1.10. ΑΛΛΕΡΓΙΚΗ ΑΠΌ ΨΥΛΛΟΥΣ ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑ (Α.Ψ.Δ.) ΣΤΟ Σ

Παρουσίαση με θέμα: "1.10. ΑΛΛΕΡΓΙΚΗ ΑΠΌ ΨΥΛΛΟΥΣ ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑ (Α.Ψ.Δ.) ΣΤΟ Σ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 1.10. ΑΛΛΕΡΓΙΚΗ ΑΠΌ ΨΥΛΛΟΥΣ ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑ (Α.Ψ.Δ.) ΣΤΟ Σ
Μ. Σαριδομιχελάκης Παθολογική Κλινική, Τμήμα Κτηνιατρικής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

2 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ Η δεύτερη σε συχνότητα αλλεργική δερματίτιδα του Σ
Είδη ψύλλων: Στην Ελλάδα Ctenocephalides canis > C. felis > Pulex irritans, Echidnophaga galinacea Παγκόσμια C. felis > C. canis Βιολογικός κύκλος: το πιο ανθεκτικό στάδιο ενήλικο αυγό προνύμφη νύμφη ενήλικο ξενιστής περιβάλλον ξενιστής Απομάκρυνση (π.χ. κνησμός, μπάνιο)

3 Διαλείπουσα έκθεση, ατοπία
ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ Ψύλλοι αναιμία μετάδοση λοιμωδών-παρασιτικών νόσων (Dipylidium caninum, Dipetalonema recondidum κλπ) ερεθιστική δερματίτιδα από νύγματα Α.Ψ.Δ. αλλεργιογόνα στο σάλιο Διαλείπουσα έκθεση, ατοπία Τύπου Ι καθυστερημένου δερματική βασιφιλική τύπου IV τύπου αντίδραση υπερευαισθησία

4 ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ Ανεξάρτητα φύλου, φυλής, ηλικίας (πιο συχνά σε νεαρά-ενήλικα) Εποχικότητα θερμοί-υγροί μήνες (Αύγουστος-Οκτώβριος) όλο το χρόνο για Σ που ζουν στο σπίτι Κνησμός αλωπεκία-υποτρίχωση, δρυφάδες, hot-spot οζίδια (ινοκνησμώδη) Πρωτογενείς αλλοιώσεις: βλατίδες-ερύθημα Εντόπιση: οπίσθια μοίρα σώματος

5 ΔΕΡΜΑΤΟΠΑΘΕΙΕΣ ΠΟΥ ΣΥΝΥΠΑΡΧΟΥΝ-ΕΠΙΠΛΕΚΟΥΝ
Επιπολής βακτηριδιακή θυλακίτιδα Εν τω βάθει βακτηριδιακή δερματίτιδα Δερματίτιδα από Malassezia Σμηγματόρροια (ξηρή ή ελαιώδης) Ξηροδερμία Άλλες αλλεργικές δερματίτιδες: ατοπική δερματίτιδα (75%), τροφική αλλεργία-δυσανεξία

6 Σ με ατοπική δερματίτιδα και Α.Ψ.Δ.

7 ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Τροφική αλλεργία-δυσανεξία Ατοπική δερματίτιδα
Επιπολής βακτηριδιακή θυλακίτιδα Σεϋλετιέλλωση Σαρκοπτική ψώρα

8 Μπορεί να μη βρεθούν (35%): απομάκρυνση λόγω
ΔΙΑΓΝΩΣΗ (Ι) Αποκλεισμός δερματοπαθειών της Δ.Δ. Διαπίστωση των ψύλλων ή των κοπράνων τους Μπορεί να μη βρεθούν (35%): απομάκρυνση λόγω Κνησμού Χρήσης εξωπαρασιτοκτόνων Πρόσφατο μπάνιο Ενδοδερμική δοκιμή: ευαισθησία 70-80% ειδικότητα 60% κεκαθαρμένα αντιγόνα?

