IV εξάμηνο Νοσηλευτικού τμήματος ΤΕΙ Λάρισας Νερό – ηλεκτρολύτες – οξεοβασική ισορροπία 03.05.2010 Δ. Παπαγόρας

Νερό Απόλυτα απαραίτητο για τη κυτταρική λειτουργία 60 % του σωματικού βάρους είναι νερό Ισοζύγιο νερού: κύριο μέλημα του οργανισμού Όργανα και μηχανισμοί και ομοιόστασης

Νερό και κυτταρική λειτουργία 70 τρισεκατομμύρια κύτταρα Κάθε κύτταρα περιβάλλεται από μια μεμβράνη Δια- μετα - κίνηση νερού και ηλεκτρολυτών Νάτριο – κάλιο – χλώριο Ουρία – γλυκόζη - πρωτεϊνες

Μετακίνηση νερού Τριχοειδή αγγεία Μεσοκυττάριος χώρος κύτταρο Κύτταρο αγγείο

Μεταφορά νερού και σωματιδίων Ώσμωση: κίνηση νερού δια της μεμβράνης από το διάλυμα χαμηλής συγκέντρωσης προς το διάλυμα υψηλής συγκέντρωσης σωματιδίων Διάχυση: μετακίνηση σωματιδίων δια της μεμβράνης από το χώρο με την μεγαλύτερη συγκέντρωση προς το χώρο με τη μικρότερη συγκέντρωση Διευκολυνόμενη Διάχυση: η διάχυση κατά τη οποία τα σωματίδια μεταφέρονται με φορείς Διήθηση: εκλεκτική μεταφορά σωματιδίων. Ή μετακίνηση επηρεάζεται από την παράμετρο διαφοράς πίεσης

Νερό και κύτταρο επιβίωση και σωστή λειτουργία του κυττάρου = ομοιόσταση Σταθερή ποσότητα νερού και ηλεκτρολυτών με ομοιογενή κατανομή στα διαμερίσματα Ωσμωτικότητα σταθερή: Μέγεθος της δύναμης των διαλυμένων σωματιδίων* σε έναν διαλύτη *ουρία, γλυκόζη, νάτριο, κάλιο

ωσμωτικότητα κύτταρο Αγγείο νερό

ώσμωση κύτταρο αγγείο

Οσμωτική πίεση υπέρτονο υπότονο Νάτριο, Γλυκόζη, Ουρία, αλβουμίνη Ισότονο Title: Osmotic Pressure Author: Kathleen Lee Developer: Timothy Gremore. Write a review · Tell a friend · Copy the link · GameBuilder · Reviews(10) www.wisc-online.com/objects/index.asp?objID=NUR4004 - 20k -

Συγκέντρωση διαλυτών = Ωσμωτικότητα Αλάτι = διαλύτης Συγκέντρωση διαλυτών = Ωσμωτικότητα Ωσμωτικότητα πλάσματος = 290 mosm / kg H2O Διαλύματα με αυτή την ωσμωτικότητα = ισότονα

ώσμωση Ισότονο υπέρτονο υπότονο

Ομοιοστατική ρύθμιση Ωσμωτικότητας άρα και ισοζυγίου νερού Ομοιοστατική ρύθμιση Ωσμωτικότητας άρα και ισοζυγίου νερού Ορμόνες κεντρικό νευρικό σύστημα νεφρά Δίψα Απέκκριση ύδατος (άδηλος αναπνοή, κόπρανα, ούρα) ΝΕΦΡΑ!!!

Νερό 60 % του Σωματικού Βάρους 600 ml / kg / ΣΒ 50 % του νερού με πρόσληψη υγρών 40 % του νερού με πρόσληψη τροφών 10 % του νερού από τον ενδογενή μεταβολισμό

Εξωκυττάριο διαμέρισμα Κατανομή του ύδατος Ενδοκυττάριο διαμέρισμα [Κύτταρο] 2/3 του ολικού ύδατος ή 40 % του σωματικού βάρους Μεσοκυττάριο - διάμεσο υγρό 15 % του Σωματικού Βάρους 75 % του εξωκυττάριου διαμερίσματος Εξωκυττάριο διαμέρισμα Αγγεία [πλάσμα] 5 % του σωματικού βάρους 25 % του εξωκυττάριου διαμερίσματος

