Ουρολοιμώξεις 20-30% γυναικών ένα επεισόδιο κυστίτιδας στη διάρκεια της ζωής ~ 20% επανειλημμένα επεισόδια (2/3 μέσα σε 6 μήνες) 7χ10 6 επίσκεψη σε γιατρό (2 η αιτία επίσκεψης και συνταγογράφησης) νοσοκομειακές λοιμώξεις (90% παρουσία ουροκαθετήρων) 1% επίσκεψη σε κλινική 1 δις $ δαπάνη για εξωτερικούς ασθενείς

Ορισμοί Πυουρία: πυοσφαίρια στα ούρα  Εκδήλωση φλεγμονής του ουροποιητικού συστ.  Όχι επαρκής για τη διάγνωση  Όχι διάκριση συμπτωματική  ασυμπτωματική λοίμωξη Βακτηριουρία: βακτήρια στα ούρα  Πραγματική  επιμόλυνση (από συλλογή)  2 συνεχείς καλλιέργειες με τον ίδιο μικροοργανισμό σε αριθμό >10 5 cfu/mL Ουρολοίμωξη: παρουσία και πολ/σμός μικροοργανισμών σε οποιοδήποτε σημείο ουροποιητικού που συνοδεύεται από στοιχεία φλεγμονής στα ούρα (πυοσφαίρια)  Μικροοργανισμοί: όχι απαραίτητα (απόστημα ή πλήρης ουρητηρική απόφραξη)

Ανατομικός διαχωρισμός ουροποιητικού σ. Νεφρά Ουρητήρες Ουροδόχος κύστη Ουρήθρα  Αποικισμός από κ.φ. χλωρίδα Σταφυλόκοκκοι κοαγκουλάση (-) Στρεπτόκοκκοι (viridans, μη αιμολυτικοί) Γαλακτοβάκιλλοι Διφθεροειδή Μη παθογόνα είδη Neisseria Gram(-) αερόβια κοκκοβακτηρίδια (παροδικά) Αναερόβια βακτήρια Είδη Mycoplasma Ζυμομύκητες (ευκαιριακά) Περιοχές φυσιολογικά στείρες μικροβίων Προστασία από λοιμώξεις: Βαλβίδες στην εκβολή ουρητήρων Οξύτητα ούρων Ροή ούρων

Έξοδος ούρων από αποικισμένη με μικρόβια περιοχή Όχι βιολογικά στείρο υλικό Ουροκαλλιέργεια = ποσοτική καλλιέργεια Κριτήριο ουρολοίμωξης >10 5 cfu / mL ούρων = σημαντική βακτηριουρία

Κατάταξη ουρολοιμώξεων Ανατομική εντόπιση  Κατώτερο ουροποιητικό Κυστίτιδα Οξύ ουρηθρικό σύνδρομο ουρηθρίτιδα, προστατίτιδα  Ανώτερο ουροποιητικό πυελονεφρίτιδα (νεφρός & πυελοκαλυκικό σύστημα) Κλινική εικόνα: συχνουρία δυσουρία καύσος Κλινική εικόνα: υψηλός πυρετός με ρίγος οσφυαλγία καταβολή Κυστίτιδα Συχνότερη σε γυναίκες (Γ/Α: 8/1) μικρό μήκος ουρήθρας (< 5 cm) άνοιγμα ουρήθρας κοντά στο πρωκτό

Κατάταξη ουρολοιμώξεων Συμπτώματα  συμπτωματική  ασυμπτωματική Διάρκεια  Οξεία  Χρόνια ΤΒ ουροποιητικού

Κατάταξη ουρολοιμώξεων Επιπλοκές απλή (μη επιπλεγμένη)  απλή (μη επιπλεγμένη) γυναίκες ετών ή εμμηνοπαυσιακές επιπλεγμένη  επιπλεγμένη ανατομική ή λειτουργική ανωμαλία ουροποιητικού μετά από ουρολογικές επεμβάσεις νοσοκομειακοί ασθενείς με ουροκαθετήρες υποκείμενη νόσος (ανοσοκαταστολή, ΣΔ, μεταμόσχευση νεφρού)

