήτων την οποία παρακολουθεί, συγκεντρώνει, ομαδοποιεί και παρουσιάζει με συγκεκριμένο τρόπο, που καταλήγει στις γνωστές σε όλους μας χρηματοοικονομικές καταστάσεις: (α) ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟ (β) ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ (γ) ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ Ή ΠΡΟΣΑΡΤΗΜΑ Υπάρχουν δύο ακόμα καταστάσεις, η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΚΑΘΑΡΗΣ ΘΕΣΗΣ και η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΑΜΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ, οι οποίες είναι παράγωγες των τριών προαναφερθέντων, δηλαδή συντάσσονται με τη χρήση στοιχείων από αυτές.

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ Η ελεγκτική είναι επίσης ένας κλάδος των οικονομικών ο οποίος αποσκοπεί στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των χρηστών επί των χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Στα πλαίσια αυτά, ένας ανεξάρτητος ελεγκτής (ορκωτός ελεγκτής), ελέγχει τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις και εκφράζει γνώμη για το εάν αυτές έχουν συνταχθεί με το πλαίσιο αναφοράς που τις διέπει.

ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΤΑΜΕΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ Δεν υπάρχει ξεκάθαρο τοπίο. Γιατί; Υπάρχουν διάσπαρτες και αλληλοαναιρούμενες διατάξεις σε διάφορα νομοθετήματα. Κλαδικό Λογιστικό Σχέδιο των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης (ΠΔ 80/97). ΕΛΠ (Ν. 4308/2014), με ισχύ από 01.01.2015, τα οποία βασίζονται στην Ευρωπαϊκή Λογιστική Οδηγία (Λογιστική Οντοτήτων του Ιδιωτικού κυρίως Τομέα) και συνεπώς υπό την ευρεία έννοια καλύπτουν και τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης. ΔΠΧΑ ή ΔΛΠ (Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα), τα οποία καθιερώνονται ως ελεύθερη επιλογή της διοίκησης από το νόμο περί ΕΛΠ, με την προϋπόθεση ότι εφαρμόζονται για πέντε συνεχή έτη. Απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης του 2003, η οποία στο άρθρο 12 αναφέρει ότι Τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης για την τήρηση των λογιστικών βιβλίων τους υποχρεούνται να εφαρμόζουν το ΠΔ 80/97 σε συνδυασμό με τα ΔΛΠ.

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ Υιοθέτηση ενός συγκεκριμένου και κατάλληλου πλαισίου, το οποίο θα παράγει αξιόπιστες χρηματοοικονομικές καταστάσεις και αυτό μπορεί να γίνει βάσει των ΕΛΠ, τα οποία εκτός των δικών τους διατάξεων, παραπέμπουν στα ΔΛΠ. Η υιοθέτηση του ενός εκ των δύο προϋποθέτει κάποιου είδους επέμβαση στη νομοθεσία, διότι με βάση το Ν. 4308/2014, οι οντότητες μπορούν να επιλέγουν ελεύθερα ποιο θα εφαρμόσουν.

ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΟΥΝ ΤΑ ΔΥΟ ΠΛΑΙΣΙΑ (ΕΛΠ ΚΑΙ ΔΛΠ) ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΤΕΑ 1.Βασική αρχή των ΕΛΠ είναι η κλιμάκωση της ποσότητας των παρεχόμενων στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις πληροφοριών ανάλογα με το μέγεθος της οντότητας. Συνεπώς, μικρά ΤΕΑ θα δίνουν λίγες και μεγάλα ΤΕΑ πολλές πληροφορίες. Στα ΔΛΠ δεν προβλέπεται κάτι αντίστοιχο.

2.Τα ΕΛΠ, ως γενικό πλαίσιο, δεν κάνουν σαφή αναφορά στις λογιστικές ιδιαιτερότητες των ΤΕΑ. Τα ΔΛΠ έχουν ειδικό πρότυπο (αν και παλαιό ΔΛΠ 26) για οντότητες όπως τα ΤΕΑ, στο οποίο οι οικονομικές καταστάσεις διαφοροποιούνται ανάλογα με το αν τα προγράμματα είναι καθορισμένων εισφορών ή καθορισμένων παροχών. Φαίνεται λοιπόν αρχικά ότι μπορεί να προκύπτουν ουσιώδεις διαφοροποιήσεις αναφορικά με την αναγνώριση των προβλέψεων για παροχές στους ασφαλισμένους, για τα ΤΕΑ που λειτουργούν σε καθαρά κεφαλαιοποιητική βάση. Οι εν λόγω διαφοροποιήσεις πάντως, δεν δημιουργούν ιδιαίτερο πρόβλημα, διότι στα ΕΛΠ υπάρχει διάταξη (παρ. 7 άρθρου 17) για αναζήτηση ερμηνευτικής καθοδήγησης από τα σχετικά ΔΠΧΑ και επιπλέον για αντίστοιχο θέμα (που αφορά τις προβλέψεις για παροχές σε εργαζομένους), η εγκύκλιος που έχει εκδοθεί για την εφαρμογή των ΕΛΠ, κάνει την διάκριση μεταξύ προγραμμάτων καθορισμένων εισφορών και καθορισμένων παροχών (παράγραφοι 22.13.1 και 22.13.2).