Σύσταση διαμερισμάτων Ενδοκυττάριο διαμέρισμα: κάλιο, οργανικός φωσφόρος, θεϊκά και άλλα ιόντα Ρυθμιστής κατανομής υγρών = οσμωτική πίεση, ογκωτική πίεση νεφρική λειτουργία, αντιδιουρητική ορμόνη Εξωκυττάριο διαμέρισμα: νάτριο, χλώριο, διττανθρακικά ιόντα

Νερό ισοζύγιο Ομοιόσταση νερού Πρόσληψη = αποβολή + (απώλειες) Νερό ισοζύγιο Ομοιόσταση νερού Πρόσληψη = αποβολή + (απώλειες) Αποβολή = ούρα και κόπρανα (σύνολο 1500 ml / μέρα) Απώλειες: εφίδρωση, διάρροιες, εγκαύματα, ειλεός, οξεία παγκρεατίτιδα, πυρετός, άποιος διαβήτης Πρόσληψη: ιατρογενής δηλητηρίαση με νερό απρόσφορη έκκριση αντιδιουρητική ορμόνης

Πρακτική προσέγγιση στην έλλειψη ύδατος Έλλειμμα νερού = φαινομενική αύξηση των σωματιδίων Αύξηση της ωσμωτικότητας (υπέρτονο περιβάλλον) Δίψα Λήψη νερού Ισότονο περιβάλλον

Νερό όργανα ομοιόστασης Νερό όργανα ομοιόστασης Εξωκυττάριο – ενδαγγειακό νερό Αντιδιουρητική Ορμόνη (ADH) Δίψα Οπίσθιος θάλαμος υπόφυσης Ωσμωτικότητα ΝΕΦΡΑ

Άξονες ρύθμισης Μειωμένη πρόσληψη νερού – αυξημένη απώλεια Αύξηση ωσμωτικότητας πλάσματος Δίψα Αντιδιουρητική ορμόνη (μείωση παραγωγής ούρων) Μείωση απέκκριση νερού από τα νεφρά

Αντιδιουρητική ορμόνη (ΑDH) Δόξα τω Αλαχ Έχω ADH Εκκρίνεται από την οπίσθια υπόφυση Μειώνει την αποβολή του νερού από τα νεφρά «διατηρεί» εντός του οργανισμού το νερό

Αντιδιουρητική ορμόνη Συγκέντρωση αντιδιουρητικής ορμόνης στο πλάσμα δίψα Ωσμωτικότητα πλάσματος (mOsm/Kg)

Άξονας ρενίνης - αγγειοτενσίνης Μείωση ενδαγγειακού όγκου Ρενίνη από τα νεφρά Αγγειοτενσινογόνο Αγγειοτενσίνη ΙΙ Επαναρρόφηση νερού και νατρίου

Νεφρά Όγκος και συγκέντρωση ούρων = Πρόσληψη ύδατος και ηλεκτρολυτών που λαμβάνονται Με την τροφή 2000 ml / 24ωρο 400 ml νερό από τον κυτταρικό μεταβολισμό 10 ml / kg σ.β. / 24ωρο άδηλος αναπνοή (πνεύμονας, Δέρμα, κόπρανα)

Ημερήσιες ανάγκες Αποβαλλόμενα = προσλαμβανόμενα 2000 – 2500 ml 25 – 35 ml / kgr / ΣΒ Νεφρική λειτουργία: 1ml / kgr ΣΒ / ώρα

Αφυδάτωση Αυξημένη απώλεια νερού Ιστορικό (ΔΙΨΑ, έμετοι, διάρροιες, κοιλιακό άλγος, πυρετός, χειρουργική επέμβαση, συρίγγια, κακουχία) Γενική αίματος (υψηλός αιματοκρίτης) Ουρία κρεατινίνη (αύξηση) Κάλιο - Νάτριο

Απώλεια όγκου Ιστορικό (ΔΙΨΑ, έμετοι, διάρροιες, κοιλιακό άλγος, πυρετός, χειρουργική επέμβαση, συρίγγια, κακουχία) Γενική αίματος (υψηλός αιματοκρίτης) Ουρία κρεατινίνη (αύξηση) Κάλιο - Νάτριο

Απώλεια όγκου Θεραπεία Απώλεια όγκου Θεραπεία Χορήγηση υγρών Καθημερινές ανάγκες Ήδη εγκαταστημένο έλλειμμα Τρέχουσες απώλειες Διούρηση: 1ml / kg ΣΒ / ώρα