Κατάταξη ουρολοιμώξεων Υποτροπή  Επανεμφάνιση με το ίδιο μικρόβιο  1-2 εβδομάδες μετά θεραπεία  Άνδρες / γυναίκες  Επιπλεγμένη λοίμωξη  Παθογόνο αίτιο με αντοχή στα αντιβιοτικά Επαναλοίμωξη  Νέα φλεγμονή με άλλο μικρόβιο  Με ή χωρίς μεσοδιαστήματα ελεύθερα νόσου 1-2 επεισόδια /έτος, >3 επεισόδια/ έτος  Νέες και μέσης ηλικίας γυναίκες  Μη επιπλεγμένη  Παθογόνα ευαίσθητα στα αντιβιοτικά

Αίτια ουρολοιμώξεων Βακτηριακής κυστίτιδας  E. coli 80%  Staphylococcus saprophyticus 10-15%  Klebsiella pneumoniae 3%  Proteus mirabilis 2% Πυελονεφρίτιδα  Μη επιπλεγμένη E. coli (>/= 80%) Proteus mirabilis Klebsiella pneumoniae S. saprophyticus S. epidermitis  Eπιπλεγμένη E. coli (± 50%) Klebsiella spp Proteus spp Pseudomonas spp. Serratia spp. Enterobacter spp. Enterococcus spp. Staphylococcus spp. Μύκητες Αναερόβια

Για να προκληθεί ουρολοίμωξη το βακτήριο πρέπει να μπορεί:  να αποικίσει το περίνεο στις γυναίκες ή τον περιακροποσθιακό σάκο στους άνδρες  να εισέλθει στο ουροποιητικό από ουρήθρα  να πολλαπλασιαστεί στα ούρα  να αντισταθεί στη φυσιολογική έκπλυση (ούρηση)και στους αμυντικούς μηχανισμούς  να αντιδράσει με το ουροεπιθήλιο, το διάμεσο ιστό του νεφρού ή το πυελοκαλυκικό σύστημα και να προκύψει φλεγμονή Μηχανισμοί άμυνας:  ούρα (ουρία, οργανικά οξέα, άλατα, pH, ωσμωτικότητα, αντιβακτηριακές υδρόφιλες πολυαμίνες)  ροή ούρων και ούρηση  βλεννογόνος κύστης  εκκρινόμενοι αναστολείς προσκόλλησης  φλεγμονώδης αντίδραση (κυτοκίνες, πολυμορφοπύρηνα)  ανοσιακή απόκριση (χυμική, κυτταρική ανοσία)  εκκρίσεις προστάτη

Λοιμογόνοι παράγοντες ουροπαθογόνου E. coli: Προσκολλητικότητα (ινίδια) Λιποπολυσακχαρίτης LPS Πολυσακχαρίτης ελύτρου Βλεφαρίδες Αιμολυσίνες Σιδηροφόρα συστήματα: αεροβακτίνη, εντεροχηλίνη, κολισίνη V Αντοχή στη βακτηριοκτόνο δράση του ορού Άλλες ουσίες: εκκρινόμενη αυτομεταφερόμενη τοξίνη (Sat), κυτταροτοξικός νεκρωτικός παράγοντας (CNF-1)

Ασυμπτωματική βακτηριουρία Εγκύων  Αρχή κύησης: 2-11%  Τέλος 2 ου, αρχή 3 ου τριμήνου: 13-27% πυελονεφρίτιδα  Προδιαθεσικοί παράγοντες Διόγκωση μήτρας Διόγκωση νεφρικής πυέλου από δράση ορμονών Διάταση ουρητήρων Τυχόν ύπαρξη κυστεοουρητηρικής παλινδρόμησης  Θεραπεία  Γενική και καλλιέργεια ούρων από την αρχή της κύησης Ηλικιωμένων  Υπερτροφία προστάτη  Πρόπτωση μήτρας  Συχνές ιατρικές επεμβάσεις  Ακράτεια ούρων και κοπράνων  Ανοσολογικές μεταβολές, γενικότερη εξασθένηση

Διάγνωση Συλλογή ούρων  Πρωινό δείγμα μέσου ρεύματος  Υπερηβική παρακέντηση  Καθετηριασμός κύστης  Από ουροστομία, κυστεοστομία  Ουρολογικά (pig tails) Γενική ούρων Καλλιέργεια ούρων

