ΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: Περιβαλλοντική Επικοινωνία και Πληροφόρηση Τυπική, Μη Τυπική και Άτυπη Περιβαλλοντική Εκπαίδευση.

Παρουσίαση με θέμα: "ΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: Περιβαλλοντική Επικοινωνία και Πληροφόρηση Τυπική, Μη Τυπική και Άτυπη Περιβαλλοντική Εκπαίδευση."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: Περιβαλλοντική Επικοινωνία και Πληροφόρηση Τυπική, Μη Τυπική και Άτυπη Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

2 Ο σημαντικότερος στόχος της Π.Ε. Η ενίσχυση της κριτικής σκέψης των πολιτών, έτσι ώστε να είναι σε θέση να συμμετέχουν στον δημοκρατικό έλεγχο των επιλογών, των πολιτικών κατευθύνσεων και των δράσεων που σχετίζονται με το περιβάλλον, την ανάπτυξη και τη διαχείριση των φυσικών πόρων ΤΥΠΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Προώθηση της Π.Ε., μέσα από μια προοπτική εκπαίδευσης του πολίτη, η οποία θα πρέπει να εντάσσεται ή και να αναπτύσσεται περαιτέρω στο εσωτερικό των εκπαιδευτικών συστημάτων ΑΤΥΠΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Η Π.Ε., ως μέσο ενθάρρυνσης για την απόκτηση δεξιοτήτων (επιστημονικών, τεχνικών κλπ) και την πρόκληση της εμπλοκής μεμονωμένων πολιτών ή ευρύτερων ομάδων του κοινωνικού ιστού, στη δράση, σε θέματα που επηρεάζουν την καθημερινή τους ζωή (υγεία, διατροφή, ρύπανση...) και σχετίζονται συγχρόνως με την κοινωνική ζωή

3 Tύποι Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Η Τυπική Π.Ε. (formal environmental education) αφορά την Π.Ε. Που αναπτύσσεται αποκλειστικά και μόνο μέσα στα όρια του επίσημου εκπαιδευτικού συστήματος. Χαρακτηριστικό της είναι ότι το κοινό στο οποίο απευθύνεται είναι ήδη ορισμένο, με κοινά γνωρίσματα (π.χ. ηλικία, επίπεδο εκπαίδευσης και εντάσσεται στη διαιδκασία της Π.Ε. Χωρίς δική του πρωτοβουλία) Η Μη Τυπική Π.Ε. (non-formal environmental education) περιλαμβάνει εκείνο το είδος σκόπιμης εκπαίδευσης, η οποία στοχεύει στην ανάπτυξη, σε διάφορους τομείς της κοινωνίας, περιβαλλοντικών εννοιών, δεξιοτήτων, στάσεων και περιβαλλοντικού ήθους (Tahir 1997). Πραγματοποιείται κυρίως σε κέντρα διαφόρων κοινωνικών και επαγγελματικών ομάδων, σε περιοχές φυσικού κάλλους και σε ιδρύματα (π.χ. μουσεία, ζωολογικοί κήποι, ενυδρεία κλπ) (Ηeimlich 1993), η συμμετοχή του κοινού είναι εθελοντική και σκοπεύει στην περιβαλλοντική συνειδητοποίηση του πληθυσμού, η οποία δεν επιτυγχάνεται λόγω της ελλιπούς του εκπαίδευσης σε θέματα περιβάλλοντος Η Άτυπη Π.Ε. (informal environmental education) αποτελεί μία δια βίου διαδικασία με την οποία κάθε άτομο αποκτά στάσεις, αξίες, δεξιότητες και γνώσεις σχετικά με το περιβάλλον από την καθημερινή εμπειρία και τις εκπαιδευτικές επιρροές του περίγυρου του.

