Επιστημολογία… στην εκπαίδευση στις Φυσικές Επιστήμες

Παρουσίαση με θέμα: "Επιστημολογία… στην εκπαίδευση στις Φυσικές Επιστήμες"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Επιστημολογία… στην εκπαίδευση στις Φυσικές Επιστήμες
Επιστημολογία… στην εκπαίδευση στις Φυσικές Επιστήμες ή τι διαχέει η εκπαίδευση για τη φύση της επιστήμης;;;

2 Εισαγωγή … στην επιστημολογία ως αφετηρία για τη συζήτηση της ΦτΕ
Η επιστημολογία ως Πειθαρχεία(;) Μετα-Επιστήμη(;) – συστηματική σε κάθε περίπτωση ακαδημαϊκή δραστηριότητα – παράγει λόγο «περί επιστήμης» και απαντά σε μια σειρά ερωτήματα που καταλήγουν να περιγράφουν, να εξηγούν και να αιτιολογούν ότι θα μπορούσε να αναφέρεται ως Φύση της Επιστήμης (ΦτΕ, Nature of Science –NOS) με τον όρο Επιστήμη να αποδίδει το αγγλοσαξονικό περιεχόμενο του όρου Science. Η Επιστημολογία δεν είναι η μόνη μετα-επιστήμη που παράγει λόγο περί επιστήμης. Από τις αρχές του 20ου αιώνα, στον ακαδημαϊκό χώρο, έχουν καθιερωθεί: Η Φιλοσοφία της Επιστήμης ή και των Επιστημών (PoS), Η Ιστορία της Επιστήμης ή και των Επιστημών (HoS), Η Κοινωνιολογία της Επιστημονικής Γνώσης (SSK), Οι πολιτισμικές σπουδές των Επιστημών (CSoS) και ασφαλώς Η Διδακτική των Φυσικών Επιστημών (SE), κάθε μια με τη δική της φυσιογνωμία, ερωτήματα, μεθοδολογίες και ασφαλώς σκοπούς και επιμέρους στόχους… Η ΔΦΕ που μας αφορά ιδιαίτερα συνομιλεί με όλες τις παραπάνω «πειθαρχίες» και όχι μόνο. Η Γνωσιακή/ Γνωστική Ψυχολογία ήταν από τις πρώτες επιστήμες του ανθρώπου που χρησιμοποιήθηκε ευρέως στη ΔΦΕ, αντλώντας παράλληλα μοντέλα και από αλλού. Π.χ. από την επιστημολογία του Piaget ή του Bachelard, από την Κοινωνική Ψυχολογία, από την Εκπαιδευτική Ψυχολογία, ασφαλώς από την Παιδαγωγική κ.ο.κ. Στις μέρες μας χρησιμοποιούμε τις παραπάνω μετα-επιστήμες, κυρίως για να συζητήσουμε στον χώρο της εκπαίδευσης ζητήματα σχετικά με τη ΦτΕ/ NOS. Βιβλιογραφία (επιλεγμένη): Hacking, I. (2002). Αναπαριστώντας και παρεμβαίνοντας. Αθήνα: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις ΕΜΠ. Tobin, K. & Roth, W-M. (2007). The culture of science education. Rotterdam /Taipei: Sense Publishers.

3 Γιατί … η ΦτΕ σε ένα πρόγραμμα ΔΦΕ;
Σήμερα, η συζήτηση για τη ΦτΕ είναι πολύ σημαντική για τη ΔΦΕ. Γιατί δεν ζούμε σε μια κανονική εποχή αλλά σε μια εποχή μετάβασης. Γιατί αυτή σχετίζεται με το τι κάνουν σήμερα οι επιστήμονες (που δεν κάνουν ότι έκαναν για παράδειγμα την περίοδο της επιστημονικής επανάστασης) και το πως αυτό που κάνουν επηρεάζει την κοινωνία, την οικονομία, την πολιτική… και επομένως και την εκπαίδευση που προετοιμάζει και επηρεάζει τους πολίτες (οι οποίοι από τις αρχές του 90 και μετά ζουν σε ένα ταχύτατα μεταβαλλόμενο παγκόσμιο περιβάλλον) …

4 Τι κάνουν οι επιστήμονες (των ΦΕ) σήμερα;;;
Και πώς αυτά που κάνουν σχετίζονται με τη ΓΕ;; Ερωτηματολόγιο 1.