Διάγνωση  Ημιποσοτική: κρίκος ή 0.01 ml  Ποσοτική: αραίωση 1:5 με φ.ο και μεταφορά 0.01 ml στο θρεπτικό υλικό  Θρεπτικό υλικό Αιματούχο MacConkey 2  Επώαση: 35 o C για 24 h (έως 48 h)  Υπολογισμός χ 100 αν κρίκος 0.01 ml, χ 1000 αν κρίκος ml χ 500 αν ποσοτική καλλιέργεια

ΑριθμόςΔείγμα Κλινικά στοιχεία ΤαυτοποίησηΑντιβιόγραμμα ≥10 5 CFU/mL Ένα είδος ΜΡ Καθετ. Πυελονεφρίτις Κυστίτις Ασυμ. βακτηρ. ++ ≥10 4 CFU/mL Ένα ή δύο είδη ΜΡ Καθετ. Πυελονεφρίτις Κυστίτις Ασυμ. βακτηρ. ++ ≥10 3 CFU/mL Ένα είδος ΜΡ Καθετ. Συμπτωματικοί άνδρες Οξύ ουρηθρικό συν. Αντιβιοτικά ++ ≥10 2 CFU/mL Ένα ή περισ. είδη Υπερηβ Χειρ. χειρισμοί ++ Τρία είδη ΜΡ Καθετ. Αδρήπεριγραφή ≥10 3 CFU/mL Candida ΜΡ Καθετ. ΣΔ, ανοσοκατ. αντιβιοτικά + σε είδος + / -

ΑποτέλεσμαΑπάντηση Καμία ανάπτυξη ≥10 5 CFU/mL Ένα είδος Θετική ≥ CFU/mL Ένα είδος Πιθανά θετική – κλινική εικόνα ≥ CFU/mL Ένα είδος Αμφίβολη – επανάληψη Συνεκτίμηση με κλινική εικόνα (οξύ ουρηθρικό σύνδρομο) < 10 4 CFU/mL Ένα ή περισ. είδη Αρνητική

Blueberry: Blueberry has also been used traditionally to treat and prevent urinary tract infections. Like the cranberry, blueberries demonstrate bioactive compounds that inhibit the ability of E. coli to adhere to the walls of the bladder. Rutgers University is currently conducting a wide variety of studies on the medicinal values of blueberries, including its use for urinary tract infections. Cranberry: Traditionally, cranberry has been used for many urinary tract aliments. Preparation of cranberry: the use of encapsulated cranberry extract, several large glasses of high quality cranberry juice or of a cranberry tincture (cranberry extracted into an alcohol solution) are recommended. Cranberries contain proanthocyanidins, which demonstrate an ability to prevent E. coli, the most common cause of bacterial urinary tract infections, from adhering to the inner walls of the bladder

Γενική ούρων: ιστορική ανασκόπηση Εξέταση ούρων για τη διάγνωση και πρόγνωση διαφόρων νόσων (Ουροσκοπία) –Σουμέριοι, Βαβυλώνιοι, Αιγύπτιοι Μεταβολές στο χρώμα, γεύση, οσμή, διαύγεια, ίζημα –«μαύρα ούρα» –«γλυκά σα μέλι ούρα» Μέθοδοι εξέτασης: απόχυση στο έδαφος –Ιπποκράτης ( π.Χ.), Γαληνός ( μ.Χ.) Θολερά, γαλακτώδη, κίτρινα, διαυγή, αιματηρά Ειδικά δοχεία: αμίδες, ενούρηθρα, ουροδόχες, matulae –Βυζαντινή Ιατρική Χροιά, σύσταση, υπόσταση (ίζημα), εναιωρήματα Οσμή, θερμοκρασία, πυουρία «Τεχνίτες ιατρούς» –Richard Bright: 1827 μακροσκοπική και βιοχημική εξ. (Λονδίνο) –Golding Bird: 1846 μικροσκοπική εξέταση ιζήματος

