Φυσιολογία Παραγωγικών ιδιοτήτων Χαρισμιάδου Μαρία Λέκτορας Εργαστήριο Γενικής & Ειδικής Ζωοτεχνίας Τμήμα ΕΖΠ&Υ

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥ ΘΗΛΥΚΟΥ Αποτελείται κυρίως: Δύο ωοθήκες Σύστημα αγωγών για τη μεταφορά του ωαρίου ή του εμβρύου

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ ΘΗΛΕΩΣ ΚΑΙ ΟΙ ΚΥΡΙΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥΣ ΩΟΘΗΚΗΠαραγωγή ωαρίων Παραγωγή οιστρογόνων (Γρααφιανό ωοθυλάκιο) Παραγωγή προγεστεροειδών (Ωχρό σωμάτιο) ΣΑΛΠΙΓΓΑ (ΩΑΓΩΓΟΣ) Μετακίνηση γαμετών (σπερματοζωάρια και ωάρια) Θέση γονιμοποίησης ΜΗΤΡΑΠαραμονή και θρέψη του εμβρύου ΤΡΑΧΗΛΟΣΑποφυγή μικροβιακής μόλυνσης της μήτρας Αποθήκευση σπέρματος και μετακίνηση των σπερματοζωαρίων Θέση εναπόθεσης σπέρματος στη φυσική οχεία (χοίρος, ίππος) ΚΟΛΠΟΣΌργανο συνουσίας Θέση εναπόθεσης σπέρματος στη φυσική οχεία (μηρυκαστικά) Έξοδος νεογνού ή νεογνών ΑΙΔΟΙΟΕξωτερικό άνοιγμα της αναπαραγωγικής οδού

Γεννητικό σύστημα προβατίνας

Κατασκευή ωοθήκης. Α=φλοιός, Β=μυελός, 1=αρχέγονο ωοθυλάκιο 2,3=αναπτυσσόμενα ωοθυλάκια 4=Γρααφιανό ωοθυλάκιο 5= ωοθυλάκιο μετά την ωοθυλακιορρηξία 6=ωχρό σωμάτιο σε πλήρη ανάπτυξη 7=ωχρό σε υποστροφή Η ωοθήκη χωρίζεται σε μυελό (Β) και φλοιό (Α) Περιβάλλεται από επιφανειακό ή βλαστικό επιθήλιο, αποτελούμενο από απλή στοιβάδα κυβοειδών κυττάρων

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΗΣ ΩΟΘΗΚΗΣ ΜΥΕΛΟΣ Αποτελείται από ακανόνιστα τοποθετημένες ινοελαστικές ίνες συνδετικού ιστού και ένα εκτεταμένο σύστημα νεύρων και αγγείων αίματος, που φτάνουν στην ωοθήκη μέσω της πύλης, δηλ. του συνδέσμου ωοθήκης και μεσωοθηκίου ΦΛΟΙΟΣ Αποτελεί το εξωτερικό κέλυφος της ωοθήκης. Στο παρέγχυμα βρίσκονται ωοθυλάκια ή/και ωχρά σωμάτια σε διάφορα στάδια ανάπτυξης ή υποστροφής Ο συνδετικός ιστός του φλοιού περιέχει πολλούς ινοβλάστες, μερικές ίνες κολλαγόνου και δικτυωτές ίνες, αγγεία αίματος, λεμφαγγεία, νεύρα και λείες μυϊκές ίνες Το εξωτερικό άκρο του φλοιού περιβάλλεται από μία λεπτή πυκνή στοιβάδα συνδετικού ιστού

ΑΡΧΕΓΟΝΑ ΩΟΘΥΛΑΚΙΑ Σχηματίζονται στη προγεννητική περίοδο της ζωής του θηλυκού Είναι βλαστικά κύτταρα που περιβάλλονται από μία απλή στοιβάδα ωοθηκικών (κοκκιωδών) κυττάρων Βρίσκονται στο παρέγχυμα συχνά σε ομάδες, τις βλάστες ωαρίων Μερικά μόνο φθάνουν σε πλήρη ωριμότητα και ελευθερώνονται μέσα στον ωαγωγό για πιθανή γονιμοποίηση. Τα περισσότερα αρχίζουν την ανάπτυξη και γίνονται ατρητικά (παλινδρομούν) Μερικοί αριθμοί… 1) Τα περισσότερα βρίσκονται - στην αγελάδα την 110 – 130 ημέρα από τη σύλληψη - στο χοίρο την 50 – 90 ημέρα από τη σύλληψη 2) Στις ωοθήκες μιας νεαρής μοσχίδας βρίσκονται συνολικά αρχέγονα ωοθυλάκια, όμως μια ηλικιωμένη αγελάδα μπορεί να έχει μόνο 2500 εν δυνάμει ωάρια στη διάρκεια της ζωής της

ΦΑΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΩΟΘΥΛΑΚΙΟΥ Πολλαπλασιασμός των κοκκιωδών κυττάρων, σχηματισμός δύο ή περισσοτέρων στοιβάδων Δευτεροταγές ωοθυλάκιο Σχηματισμός του άντρου, από το υγρό που συγκεντρώνεται μεταξύ των κοκκιωδών κυττάρων και τα διαχωρίζει Τριτοταγές ωοθυλάκιο Το ώριμο τριτοταγές ωοθυλάκιο καλείται ΓΡΑΑΦΙΑΝΟ ΩΟΘΥΛΑΚΙΟ

Μικροσκοπική υφή της ωοθήκης

ΓΡΑΦΙΑΝΟ ΩΟΘΥΛΑΚΙΟ

ΓΡΑΑΦΙΑΝΟ ΩΟΘΥΛΑΚΙΟ Έχει μορφή φυσαλίδας στην επιφάνεια της ωοθήκης Είναι γεμάτο από ωοθηκικό υγρό, πλούσιο σε στεροειδείς ορμόνες (κυρίως οιστρογόνα) και άλλους ορμονικούς και μη ορμονικούς παράγοντες ρύθμισης της λειτουργίας της ωοθήκης

ΓΡΑΑΦΙΑΝΟ ΩΟΘΥΛΑΚΙΟ Κυτταρικές στοιβάδες με λειτουργική σημασία: Εξωτερική Θήκη (Κυρίως ινώδη κύτταρα) Εσωτερική Θήκη Βασική Μεμβράνη Εσωτερική στοιβάδα κοκκιωδών κυττάρων που περιβάλλουν το άντρο Ωοφόρος Δίσκος αναστόμωση των κοκκιωδών κυττάρων, με το εν δυνάμει ωάριο Ακτινωτός Στέφανος Ωοθυλακίου Τα κοκκιώδη κύτταρα που περιβάλλουν και βρίσκονται σε επαφή με το ωάριο

1 = εξωτερική θήκη 2 = εσωτερική θήκη 3 = βασική μεμβράνη 4 = κοκκιώδης στιβάδα, 5 = άντρο 6 = ωοφόρος δίσκος 7 = διαφανής ζώνη 8 = ωοκύτταρο Ώριμο ωοθυλάκιο

ΓΡΑΑΦΙΑΝΟ ΩΟΘΥΛΑΚΙΟ Στην παραγωγή οιστρογόνων συμμετέχουν τόσο η εσωτερική θήκη όσο και τα κοκκιώδη κύτταρα Τα κύτταρα της εσωτερικής θήκης παράγουν ανδρογόνα που διαχέονται μέσω της βασικής μεμβράνης και μετατρέπονται σε οιστρογόνα από ένζυμα (αρωματάση) στα κοκκιώδη κύτταρα Τα κοκκιώδη κύτταρα είναι τα κύρια κύτταρα που παράγουν προγεστερόνη στο ωχρό σωμάτιο και άλλους ορμονικούς και μη ορμονικούς παράγοντες ρύθμισης της λειτουργίας της ωοθήκης

ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΩΟΘΥΛΑΚΙΟΡΡΗΞΙΑ.. Το ωοθυλάκιο διαρρηγνύεται, εξωθώντας το ωοθηκικό υγρό, ορισμένα κοκκιώδη κύτταρα και το εν δυνάμει ωάριο (ωοκύτταρο) μέσα στη κοιλότητα του σώματος κοντά στο άνοιγμα της σάλπιγγας Τη στιγμή της εξώθησης, το ωοκύτταρο περιβάλλεται από τον ακτινωτό στέφανο και κολλώδη μάζα κοκκιωδών κυττάρων που βοηθούν τη σάλπιγγα να το περισυλλέξει. Σε μερικά είδη ο ακτινωτός στέφανος αποβάλλεται γρήγορα, ενώ σε άλλα είναι παρών ακόμη και κατά την γονιμοποίηση