5 Τι κάνουν οι επιστήμονες
Τι κάνουν οι επιστήμονες; Με όρους… Με στόχους, σκοπούς… Με διαδικασίες/ πρακτικές έρευνα βελτίωση της ζωής παρατηρούν πειράματα οικονομικό όφελος μελετούν λύση προβλημάτων ενημερώνονται κάλυψη νέων αναγκών αμφισβητούν δημιουργία νέων πεδίων διδάσκουν βελτίωση κατανόησης διερευνούν παράγουν… ανακαλύπτουν καταγράφουν

6 Σχέση με την εκπαίδευση
Σχέση με Γενική Εκπαίδευση ενημέρωση γραμματισμός παραγωγή ανακαλύψεις του παρελθόντος με προσαρμογή της παραγόμενης γνώσης τεχνημάτων αλλαγές με ενίσχυση της κριτικής ιδεών νέες πρακτικές με όρους ελέγχου μοντέλων νέες γνώσεις όψεις της επιστήμης

7 Ένα κλασικό ερωτηματολόγιο NOS (1)
Q1. Η θεμελιώδης δύναμη που κινεί την Επιστήμη είναι η ανθρώπινη περιέργεια η σχετική με το φυσικό Σύμπαν Q2. Η θεμελιώδης δύναμη που κινεί την Επιστήμη είναι η ανθρώπινη ανάγκη για επιβίωση Q3. Η θεμελιώδης δύναμη που κινεί την Επιστήμη είναι η ανθρώπινη τάση για κοινωνική, οικονομική και πολιτική κυριαρχία Q4. Η Επιστήμη στοχεύει σε μια διαρκή αύξηση της πληρότητας των γνώσεων που παράγει (δηλαδή, να κατανοήσουμε αν είναι δυνατόν τα πάντα) Q5. Η Επιστήμη στοχεύει σε μια διαρκή αύξηση της απλότητας των γνώσεων που παράγει (δηλαδή, να κατανοήσουμε τα πράγματα χρησιμοποιώντας κατά το δυνατόν απλούς κανόνες) Q6. Η Επιστήμη στοχεύει προς την καθολικότητα των γνώσεων που παράγει (δηλαδή, να κατανοήσουμε τα πάντα, χρησιμοποιώντας ελάχιστους γενικής ισχύος κανόνες)

8 Ένα κλασικό ερωτηματολόγιο NOS (2)
Q7. Η Επιστήμη χρησιμοποιεί τα Μαθηματικά επειδή με αυτά μπορεί να περιγράψει με ακρίβεια τις σχέσεις των φυσικών οντοτήτων Q8. Η Επιστήμη χρησιμοποιεί τα Μαθηματικά επειδή με αυτά μπορεί να περιγράψει με απλότητα τις σχέσεις των φυσικών οντοτήτων Q9. Η Επιστήμη χρησιμοποιεί τα Μαθηματικά επειδή με αυτά μπορεί να περιγράφει μεγάλο αριθμό φαινομένων με ελάχιστες (μαθηματικές) φράσεις Q10. Οι μέθοδοι της Επιστήμης χαρακτηρίζονται κυρίως από τα αξιακού τύπου χαρακτηριστικά τους παρά από τις τεχνικές/ πρακτικές τους Q11. Βασικό χαρακτηριστικό της Επιστήμης αποτελεί η πίστη ότι το φυσικό Σύμπαν είναι προσιτό στην ανθρώπινη κατανόηση Q12. Η Επιστήμη διατρέχεται από ένα κυρίαρχο χαρακτηριστικό ειλικρίνειας: ειλικρίνειας τόσο στη σκέψη, όσο και στην πράξη της έρευνας