4 ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ περί των τύπων της Π.Ε. Λόγω των νέων τεχνολογιών, που αναπτύσσονται ραγδαία και βρίσκουν ποικίλες εφαρμογές όλο και συχνότερα στην καθημερινότητα μας, η Άτυπη Π.Ε. Κερδίζει συνεχώς έδαφος Ειδικότερα όσονα φορά γενικά τη διάδοση της περιβαλλοντικής πληροφορίας, ο όρος που χρησιμοποιείται ευρέως είναι εκείνος της Περιβαλλοντικής Επικοινωνίας Η Μη Τυπική και η Τυπική Π.Ε. Είναι διαδικασίες μάθησης/εκπαίδευσης οργανωμένες από την κοινωνία, με στόχο την αύξηση και τη βελτίωση της διαδικασίας της Άτυπης Π.Ε. Άτυπη Π.Ε. Τυπική Π.Ε. Μη Τυπική Π.Ε.

5 Προώθηση της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στο εκπαιδευτικό σύστημα (Τυπική εκπαίδευση) Η τάση που έχει επικρατήσει από τη συνδιάσκεψη της UNESCO στη Θεσσαλονίκη το 1997 είναι η προώθηση στο εκπαιδευτικό σύστημα μιας «Εκπαίδευσης για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη» Σε μεθοδολογικό επίπεδο υπάρχουν οι εξής προσεγγίσεις για την προώθηση της Π.Ε. στο εκπαιδευτικό σύστημα των κρατών: 1.Μια «παιδαγωγική» προσέγγιση που δίνει έμφαση στο ενδιαφέρον της Π.Ε. για τη χρήση ενεργητικών μεθόδων δράσης (σε συγκεκριμένα κοινωνικά θέματα που σχετίζονται με το περιβάλλον και την ποιότητα της ζωής) και στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του ατόμου 2.Μια «αισθητηριακή» τάση, που προβλέπει προσέγγιση μέσω των αισθήσεων και των συναισθημάτων (πρόκειται για μια «φυσιολατρική» προσέγγιση καθώς δίνεται δυνατότητα σε ανάπτυξη δραστηριοτήτων μέσα στη φύση, και 3.Μια «περιβαλλοντική» τάση, η οποία χωρίς να αδιαφορεί για τις παιδαγωγικές συνιστώσες και την ανάγκη επαναπροσδιορισμού των σχέσεων Ανθρώπου-Φύσης στη σύγχρονη εποχή, ορίζει τον χώρο της Π.Ε. με βάση τα αντικείμενα μελέτης του (όπως είναι τα προβλήματα περιβάλλοντος, διαχείρισης πόρων, προβλήματα ποιότητας ζωής κλπ)

6 Περιβαλλοντική συνιστώσα της Π.Ε. Ασχολείται με θέματα, που άπτονται του ενδιαφέροντος των μαθητών Δίνει έμφαση στην ολιστική* προσέγγιση των θεμάτων, όπου συνδυάζει όλα τα πεδία της γνώσης και της εμπειρίας (ανθρώπινο και κοινωνικό, αισθητικό και δημιουργικό, γλωσσικό, λογοτεχνικό, μαθηματικό, φυσικό, επιστημονικό, τεχνολογικό και πνευματικό) Εστιάζεται στην ανάπτυξη αξιών Επιδιώκει την ενεργό συμμετοχή των μαθητών Είναι προσανατολισμένη στην ανάπτυξη δράσης Αναπτύσσει κριτικό χαρακτήρα Είναι προσανατολισμένη στο μέλλον * Προσεγγίζω ολιστικά σημαίνει ότι επιτυγχάνω μια σφαιρική «ανάγνωση» και κατανόηση της πραγματικότητας και του κόσμου όπου ζούμε, η οποία και συνήθως επιτυγχάνεται μέσω της διεπιστημονικότητας δηλ της σύμφυσης γνώσεων, που προέρχονται από διαφορετικές επιστήμες με ζητούμενο της ενοποίηση της γνώσης Τα χαρακτηριστικά της νέας διάστασης της Π.Ε. η οποία από τη Συνδιάσκεψη των Η.Ε. στο Ρίο το 1992 αναφέρεται ως «Εκπαίδευση για το Περιβάλλον και την Αειφορία», είναι τα εξής:

7 Παιδαγωγική συνιστώσα της Π.Ε. Η μέθοδος Project ή μέθοδος βιωμάτων τα στάδια της οποίας είναι - Επιλογή του θέματος - Χωρισμός σε υποθέματα - Χωρισμός σε ομάδες όπου κάθε μία «κοιτάει» το θέμα από μία διαφορετική «γωνία οράσεως» - Διεξαγωγή έρευνας - Ανάλυση – επεξεργασία – καταγραφή δεδομένων - Παρουσίαση - Σύνθεση Μετακίνηση στο προς Μελέτη Πεδίο, η οποία περιλαμβάνει τα στάδια: - Προετοιμασία της μετακίνησης – εκδρομής μέσα στην τάξη - Προγραμματισμός - Προετοιμασία δραστηριοτήτων - Εξοικείωση με τεχνικές - Ασφάλεια και προστασία - Τελικές λεπτομέρειες - Υλοποίηση - Ολοκλήρωση και αναφορά Παιδαγωγικές μέθοδοι της Π.Ε.:

8 Παιδαγωγική συνιστώσα της Π.Ε. Περιβαλλοντικά Μονοπάτια (Environmental Trails) Επίλυση προβλήματος Συζήτηση (στα πλαίσια της ομάδας) η οποία απαιτεί για την ομαλή εξέλιξη της και την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων τα εξής: - Αποδοχή των κανόνων της συζήτησης από τους μαθητές - Ικανότητα των μαθητών να εκφράζονται με σαφήνεια και κατανοητά - Δυνατότητα των μαθητών να εκφράζονται ελεύθερα και αβίαστα - Κατάλληλη στάση του συντονιστή της συζήτησης (ευγενής, διακριτικός κλπ) - Ικανότητα του συντονιστή να μην παρεμβαίνει, να μην παρεμβάλλει προσωπικά του βιώματα και να εστιάζει στην αύξηση της συμμετοχής - Παρουσίαση - Σύνθεση Πειραματική Μέθοδος Μέθοδος Έρευνας μέσω Ερωτήσεων Επισκόπηση Απόψεων (Σφυγμομέτρηση) Παιδαγωγικές μέθοδοι της Π.Ε.:

9 Άτυπη Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Παγκόσμια τάση για την ανάπτυξη μιας εκπαιδευτικής προσέγγισης που προσπαθεί να συνεισφέρει στη συνειδητοποίηση και στην ευαισθητοποίηση για τα περιβαλλοντικά προβλήματα καθώς επίσης και για τα προβλήματα ανάπτυξης και διαχείρισης των φυσικών πόρων. Προσοχή: Η εκπαιδευτική αυτή προσέγγιση αγγίζει το πλατύ κοινό, το ευρύτερο δυνατό κοινό, όλο τον κόσμο, και αποτελεί την «άτυπη συνιστώσα» της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Στόχος της άτυπης Π.Ε.: Η προώθηση της άσκησης της ιδιότητας του πολίτη, μέσα από έναν βαθύ και συνεχή δημοκρατικό έλεγχο των επιλογών για θέματα περιβάλλοντος, ανάπτυξης και διαχείρισης φυσικών πόρων

10 Ομάδες στόχοι (target groups) της Π.Ε. εκπαιδευτικοί εμψυχωτές επαγγελματίες των ΜΜΕ γεωργοί, παραγωγοί μέλη περιβαλλοντικών οργανώσεων μηχανικοί, αρχιτέκτονες πολιτικοί και διοικητικοί υπεύθυνοι επιχειρηματίες, βιομήχανοι μαθητές γυναίκες νέοι εκτός σχολείου μέλη μιας ιδιαίτερης κοινότητας καταναλωτές Α. Εκπαιδευτική κοινότητα που δραστηριοποιείται στο χώρο της Π.Ε. Β. Ενδιάμεσες ομάδες Γ. Πλατύ κοινό

