Ανθρωπολογία 1. Φυσική ή βιολογική ανθρωπολογία παλαιοανθρωπολογία 2

Παρουσίαση με θέμα: "Ανθρωπολογία 1. Φυσική ή βιολογική ανθρωπολογία παλαιοανθρωπολογία 2"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Ανθρωπολογία 1. Φυσική ή βιολογική ανθρωπολογία παλαιοανθρωπολογία 2
Ανθρωπολογία 1.Φυσική ή βιολογική ανθρωπολογία παλαιοανθρωπολογία 2. Αρχαιολογική ανθρωπολογία 3. Γλωσσολογική ανθρωπολογία 4. Πολιτισμική η κοινωνικοπολιτισμική «Ιστορία της ανθρωπολογικής σκέψης», Paul Erickson, Liam Murphy, Εκδόσεις Κριτική, Αθήνα 2002

2 Τα εξερευνητικά ταξίδια εγκαινιάζουν την περίοδο του διαπολιτισμικού στοχασμού
11ος αιώνας: σταυροφορίες 13ος αιώνας: Μάρκο Πόλο και Κίνα 1492: Ανακάλυψη της Αμερικής 1499: Περίπλους της Αφρικής άφιξη στην Ινδία από Bάσκο Ντα Γκάμα 16ος αιώνας: Μαγγελάνος και περίπλους της γης Αποικιοκρατία, επαφή με ιθαγενείς

3 19ος αιώνας: Κλασσικός πολιτισμικός εξελικτισμός
Lewis Henri Morgan, Edward Burnett Tylor, James Frazer, Αυθαίρετη χρήση των εθνογραφικών πληροφοριών άλλων λαών για αναπαράσταση του παρελθόντος

4 Αμερική Lewis Henri Morgan, 1818-1881
Με αφορμή τους Ιροκέζους: Γάμος, Συγγένεια, κοινωνικοπολιτική οργάνωση Ancient Society (1877): Στάδια αγριότητας, βαρβαρότητας, πολιτισμού Αγριότητα; Μητρογραμμική συγγένεια Βαρβαρότητα: Πατρογραμμική συγγένεια Πολιτισμός (ύπαρξη γραφής, δημιουργία πόλεων): Εδαφικές σχέσεις πιο δυνατές από τις σχέσεις συγγένειας Επιρροή σε Μάρξ και Ένγκελς (Η καταγωγή της οικογένειας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους, 1884)

5 Μεγάλη Βρεττανία: Edward Burnett Tylor, 1832-1917
Αnthropology (1881) Primitive Culture (1871) Πολιτισμός: «το πολύπλοκο σύνολο που περιλαμβάνει τη γνώση, την πίστη, την τέχνη, τα έθιμα και όλες τις άλλες ικανότητες και συνήθειες που αποκτά ο άνθρωπος ως μέλος της κοινωνίας»

6 Σύνθεση Tylor με απόψεις φιλοσόφου Herbert Spencer (Principles of Sociology, 1876)
Θρησκεία: προσπάθεια επίλυσης γρίφων φύσης Ύπαρξη anima (ψυχής) στα κινούμενα σώματα της φύσης 2 διαστάσεις, 1 σωματική + 1 πνευματική ψυχές φαντάσματα, μετεμψύχωση επαφή με τις ψυχές υπόθεση σαμάνων λατρεία προγόνων-ψυχές πρόγονοι-πολυθεϊσμός μονοθεϊσμός; προιόν σειράς πολιτισμικών μετασχηματισμώνΘρησκεία: προσπάθεια επίλυσης γρίφων φύσης μονοθεϊσμός; προϊόν σειράς πολιτισμικών μετασχηματισμών

7 James Frazer, 1854-1941 The Golden Bough (Ο Χρυσός Κλώνος, 1890):
Μύθοι, λαϊκές παραδόσεις και λογοτεχνία Εξελικτικό σχήμα με μαγεία θρησκεία επιστήμη Συμπαθητική μαγεία-έλεγχος της φύσης Αποτυχία=στροφή προς την προσευχή, θρησκεία Αποτυχία= επιστήμη

8 Εξελικτισμός Βάση: Θεωρία ψυχικής ενότητας (Adolf Bastian, 1826-1905)
Όλοι οι λαοί έχουν την ίδια ικανότητα για πολιτισμική αλλαγή Θεωρία της επινόησης: Στις ίδιες περιστάσεις, διαφορετικοί λαοί, ίδια επινόηση Αντίθετη: θεωρία διάδοσης. Κάθε επινόηση γίνεται μία φορά και διαδίδεται με δάνεια ή μέσω μετανάστευσης

9 Charles Darwin ( ) Πρόδρομος: Jean-Baptiste Lamarck ( ) : Ζωολογική Φιλοσοφία (1809): Εξέλιξη= Κληρονομικότητα των επίκτητων χαρακτηριστικών: Στην προσπάθεια ο λαιμός μερικών καμηλοπαρδάλεων ψηλώνει Darwin Η καταγωγή των ειδών (1859) : Στην φύση ο αγώνας για επιβίωση οδηγεί στην επιβίωση του καλύτερα προσαρμοζόμενου: φυσική επιλογή. Η φύση επιλέγει τα πλεονεκτικά χαρακτηριστικά : οι καμηλοπαρδάλεις με τον ψηλότερο λαιμό τρέφονταν καλύτερα κι αποκτούσαν περισσότερους απογόνους Η καταγωγή του ανθρώπου (1871) The expression of the Emotions in Man and Animals (1872)