9 ΕΝΔΟΔΕΡΜΙΚΗ ΔΟΚΙΜΗ Διακοπή φαρμάκων: όπως στην ατοπία
Αλλεργιογόνο από όλο το σώμα (το μόνο διαθέσιμο) από σάλιο κεκαθαρμένα, ανασυνδυασμένα Ταυτόχρονα Ε.Δ. με αλλεργιογόνα του περιβάλλοντος Έλεγχος αποτελεσμάτων: 15-30 min h h h (τύπου Ι) (καθυστερημένου (δερματική βασιφιλική (τύπου IV) τύπου αντίδραση) υπερευαισθησία)

10 Μόνο εξωπαρασιτοκτόνο (όχι γλυκοκορτικοειδή)
ΔΙΑΓΝΩΣΗ (ΙΙ) Ορολογικές εξετάσεις: αναξιόπιστες Ανταπόκριση στη θεραπεία: ίσως η καλύτερη διαγνωστική μέθοδος Μόνο εξωπαρασιτοκτόνο (όχι γλυκοκορτικοειδή) Ανταπόκριση σε ποικίλο χρονικό διάστημα (έως 8 εβδομάδες) συνήθως όμως σε λίγες ημέρες

11 Η τελευταία λύση αν η εξωπαρασιτοκτόνος θεραπεία αποτύχει
ΘΕΡΑΠΕΙΑ Αντιμετώπιση επιπλοκών-αλλεργιών που συνυπάρχουν Αντιψυλλική (εξωπαρασιτοκτόνος) θεραπεία Γλυκοκορτικοειδή ?? Ίσως στην αρχή για μικρό χρονικό διάστημα. Αν χρησιμοποιηθούν μόνα τους: ανταπόκριση πολύ καλή μικρή ή καθόλου (αρχικά στάδια) (προχωρημένα στάδια) Αντιϊσταμινικά, ω:3/ω:6 ΛΟ: φτωχά αποτελέσματα Ανοσοθεραπεία: αμφίβολα αποτελέσματα Η τελευταία λύση αν η εξωπαρασιτοκτόνος θεραπεία αποτύχει

12 ΑΝΤΙΨΥΛΛΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Στο ζώο Στα υπόλοιπα ζώα που ζουν μαζί
(άσχετα αν διαπιστωθεί ή όχι παρασίτωση) Στο σπίτι Στο εξωτερικό περιβάλλον παρασιτικό φορτίο Α.Ψ.Δ. παρασίτωση ανθρώπων

13 ΣΤΟΧΟΙ Εξόντωση των ψύλλων στα ζώα Πρόληψη επαναμόλυνσης
θανάτωση ενήλικων πριν διακοπή βιολογικού παράγουν αυγά (<24h) κύκλου

14 ΕΝΗΛΙΚΟΚΤΟΝΑ ΟΡΓΑΝΟΦΩΣΦΟΡΙΚΑ
Ουσίες: malathion, coumaphos, dichlorvos, diazinon, phoxim, phosmet, chlorpyrifos, cythioate, fenthion κλπ. Δράση: μη αναστρέψιμη αναστολή ακετυλοχολινεστεράσης στις νευρομυϊκές συνάψεις Μειονεκτήματα: τοξικά, αθροιστική δράση, συνεργική τοξική δράση με καρβαμιδικά Τα διασυστημικά (cythioate, fenthion): δηλητήρια κατάποσης

15 ΚΑΡΒΑΜΙΔΙΚΑ Ουσίες: carbaryl, propoxyr, bendiocarb κλπ
Δράση: αναστρέψιμη αναστολή ακετυλοχολινεστεράσης Μειονεκτήματα: τοξικά (λιγότερο από τα οργανοφωσφορικά), μικρή υπολειμματική δράση

16 ΠΥΡΕΘΡΙΝΕΣ Προέλευση: Chrysanthemum spp.
Δράση: αναστολή οξειδάσης κυτοχρώματος απελευθέρωση ακετυλοχολίνης Μειονεκτήματα: αδρανοποίηση από το φως, μικρή υπολειμματική δράση Πλεονεκτήματα: μικρή τοξικότητα, γρήγορη δράση Συνεργική δράση: piperonyl butoxide

