Η ΔΕΠ-Υ είναι αναπτυξιακή διαταραχή οργανικής αιτιολογίας η οποία  ασκεί αρνητική επίδραση σε πολλούς τομείς της λειτουργικότητας του παιδιού. Επίσης προκαλεί σοβαρές και επιμονες δυσκολίες τόσο στο ίδιο το παιδί όσο και στο οικογενειακό του περιβάλλον. Η ΔΕΠ-Υ είναι αναπτυξιακή διαταραχή οργανικής αιτιολογίας η οποία  ασκεί αρνητική επίδραση σε πολλούς τομείς της λειτουργικότητας του παιδιού. Επίσης προκαλεί σοβαρές και επιμονες δυσκολίες τόσο στο ίδιο το παιδί όσο και στο οικογενειακό του περιβάλλον.

ΠΡΟΣΟΧΗ Αφηρημένα παιδιά: που έχουν μόνο διάσπαση προσοχής χωρίς υπερκινητικότητα, δεν θεωρούνται ότι ανήκουν στο ΔΕΠΥ 3%-5% του παιδικού πληθυσμού (ΑΡΑ, 1994) 55% αγοριών & 40% κοριτσιών: χαρακτηρίζονται υπερδραστήρια από τους εκπαιδευτικούς Αναλογία: 3,1 αγόρια-1 κορίτσι Υποχώρηση της υπερκινητικότητας ενήλικη ζωή Σημαντική παρατήρηση: ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΕΥΡΟΣ/ΦΑΣΜΑ ΠΑΙΔΩΝ ΜΕ ΥΠΕΡΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ: ΣΤΟ ΕΝΑ ΑΚΡΟ ΤΟΠΟΘΕΤΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΠΙΟ ΗΠΙΕΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΆΛΛΟ ΑΚΡΟ ΟΙ ΠΙΟ ΣΟΒΑΡΕΣ ΚΑΙ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ

Αιτιολογικοί παράγοντες Αν και η αιτιολογία της ΔΕΠ-Υ είναι πολυπαραραγοντικοί τον πρώτο λόγο έχουν οι γενετικοί και νευρολογικοί παράγοντες. Όσον αφορά τα ψυχοκοινωνικά αίτια έχει διαπιστωθεί πως δεν τεκμηριώνονται επιστημονικά. Στις περισσότερες περιπτώσεις όπου βρέθηκε σημαντική σχέση μεταξύ της κακής διαπαιδαγώγησης του παιδιού από τους γονείς, των οικογενειακών συγκρούσεων, της ψυχοπαθολογίας των παιδιών και της εμφάνισης της ΔΕΠ-Υ μια προσεκτικότερη ανάλυση έδειξε πως η σχέση αυτή είναι μάλλον το αποτέλεσμα της επίδρασης των προβλημάτων του παιδιού με ΔΕΠ-Υ στη συμπεριφορά των γονέων παρά το αίτιο εμφάνισης της διαταραχής. Παρόλα αυτά το οικογενειακό & σχολικό περιβάλλον διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην πορεία της εξέλιξης της διαταραχής του παιδιού.

ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ Διαταραχές στην αναστολή της συμπεριφοράς: αδυναμία μετάθεσης των αντιδράσεις τους (σε γνωστικές & γλωσσικές διαταραχές) νευρολογικές δυσλειτουργίες Διαταραχές Ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη /ανωριμότητα: έλλειψη εσωτερίκευσης κανόνων ορίων, αδυναμία ανάπτυξης συνθετικών δεξιοτήτων & δεξιοτήτων αυτοελέγχου τείνει να ισχύει το ΠΟΛΥΠΑΡΑΓΟΝΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ τείνει να ισχύει το ΠΟΛΥΠΑΡΑΓΟΝΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ

μπορεί να προκαλέσουν την έκλυση ή την επιδείνωση της υπερκινητικότητας Οικογενειακές επιρροές πηγάζουν από την ύπαρξη ενός παρορμητικού & δύσκολου παιδιού Οικογενειακά προβλήματα σχετίζονται με την παρουσία προβλημάτων συμπεριφοράς & εναντιωτικών /προκλητικών αντιδράσεων Οικογενειακές συγκρούσεις