10 Franz Boas ( ) Διαφοροποίηση της ανθρωπολογίας από τον εξελικτισμό Ιδρυτής της Αμερικ. Eνθρωπ. Eταιρ. και του περιοδικού της, American Anthropologist Σωστική εθνογραφία: καταγραφή πληροφοριών πολιτισμών (εδώ αυτόχθονες Ινδιάνοι Αμερικής) Περιβάλλον πιο σημαντικό από την κληρονομικότητα για τον καθορισμό πολιτιστικών χαρακτηριστικών Στόχος της ανθρωπολογίας να αποδείξει πως φυλή, γλώσσα, πολιτισμός δεν συνδέονται μεταξύ τους με αιτιώδεις σχέσεις

11 Ψυχολογική ανθρωπολογία Margaret Mead (1901-1978), Ruth Benedict (1887-1948)
Σε αντίθεση με τον Φρόυντ Φρόυντ: ορισμένα στάδια της ψυχολογικής ανάπτυξης του ανθρώπου καθορισμένα από την φύση, με καθολική ισχύ. Mead : σε ένα μη Δυτικό πολιτισμό κάποιο στάδιο ανάπτυξης του ανθρώπου εκδηλώνεται με διαφορετικό τρόπο. Παράδειγμα: Εφηβεία γυναικών στην Σαμόα Coming of age in Samoa (1928)

12 Ruth Benedict Κάθε πολιτισμός έχει την δική του προσωπικότητα (Gestalt) Patterns of Culture (1934) Αυτό που θεωρείται υποδειγματικό σε ένα πολιτισμό είναι αποκλίνον σε έναν άλλο

13 Γαλλική ανθρωπολογία 1.Émile Durkheim (1858-1917)
1. Ο καταμερισμός της εργασίας στην κοινωνία (1893) 2. Οι κανόνες της κοινωνιολογικής μεθόδου (1895) 3. Η αυτοκτονία (1897) 4. Οι στοιχειώδεις μορφές της θρησκευτικής ζωής (1912) Τα κοινωνικά γεγονότα αποτελούν συλλογικές αναπαραστάσεις της συλλογικής συνείδησης, του συλλογικού νου.

14 2.Marcel Mauss (1872-1950) Το Δώρο (1924)
Προσφορά δώρων, Μία ανταλλαγή που λειτουργεί σύμφωνα με τη στοιχειώδη αρχή του ‘δίνω, παίρνω, ανταποδίδω’. Αμοιβαιότητα = έμφυτη πνευματική δομή που διέπει εκτός από την οικονομία την κοινωνική οργάνωση και τη συγγένεια

15 Claude Lévi-Strauss (1907-)
Στρουκτουραλισμός ή δομισμός. Προέλευση: γλωσσολογία όπου τα φωνήματα αποτελούν αντιθετικά ζεύγη φθόγγων με την ελάχιστη διαφοροποιητική αξία. ΟΙ δυαδικές αντιθέσεις αποτελούν αντιθετικά ζεύγη νοητικών κατασκευών που παράγουν κοινωνικό νόημα. Ζεύγη: ζωή-θάνατος φύση-πολιτισμός εαυτός-άλλος φυτοφαγία-σαρκοφαγία ωμό-ψημένο (Το ωμό και το ψημένο) αρσενικό-θηλυκό ουρανός-γη Πολιτισμοί που κινούνται και πολιτισμοί που ακινητούν (Φυλή και ιστορία, Άγρια Σκέψη) Στάσιμη ιστορία και σωρευτική ιστορία Προκειμένου να ανακαλύψουμε τη φύση του ανθρώπου, πρέπει πρώτα να επιτύχουμε την κατανόηση της σχέσης του ανθρώπου με τη φύση

16 Evans-Pritchard, The Nuer (1940) Η εποχικότητα στους Νούερ

17 Bronislaw Malinowski (1884-1942) Συμμετοχική παρατήρηση Λειτουργισμός

18 Υπόθεση Sapir-Whorf: Οι δομές των γλωσσών επηρεάζουν τις δομές των πολιτισμών και αντιστρόφως

19 Ερμηνευτική, συμβολική ανθρωπολογία
Victor Turner ( ) Arnold van Gennep[ ( ) The Rites of passage (Οι διαβατήριες τελετές) (1959) Η τελετουργία συνεπάγεται το πέρασμα των ατόμων από μία κοινωνική κατάσταση σε μία άλλη.

20 Clifford Geertz (1926-) The Interpretation of Cultures (1973)
Η πυκνή περιγραφή, η καλύτερη τεχνική για τους εθνογράφους να αναλύσουν το κείμενο του πολιτισμού Ian Hodder (μέσα δεκαετίας 80) Αρχαιολογία του συν-κειμένου

21 Δεκαετίες ’80 και ‘90 Πρόβλημα διάκρισης ανθρωπολογικής έρευνας σε υποκείμενο και αντικείμενο Τάση: κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι διάφορες μορφές της ανθρώπινης κοινότητας δημιουργούνται και εγγράφονται σε ένα ευρύ φάσμα ιστορικών συν-κειμένων