17 ΡΟΤΕΝΟΝΗ Προέλευση: Derris spp., Tephosia spp.
Δράση: αναστολή αναπνευστικών ενζύμων παράλυση θάνατος Πλεονεκτήματα: μικρή τοξικότητα, γρήγορη δράση Μειονεκτήματα: μικρή αποτελεσματικότητα

18 ΠΥΡΕΘΡΟΕΙΔΗ Ουσίες: permethrin, fenvalerate, allethrin, resmethrin κλπ
Δράση: διαταραχή αντλίας Να+/Κ+, αναστολή GABA υπερδιέγερση παράλυση θάνατος Πλεονεκτήματα: μικρή τοξικότητα, γρήγορη δράση (η ταχύτερη), περισσότερο σταθερά στο φως από τις πυρεθρίνες, μεγαλύτερη υπολειμματική δράση από πυρεθρίνες Συνεργική δράση: piperonyl butoxide

19 ΦΑΙΝΥΛΠΥΡΑΖΟΛΕΣ (ΦΙΠΡΟΝΙΛΗ)
Δράση: ανταγωνισμός GABA κατάληψη υποδοχέων GABA στο ΚΝΣ αναστολή μετακίνησης Cl- θάνατος Πλεονεκτήματα: μη τοξική, σχετικά γρήγορη δράση, μεγάλη υπολειμματική δράση (συσσώρευση στους σμηγματογόνους αδένες), ωοκτόνος, προνυμφοκτόνος

20 ΧΛΩΡΟ-ΝΙΚΟΤΥΛ-ΓΟΥΑΝΙΔΙΑ
Ουσίες: ιμιδακλοπρίδη, nitepyram Δράση: σύνδεση με μετασυναπτικούς νικοτινικούς υποδοχείς ακετυλοχολίνης τονικοί μυϊκοί σπασμοί θάνατος Πλεονεκτήματα: μη τοξικά, σχετικά γρήγορη δράση, μεγάλη υπολειμματική δράση (ιμιδακλοπρίδη), ισχυρά προνυμφοκτόνα

21 ΑΒΕΡΜΕΚΤΙΝΕΣ (ΣΕΛΑΜΕΚΤΙΝΗ)
Πλεονεκτήματα: πολύ μικρή τοξικότητα, μεγάλη υπολειμματική δράση, ταυτόχρονη πρόληψη διροφιλαρίωσης και ορισμένων εντερικών παρασιτώσεων

22 ΦΑΡΜΑΚΟΤΕΧΝΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ (Ι)
ΦΑΡΜΑΚΟΤΕΧΝΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ (Ι) Διαλύματα: μεγάλη υπολειμματική δράση (μικροκαψάκια), διαπερνούν το μακρύ τρίχωμα Spray: ξηραντικά-ερεθιστικά (αλκοολούχα), γρήγορη δράση, ποικίλη υπολειμματική δράση, μέτρια διείσδυση σε πυκνό-μακρύ τρίχωμα, αντιδράσεις φόβου Αφροί: καλή διείσδυση, δεν τρομάζουν το ζώο Σκόνες: γρήγορη δράση, μεγάλη υπολειμματική δράση, μη καλή διείσδυση, εύκολη απομάκρυνση, συσσώρευση (κίνδυνος τοξίκωσης), ξήρανση δέρματος, αδρανοποίηση από νερό

23 ΦΑΡΜΑΚΟΤΕΧΝΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ (ΙΙ)
ΦΑΡΜΑΚΟΤΕΧΝΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ (ΙΙ) Σαμπουάν: γρήγορη δράση, μικρή τοξικότητα αλλά και μικρή υπολειμματική δράση (η μικρότερη) Spot-on: εύκολη χρήση, μεγάλη υπολειμματική δράση, τοπικός ερεθισμός, ανεπαρκής κάλυψη (ιδίως στα άκρα και σε μεγαλόσωμα ζώα), αργή δράση Περιλαίμια: πολύ μικρή αποτελεσματικότητα, αργή δράση, δερματίτιδα από επαφή