9 Ένα κλασικό ερωτηματολόγιο NOS (3)
Q13. Υπάρχει ένας εξωτερικός αντικειμενικός κόσμος, ανεξάρτητος από την ύπαρξη ή μη κάποιου ανθρώπου-παρατηρητή Q14. Οι πλήρως ορισμένες έννοιες μιας επιστημονικής περιοχής οδηγούν με ασφάλεια το πείραμα ή την παρατήρηση στη διαπίστωση του αν μια θεωρία είναι σωστή ή λάθος Q15. Οι πλήρως ορισμένες έννοιες μιας επιστημονικής περιοχής, που οδηγούν με ασφάλεια το πείραμα ή την παρατήρηση στη διαπίστωση του ποια θεωρία είναι σωστή, αποτελούν αναπαράσταση της πραγματικότητας Q16. Τα φαινόμενα που ενδιαφέρουν την επιστήμη θεωρούνται ότι προκύπτουν ως αποτέλεσμα φυσικών δυνάμεων που λειτουργούν για μεγάλες χρονικές περιόδους με χαρακτηριστική, αν όχι και υποχρεωτική, ομοιομορφία Q17. Η επιστημονική γνώση είναι αβέβαιη και δεν πρέπει ποτέ να ταυτίζεται με την αλήθεια. Η επιστημονική γνώση έχει μόνο προσωρινή εγκυρότητα Q18. Η Επιστήμη στηρίζεται πάνω στην υπόθεση ότι ο φυσικός κόσμος δεν μπορεί να μεταβληθεί από κάποια υπερφυσική οντότητα

10 Ένα κλασικό ερωτηματολόγιο NOS (4)
Q19. Η βάση της επιστημονικής γνώσης βρίσκεται στη συναίνεση μεταξύ αυτών που αναγνωρίζονται ως ειδικοί Q20. Δεν μπορεί να υπάρξει αντικειμενική αναπαράσταση ενός φαινομένου/ γεγονότος (οι αναπαραστάσεις σημαίνουν όσα και όποια πράγματα υποβάλλουν οι υποκειμενικές έννοιες που τις συγκροτούν) Q21. Δεν μπορεί να υπάρξει σαφής διάκριση μεταξύ παρατήρησης και αναπαράστασης Q22. Το αποτέλεσμα μιας παρατήρησης εξαρτάται απόλυτα από το θεωρητικό ή εμπειρικό πλαίσιο των εννοιών που διαθέτει εκ των προτέρων ο παρατηρητής Q23. Οι επιστήμονες λειτουργούν στηριγμένοι στην πεποίθηση ότι οι βασικοί κανόνες του Σύμπαντος μπορούν να ανακαλυφθούν μέσα από προσεκτική και συστηματική παρατήρηση Q24. Οι επιστήμονες λειτουργούν στηριγμένοι στην πεποίθηση ότι οι βασικοί κανόνες του Σύμπαντος μπορούν να ανακαλυφθούν μέσα από προσεκτική και συστηματική μελέτη, που ένα μικρό μόνο μέρος της περιλαμβάνει την παρατήρηση

11 Ένα κλασικό ερωτηματολόγιο NOS (5)
Q25. Στην Επιστήμη υπάρχουν διαφορετικές παραδόσεις σχετικά με το τι και το πως μπορεί να ερευνηθεί. Όλες όμως οι παραδόσεις διατρέχονται από συγκεκριμένες κοινές και βασικές πεποιθήσεις για την αξία των τεκμηρίων, της λογικής και του καλού επιχειρήματος Q26. Οι επιστημονικές πειθαρχίες διαφέρουν μεταξύ τους ως προς το τι μελετούν, ως προς τις τεχνικές που χρησιμοποιούν και ως προς τα αποτελέσματα που ανακοινώνουν. Όλες όμως μοιράζονται έναν κοινό σκοπό και μια κοινή φιλοσοφία. Q27. Στην Επιστήμη δεν θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη υπερφυσικές αιτίες, ακόμη και αν τα εμπειρικά δεδομένα υποδεικνύουν, κατά κάποιο τρόπο, την πιθανή ύπαρξή τους. Q28. Υπάρχουν γενικά/ παγκόσμια κριτήρια με βάση τα οποία η Επιστήμη μπορεί να διαχωριστεί από ότι δεν αποτελεί Επιστήμη.

12 Ένα φιλοσοφικό μοντέλο για τη φύση της επιστήμης

13 Η δουλειά των επιστημόνων (Hacking, 1992)
Εγγράμματη / Θεωρητική παράδοση Προφορική / Εργαστηριακή παράδοση Κόσμος Φιλοσοφία Τέχνη Ιδέες Τεκμήρια ??

