Ο ρόλος του γένους και του φύλου στη διαμόρφωση και λειτουργία των υποπολιτισμικων στυλ.

Παρουσίαση με θέμα: "Ο ρόλος του γένους και του φύλου στη διαμόρφωση και λειτουργία των υποπολιτισμικων στυλ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Ο ρόλος του γένους και του φύλου στη διαμόρφωση και λειτουργία των υποπολιτισμικων στυλ

2 Η διαίρεση σύμφωνα με τη κοινωνική τάξη και το γένος/ φύλο είναι το σημαντικότερο σταθερό χαρακτηριστικό των παρεκκλινόντων υποπολιτισμών (Kenneth Roberts)  όλες οι μεταπολεμικές νεανικές κουλτούρες καθοδηγούνται από το ανδρικό φύλο. Κυρίαρχες έννοιες νεανικών συλλογικών παρεκκλίσεων και παραβατικοτήτων: ανδρισμός, ανδροπρέπεια, αρρενωπότητα, σεξισμός

3 Ο συσχετισμός των δυνάμεων ανάμεσα στα δύο φύλα G. Balandier: Η μετεξέλιξη των γυναικών σε κοινωνικούς δράστες διαδραματίζεται κάτω από συνθήκες ανταγωνισμού των δύο φύλων για τον έλεγχο της γενετήσιας αναπαραγωγής.  Οι γυναίκες ρυθμίζουν την αναπαραγωγή και συνεπώς «την αύξηση της δύναμης της κοινωνικής ομάδας και τη διεκδίκηση του ελέγχου της πρωτοβουλίας αυτής από τους άνδρες». Υποταγή γυναικών. Ε. Dunning: ο συσχετισμός των δυνάμεων: α. συγκροτεί μια «βαθιά δομή», μέσα στην οποία έχουν δημιουργηθεί οι ιδεολογίες και αξίες που κατευθύνουν τα δύο φύλα. β. τείνει να στρέφεται προς όφελος των ανδρών, στο μέτρο που η βία και η μαχητικότητα αποτελούν ενδημικά γνωρίσματα της κοινωνικής ζωής (όπως π.χ. οι επιθετικές και μαχητικές συμμορίες τύπου σκληροπυρηνικών hooligans και skinheads), αλλά και στο μέτρο που οι δυνατότητες τους για κοινωνική δράση είναι περισσότερες από αυτές των γυναικών.

4 Οι νεαροί παραβάτες ενστερνίζονται επιλεκτικά αξίες από την κουλτούρα της εργατικής τάξης καθώς και από τη κυρίαρχη κουλτούρα  πολιτισμικά και κοινωνικά πρότυπα της αρρενωπότητας και του ανδρισμού (νοηματική, κανονιστική διάρθρωση και έκφραση της ανδροπρέπειας). Μελέτη Thomson και Pleck (1987) για τη δομή των κανόνων που ρυθμίζουν τον παραδοσιακό ανδρικό ρόλο σε ένα δείγμα φοιτητών κολεγίου προερχόμενο από μεσαίες- προς- ανώτερες κοινωνικές τάξεις. Ο «Ανδρικός ρόλος» = κοινωνικοί κανόνες που προδιαγράφουν τη συμπεριφορά των ανδρών. 2 ευρύτερα σύνολα κοινωνικών κανόνων: Α. οι παραλλαγμένες επιταγές: ¨καλλιέργεια ενός ανεξάρτητου τρόπου επίδοσης¨ και ¨επιδίωξη επίδοσης¨ (¨απόκτησε υπεροχή¨, ¨πήγαινε μπροστά¨) Β. οι παραλλαγμένες επιταγές: ¨καλλιέργεια ανικανότητας για κάθε είδους γυναικεία δραστηριότητα¨, ¨καταστολή των συναισθημάτων¨ (¨μείνε ψύχραιμος και ήρεμος¨)

5 Τριμερής δομή των κοινωνικών κανόνων: Α. “Κανόνας της κοινωνικής θέσης” Β. “Κανόνας της ισχύος” Γ. “Κανόνας της αντιθηλυπρέπειας” Σημαντικοί παράγοντες της έρευνας η κοινωνική θέση (μεσαία- προς- ανώτερα κοινωνικά στρώματα) και η ιδιότητα (φοιτητές θεωρητικών επιστημών) του δείγματος.  Σύνδεση με την υποκουλτούρα “Rugby” :  δημιουργία από άνδρες μεσαίων και ανώτερων στρωμάτων  σεξιστικά πρότυπα Τα σπορ ως μέσο προφύλαξης και συντήρησης του ανδρισμού ανώτερων στρωμάτων (Dunning). Κοινά χαρακτηριστικά με “beats”