24 ΦΑΡΜΑΚΟΤΕΧΝΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ (ΙΙΙ)
Διασυστημικά: δηλητήρια κατάποσης, αργή δράση Οι παραπάνω ιδιότητες των διάφορων φαρμακοτεχνικών μορφών εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό και από τη δραστική ουσία και διαφέρουν σημαντικά ανάμεσα στα διάφορα σκευάσματα

25 ΑΝΤΙΨΥΛΛΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Ενηλικοκτόνα Μηχανικά μέσα Βιολογικά μέσα (Steinernema carpocapsae) Αναστολείς της ανάπτυξης των εντόμων (I.G.R.) Αναστολείς της σύνθεσης της χιτίνης

26 ΕΝΗΛΙΚΟΚΤΟΝΑ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Ουσίες: οργανοφωσφορικά, καρβαμιδικά, πυρεθρίνη, πυρεθροειδή Φαρμακοτεχνικές μορφές: spray, σκόνες, διαλύματα, εκνεφωτές Δράση: μόνο στους νεαρούς-ενήλικες ψύλλους Τοξικότητα !!!

27 ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΜΕΣΑ Σκούπα κενού Θερμός ατμός ???
Πολυβορικά άλατα: θανάτωση προνυμφών-αυγών, μεγάλη υπολειμματική δράση (1 χρόνος), τοξικότητα? «Φωτεινές παγίδες»: καλύτερα αποτελέσματα αν εκπέμπουν φως διακεκομμένα

28 ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ ΕΝΤΟΜΩΝ (I.G.R.)
Ουσίες: methoprene, fenoxycarb, puriproxifen Δράση αναστολή ενηλικίωσης νυμφών διαταραχή ωρίμανσης των προνυμφών ωοκτόνα Methoprene: φωτοευαίσθητη, αδρανοποιείται από την εστεράση των προνυμφών Pyriproxifen: η πιο αποτελεσματική, μη τοξική

29 ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΤΗΣ ΧΙΤΙΝΗΣ (ΛΟΥΦΕΝΟΥΡΟΝΗ)
Δράση: Συστηματική χορήγηση Αποθήκευση στο λιπώδη ιστό Αναστολή εκκόλαψης αυγών (ωοκτόνος) Αναστολή σχηματισμού προνυμφών Ενήλικες ψύλλοι πιο ευαίσθητοι στην αφυδάτωση Χορήγηση: με την τροφή-PO (Σ, Γ), SC (Γ) Μη τοξική

30 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΑΓΩΓΗ (Ι)
ΣΤΟ Σ ΜΕ Α.Ψ.Δ. Φιπρονίλη (spray > spot-on)/15 ημέρες ή ιμιδακλοπρίδη (spot-on)/μήνα ή σελαμεκτίνη (spot-on)/15 ημέρες ή περμεθρίνη (spot-on)/μήνα Πιθανά για άμεση δράση: πυρεθρίνες, καρβαμιδικά ή πυρεθροειδή (σαμπουάν, spray)

31 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΑΓΩΓΗ (ΙΙ)
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ Λουφενουρόνη PO/μήνα (μη διαθέσιμη πλέον στην Ελλάδα) Μηχανικός καθαρισμός (σκούπα κενού) Πιθανά πολυβορικά άλατα (μη διαθέσιμα στην Ελλάδα) Πιθανά ενηλικοκτόνα (μεγάλο παρασιτικό φορτίο)

32 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΑΓΩΓΗ (ΙΙΙ)
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ Ενηλοκοκτόνα Puriproxifen ή fenoxycarb (μη διαθέσιμα στην Ελλάδα) Steinernema carpocapsae (μη διαθέσιμα στην Ελλάδα)