14 Παράδειγμα: Η επαγωγική δουλειά
Εγγράμματη / Θεωρητική παράδοση Προφορική / Εργαστηριακή παράδοση Κόσμος Υποθέτω Παρατηρώ Δοκιμάζω Ιδέες Τεκμήρια Κατηγοριοποιώ

15 Παράδειγμα: Η παραγωγική δουλειά
Εγγράμματη / Θεωρητική παράδοση Προφορική / Εργαστηριακή παράδοση Κόσμος Δοκιμάζω Παράγω Φαντάζομαι Ιδέες Τεκμήρια Υποθέτω

16 και η δουλειά των δασκάλων: π.χ. μεταφορά…
Εγγράμματη / Θεωρητική παράδοση Προφορική / Εργαστηριακή παράδοση Κόσμος Παραδείγματα Πειράματα επίδειξης «Παράδοση» Ιδέες Τεκμήρια Ίσως και αναλογίες

17 και η δουλειά των δασκάλων: π.χ. εποικοδόμηση
Εγγράμματη / Θεωρητική παράδοση Προφορική / Εργαστηριακή παράδοση Κόσμος Εμπειρίες, πειράματα: σύγκρουση «Εφαρμογή» Λύση σύγκρουσης Ιδέες Τεκμήρια «Πρόταση»

18 Κοσμοθεωρίες: Ο Πολιτισμός της Επιστήμης ή Οι Πολιτισμοί των Επιστημών
Κοσμοθεωρίες: Ο Πολιτισμός της Επιστήμης ή Οι Πολιτισμοί των Επιστημών

19 Το μοντέλο Kearney για μια Κοσμοθεωρία
Διάκριση του “εγώ” από το “άλλο” Σχέση του “εγώ” με το “άλλο” ΕΓΩ ΑΛΛΟ Διάκριση Σχέση

20 Φυσιοκρατία «εγώ» και τα «άλλα» μοιάζουμε (π.χ. ως πλάσματα του ίδιου Θεού ή ως πλάσματα της φύσης) και διαφέρουμε όπου ο «δημιουργός» ή η «φύση» όρισε… Αντιλαμβανόμαστε αλλήλους μέσω των αισθήσεων αλλά και της διαίσθησης Οι σχέσεις μας αποκαθίστανται μέσω της δράσης των «εσωτερικών δυνάμεων» που διαθέτει κάθε οντότητα αυτού του κόσμου

21 Μηχανοκρατία «εγώ» διαφέρω από όλα τα «άλλα» διότι διαθέτω λογικό νου. Μπορώ, ως εκ τούτου, να τα αναπαριστώ μέσω του λογικού νου μου, εμπιστευόμενος ελάχιστα και εκ των υστέρων τις αισθήσεις μου Με τον λογικό νου μου αναπαριστώ και πράγματα που δεν προσεγγίζονται από τις αισθήσεις. Με τον τρόπο αυτό μπορώ να «παρατηρώ» από απόσταση όλα τα «άλλα» ως «φαινόμενα», «δυνάμεις» ή «σχέσεις» που διέπονται από απόλυτους νόμους, να ερμηνεύω τη συμπεριφορά τους και να προβλέπω το μέλλον τους

22 Ένα φυσιοκρατικό Σύμπαν

23 Ένα μηχανοκρατικό Σύμπαν

24 Τεχνοκρατία «εγώ» διαφέρω από όλα τα «άλλα» (αισθητά ή μη), όχι μόνο επειδή μπορώ να τα αναπαριστώ ή να τα ερμηνεύω με τον λογικό νου μου, αλλά επειδή μπορώ να παρεμβαίνω και να τα κατασκευάζω/ αλλάζω προγραμματισμένα και κατά βούληση εκμεταλλευόμενος τους φυσικούς νόμους. Μπορώ να δημιουργώ καινούργια «άλλα». Μπορώ να κατασκευάζω καινούργια κομμάτια κόσμου που ποτέ δεν θα δημιουργούντο από τη «φύση», εξυπηρετώντας τους σκοπούς/ στόχους μου (που κυρίως με ενδιαφέρουν)

25 Το μοντέλο του Kearney για μια Κοσμοθεωρία

26 Θεμελιώδεις κατηγορίες
Φυσιοκρατία Εσωτερικές δυνάμεις (π.χ. του καλού, του κακού…) Πραγματικότητα: φυσική και μεταφυσική Πραγματικότητα: φυσική (συνήθως μη αισθητή αλλά αληθής) – φαινόμενα (αισθητά και ερμηνεύσιμα/ προβλέψιμα) Πραγματικότητα: κατασκευασμένη και μη κατασκευασμένη Μηχανοκρατία Τεχνοκρατία