Natural saline (N/S) 0.9 % Na = 154 Cl = 154 mEq/l Ringer’s lactate 1000 ml Na= 130 K = 5 Ca = 2.7 Mg = 1 mEq/l Dextrose water 5 % 1000 ml 50 g glucose Cl = 109 Lactate = 28

Απώλεια όγκου θεραπεία Ποτέ δεν χορηγούμε «γλυκοζέ» ορό στην αρχική φάση θεραπείας αφυδάτωσης (D/W 5%) Το Ringer’s Lactate είναι το κρυσταλλοειδές διάλυμα Α΄ επιλογής στην αφυδάτωση

Υπερφόρτωση όγκου Κακός υπολογισμός χορηγούμενων υγρών Απρόσφορη έκκριση αντιδιουρητικής ορμόνης

Ηλεκτρολύτες σώματος Νάτριο (Να+) [138 – 145 mEg/L] Εξωκυττάριος χώρος Κάλιο (Κ+) [3.5 – 5 mEq/l] Ενδοκυττάριος χώρος Κ Να

Ασβέστιο (Ca2+) [8.5 – 10 mEq/l] Διττανθρακικά (HCO3-) [22mEq/l] Ασβέστιο (Ca2+) [8.5 – 10 mEq/l] Μαγνήσιο (Mg2+) [1.9 – mEq/l] Πρωτεϊνες Χλώριο (Cl-)

Κ Να Ημερήσιες ανάγκες 1- 2 mEq / Kgr / ΣΒ / μέρα

Amp Na = 22.5 mEq Amp K = 12.5 mEq

Διαταραχές ηλεκτρολυτών Υπερνατριαιμία Υπονατριαιμία Υπερκαλιαιμία Υποκαλίαμία Υπασβεστιαιμία

Οξεοβασική ισορροπία ο οργανισμός παράγει οξέα Το περιβάλλον των αντιδράσεων στα κύτταρα = σταθερό pH Η σταθερότητα εξασφαλίζεται από ρυθμιστικά διαλύματα

Ορισμοί pH: δείκτης οξύτητας ή αλκαλικότητας ενός διαλύματος pH = - log10 [H+] Περιεκτικότητα ιόντων υδρογόνου στο νερό 0.000,0001 mol / L (10-7) Λογάριθμος = -7 pH = 7

pH [H+], nanomol/L 7.80 16 7.70 20 7.60 26 7.50 32 7.40 40 7.30 50 7.20 63 7.10 80 7.00 100 6.90 125 6.80 160 Α Λ Κ Ά Ω Σ Η Φυσιολογική τιμή pH 7.35 – 7.45 Ο Ξ Έ Ω Σ Η

Οξεοβασική ισορροπία pH = - log10 [H+] Η+ pH Η+ pH

Σημεία συγκράτησης CO2 (α) πηγή [Η+] (β) αύξηση οδηγεί σε αύξηση [Η+] (γ) μείωση οδηγεί σε μείωση [Η+] (δ) ρυθμιστικό όργανο = πνεύμονες ΗCO3- (α) «απορροφά» [Η+] (β) αύξηση οδηγεί σε μείωση [Η+] (γ) μείωση οδηγεί σε αύξηση [Η+] (δ) ρυθμιστικό όργανο = νεφρά                                  pH                   PCO2            HCO3-                                 εύρος:               7.35- 7.45            36-44            22-26                            ιδανικές τιμές:           7.40                   40                 24

0ξεοβασική ισορροπία pH αίματος = 7.38 – 7.42 pH < 7.35 = οξέωση

Οξεοβασική ισορροπία ΡaCO2 [Η2] = 24 Χ HCO-

Οξεοβασική ισορροπία Αναπνευστική οξέωση = PaCO2 [Η2] = 24 Χ HCO3-

Οξεοβασική ισορροπία ΡaCO2 [Η2] = 24 Χ HCO3- Σήψη – υπογκαιμία

Αέρια αίματος Παρακέντηση αρτηρίας (κερκιδική αρ συνήθως) Απόλυτα απαραίτητη σε βαριά περιστατικά Δίνει πληροφορίες για Κατάσταση αερισμού Κατάσταση αιμάτωσης Γαλακτικό οξύ