-Σύμφωνα με διεθνή στατιστικά στοιχεία ένα στα είκοσι παιδιά παρουσιάζει ΔΕΠ-Υ. Δηλαδή συναντούμε περίπου ένα παιδί σε κάθε τάξη. -Τα συμπτώματα με τα οποία παρουσιάζεται απασχολούν τους γονείς στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού όταν αυτά παρεμβαίνουν στην διαδικασία της μάθησης και την σχολική επίδοση. Το 85% των παιδιών αυτών παραπέμπονται για αξιολόγηση μεταξύ 6-9 ετών. -Σύμφωνα με διεθνή στατιστικά στοιχεία ένα στα είκοσι παιδιά παρουσιάζει ΔΕΠ-Υ. Δηλαδή συναντούμε περίπου ένα παιδί σε κάθε τάξη. -Τα συμπτώματα με τα οποία παρουσιάζεται απασχολούν τους γονείς στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού όταν αυτά παρεμβαίνουν στην διαδικασία της μάθησης και την σχολική επίδοση. Το 85% των παιδιών αυτών παραπέμπονται για αξιολόγηση μεταξύ 6-9 ετών.

Σε όλες τις εθνότητες, φυλετικές ομάδες και κοινωνικές τάξεις. Προσβάλλει άτομα οποιουδήποτε επιπέδου ευφυΐας. Είναι το συχνότερο πρόβλημα μάθησης και συμπεριφοράς στα παιδιά. 3% έως 7% στα παιδιά σχολικής ηλικίας Είναι μια διαδεδομένη διαταραχή στους ενήλικες που υπολογίζεται γύρω στο 4%. Η ΔΕΠ-Υ εκδηλώνεται:

Στα παιδιά η ΔΕΠ-Υ αναγνωρίζεται πιο συχνά στα αγόρια παρά στα κορίτσια Η αναλογία αγοριών προς τα κορίτσια με διάγνωση της ΔΕΠ-Υ είναι 4/1 στο γενικό πληθυσμό. Στους ενήλικες που διαγιγνώσκονται με οποιοδήποτε τύπο της ΔΕΠ-Υ, η αναλογία των δύο φύλων είναι σχεδόν 1/1

Η κλινική εικόνα ποικίλει από παιδί σε παιδί.

Με βάση αυτού του είδους τις ερμηνείες καταλήγουν στις επιπλήξεις & τιμωρίες που επιδεινώνουν την κατάσταση των παιδιών

Η κλινική εικόνα των παιδιών με ΔΕΠΥ επηρεάζεται από τους εξής παράγοντες:

DSM-IV Σύμφωνα με τα κριτήρια του DSM-IV για να τεθεί η διάγνωση της ΔΕΠΥ πρέπει να πληρούνται οι εξής προϋποθέσεις: Τέλος δίνονται 2 ομάδες κριτηρίων Σε καθεμία από τις παραπάνω πρέπει να πληρούνται τουλάχιστον 6 από τα 9 κριτήρια που παρουσιάζονται στην κάθε ομάδα. Ανάλογα με τον αριθμό κριτηρίων που πληρούνται η διάγνωση μπορεί να είναι : Τα συμπτώματα πρέπει να έχουν εμφανιστεί πριν το 7 ο έτος της ηλικίας Να έχουν διάρκεια τουλάχιστον 6 μήνες Να μην αντιστοιχούν στο αναπτυξιακό επίπεδο του παιδιού Να προκαλούν σημαντική έκπτωση στη λειτουργικότητα Απροσεξίας Υπερκινητικότητας-Παρορμητικότητας ΔΕΠΥ με προεξάρχοντα τον Απρόσεκτο Τύπο ΔΕΠ-Υ με προεξέχοντα τον Υπερκινητικό – Παρορμητικό Τύπο ΔΕΠ-Υ Συνδυασμένος Τύπος

