ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 1 Ο ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΜΠΟΡΙΑ (MARKETING) ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ

Κλειστή ή οικιακή οικονομία: Αποτελεί τη μορφή της οικονομίας όπου τα προϊόντα που χρειάζεται ο άνθρωπος και δεν τα βρίσκει στη φύση τα παράγει από μέλη της οικογένειάς του. Φυσική ανταλλαγή ή σε είδος ανταλλαγή ή αντιπραγματισμός: Στις πρώτες οργανωμένες κοινωνίες πραγματοποιούταν η ανταλλαγή αγαθών μεταξύ των οικογενειών. Η ανταλλαγή ενός αγαθού με άλλο αγαθό καλείται φυσική ανταλλαγή ή σε είδος ανταλλαγή ή αντιπραγματισμός. Χρήμα: Η δυσκολία που παρουσίαζε η φυσική ανταλλαγή, ειδικότερα όταν ο αριθμός και οι ποσότητες των αγαθών που ανταλλασσόταν ήταν μεγάλες, ανάγκασε τον άνθρωπο να επιλέξει ένα ενδιάμεσο αγαθό, το «Χρήμα» ως μέσο ανταλλαγής. Έτσι η άμεση ανταλλαγή: αγαθό Α αγαθό Β αναλύεται σε δύο πράξεις και γίνεται έμμεση ανταλλαγή: αγαθό Α χρήμα αγαθό Β. Ο τρόπος αυτός ανταλλαγής ονομάζεται συναλλαγή και η στηριζόμενη οικονομία συναλλακτική οικονομία..

Με τη μεσολάβηση του χρήματος οι συναλλαγές δεν ήταν τόσο εύκολες, γιατί και ο παραγωγός και ο αγοραστής ήταν υποχρεωμένοι να εγκαταλείπουν την εργασία τους και να ασχολούνται για πολύ χρόνο με την αναζήτηση αγοραστών των αγαθών, που διέθετε για πώληση ο πωλητής, και με την αναζήτηση πωλητών των αγαθών, που επιθυμούσε να αγοράσει ο αγοραστής. Για να εξαλειφθούν οι παραπάνω δυσκολίες, δημιουργήθηκε μία νέα τάξη επαγγελματιών, οι οποίοι αγοράζουν από τους πρώτους (πωλητές) και πωλούν στους δεύτερους (καταναλωτές). Τα άτομα αυτά ονομάζονται έμποροι και η εργασία τους εμπόριο. Έμποροι: Τάξη επαγγελματιών που αγοράζει από τους πωλητές (παραγωγοί) τα γεωργικά προϊόντα και τα πωλεί στους καταναλωτές. Η εργασία τους ονομάζεται εμπόριο.

Σήμερα, στα περισσότερα αγαθά και μεταξύ αυτών στα γεωργικά προϊόντα, πριν φθάσουν στα χέρια των τελικών καταναλωτών, γίνεται ένας μικρός ή μεγάλος αριθμός χειρισμών, το σύνολο των οποίων είναι γνωστό με τον όρο Marketing. Marketing Γεωργικών Προϊόντων ορίζεται το σύνολο των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων που εκτελούνται για να φθάσουν τα γεωργικά προϊόντα από τα σημεία της αρχικής παραγωγής τους (πρωτογενή γεωργικά προϊόντα) στα χέρια των τελικών καταναλωτών. Τέτοιες δραστηριότητες είναι η μεταφορά, αποθήκευση, μεταποίηση, αγορά και πώληση, τυποποίηση, συσκευασία, προβολή και προώθηση, η πληροφόρηση και η έρευνα της αγοράς κλπ.

ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Το μάρκετινγκ θέτει τον πελάτη στο κέντρο του ενδιαφέροντος της επιχείρησης. Οι επιχειρήσεις πρέπει να παράγουν ότι θέλουν οι καταναλωτές και όχι ότι αυτές μπορούν να παράγουν. Κανένα προϊόν δεν θα παραχθεί αν προηγουμένως δεν εξεταστεί και δεν επιβεβαιωθεί ότι ικανοποιεί τις ανάγκες και συμφωνεί με τις προτιμήσεις των πελατών (έρευνα μάρκετινγκ). Στους καταναλωτές αλλά και στους δυνητικούς καταναλωτές (αυτοί που θα μπορούσαν να αγοράσουν το προϊόν) διερευνάται ο βαθμός αποδοχής με ερωτήματα που αφορούν τις κύριες προδιαγραφές του προϊόντος, τη μορφή του, τις συσκευασίες του, την αποδεκτή τιμή του, τον τρόπο προβολής και προώθησης κλπ. Έτσι το μάρκετινγκ θα προτείνει ποια προϊόντα θα παραχθούν και σε τι ποσότητες το καθένα, πότε θα παραχθούν, πότε θα πωληθούν στην αγορά και σε τι τιμές κλπ. Η οικονομική υπηρεσία της επιχείρησης θα εξασφαλίσει τα αναγκαία κεφάλαια για τη χρηματοδότηση της παραγωγής και της διάθεσής της (επενδύσεις, κεφάλαια κίνησης κλπ). Η διεύθυνση παραγωγής θα φροντίσει για την παραγωγή του προϊόντος. Η διεύθυνση πωλήσεων θα φροντίσει για την πώληση των προϊόντων κλπ.

Το μάρκετινγκ παίζει σημαντικό ρόλο στη διάθεση του προϊόντος. Παρακολουθεί την πορεία των πωλήσεων και παρεμβαίνει ανάλογα, όταν οι πωλήσεις αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα, για την επίλυσή του (εάν μειωθούν οι πωλήσεις θα παρέμβει για να διαπιστώσει τα αίτια και θα προτείνει τρόπους εξάλειψης ή περιορισμού των). Το μάρκετινγκ συνεχίζει και μετά την πώληση του προϊόντος με σκοπό την μεγαλύτερη ενίσχυση της θέσης στην αγορά. Έτσι με την έρευνα αγοράς επιδιώκει να διαπιστώσει το βαθμό ικανοποίησης των αναγκών και προτιμήσεων των καταναλωτών και να γνωρίσει τις απόψεις τους σχετικά με τη βελτίωση του προϊόντος, το βαθμό εξυπηρέτησής τους, το κατά πόσο επαναλαμβάνουν την αγορά του ίδιου του προϊόντος κλπ. Το μάρκετινγκ θα προτείνει την πολιτική που πρέπει να ακολουθήσει η επιχείρηση.

Το μάρκετινγκ δεν παραμένει σταθερό με την παρέλευση του χρόνου αλλά συνεχώς μεταβάλλεται ακολουθώντας το πνεύμα των καιρών. Το μάρκετινγκ αποκτά ιδιαίτερη σημασία, όταν στην αγορά ενός προϊόντος επικρατεί έντονος ανταγωνισμός και ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που η προσφερόμενη ποσότητα ενός προϊόντος είναι μεγαλύτερη από τη ζητούμενη. Τότε λέμε ότι έχουμε αγορά αγοραστών, γιατί οι αγοραστές έχουν μεγαλύτερη διαπραγματευτική δύναμη από τους πωλητές. Στην περίπτωση, που η προσφερόμενη ποσότητα ενός προϊόντος είναι μικρότερη από τη ζητούμενη, έχουμε αγορά πωλητών, γιατί οι πωλητές έχουν μεγαλύτερη διαπραγματευτική δύναμη από τους αγοραστές

ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ Από τα γεωργικά προϊόντα άλλα είναι πολύ ευπαθή (φράουλα, κτηνοτροφικά), άλλα λιγότερα ευπαθή (μήλα) και άλλα ακόμα λιγότερο (σιτηρά). Τα ευπαθή χρειάζονται ειδικές συνθήκες (θερμοκρασία, υγρασία, αερισμό, φωτισμό κλπ) για τη γρήγορη και ασφαλή μεταφορά τους καθώς και για την ασφαλή αποθήκευσή τους (κρέας, γάλα κλπ). Επομένως απαιτείται ειδικός εξοπλισμός για την μεταφορά και αποθήκευση. Στα πολύ ευπαθή γεωργικά προϊόντα πολλές και σημαντικές δραστηριότητες του μάρκετινγκ (τυποποίηση, συσκευασία, φόρτωση, εκφόρτωση κλπ) πρέπει να εκτελούνται προσεκτικά. Η ευπάθεια των προϊόντων και η εποχική παραγωγή τους είναι δύο από τους λόγους που δυσκολεύουν τη διαπραγματευτική θέση των γεωργών.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΕΥΠΑΘΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ

ΑΠΟΘΗΚΕΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ

ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ

ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ

Το μάρκετινγκ των πρωτογενών γεωργικών προϊόντων διαφέρει από το μάρκετινγκ των επεξεργασμένων γεωργικών προϊόντων. Μερικές από τις διαφοροποιήσεις είναι: - Τα πρωτογενή γεωργικά προϊόντα (πορτοκάλια, μήλα) δεν είναι δυνατόν να διαφημιστούν από τους παραγωγούς ενώ τα επεξεργασμένα (χυμοί φρούτων, αλλαντικά κλπ) στο μεγαλύτερο ποσοστό τους, είναι δυνατόν να έχουν διαφημιστική υποστήριξη από τις επιχειρήσεις που το παράγουν. - Ο παραγωγός πρωτογενών γεωργικών προϊόντων δεν έχει την οικονομική δυνατότητα και δεν τον συμφέρει να κάνει έρευνες μάρκετινγκ. - Λόγω του μεγάλου αριθμού των πρωτογενών γεωργικών προϊόντων, του μεγάλου αριθμού των παραγωγών τους αλλά και του επηρεασμού της παραγωγής από αστάθμητους παράγοντες (καιρικές συνθήκες, ασθένειες, εχθροί κλπ) δεν είναι δυνατός ο προγραμματισμός της παραγωγής, με αποτέλεσμα αυτή να κυμαίνεται συχνά σε σημαντικό βαθμό από έτος σε έτος. Αυτό έχει σαν συνέπεια την σημαντική διακύμανση των τιμών τους. Αντίθετα στα επεξεργασμένα γεωργικά προϊόντα είναι δυνατός ο προγραμματισμός της παραγωγής.

Τα γεωργικά προϊόντα έχουν μεγάλο βαθμό υποκατάστασης, αφού οι καταναλωτές αντί να αγοράσουν π.χ. μήλα, μπορούν να αγοράσουν αχλάδια ή πορτοκάλια. Επίσης μεγάλος βαθμός υποκατάστασης υπάρχει μεταξύ των διαφόρων ειδών κρεάτων και άλλων κατηγοριών προϊόντων. Έτσι μία αύξηση της τιμής ενός προϊόντος (π.χ. μήλα) οδηγεί στην αύξηση της ζήτησης των υποκατάστατών του (π.χ. αχλάδια, πορτοκάλια κλπ). Αντίθετα μείωση της τιμής ενός προϊόντος θα οδηγήσει στη μείωση της ζήτησης των υποκατάστατών του. Η αύξηση της ζήτησης των γεωργικών προϊόντων παγκοσμίως είναι μικρή. Μόνο στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες είναι δυνατή η σημαντική αύξηση της ζήτησης των γεωργικών προϊόντων και κυρίως των τροφίμων, ενώ στις ανεπτυγμένες η αύξηση της ζήτησης είναι πολύ μικρή. Το μάρκετινγκ των φυτικών προϊόντων διαφέρει από το μάρκετινγκ των ζωικών προϊόντων.