11 Τρόποι προσέγγισης του ευρύτερου κοινού από την Π.Ε. Διάκριση διαφόρων κατηγοριών μέσα στα όρια αυτού που ονομάζουμε «πλατύ κοινό» με βάση κάποια χαρακτηριστικά που παραμένουν γενικά: Οι γυναίκες Οι νέοι έξω από το σχολείο Τα μέλη συγκεκριμένων κοινοτήτων Οι οργανώσεις καταναλωτών και μέσα από αυτούς, το σύνολο μιας κοινωνίας Προσέγγιση του ευρύτερου κοινού σε συγκεκριμένες στιγμές και σε συγκεκριμένους ειδικούς χώρους, όπου θα μπορούσαν να απευθυνθούν τα παιδαγωγικά μηνύματα. Τέτοιες στιγμές είναι: στην κατανάλωση στα ταξίδια και τις μετακινήσεις στον ελεύθερο χρόνο στον χρόνο που αφιερώνεται σε πολιτιστικές δραστηριότητες Όσον αφορά τους χώρους θα μπορούσαν να αναφερθούν: οι δημόσιοι χώροι τα σημεία συναντήσεων και πολιτιστικών δραστηριοτήτων τα εμπορικά κέντρα ιατρικά κέντρα, εκκλησίες

12 Ο ρόλος των γυναικών στη διάχυση των περιβαλλοντικών μηνυμάτων Οι γυναίκες θεωρούνται μια ομάδα ιδιαίτερα σημαντική στη διάχυση μηνυμάτων που άπτονται της προστασίας του περιβάλλοντος και στην ανάπτυξη μιας αντίστοιχης στάσης ζωής στο ευρύτερο κοινό, διότι ο ρόλος τους είναι ιδιαίτερα ουσιαστικός: στην κατανάλωση την υγεία της οικογένειας την εκπαίδευση των παιδιών τη διαχείριση των φυσικών πόρων (νερό, δάση κλπ) στις κοινωνικές ομάδες των υπό ανάπτυξη χωρών Για τους παραπάνω λόγους θεωρείται ιδιαίτερα σημαντικό να δημιουργηθούν εκείνες οι απαραίτητες συνθήκες που θα επιτρέπουν: την πιο έντονη έκφραση της γνώμης τους στα δημόσια θέματα και κατ’ επέκταση την εμπλοκή στη διαχείριση τους την απόκτηση δεξιοτήτων που θα τους επιτρέπουν να αναλύουν τα περιβαλλοντικά θέματα με κριτικό μάτι και να δραστηριοποιούνται σε διάφορα θέματα (μεταξύ άλλων, στο χώρο της διατροφής, της υγείας, της εκπαίδευσης των παιδιών κλπ) τη μεγαλύτερη πρόσβαση τους στην εκπαίδευση (κυρίως στις φτωχιές χώρες, όπου συχνά είναι αποκλεισμένες)

13 Παράδειγμα κοινοτικής διαχείρισης των φυσικών πόρων από τις γυναίκες στη Σενεγάλη

14

15 Περιοχή αναφοράς: Προστατευόμενη περιοχή του Popenguine στη Σενεγάλη, επιφάνειας 1.009 εκταρίων, η οποία περιβάλλεται από μια σειρά από 8 χωριά, όπου ζουν περίπου 40.000 άτομα, που επιδίδονται σε άγρια εκμετάλλευση των φυσικών πόρων 1986: Ανακήρυξη του δάσους του Popenguine ως προστατευόμενη περιοχή με Διάταγμα 1987: Εμπλοκή των γυναικών της περιοχής στην κοινοτική διαχείριση της προστατευόμενης ζώνης, υπό τον συντονισμό του δασοφύλακα και μελών της οργάνωσης Peace Corps 1988: Δημιουργείται η «Ομάδα Γυναικών του Popenguine για την προστασία της φύσης» (RFPPN) με στόχο την προστασία της ζώνης, για να αποφευχθεί η εξαφάνιση της περιοχής αυτής, που χαρακτηρίζεται από σημαντική βιοποικιλότητα, εξ αιτίας της δράσης του ανθρώπου 1995: Ίδρυση ενός συλλογικού οργανισμού που ονομάζεται «Σύλλογος των Γυναικών για την Προστασία της Φύσης» (CORPONAT), o οποίος συγκέντρωσε 1.555 γυναίκες για να διαχειριστεί τον κοινοτικό φυσικό χώρο. Αξίζει να αναφερθεί ότι η συντονίστρια μπόρεσε να δώσει ώθηση στις δραστηριότητες αποκατάστασης και προστασίας, χωρίς να υπάρχει βοήθεια από αλλού, και βοήθησε τις άλλες γυναίκες να εμπλακούν ενεργά