Λήψη και μεταφορά δειγμάτων Κατάλληλο δείγμα φρέσκων ούρων ή διατηρημένων για μικρό χρονικό διάστημα, σε ειδικές συνθήκες –Κατάλληλο δείγμα = αντιπροσωπευτικό νεφρικής λειτ. Ούρα 24ώρου –Γρήγορη αλλοίωση, προβληματική η πλήρης συλλογή τους Πρώτα πρωινά ούρα (ούρα που μαζεύονται στη κύστη κατά τη διάρκεια της νύκτας) –Πυκνότερα, πιο όξινα (αργούν να καταστραφούν τα έμμορφα στοιχεία), πιο σταθερή σύσταση, σταθερό ΕΒ (αποκάλυψη μείωσης συμπυκνωτικής ικανότητας νεφρών), εύκολη συλλογή και συντήρηση –Συλλογή Ουροδοχείο Τοπικός καθαρισμός (ελαφρός πωματισμός στομίου κόλπου) Ούρα μέσου ρεύματος –Μεταφορά και εξέταση μέσα σε 2 ώρες Αν καθυστέρηση: φύλαξη στο ψυγείο, προσθήκη συντηρητικού

Εξέταση των φυσικών χαρακτήρων Ι Αποβαλλόμενο ποσό: ml / 24h –Ολιγουρία: < 500 ml / 24h Αφυδάτωση, νεφρική ισχαιμία, νεφρική νόσο, απόφραξη –Πολυουρία: > 2000 ml / 24h Μεγάλη υδροποσία, ΣΔ, άποιος διαβήτης, λήψη διουρητικών, υποχώρηση οιδημάτων Νυκτερινή πολυουρία: υποψία ΧΝΑ Χρώμα –Ωχροκίτρινο έως κεχριμπαρένιο ~ με την πυκνότητα και περιεκτικότητα σε χρωμογόνες ουσίες: –ουρόχρωμα (κίτρινο): αύξηση σε πυρετό, θυρεοτοξίκωση, λιμοκτονία –ουροχολίνη (κόκκινο), –ουροερυθρίνη (πορτοκαλί) Χρωματισμός από: –ενδογενείς ουσίες (αίμα, χολερυθρίνη), –τροφές (πατζάρια, βατόμουρα, κόκκινες καραμέλλες) –Φάρμακα (μετρονιδαζόλη = καφέ-κόκκινο, ριβοφλαβίνη = βαθύ κίτρινο, ριφαμπικίνη = πορτοκαλί)

Εξέταση των φυσικών χαρακτήρων ΙΙ Όψη –Διαυγή (αν παραμείνουν αποκτούν θολερότητα) –Θολερότητα: άμορφα άλατα, κρύσταλλοι, κύτταρα, μικροοργανισμοί, βλέννη, αντισηπτικά, κρέμες, σκόνες,...

Εξέταση των φυσικών χαρακτήρων ΙΙΙ Οσμή: χαρακτηριστική από πτητικά οξέα –Απουσία: ΟΝΑ –Οσμή αμμωνίας από ανάπτυξη μικροβίων: ούρα που παρέμειναν (ακατάλληλα) –Αλλαγή: οξονουρία (οσμή σάπιου μήλου), λήψη τροφών με χαρακτηριστική οσμή (σκόρδο, σπαράγγια) Ειδικό βάρος: ( ) –Υποσθενουρία (< 1010): βλάβη νεφρικού παρεγχύματος (πυελονεφρίτιδα, υδρονέφρωση, ΝΑ), υπερκαλιαιμία, ΟΝΑ, υδροποσία (νευρωτικά άτομα) –Αύξηση: παρουσία ουσιών μεγάλου ΜΒ (λεύκωμα, σάκχαρο, ακτινοσκιερές ουσίες), έντονη αφυδάτωση Οσμωτικότητα (αριθμός διαλυμένων σωματιδίων διαφόρων ουσιών): mOsm / χιλιόγραμμο νερού

Εξέταση των χημικών χαρακτήρων Ι Ταινίες αντιδραστηρίων (dipsticks) –Πλαστική ταινία με περιοχές από διηθητικό χαρτί εμποτισμένο με διάφορα αντιδραστήρια –Αλλαγή χρώματος κατά την επαφή με τα ούρα σε διαφορετικό χρόνο για κάθε ελεγχόμενη χημική ουσία  pH: (5-6) Όξινο: παρατεταμένη νηστεία, έντονη διάρροια, ΣΔ, αναπν. νοσ. Αλκαλικό: έμετοι, υπεραερισμός πνευμόνων  Γλυκόζη (όχι φυσιολογικά) Γλυκοζουρία: ΣΔ, νεφρικός διαβήτης, σ. Fanconi, έντονο μυϊκό έργο, συναισθηματική καταπόνηση, κύηση, υποθυρεοδεισμός, όγκοι μυελού επινεφριδίων, τραυματισμοί εγκεφάλου  Κετονικά σωμάτια (μεταβολισμός λιπών): ΣΔ, νηστεία  Πρωτεΐνη: νεφρική νόσος (πρωτεϊνουρία)