Αποτυχία συγκέντρωσης σε λεπτομέρειες – κάνει λάθη στις εργασίες του Δυσκολία προσοχής σε δραστηριότητες παιχνιδιούΦαίνεται να μην ακούει όταν του απευθύνουν τον λόγο Δεν ακολουθεί μέχρι τέλος τις οδηγίες – αποτυχία διεκπεραίωσης σχολικών εργασιών Δυσκολία οργάνωσης δουλειάς και δραστηριότηταςΔιάσπαση προσοχής από εξωτερικά ερεθίσματαΞεχνά καθημερινές δραστηριότητες

Συχνά κινεί νευρικά χέρια &πόδια ή στριφογυρίζει στη θέση του Συχνά σηκώνεται από την θέση του (ενώ πρέπει να παραμείνει στο ίδιο σημείο, πχ.  τάξη) Δυσκολεύεται να παίζει ή να συμμετέχει ήσυχα σε δραστηριότητες κατά τον ελεύθερο χρόνο του. Συχνά ενεργεί σαν «κινούμενη μηχανή»Συχνά μιλά πολύ και ακατάπαυστα

Τα συμπτώματα που ακολουθούν δεν είναι τυπικά αλλά προκύπτουν από την επίδραση των παραπάνω συμπτωμάτων

Ένα υψηλό ποσοστό παιδιών με σύνδρομο ΔΕΠ-Υ παρουσιάζει ταυτόχρονα: 1. Εναντιωματική συμπεριφορά 2. Διαταραχή διαγωγής 3. Συναισθηματικές διαταραχές όπως: κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές, συναισθηματικά προβλήματα, έλλειψη κοινωνικών δεξιοτήτων

Η ΔΕΠ-Υ θεωρείται από τους ειδικούς ένα σύνδρομο οργανικής αιτιολογίας, τα συμπτώματα του οποίου εκδηλώνονται στο επίπεδο  της συμπεριφοράς και χαρακτηρίζονται κυρίως  από αδυναμία αναστολής των παρορμητικών αντιδράσεων. Η ΔΕΠ-Υ θεωρείται από τους ειδικούς ένα σύνδρομο οργανικής αιτιολογίας, τα συμπτώματα του οποίου εκδηλώνονται στο επίπεδο  της συμπεριφοράς και χαρακτηρίζονται κυρίως  από αδυναμία αναστολής των παρορμητικών αντιδράσεων. 2.Πρόληψη των δευτερογενών συμπτωμάτων 1.περιορισμός των συμπτωμάτων της ΔΕΠ-Υ ΣΤΟΧΟΣ Δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο όρος θεραπεία διότι η ΔΕΠ-Υ έχει οργανικό υπόστρωμα, συνεπώς μιλάμε για «θεραπευτική παρέμβαση»

Αρχική αξιολόγηση (καθορισμός συμπτωμάτων στόχων) Στρατηγική θεραπείας (προτεραιότητες ανάλογα με τα συμπτώματα, κατάλληλες θεραπευτικές μέθοδοι, ενημέρωση και εκπαίδευση γονέων) Παρακολού θηση των συμπτωμά των Ακαδημαϊκές επιδόσεις Συμπεριφορά στην τάξη Οικογενειακές σχέσεις Σχέσεις με συνομηλίκους Αυτοεκτίμηση Περιλαμβάνει τρία βασικά στάδια:

Γονείς Σχολείο Να μάθουν όσο γίνεται περισσότερα για τη ΔΕΠ-Υ Να οργανώνουν προγράμματα επιβράβευσης για τη σωστή συμπεριφορά (αντί τιμωρίας για την ανάρμοστη συμπεριφορά) Να καθιερώσουν τη λειτουργία δομής και οργάνωσης στην καθημερινή ρουτίνα Να εφαρμόζουν τακτική «χαμηλής έκφρασης συναισθημάτων» κατά τις επαφές τους με το παιδί Να φροντίζει για την αποτελεσματική καθημερινή επικοινωνία με την οικογένεια Να κάνει ειδικές ρυθμίσεις στην τάξη, τη διδασκαλία και τη διαχείριση της συμπεριφοράς Να επιτρέπεται στο παιδί να φεύγει από την τάξη όταν χρειάζεται Να παρέχεται εξατομικευμένη εκπαιδευτική βοήθεια αν χρειαστεί