27 Αιτιότητα Φυσιοκρατία Γραμμική και ελεγχόμενη/ καθοδηγούμενη από υποκειμενικούς σκοπούς Γραμμική και ελεγχόμενη από «φυσικούς νόμους» Γραμμική και ελεγχόμενη από υποκειμενικούς σκοπούς που διαχειρίζονται/ σέβονται τους φυσικούς νόμους Μηχανοκρατία Τεχνοκρατία

28 Χώρος και χρόνος χώρος: κλειστός χρόνος: κυκλικός
Φυσιοκρατία χώρος: κλειστός χρόνος: κυκλικός Χώρος: άπειρος και απόλυτος Χρόνος: Γραμμικός και άπειρος Χώρος: πολυδιάστατος αλλά και πεπερασμένος Χρόνος: γραμμικός αλλά και σχετικός Μηχανοκρατία Τεχνοκρατία

29 Η κοινωνική δυναμική της επιστήμης … όπου η επιστημονική παραγωγή ρυθμίζεται από κοινωνικές εντάσεις Η επιστήμη στην κοινωνική δυναμική … όπου οι κοινωνικές εντάσεις ρυθμίζονται από την επιστημονική παραγωγή

30 Το μαγγανοπήγαδο της πράξης
Υλικοί παράγοντες Κανονιστικοί παράγοντες Στόχος Πράξη: Σύνδεση και εννοιολόγηση πόρων-σχημάτων Αντίσταση Συμμόρφωση Ανθρώπινοι παράγοντες

31 Μελέτες περίπτωσης «Υγρές» και «ξηρές» μεταβλητές
Εργαστήριο βιολογίας (πριν 10 χρόνια, από τη βιβλιογραφία) Παρατηρήσεις/ μετρήσεις σε διαφορετικά «μικροσκόπια» Κατασκευή διαφορετικών κατηγοριών επικοινωνίας Προσπάθειες διαχείρισης συγκλίσεων/ αποκλίσεων… Δεν παρουσιάζω αυτές τις εντάσεις για να πω ότι δεν λύνονται με άλλους τρόπους. Ότι δημιουργούν δηλαδή αδιέξοδα. Οι εντάσεις μπορούν να λυθούν αν το εκπαιδευτικό σύστημα που τις αντιμετωπίζει έχει σαφή προσανατολισμό και αποφασιστικότητα στο να θυσιάσει κάποιες από τις αρχικές του δεσμεύσεις. Ένα επιχειρηματικό, για παράδειγμα πανεπιστήμιο θα έλυνε μια τέτοια ένταση αναγνωρίζοντας την επιχειρηματική δραστηριότητα στο εσωτερικό του και αποφασίζοντας ότι οι ακαδημαϊκοί που θα ασχολούνται με αυτή θα κρίνονται με βάση τα χρήματα που φέρνουν και όχι με βάση τον αριθμό και την ποιότητα των δημοσιεύσεων. Παράλληλα ο κεντρικός προσανατολισμός δεν θα έπρεπε να χρησιμοποιείται κατά περίπτωση. Για παράδειγμα, και επειδή μια εκτεταμένη οικονομική δραστηριότητα της εποχής αποτελεί η εκπαίδευση αλλοδαπών σε μεταπτυχιακό επίπεδο, ένα επιχειρηματικό πανεπιστήμιο που δραστηριοποιείται σ’ αυτόν τον χώρο θα έπρεπε να αναγνωρίσει σε όσους πανεπιστημιακούς ασχολούνται κατά κύριο λόγο με ανάπτυξη και «εξαγωγή» μεταπτυχιακών μαθημάτων να κρίνονται κυρίως με βάση το διδακτικό τους έργο παρά με βάση την επιστημονική τους παραγωγή (κάτι που συμβαίνει σε αρκετά αμερικανικά πανεπιστήμια).