16

17 Παράδειγμα κοινοτικής διαχείρισης των φυσικών πόρων από τις γυναίκες στη Σενεγάλη (συνέχεια...) Οι δραστηριότητες διαχείρισης στην περιοχή είναι πολλές και διάφορες όπως αναδάσωση, περίφραξη του χώρου για να αποφευχθεί η είσοδος κοπαδιών, αποκατάσταση της τοπικής χλωρίδας, βελτίωση και εκμετάλλευση των τουριστικών δυνατοτήτων, επιμόρφωση στις τεχνικές διαχείρισης της προστατευόμενης περιοχής, αναδάσωση γύρω από τα χωριά, διαμόρφωση υδατοδεξαμενής για τα αποδημητικά πουλιά κλπ Η προστατευόμενη περιοχή του Popenguine χρησίμευσε τελικά ως πειραματικό μοντέλο για την εφαρμογή μιας συμμετοχικής προσέγγισης στη διαχείριση των πάρκων και των προστατευόμενων περιοχών στη Σενεγάλη 1996: Υπογραφή ενός πρωτοκόλλου συμφωνίας για τη διαχείριση της περιοχής ανάμεσα στο RFPΡN, το CORPONAT και τη διεύθυνση των εθνικών πάρκων του Υπουργείου Περιβάλλοντος της Σενεγάλης, γεγονός που δείχνει ότι η διοίκηση παίρνει πλέον την ευθύνη για αυτή την πρωτοβουλία βάσης. Σημείωση: Η πρόεδρος του RFPPN είναι μια από τις δύο προέδρους του Συμβουλίου Αγροτικής Πολιτικής της Σενεγάλης, ως αποτέλεσμα της εμπλοκής της στην προστασία της περιοχής. Επιπλέον η συγκεκριμένη γυναίκα μπόρεσε να αναδείξει θέματα ισότητας στων δύο φύλλων και περιβάλλοντος, όπως η κατοχύρωση του δικαιώματος πρόσβασης των γυναικών και των κοριτσιών στην ιδιοκτησία γης (οι παραδοσιακές πρακτικές δεν έδιναν στις γυναίκες τέτοιο δικαίωμα)

18 Popenguine Park

19 Συμπεράσματα από το παράδειγμα κοινοτικής διαχείρισης των φυσικών πόρων Η ανάπτυξη δεξιοτήτων ανάμεσα στις γυναίκες της τοπικής κοινωνίας και η εκπαίδευση της μιας γυναίκας από την άλλη, τους έδωσε τη δυνατότητα να καταρτιστούν αρκετά όσον αφορά τη βιώσιμη διαχείριση της προστατευόμενης ζώνης, την προστασία του περιβάλλοντος και την ανάπτυξη μεθόδων για τη φροντίδα και εκμετάλλευση του δάσους (π.χ. κλάδεμα, και ξεχορτάριασμα) γεγονός που τους επιτρέπει να δουλέψουν στη συνέχεια σύμφωνα με μια οικολογική και οικονομική οπτική Η εμπειρία των γυναικών στη Σενεγάλη επιτρέπει την κατανόηση πως η απόκτηση υπευθυνότητας από τους τοπικούς πληθυσμούς, στο πλαίσιο της διαχείρισης των φυσικών πόρων, οδηγεί στην απόκτηση και αφομοίωση γνώσεων για τις πολιτικές προστασίας του περιβάλλοντος

20 Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί άδεια αναφέρονται στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/από-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

21 Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, παρά μόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δημιουργό. © διαθέσιμο με άδεια CC-BY διαθέσιμο με άδεια CC-BY-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου και η δημιουργία παραγώγων αυτού με απλή αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία παραγώγων του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY- NC-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου και η δημιουργία παραγώγων του. διαθέσιμο με άδεια CC0 Public Domain διαθέσιμο ως κοινό κτήμα Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. χωρίς σήμανσηΣυνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου.

22 Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει:  το Σημείωμα Αναφοράς  το Σημείωμα Αδειοδότησης  τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων  το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.

23 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.