-

Τα διεγερτικά φάρμακα σε συνδυασμό με άλλες μεθόδους είναι η πλέον αποτελεσματική λύση για τον περιορισμό των συμπτωμάτων. Συντηρούμενη προσοχή Έλεγχος παροεμήσεων Μείωση άσκοπης δραστηριότητας ΤΟΜΕΙΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΤΟΜΕΙΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

1. ΌΡΙΑ Να είστε εφευρετικοί όταν θέτετε όρια απέναντι σε ένα παιδί με ΔΕΠ-Υ. Μην θέσετε τα όρια πιο πέρα από εκεί που αντέχετε εσείς να πάτε μόνο και μόνο για να προβάλετε τον ‘καλό’ σας εαυτό. Αξιολογείστε τι εσείς αντέχετε να υπερασπιστείτε και να δεσμευτείτε για αυτό. Κρατήστε συνέπεια στα όρια που θέτετε ακόμη κι αν χρειάζεται να τα υπερασπιστείτε ξανά και ξανά. Αποφύγετε τις διαταγές. Κρατήστε τις υποσχέσεις σας. Αντιμετωπίστε την κάθε κατάσταση μόλις προκύψει. 2. ΣΕΒΑΣΜΟΣ Σεβαστείτε την διαφορετικότητα των παιδιών με ΔΕΠ-Υ. Δεν φταίνε αυτά! Ποτέ μην τα μειώνετε και μην τα υποτιμάτε. Εξηγήστε τους σαν να είναι ενήλικες. Μην τα υποτιμάτε: ούτε στην σκέψη σας, ούτε με τα λόγια σας. Ακούστε τα. Ενημερώστε – αν θεωρείτε ότι χρειάζεται – τους υπόλοιπους μαθητές για ποιους λόγους επιλέγετε να συμπεριφερθείτε διαφορετικά στον εν λόγω μαθητή, προσέχοντας μην τον περιθωριοποιήσουν

3.ΣΥΝΕΠΕΙΑ Όταν επιλέγετε τιμωρίες, φροντίστε να μην είναι ετεροχρονισμένες ή ανεξάρτητες από την πράξη που έχει προηγηθεί αλλά να υπάρχει άμεση συνέχεια μ’ αυτήν, ώστε να εκλαμβάνονται ως άμεσες συνέπειες βάση των κανόνων που τηρεί το σχολείο. Κάντε σαφείς τους κανόνες συμπεριφοράς και τις επιπτώσεις από την παραβίασή τους. Βοηθήστε να βρουν τις δικές τους λύσεις στα θέματα πειθαρχίας. Όταν δεν υπάρχει συνέπεια και συνέχεια λόγων και έργων δημιουργείτε ρήγματα στο μυαλό τους (άλλα λέω και άλλα κάνω) Μην ξεχνάτε ότι το παράδειγμά σας μιλάει περισσότερο από τα λόγια σας 4. ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Προσπαθήστε να αναπτύξετε μια θετική διαπροσωπική σχέση και επαφή μαζί του. Συζητήστε μαζί του τι θα τον βοηθούσε. Συνεννοηθείτε μαζί του για την στάση που θέλει να τηρηθεί απέναντί του μέσα στην τάξη, καθιστώντας τον συνυπεύθυνο της διατήρησης της εύρυθμης λειτουργίας της. (Το βήμα αυτό κρίνεται ιδιαίτερα σημαντικό γιατί αφενός θα δώσει στον μαθητή την αίσθηση του ενδιαφέροντός σας για αυτόν – μέσα από την αναφορά των θετικών του σημείων -εσύ που είσαι καλός στο...- και αφετέρου θα δημιουργήσει κλίμα εμπιστοσύνης και συμμαχίας.)