Εξέταση των χημικών χαρακτήρων ΙΙ  Αιμοσφαιρίνη και αίμα Αιματουρία (= άθικτα ερυθρά): μικροσκοπική, μακροσκοπική Αιμοσφαιρινουρία Μυοσφαιρινουρία: οξεία καταστροφή μυϊκών ινών  Χολερυθρίνη Μεταβολικές και συστηματικές διαταραχές ήπατος  Ουροχολινογόνο Αποδόμηση αιμοσφαιρίνης  Νιτρικά ουρολοίμωξη από Gram(-)  Λευκοκύτταρα Λοίμωξη ουροφόρων  Ε.Β.

Εξέταση ιζήματος ούρων - μικροσκόπηση Κύτταρα –Ερυθρά –Λευκά –Επιθηλιακά

Εξέταση ιζήματος ούρων - μικροσκόπηση Κύτταρα –Ερυθρά –Λευκά –Επιθηλιακά

Εξέταση ιζήματος ούρων - μικροσκόπηση Κύτταρα –Ερυθρά –Λευκά –Επιθηλιακά

Εξέταση ιζήματος ούρων - μικροσκόπηση Κύλινδροι: από όξινα και συμπυκνωμένα ούρα από μια βασική βλεννοπρωτεΐνη (Tamm-Horsfall) που εκκρίνουν τα κύτταρα των ουροφόρων σωληναρίων

Εξέταση ιζήματος ούρων - μικροσκόπηση Κύλινδροι:Υελώδεις, κυτταρικοί (ερυθροκυτταρικοί, πυώδεις, επιθηλιακοί), κοκκιώδεις, κηρώδεις, λιπώδεις

Εξέταση ιζήματος ούρων - μικροσκόπηση Κύλινδροι:Υελώδεις, κυτταρικοί (ερυθροκυτταρικοί, πυώδεις, επιθηλιακοί), κοκκιώδεις, κηρώδεις, λιπώδεις

Εξέταση ιζήματος ούρων - μικροσκόπηση Κύλινδροι:Υελώδεις, κυτταρικοί (ερυθροκυτταρικοί, πυώδεις, επιθηλιακοί), κοκκιώδεις, κηρώδεις, λιπώδεις

Εξέταση ιζήματος ούρων - μικροσκόπηση Κρύσταλλοι –Σε όξινα ούρα: ουρικού οξέος, οξαλικού ασβεστίου (φάκελοι), χολερυθρίνης, χοληστερόλης, κυστίνης, τυροσίνης, λευκίνης, ιατρογενείς –Σε αλκαλικά ούρα: φωσφορικού διασβεστίου

Εξέταση ιζήματος ούρων - μικροσκόπηση Κρύσταλλοι –Σε όξινα ούρα: ουρικού οξέος, οξαλικού ασβεστίου (φάκελοι), χολερυθρίνης, χοληστερόλης, κυστίνης, τυροσίνης, λευκίνης, ιατρογενείς –Σε αλκαλικά ούρα: φωσφορικού διασβεστίου

Εξέταση ιζήματος ούρων - μικροσκόπηση Κρύσταλλοι –Σε όξινα ούρα: ουρικού οξέος, οξαλικού ασβεστίου (φάκελοι), χολερυθρίνης, χοληστερόλης, κυστίνης, τυροσίνης, λευκίνης, ιατρογενείς –Σε αλκαλικά ούρα: φωσφορικού διασβεστίου

Εξέταση ιζήματος ούρων - μικροσκόπηση Μικροοργανισμοί – παράσιτα Διάφορα: βλέννη, λιποσφαίρια, σπερματοζωάρια, κοκκία αμύλου, ίνες, τρίχες.