6 Η ενσάρκωση του ανδρισμού Ρόλος εικόνας- του- σώματος στη ζωή των ανδρών (Mishkind, Rodin, Silberstein, Striegel- Moore) 2 μη ταυτόσημες εικόνες του σώματος:  η εικόνα- του- σώματός τους και η ιδεατή εικόνα- σώματος Προτίμηση στο μεσομορφικό τύπο σώματος και μάλιστα στον υπερμεσομορφικό τύπο. Προσέγγιση στον ιδεατό τύπο σώματος = μεγαλύτερη ικανοποίηση Μυώδες μεσομορφικό σώμα συνυφασμένο με πολιτισμικές απόψεις για τον ανδρισμό και το ρόλο του ανδρικού ρόλου. (συμβολική ενσάρκωση  “αίσθηση του άτρωτου”) Αποτυχία προσέγγισης ιδεώδους σώματος = αποτυχία ανταπόκρισης στους κανόνες ρόλου του φύλου. ικανοποίηση προς το σώμα = αυτοεκτίμηση ανδρών

7 Προσπάθειες μείωσης της διαφοράς πραγματικού και ιδεατού τύπου σώματος και κατ’ επέκταση της αρνητικής επίδρασης στην αυτοεκτίμηση. α. Με συμβατικό και ατομικό τρόπο β. Ένταξη σε «υποκουλτούρες υψηλής σωματικής φροντίδας» (π.χ. σχολές καράτε, “jogging”) γ. Ένταξη σε μια παρεκκλίνουσα υποκουλτούρα και η υποπολιτισμική ταύτιση. “Γιατί οι άνδρες, σε αυτή την ιστορική στιγμή, επιδιώκουν τόσο έντονα τη πραγμάτωση του ιδεώδους του μυώδους του μεσομορφικού τύπου” : Τα ιδεατά σχήματα των ανδρικών και γυναικείων σωμάτων  ίσως αντίδραση εναντίον της ισότητας των δύο φύλων. (G. Balandier, E. Dunning) στρεβλές μορφές αντίδρασης εξελισσόμενες σε παρέκκλιση ή και εγκληματικότητα.

8 Η σημασία του ανδρισμού για τους όρους ζωής της εργατικής τάξης M. Brake: Εργασία = κλειδί κοινωνικού στάτους και ταυτότητας για τους νέους, παρέχει τα μέσα για την “αποθέωση ” της ανδροπρέπειας Τονισμός σπουδαιότητας ανδρισμού  βλάσφημες, σεξιστικές συνομιλίες 2 ομάδες υποστήριξης και αναπαραγωγής του ανδρισμού: η ομάδα των συνομηλίκων της εργατικής συνοικίας και η ομάδα της παραγωγικής εργασίας. Τα αγόρια της εργατικής τάξης που έχουν ενταχθεί σε κάποιο ειδικό υποπολιτισμικό στυλ  προσελκύουν την προσοχή ενώ πρέπει να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις αυτού που συνεπάγεται (skinheads, glam rockers). ο ανδρισμός δημιουργεί κοινωνικές καταστάσεις “φασαρίας και συμπλοκής” Σύγκριση hippies και skinheads  ομοιότητα: και οι δύο εκτιμούν τους εαυτούς τους ισόβαθμα στη κλίμακα του θάρρους, της δύναμης και του ανδρισμού. Διαφορά: στο πέρασμα των παραπάνω στη πράξη.

9 Θηλυκότητα, παραβατικότητα και υποπολιτισμικά στυλ Απουσία γυναικών από τις έρευνες. M. Brake: ώθηση γυναικών, αναγκαστικά, σε δύο τρόπους ένταξης (προετοιμασία κατά τη διάρκεια κοινωνικοποίησης και εκπαίδευσης), α. τη θέση τους στη κοινωνική τάξη β. το ρόλο τους στη πατριαρχία Οι γυναίκες κρίνονται ανάλογα με τη θηλυκότητά τους και όχι την επαγγελματική τους θέση. Στην εργασία εκτιμούνται από την άποψη της σεξουαλικής τους ελκυστικότητας  σεξουαλική παρενόχληση Το μόνο πιθανό πεδίο εξίσωσης  η σφαίρα της κατανάλωσης, στην οποία όμως, σχεδόν πάντα, τα κορίτσια εκμεταλλεύονται.