32 Μελέτες περίπτωσης Ακαδημαϊκή – Επιχειρηματική δυναμική
Ολλανδία, Πανεπιστημιακό Επίπεδο, πριν 15 χρόνια (από τη βιβλιογραφία) Παραγωγή λογισμικού στο πεδίο της γλώσσας Δημιουργία εταιρίας Πρόβλημα με το μοίρασμα των κερδών Πρόβλημα με την κοινοποίηση των μοντέλων Επιτυχία στον επιχειρηματικό χώρο: αποτυχία στον ακαδημαϊκό: αποσύνδεση ακαδημαϊκού από επιχειρηματικό χώρο Δεν παρουσιάζω αυτές τις εντάσεις για να πω ότι δεν λύνονται με άλλους τρόπους. Ότι δημιουργούν δηλαδή αδιέξοδα. Οι εντάσεις μπορούν να λυθούν αν το εκπαιδευτικό σύστημα που τις αντιμετωπίζει έχει σαφή προσανατολισμό και αποφασιστικότητα στο να θυσιάσει κάποιες από τις αρχικές του δεσμεύσεις. Ένα επιχειρηματικό, για παράδειγμα πανεπιστήμιο θα έλυνε μια τέτοια ένταση αναγνωρίζοντας την επιχειρηματική δραστηριότητα στο εσωτερικό του και αποφασίζοντας ότι οι ακαδημαϊκοί που θα ασχολούνται με αυτή θα κρίνονται με βάση τα χρήματα που φέρνουν και όχι με βάση τον αριθμό και την ποιότητα των δημοσιεύσεων. Παράλληλα ο κεντρικός προσανατολισμός δεν θα έπρεπε να χρησιμοποιείται κατά περίπτωση. Για παράδειγμα, και επειδή μια εκτεταμένη οικονομική δραστηριότητα της εποχής αποτελεί η εκπαίδευση αλλοδαπών σε μεταπτυχιακό επίπεδο, ένα επιχειρηματικό πανεπιστήμιο που δραστηριοποιείται σ’ αυτόν τον χώρο θα έπρεπε να αναγνωρίσει σε όσους πανεπιστημιακούς ασχολούνται κατά κύριο λόγο με ανάπτυξη και «εξαγωγή» μεταπτυχιακών μαθημάτων να κρίνονται κυρίως με βάση το διδακτικό τους έργο παρά με βάση την επιστημονική τους παραγωγή (κάτι που συμβαίνει σε αρκετά αμερικανικά πανεπιστήμια).

33 Σκοπός: Μόρφωση στο πλαίσιο της παράδοσης του διαφωτισμού
Ο κόσμος δεν είναι όπως φαίνεται! Επομένως η αλήθεια είναι ζητούμενο... Ο άνθρωπος μπορεί να χτίσει τις κοινωνίες του πάνω στο τρίπτυχο «ελευθερία – ισότητα – αδελφοσύνη» μόνο αν γνωρίζει την αλήθεια... Οι επιστήμες μπορούν να βρίσκουν την αλήθεια... και οι πολίτες να την μαθαίνουν... Ποια όψη της επιστήμης είναι χρήσιμη;

34 Σκοπός: Κοινωνικός έλεγχος της επιστημονικής δραστηριότητας
Μετά τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο όλος ο κόσμος έμαθε ότι η επιστήμες μπορούν και να τον καταστρέψουν... Οι θεσμοί σκέφτηκαν ότι καλό θα ήταν οι πολίτες να γνωρίζουν τι δουλειά κάνουν οι επιστήμονες, για να μπορούν να τους ελέγξουν... Ποια όψη της επιστήμης είναι χρήσιμη;

35 Σκοπός: «Παραγωγή» πολλών και καλών επιστημόνων
Μετά το “sputnik shock” οι επιστήμες συνδέθηκαν με την κρατική ασφάλεια... Τα σχολεία έπρεπε να προετοιμάζουν επαρκώς τους πολίτες που θα έκαναν τη δουλειά του επιστήμονα και ταυτόχρονα να βελτιώνουν τη στάση των μη επιστημόνων προς την επιστήμη... Ποια όψη της επιστήμης είναι χρήσιμη;

36 Σκοπός: Επιστημονικός γραμματισμός (κοινωνία της γνώσης)
Μετά το τέλος του «ψυχρού πολέμου» ξεκίνησε η παγκοσμιοποίηση- διεθνοποίηση και οι επιστήμες θεωρήθηκε ότι αποτελούν βάση για μια παγκόσμια κουλτούρα... Στα σχολεία θέματα που διασταυρώνονται μέσα στο τρίπτυχο «επιστήμη – κοινωνία – τεχνολογία»... Διαφοροποίηση σε σχέση με την πανεπιστημιακή επιστήμη... Ποια όψη της επιστήμης είναι χρήσιμη;

