Κινητική Μάθηση Ενότητα 1: Εισαγωγή στην Κινητική Εκτέλεση και Μάθηση Ελιζάνα Πολλάτου, επικ. καθ. ΤΕΦΑΑ-ΠΘ Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Πανεπιστημίου Θεσσαλίας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3

Σκοποί ενότητας Κατανόηση της έννοιας ‘δεξιότητα’ Ταξινόμηση δεξιοτήτων αναφορικά με : - το περιβάλλον διεξαγωγής τους - τη ροή της κίνησης - τη φύση τους 4

Η τεχνική των συγκεκριμένων ποδοσφαιριστών είναι το στοιχείο που τους διέκρινε από τους υπόλοιπους επαγγελματίες αθλητές, καθιστώντας τους διάσημους αλλά και πάμπλουτους το ΠΩΣ φτάνει κάποιος σε τόσο υψηλό επίπεδο απόδοσης (δηλ. η πορεία της μάθησης των δεξιοτήτων) και ο λόγος για τον οποίο συνεχίζει να είναι ενεργός, είναι ένα από τα θέματα που πραγματεύεται η κινητική μάθηση Απαιτείται συνεχής και σκληρή εξάσκηση για να επιτευχθεί τόσο υψηλό επίπεδο απόδοσης σε συγκεκριμένες δεξιότητες, γεγονός που χαρακτηρίζει περισσότερο τους επαγγελματίες αθλητές

Στον αντίποδα, υπάρχουν κινήσεις που εκτελούνται χωρίς ιδιαίτερο κόπο, δεν απαιτούν ιδιαίτερη εξάσκηση και στοχεύουν στην αναψυχή των ασκούμενων, μέσω της αυτοέκφρασης (π.χ.δημιουργικός χορός σε παιδαγωγικό περιβάλλον)

Υπάρχουν και δεξιότητες που απαιτούν ακρίβεια κίνησης, συντονισμό (μυϊκών ομάδων του σώματος) και συγχρονισμό (μεταξύ των μελών της ομάδας)- χορευτική ομάδα Μοmix και εθνική ομάδα ΡΑΓ, ensemble Ελλάδας και Ισπανίας

) Δεξιότητα θεωρείται οποιαδήποτε επιδέξια κίνηση που επιφέρει κάποιο λειτουργικό αποτέλεσμα (π.χ. σερβίρισμα, οδήγηση, παίξιμο πιάνου, πλέξιμο)

Απαντήσεις σε ερωτήσεις όπως: Πώς η Ν. Κομανέτσι έγινε θρύλος; Πώς παραπληγικοί άνθρωποι κερδίζουν μαραθώνιους; Πώς κάποιος μπορεί να έχει υψηλές επιδόσεις στο τένις, στο μπάσκετ και στο σκι; Στόχος της κινητικής μάθησης είναι η κατανόηση της μάθησης των κινητικών δεξιοτήτων και η σωστή διδασκαλία τους.

Εισαγωγή της έννοιας της δεξιότητας Η ανθρώπινη ικανότητα να εκτελεί δεξιότητες αποτελεί σημαντικό χαρακτηριστικό της ύπαρξής μας. Συγχρονισμός μυϊκών μονάδων, δυναμικές δραστηριότητες, κινήσεις ακρίβειας. Είμαστε εφοδιασμένοι εκ γενετής, με μερικές στοιχειώσεις δεξιότητες και χρειαζόμαστε μόνο λίγη ωρίμανση και εμπειρία για να τις εκτελέσουμε σε ολοκληρωμένη μορφή (π.χ. μάσημα, περπάτημα, τρέξιμο, αποφυγή πόνου)

Ορισμοί δεξιοτήτων Guthrie,1952: Δεξιότητα είναι η ικανότητα που έχει κάποιος ώστε να πετύχει ένα τελικό αποτέλεσμα με τη μεγαλύτερη δυνατή σιγουριά και τη λιγότερη κατανάλωση ενέργειας, ή χρόνου και ενέργειας. Κίνηση για την οποία καθοριστικός παράγοντας επιτυχίας της είναι η ποιότητα εκτέλεσής της π.χ. κατακόρυφος και κίνηση δαχτύλου, ¨βελάκια¨ σε στόχο, τακτική στο μπάσκετ, έκφραση στο χορό. Για την επιδέξια εκτέλεση κάποιων δεξιοτήτων (π.χ. σάλτο στη γυμναστική και στις καταδύσεις, κωπηλασία, τεχνική στο χορό και στο βόλεϊ) χρειαζόμαστε εξάσκηση και τη βοήθεια κάποιου προπονητή

Συστατικοί παράγοντες δεξιοτήτων Αντίληψη-κατανόηση σχετικών συνθηκών του περιβάλλοντος. Απόφαση για το τι, το πού και το πώς θα γίνει κάτι. Οργανωμένη μυϊκή δραστηριότητα για τη δημιουργία κινήσεων. Αναφορικά π.χ. με τις καιρικές συνθήκες στα αθλήματα βουνού (θύελλα, ομίχλη κλπ) αλλά και την ασφάλεια των ασκούμενων που δρα αποτρεπτικά για τους τραυματισμούς (π.χ. αποφυγή μιας δύσκολης στροφής στο σκι εάν υπάρχει πόνος στο γόνατο).