10 Κοινωνικοποίηση κοριτσιών: Μ.Μ.Ε, μυθιστορήματα, σπίτι και σχολείο. Μ.Μ.Ε μυθιστορήματα σπίτι και σχολείο Ενίσχυση ρόλων αναπαράσταση προετοιμασία για τις φύλου μοντέρνας θηλυκότητας αγορές της εργασίας και του γάμου  Οι νέες κοπέλες διαμορφώνουν και στελεχώνουν γυναικείες “ελαφρές” υποκουλτούρες που δεν χρησιμοποιούνται για κάποια ενεργητική διερεύνηση των εκφάνσεων της γυναικείας ταυτότητας S. Frith: 3 λόγοι έλλειψης ουσιαστικής συμμετοχής κοριτσιών στις παρεκκλίνουσες υποκουλτούρες, 1. Δομή οικογένειας στις εργατικές συνοικίες 2. Η μύηση στην οικιακή εργασία 3. Ο χρόνος προετοιμασίας όταν πρόκειται για εξω- σπιτική αναψυχή

11 Γυναικεία παραβατικότητα σημαντικά μικρότερη από των αγοριών. Ο κοινωνικός έλεγχος αντιμετωπίζει τα κορίτσια που εκδηλώνουν παραβατική συμπεριφορά, με έντονη σεξουαλική προκατάληψη συνδυασμένη με ηθικοποίηση. Συμμορίες κοριτσιών (Α. Campell, M. Brake) : - γυναικεία παραρτήματα ανδρικών - τα γυναικεία μέλη των ομάδων αυτών συντελούν, συνήθως, δευτερεύουσες λειτουργίες - όχι σεξουαλικά αντικείμενα εγγενή ανάμειξη στις δραστηριότητες, στοιχείο ομαδικής ταυτότητας

12 Η συμμετοχή των κοριτσιών στις ανδροκρατικές υποκουλτούρες Teds: τα κορίτσια συμμετείχαν στις κοινωνικές δραστηριότητες αλλά απουσίαζαν από τη κουλτούρα του δρόμου. Mods: τα κορίτσια ήταν υποταγμένα αλλά η αποστασιοποιημένη νοοτροπία της υποκουλτούρας αυτής, τους επέτρεπε να συναθροίζονται σε αποκλειστικά γυναικείες ομάδες ή να κυκλοφορούν μόνα τους. Bikers: ποτέ δεν διείσδυσαν στο κεντρικό ανδρικό πύρινα οδηγώντας ή αποκτώντας μοτοσυκλέτα, ήταν πάντοτε συνοδοί. Hippies: η συγκεκριμένη υποκουλτούρα συγκράτησε τα κορίτσια στη σφαίρα της παραδοσιακής θηλυκότητας. A. Campell: όταν οι κοπέλες εντάσσονται σε παραβατικές υποκουλτούρες, εξεγείρονται εναντίον του παραδοσιακού τους ρόλου. L. Smith: οι κοπέλες ταυτίζονται με τις ανδρικής εμπνεύσεως υποκουλτούρες στις οποίες ανήκουν και αναλαμβάνουν κεντρικούς ρόλους.

13 Καθοριστική η επίδραση της τοπικής ανδρικής κουλτούρας στους υποπολιτισμούς Τα κορίτσια μπορεί να απομακρυνθούν από την εικόνα της θηλυκότητας της “καθώς πρέπει” εργατικής τάξης αλλά όμως συνεχίζουν να έχουν εσωτερικευμένο το μοντέλο της ανδρικής υπεροχής. (κορίτσια skinhead) Στην υποκουλτούρα πανκ όμως για πρώτη φορά παρατηρείται η ανέλιξη ορισμένων γυναικείων ρευμάτων στο πλαίσιο της ευρύτερης υποκουλτούρας. - γυναικεία rock ‘n’ roll - “σοκ τακτική”

14 Συζήτηση Η κανονιστική διάρθρωση και η έκφραση του ανδρισμού. Η αντιμετώπιση των παραβατικών κοριτσιών. Η οπτική των κοριτσιών για τις ανδροκρατικές υποκουλτούρες.