3.Τα ΕΛΠ προβλέπουν συγκεκριμένα υποδείγματα χρηματοοικονομικών καταστάσεων (ισολογισμού και αποτελεσμάτων περιόδου), ενώ στα ΔΠΧΑ δεν υπάρχουν αντίστοιχα υποδείγματα, αλλά μόνο περιγραφή του περιεχομένου τους. Η εν λόγω διαφοροποίηση, δεν δημιουργεί επίσης ιδιαίτερο πρόβλημα, διότι στα ΕΛΠ υπάρχει διάταξη (παρ. 12 άρθρου 16), που επιτρέπει την προσαρμογή της μορφής, του περιεχομένου και της ονοματολογίας των κονδυλίων και των λογαριασμών των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, εάν αυτό απαιτείται από την ιδιαίτερη φύση του κλάδου δραστηριότητας της οντότητας.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Το συμπέρασμα από τα ανωτέρω είναι ότι Το συμπέρασμα από τα ανωτέρω είναι ότι βάσει των ΕΛΠ και της παραπομπής τους στα ΔΛΠ μπορεί να υιοθετηθεί ένα αξιόπιστο, διαβάσιμο και διεθνώς αποδεκτό λογιστικό πλαίσιο για τα ΤΕΑ.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΕΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΘΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΕΙΣΦΟΡΩΝ Κατάσταση περιουσιακών στοιχείων διαθέσιμων για παροχές 20Χ1 20Χ0 Επενδύσεις σε εύλογη αξία Ομόλογα 41.000,00 45.000,00 Μετοχές 34.000,00 33.000,00 Αμοιβαία κεφάλαια 9.600,00 11.000,00 Επενδυτικά Ακίνητα 23.000,00 28.000,00 Ιδιοχρησιμοποιούμενα ακίνητα 14.000,00 15.000,00 Λοιπά 3.700,00 2.000,00 Σύνολο επενδύσεων 125.300,00 134.000,00 Απαιτήσεις Δουλευμένοι τόκοι 3.970,00 3.000,00 Δουλευμένες απαιτήσεις από ασφαλισμένους 13.000,00 7.000,00 Σύνολο απαιτήσεων 16.970,00 10.000,00 Ταμιακά διαθέσιμα και ισοδύναμα 3.070,00 Σύνολο περιουσιακών στοιχείων 145.270,00 147.070,00 Υποχρεώσεις Οφειλόμενες παροχές σε ασφαλισμένους 4.000,00 Λοιπές υποχρεώσεις 1.000,00 800 Δουλευμένα έξοδα 500 900 Σύνολο υποχρεώσεων 3.500,00 5.700,00 Καθαρά περιουσιακά στοιχεία διαθέσιμα για παροχές 141.770,00 141.370,00

Κατάσταση πλεονάσματος ελλείμματος περιόδου 20Χ1 20Χ0 Εισόδημα επενδύσεων Τόκοι 3.900,00 3.200,00 Μερίσματα 2.000,00 2.400,00 Διαφορές εύλογης αξίας επενδύσεων -1.500,00 300 Σύνολο εισοδήματος από επενδύσεις 4.400,00 5.900,00 Εισφορές ασφαλισμένων 32.870,00 29.000,00 Εισφορές εργοδοτών 10.000,00 9.800,00 Σύνολο εισφορών 42.870,00 38.800,00 Παροχές πληρωθείσες/πληρωτέες -43.000,00 -40.600,00 Λοιπά έξοδα -3.800,00 -3.810,00 Φόρος εισοδήματος -70 -65 Έλλειμμα/πλεόνασμα περιόδου 400,00 225,00 Καθαρά περιουσιακά στοιχεία διαθέσιμα για παροχές στην αρχή της περιόδου 141.370,00 141.145,00 Πλεόνασμα περιόδου 400 225 Καθαρά περιουσιακά στοιχεία διαθέσιμα για παροχές στο τέλος της περιόδου 141.770,00

