4ο. Ο χριστιανικός ναός στην Ύστερη Αρχαιότητα και το Βυζάντιο:

Παρουσίαση με θέμα: "4ο. Ο χριστιανικός ναός στην Ύστερη Αρχαιότητα και το Βυζάντιο:"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 4ο. Ο χριστιανικός ναός στην Ύστερη Αρχαιότητα και το Βυζάντιο:
Καταβολές, ορολογία και τυπολογία Α. Ορλάνδος, Η ξυλόστεγος παλαιοχριστιανική βασιλική της μεσογειακής λεκάνης Ι-II, Αθήναι 1952 R. Krautheimer, Παλαιοχριστιανική και βυζαντινή αρχιτεκτονική (ελλ. μετφ.), Αθήνα 1991 J.-B. Ward-Perkins, Constantine and the Origins of the Christian Basilica, PBSR 22 (1954) 69-90 R. Krautheimer, The Constantinian Basilica, DOP 21 (1967) Π.Λ. Βοκοτόπουλος, Η εκκλησιαστική αρχιτεκτονική εις την δυτικήν Στερεάν Ελλάδα και την Ήπειρον, Θεσσαλονίκη 19922 G. Millet, L’école grecque dans l’architecture byzantine, Paris 1916

2 Ι. Ο χριστιανικός ναός στην Ύστερη Αρχαιότητα

3 Συρία, Δούρα Ευρωπός: τοπογραφικό

4 Συρία, Δούρα Ευρωπός: χριστιανική οικία (πριν από το 257, ίσως )

5 Βασικοί τύποι χριστιανικών ναών μετά το 313
Βασιλική Περίκεντρο κτίριο

6 Μέρη του ναού: αίθριο (atrium) και νάρθηκας (vestibulum)

7 Μέρη του ναού: κυρίως ναός (quadratum populi)

8 Τρίκλιτες και πεντάκλιτες βασιλικές

9 Εγκάρσιο κλίτος (ψηλό και χαμηλό)

10 Δικελυφωτοί ναοί – Περίκεντρα κτίρια

11 Ιερό βήμα Λειτουργικές κατασκευές: αγία τράπεζα

12 Ιερό βήμα Λειτουργικές κατασκευές: κιβώριο και εγκαίνιο

13 Ιερό βήμα Λειτουργικές κατασκευές: επισκοπικός θρόνος και κύκλιο

14 Ιερό βήμα Λειτουργικές κατασκευές: φράγμα του πρεσβυτερίου

15 Μέρη του ναού: κυρίως ναός
Λειτουργικές κατασκευές: άμβωνας (pulpitum, ambo) 1. Με μια κλίμακα 2. Με δυο αντικριστές κλίμακες

16 Μέρη του ναού: κυρίως ναός
Λειτουργικές κατασκευές: άμβωνας (pulpitum, ambo) 3. Ριπιδιόσχημος άμβωνας

17 Συριακού τύπου άμβωνας
Μέρη του ναού: κυρίως ναός Λειτουργικές κατασκευές: άμβωνας Συριακού τύπου άμβωνας

18 Λειτουργικές κατασκευές: φιάλη
Μέρη του ναού: κίθριο Λειτουργικές κατασκευές: φιάλη Ρώμη, Άγιος Πέτρος Θεσσαλονίκη, Άγιος Δημήτριος

19 Προσκτίσματα Vicanza, Santa Maria Mater Domini
Ραβέννα, ναός Τιμίου Σταυρού Ιεροσόλυμα, Όρος των Ελαιών, βασιλική Ν κλιτύος Μήδαβα (Madaba), επισκοπικός ναός

20 Βαπτιστήριο Ισραήλ, Shivta, εκκλησία, Β κλίτος ΠΓΔΜ, Στόβοι (Stobi), Επισκοπική βασιλική Κόρινθος, Βασιλική Λεχαίου, βαπτιστήριο και χρισμάριο ΠΓΔΜ, Βάργαλα, Επισκοπική βασιλική

21 ΙΙ. Ο χριστιανικός ναός στο Βυζάντιο

22 Ο τρούλος επικάθεται στο μέσο του κεντρικού κλίτους
Αγία Ειρήνη ( τρουλαία βασιλική), ιουστινιάνεια περίοδος (κατά T. Mathews)

23 Αγία Ειρήνη, β’ φάση (μετά το 741)
Ο τρούλος επικάθεται σε καμάρες που φτάνουν στους εξωτερικούς μακρούς τοίχους Αγία Ειρήνη, β’ φάση (μετά το 741)

24 Ο τρούλος επικάθεται σε τέσσερα τόξα στο κέντρο του ναού
Θεσσαλονίκη, Αγία Σοφία (α’ φάση: β’ μισό 8ου αι., β’ φάση: 840)

25 Ο τρούλος επικάθεται σε τέσσερα τόξα στο κέντρο του ναού

26 Ο τρούλος επικάθεται σε τέσσερα τόξα στο κέντρο του ναού

27 Ο τρούλος φέρεται μέσω καμαρών και λοφίων από τέσσερα ελεύθερα στηρίγματα

28 Ο τρούλος φέρεται από τέσσερα ελεύθερα στηρίγματα
Σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός: τετρακιόνιος, σύνθετος, ημισύνθετος, δικιόνιος, δίστυλος, συνεπτυγμένος, με συνεπτυγμένο το δυτικό σκέλος, τετράστυλος σύνθετος σταυροειδής ημισύνθετος σταυροειδής δικιόνιος σταυροειδής απλός τετρακιόνιος με συνεπτυγμένο το δυτικό σκέλος συνεπτυγμένος σταυροειδής τετράστυλος

29 Ο τρούλος φέρεται από τέσσερα ελεύθερα στηρίγματα
Ο σύνθετος εγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλο της Κωνσταντινούπολης: καθολικό μονής Μυρελαίου (10ος αι.) και παρεκκλήσιο μονής Παμμακαρίστου (14ος αι.)

30 Ο τρούλος φέρεται από τέσσερα ελεύθερα στηρίγματα
Το περίστωο γύρω από τον εγγεγραμμένο σταυροειδή ναό: η περίπτωση των Αγίων Αποστόλων Θεσσαλονίκης ( )

31 Βοιωτία, μονή Οσίου Λουκά, συγκρότημα καθολικού

32 Βοιωτία, μονή Οσίου Λουκά, συγκρότημα καθολικού

33 Βοιωτία, μονή Οσίου Λουκά, ναός Παναγίας
(σύνθετος σταυροειδής εγγεγραμμένος)

34 Βοιωτία, μονή Οσίου Λουκά, καθολικό
(σύνθετος οκταγωνικός ναός)

35 Πώς προέκυψε ο σύνθετος οκταγωνικός ναός;

36 Χίος, Νέα Μονή (μέσα 11ου αι.)
(απλός οκταγωνικός ναός)

37 Πώς προέκυψε ο απλός ακταγωνικός ναός;

38 Πύλη Τρικάλων, ναός της Πόρτα-Παναγιάς (1283)

39 Σταυρεπίστεγος ναός

40 Σταυρεπίστεγος ναός

41 Μυστράς, μονή Βροντοχίου, Αφεντικό (1300-1310)
Ο «μικτός» τύπος του Μυστρά Μυστράς, μονή Βροντοχίου, Αφεντικό ( )

42 Μέρη του ναού και λειτουργικές κατασκευές (αγία τράπεζα, κιβώριο, τέμπλο, άμβωνας)
Μονή Οσίου Λουκά, καθολικό, άποψη του τέμπλου Καλαμπάκα, ναός Κοίμησης Θεοτόκου, άμβωνας