37 Σκοπός: Ανάπτυξη στο πλαίσιο της παγκόσμιας οικονομίας
Ζητήματα υπό διαμόρφωση… Η θέση της επιστημονικής δραστηριότητας στην παραγωγή Η θέση της, συνδεδεμένης με την επιστήμη, τεχνολογίας στην παραγωγή Η θέση της Γενικής εκπαίδευσης Ποια όψη της επιστήμης είναι χρήσιμη;

38 Μια πρώτη εικόνα Α. ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ ΠΑΡΑΓΟΥΝ:
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ Α: Κωδικοποιημένη γνώση που δημοσιεύεται ελεύθερα σε εξειδικευμένα περιοδικά και τεχνολογική γνώση/ γνώση χρήσης τεχνημάτων που λειτουργούν εντός εξειδικευμένων εργαστηρίων (απροσπέλαστα και τα δύο, λόγω εξειδικευμένης διαλέκτου και κωδίκων τεχνολογίας, από το ευρύ κοινό) ΚΕΙΜΕΝΑ ΥΛΙΚΑ ΤΕΧΝΗΜΑΤΑ & ΝΕΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥΣ

39 Μια πρώτη εικόνα Β. ΟΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΟΙ & ΤΕΧΝΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΥΝ:
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ Β: Τεχνολογική και τεχνική γνώση, αλλά και σχετική με αυτές γνώση χρήσης, που αφορά τεχνήματα που μετασχηματίζουν τεχνήματα των επιστημονικών εργαστηρίων σε εργαλεία καθημερινής χρήσης. ΥΛΙΚΑ ΤΕΧΝΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ «ΑΓΟΡΑ» «ΑΝΑΓΚΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ» & ΝΕΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥΣ

40 Μια πρώτη εικόνα Γ. ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥΣ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΖΟΥΝ: ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ Γ: Η αλφαβήτα της επιστημονικής διαλέκτου, τεχνολογίας και τεχνικής, καθώς και συνήθειες καταναλωτών τεχνολογικών προϊόντων (στάσεις, κώδικες επικοινωνίας κ.λπ.) ΠΑΡΑΓΩΓΟΥΣ ΤΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ & ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ ΤΕΧΝΗΜΑΤΩΝ

41 ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ/ΓΝΩΣΗ ΣΕ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
1η βιομηχανική επανάσταση (του ατμού) Πρωτοπόροι οι τεχνολόγοι/ τεχνικοί. Παράγουν τεχνολογική και τεχνική γνώση, καθώς και σχετική με αυτές γνώση χρήσης. Η παραγωγή των επιστημόνων ακολουθεί και πετυχαίνει να θεωρητικοποιήσει και να ερμηνεύσει τη γνώση των τεχνολόγων/τεχνικών (νόμοι θερμοδυναμικής, θεωρίες έργου και ενέργειας κ.λπ.) Η παράδοση του Διαφωτισμού εδραιώνεται και η επιστημονική γνώση εγκαθίσταται με αξιώσεις στη Γενική Εκπαίδευση.

42 ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ/ΓΝΩΣΗ ΣΕ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
2η βιομηχανική επανάσταση (του ηλεκτρισμού) Η παραγωγή των επιστημόνων «παίρνει κεφάλι». Οι τεχνολόγοι/τεχνικοί ακολουθούν και μετατρέπουν τα εργαστηριακά τεχνήματα σε προϊόντα. Η επιλογή της Γενικής Εκπαίδευσης δικαιώνεται.

43 ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ/ΓΝΩΣΗ ΣΕ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
3η βιομηχανική επανάσταση (των ΤΠΕ) Τεχνολόγοι/τεχνικοί και επιστήμονες συνεργάζονται στην κατεύθυνση παραγωγής νέων τεχνημάτων επικοινωνίας. Η Γενική Εκπαίδευση προσαρμόζει το περιεχόμενό της συμπεριλαμβάνοντας τις ΤΠΕ και διασυνδέοντας τες με όλα τα γνωστικά αντικείμενα. Η ΔΦΕ πολυπλοκοποιείται και σε σημαντικό βαθμό οικειοποιείται τις ΝΤ (δες, για παράδειγμα, συνέδρια ΔΦΕ & ΝΤ).