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΕΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΘΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ Κατάσταση περιουσιακών στοιχείων διαθέσιμων για παροχές 20Χ1 20Χ0 Επενδύσεις σε εύλογη αξία Ομόλογα 41.000,00 45.000,00 Μετοχές 34.000,00 33.000,00 Αμοιβαία κεφάλαια 9.600,00 11.000,00 Επενδυτικά Ακίνητα 23.000,00 28.000,00 Ιδιοχρησιμοποιούμενα ακίνητα 14.000,00 15.000,00 Λοιπά 3.700,00 2.000,00 Σύνολο επενδύσεων 125.300,00 134.000,00 Απαιτήσεις Δουλευμένοι τόκοι 3.970,00 3.000,00 Δουλευμένες απαιτήσεις από ασφαλισμένους 13.000,00 7.000,00 Σύνολο απαιτήσεων 16.970,00 10.000,00 Ταμιακά διαθέσιμα και ισοδύναμα 3.070,00 Σύνολο περιουσιακών στοιχείων 145.270,00 147.070,00 Υποχρεώσεις Οφειλόμενες παροχές σε ασφαλισμένους 4.000,00 Λοιπές υποχρεώσεις 1.000,00 800 Δουλευμένα έξοδα 500 900 Σύνολο υποχρεώσεων 3.500,00 5.700,00 Καθαρά περιουσιακά στοιχεία διαθέσιμα για παροχές 141.770,00 141.370,00 Αναλογιστική παρούσα αξία ώριμων σωρευμένων παροχών -300.000,00 -290.000,00 Αναλογιστική παρούσα αξία μη ώριμων σωρευμένων παροχών -100.000,00 -87.000,00 Σύνολο αναλογιστικού ελλείμματος -400.000,00 -377.000,00 Σωρευμένο έλλειμμα -258.230,00 -235.630,00

Κατάσταση πλεονάσματος ελλείμματος περιόδου 20Χ1 20Χ0 Εισόδημα επενδύσεων Τόκοι 3.900,00 3.200,00 Μερίσματα 2.000,00 2.400,00 Διαφορές εύλογης αξίας επενδύσεων -1.500,00 300 Σύνολο εισοδήματος από επενδύσεις 4.400,00 5.900,00 Εισφορές ασφαλισμένων 32.870,00 29.000,00 Εισφορές εργοδοτών 10.000,00 9.800,00 Σύνολο εισφορών 42.870,00 38.800,00 Παροχές πληρωθείσες/πληρωτέες -43.000,00 -40.600,00 Λοιπά έξοδα -3.800,00 -3.810,00 Φόρος εισοδήματος -70 -65 Έλλειμμα/πλεόνασμα περιόδου 400 225 Καθαρά περιουσιακά στοιχεία διαθέσιμα για παροχές στην αρχή της περιόδου 141.370,00 141.145,00 Πλεόνασμα περιόδου Καθαρά περιουσιακά στοιχεία διαθέσιμα για παροχές στο τέλος της περιόδου 141.770,00 Σωρευμένο έλλειμμα στην αρχή της περιόδου -235.630,00 -214.855,00 Μεταβολή αναλογιστικής παρούσας αξίας ώριμων παροχών -10.000,00 -12.000,00 Μεταβολή αναλογιστικής παρούσας αξίας μη ώριμων παροχών -13.000,00 -9.000,00 Σωρευμένο έλλειμμα στο τέλος της περιόδου -258.230,00

ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Σύμφωνα με το άρθρο 45 του ΚΦΕ (Ν. 4172/2013), σε φόρο εισοδήματος Νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων υπόκεινται: α) …. β) …. γ) τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου που συστήθηκαν στην ημεδαπή ή την αλλοδαπή και στα οποία περιλαμβάνονται και τα κάθε είδους σωματεία και ιδρύματα, με εξαίρεση μόνο τα κάθε είδους έσοδα που πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους, τα οποία δεν αποτελούν αντικείμενο φόρου. Με βάση την εν λόγω γενική διάταξη, τα ΤΕΑ δεν πρέπει να υπόκεινται σε φόρο εισοδήματος για κανένα αντικείμενο. Αυτό όμως δεν συμβαίνει και υπόκεινται σε φόρο εισοδήματος για όλα τα εισοδήματα, εκτός των ασφαλιστικών εισφορών. Για τα ΤΕΑ που αποτελούν συνέχεια προηγούμενων επικουρικών ταμείων, υπάρχει κάποια απαλλαγή λόγω των μεγάλων μεταφερόμενων ζημιών από το PSI. Αυτό δεν ισχύει για τα νέα ΤΕΑ που δεν έχουν τέτοιες μεταφερόμενες ζημίες και ως εκ τούτου θα καταβάλλουν φόρο, ο οποίος μειώνει περαιτέρω τις ήδη μικρές χορηγούμενες παροχές. Συνεπώς πρέπει να επιδιωχθεί η νομοθετική ρύθμιση της μη φορολόγησης των ΤΕΑ.