Ταξινομήσεις δεξιοτήτων 1. ανάλογα με το περιβάλλον Ανοιχτές δεξιότητες περιβάλλον ποικίλο και απρόβλεπτο κατά τη διάρκεια της κίνησης π.χ. κίνηση μπάλας και αντιπάλου στις αθλοπαιδιές, στο τένις, snowboard, mountain bike, surfing, πυγμαχία, taekwondo. Κλειστές δεξιότητες περιβάλλον σταθερό και προβλεπόμενο π.χ. δακτυλογράφηση, ρουτίνα γυμναστικής, κολύμπι σε πισίνα, χορός. Υπάρχουν και δεξιότητες που τελούνται σε ημιπροβλέψιμο περιβάλλον (π.χ. οδήγηση αυτοκινήτου, κολύμπι σε ανοιχτή θάλασσα )

2. ανάλογα με τη ροή της κίνησης Α) Διακεκομμένες (ή διακριτές) καθορισμένη αρχή και τέλος, με σύντομη χρονική διάρκεια π.χ. ρίψη, κλωτσιά μπάλας Β) Διαδοχικές(ή σειριακές) σύνολο διακεκομμένων δεξιοτήτων δεμένων μεταξύ τους σε περίπλοκη κίνηση π.χ. πρόγραμμα γυμναστικής, αλλαγή ταχυτήτων στην οδήγηση. Γ) Συνεχείς χωρίς συγκεκριμένη αρχή και τέλος, ροή για πολλά λεπτά π.χ. κολύμπι, τρέξιμο, ποδήλατο

3. ανάλογα με τη φύση της κίνησης (σημασία κινητικών-γνωστικών στοιχείων) Κινητικές δεξιότητες παράγοντας της επιτυχίας η ποιότητα της κίνησης, απουσιάζει η απόφαση για το ποια κίνηση θα γίνει π.χ. άλμα εις ύψος, αλλαγή σκασμένου λάστιχου Γνωστικές δεξιότητες η φύση της κίνησης δεν είναι σημαντική όσο η απόφαση π.χ. σκάκι, παίξιμο πόκερ, coaching Μερική λήψη αποφάσεων κ μερικό κινητικό έλεγχο απαιτεί ο playmaker σε ομαδικό αγώνισμα κ η οδήγηση σε αγώνα ταχύητας

Βιβλιογραφία Schmidt R., Weisberg C. (2009). Κινητική μαθηση και απόδοση, μια εφαρμοσμένη προσεγγιση, Επιμ.,Μιχαλοπούλου Μαρία, εκδ. Αθλότυπο, Αθήνα Schmidt R. (1993). Κινητική μάθηση και απόδοση, Μετάφ. Ε.Πολλάτου, Επιμ. Ε.Κιουμουρτζόγλου, εκδόσεις Αθλότυπο, Αθήνα Rose D. (1997). Κινητική μάθηση και κινητικός έλεγχος, Μεταφ. Τζέτζης, Γ., Μιχαλοπούλου Μ., Δέρρη, Β., Κουρτέσης Θ., Επιμ. Ε.Κιουμουρτζόγλου, εκδόσεις University Studio Press, Θεσσαλονίκη Schmidt R. (1988). Motor Control and Learning, Human Kinetics Publishers, Champaign, IL Schmidt R., Lee T. (1999) Motor control and Learning, Human Kinetics Publishers, Champaign, IL Magill R. (1989). Motor Learning, WCB Publishers, Iowa

Συζήτηση Γιατί είναι σημαντικό να διαχωρίζονται οι δεξιότητες σε κατηγορίες; Δώστε μερικά παραδείγματα γνωστών σας δεξιοτήτων. Που θα τις εντάσσατε και γιατί;

Επίλογος Δεξιότητα είναι η ικανότητα που έχει κάποιος να πετύχει ένα τελικό αποτέλεσμα με τη μεγαλύτερη δυνατή σιγουριά και τη λιγότερη κατανάλωση ενέργειας, ή χρόνου και ενέργειας Κατηγορίες δεξιοτήτων Ανάλογα με το περιβάλλον-ανοικτές/κλειστές

Ανάλογα με τη ροή της κίνησης- διακεκομμένες/ συνεχείς/ διαδοχικές Ανάλογα με την φύση τους- γνωστικές/ κινητικές

Τέλος Ενότητας ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