44 ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ/ΓΝΩΣΗ ΣΕ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
4η βιομηχανική επανάσταση «στα σκαριά» (της ρομποτικής) Τεχνολόγοι/τεχνικοί και επιστήμονες συνεργάζονται (με τους τεχνικούς να αναβαθμίζονται) στην κατεύθυνση παραγωγής νέων βιομηχανικών τεχνημάτων στηριγμένων στους κώδικες των ΤΠΕ. Η Γενική Εκπαίδευση αρχίζει να διαχειρίζεται διάφορες προτάσεις, όπως η διαθεματικότητα/ διεπιστημονικότητα, η STEM, η δημιουργικότητα-καινοτομία-επιχειρηματικότητα … αναζητώντας τη νέα της ταυτότητα …

45 Μια σύγχρονη προβληματική
Η Γενική Εκπαίδευση των πολιτών μιας χώρας, μέχρι τα τέλη του 20ου αιώνα εννοείτο ως ΔΙΚΑΙΩΜΑ των παιδιών-πολιτών και είχε τις ρίζες της στην κουλτούρα του Διαφωτισμού (να γνωρίζουν οι πολίτες όλες, αν είναι δυνατόν, τις «αποχρώσεις» της αλήθειας και του πολιτισμού, με έμφαση στη δύναμη του «ορθού λόγου», ώστε να μπορούν να αποφασίζουν για τους εαυτούς τους και για τις κοινότητές τους χωρίς να άγονται και να φέρονται από μεταφυσικά οράματα τσαρλατάνων, μάγων, σωτήρων ή δημοκόπων).

46 Μια σύγχρονη προβληματική
Από τα τέλη του 20ου αιώνα και μέχρι σήμερα, μέσα στο πλαίσιο του πρωτοφανούς μετασχηματισμού της «κοινωνίας των εθνών/χωρών» σε μια παγκόσμια κοινωνία, που κινείται κυρίως κάτω από την πίεση της δυναμικής της ανταγωνιστικής οικονομίας (και ασφαλώς κάτω από την πίεση των «κρίσεων» που εμπεριέχονται σ’ αυτή τη δυναμική), η Γενική Εκπαίδευση των πολιτών μιας χώρας τείνει να εννοείται ως ΕΠΕΝΔΥΣΗ, που μπορεί να φέρει σε καλύτερη οικονομική θέση μια χώρα (μέσα στον στίβο του διεθνούς πλέον οικονομικού ανταγωνισμού).

47 Μια σύγχρονη προβληματική
Μέρος της Γενικής Εκπαίδευσης εξακολουθεί να αποτελεί και σήμερα η εκπαίδευση στις Φυσικές Επιστήμες (Science Education). Κάποιες από τις μορφές της εκπαίδευσης στις Φυσικές Επιστήμες, εντός του γενικότερου πλαισίου της Γενικής Εκπαίδευσης ως ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ, τις έχετε γνωρίσει και εκ πείρας (ως μαθητές ή εκπαιδευτικοί) αλλά και από τα μαθήματα της ΔΦΕ. Ανεξάρτητα όμως από το αν συμφωνείτε ή διαφωνείτε πολιτικά με τη διαδικασία της ανάπτυξης της παγκόσμιας κοινωνίας στη βάση της οικονομικής δυναμικής του ανταγωνισμού, θα πρέπει να μπορείτε να υποθέσετε κάποιες πιθανές μορφές εκπαίδευσης στις Φυσικές Επιστήμες εντός του πλαισίου της Γενικής Εκπαίδευσης ως ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ (για να μπορείτε, σύμφωνα και με τα προτάγματα του Διαφωτισμού, να συμφωνείτε ή να διαφωνείτε στη βάση τεκμηρίων και επιχειρημάτων).

48 Πρόγραμμα σπουδών Σκοπούς / στόχους Δήλωση Αιτιολόγηση Περιεχόμενο
Επιλογή θεματικών Διδακτικές-μαθησιακές προτάσεις / προτεινόμενες δραστηριότητες Μεγάλες θεωρίες Διδακτικά μοντέλα Διαστάσεις: ΘΕΣΜΙΚΗ – ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΚΗ - ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ

49 Δυναμική του Προγράμματος Σπουδών
Θεσμικός πόλος Όψεις περιεχομένου Μετασχηματισμός Επιλογή περιεχομένου Διδακτικές προτάσεις Επιστημολογικός πόλος Διδακτικός πόλος