ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ.

Παρουσίαση με θέμα: "ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Τι είναι οι βιταμίνες; Βιταμίνη A Βιταμίνη B1 Βιταμίνη B2
Βιταμίνη BH Βιταμίνη B12 Βιταμίνη C Βιταμίνη D Βιταμίνη E Βιταμίνη F Βιταμίνη K Βιταμίνες και εφηβεία

3 ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΕΙΝΑΙ…. Τάξη οργανικών χημικών ενώσεων, οι οποίες είναι απαραίτητες για την κανονική αύξηση και διατήρηση οργανισμού , ο οποίος δεν είναι σε θέση να τις συνθέσει. Ανευρίσκονται στην τροφή των οργανισμών, δρουν και όταν ανευρίσκονται σε πολύ μικρές ποσότητες, ενώ δεν έχουν θερμιδική αξία. Οι βιταμίνες συμβολίστηκαν με γράμματα σύμφωνα με την λειτουργία της κάθε μιας από αυτές. Οι βιταμίνες διακρίνονται σε δυο κατηγορίες στις υδατοδιαλυτές και στις λιποδιαλυτές.

4 Η βιταμίνη Α (ρετινόλη) είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη.
Βιταμίνη Α Η βιταμίνη Α (ρετινόλη) είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη. Η βιταμίνη Α συμβάλλει στην ανάπτυξη του εμβρύου και των οστών, την όραση, το σχηματισμό νέων κυττάρων, την όρεξη, τη γεύση, την ακοή, την ανάπτυξη και την παραγωγή του σπέρματος. Αν ληφθεί σε υπερβολική ποσότητα μπορεί να προκαλέσει τοξικότητα, διότι συσσωρεύετε στο ήπαρ. Σοβαρή έλλειψη βιταμίνης Α προκαλεί ποικίλες μεταβολές στη φυσιολογία του ματιού και οδηγεί τελικά σε τύφλωση. Τροφές που περιέχουν βιταμίνη Α: Κρέας, ψάρι, αυγά, γάλα, συκώτι, μαρούλι, τυρί, βούτυρο, μουρουνέλαιο, σπανάκι, καρότα (υψηλό ποσοστό), ντομάτες, πατάτες, λάχανο, αρακάς.

5 Βιταμίνη B1 Είναι γνωστή και ως θειαμίνη. Ανήκει στο σύμπλεγμα των βιταμινών Β και είναι υδατοδιαλυτή. Βρίσκεται σε αφθονία στους σπόρους των δημητριακών και στη μαγιά της μπύρας. Η έλλειψη της βιταμίνης Β1 προκαλεί την ασθένεια μπέρι-μπέρι που χαρακτηρίζεται από αλλοιώσεις των νεύρων , ατονία και δυσκαμψία των μελών και στη συνέχεια μυϊκή ατροφία και καρδιακή ανεπάρκεια.

6 Βιταμίνες Β2 Είναι γνωστή και ως ριβοφλαβίνη. Μέλος του συμπλέγματος των βιταμινών Β. Η βιταμίνη Β2 λειτουργεί σαν τμήμα των διαφόρων ενζυμικών συστημάτων που ασχολούνται με την οξείδωση των αμινοξέων και των υδατανθράκων. Η έλλειψη της προκαλεί κοκκίνισμα και σκάσιμο των χειλιών, φλεγμονή της γλώσσας ,οφθαλμικές διαταραχές καθώς και απολεπιστική φλεγμονή του δέρματος.

7 Βιταμίνη Β3 Γνωστότερη ως νιασίνη ή νικοτινικό οξύ.
Η Β3 βρίσκεται άφθονη στις τροφές ζωικής προέλευσης. Απαραίτητη στον οργανισμό για το μεταβολισμό των ζαχάρων, των πρωτεινών και των λιποειδών.

8 Βιταμίνη Β4 Μέλος του συμπλέγματος Β. Πέρα από τη δράση της ως βιταμίνη ευνοεί και το σχηματισμό των λευκοκυττάρων. Βρίσκεται άφθονη στο κρέας και στο ψάρι και η παροχή της καλύπτει μερικές παθήσεις λευκοκυτταροπενίας. Σήμερα δεν κατατάσσεται πλέον στις βιταμίνες.

9 Βιταμίνη Β5

10 Βιταμίνη Β6 Η βιταμίνη B6 (πυριδοξίνη) είναι μέλος των των υδατοδιαλυτών βιταμινών Β. παίζει σημαντικό ρόλο στο μεταβολισμό των πρωτεϊνών και στην παραγωγή ενέργειας, στο μεταβολισμό των λιπών, στη λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος Η έλλειψη της βιταμίνης Β6 προκαλεί συμπτώματα όπως σμηγματόρροια γύρω από τα μάτια, τη μύτη και το στόμα. Επιπλέον, παρατηρήθηκε μείωση του αριθμού των λευκών αιμοσφαιρίων Τροφές που περιέχουν βιταμίνη Β6:Ψάρια, κρέας πουλερικών, σόγια, δημητριακά, μπιζέλια, ξηροί καρποί, μπανάνες.

11 Βιταμίνη Β12

12 Βιταμίνη ΒH Η βιοτίνη είναι πολύ διαδεδομένη στα φυσικά προϊόντα και οι πλουσιότερες πηγές της είναι το μοσχαρίσιο συκώτι , τα φιστίκια , η σοκολάτα και τα αβγά. Οι ημερήσιες ανάγκες του οργανισμού είναι 100 mg περίπου. Η έλλειψη της από τον οργανισμό είναι αρκετά σπάνια αλλά εάν συμβεί τότε προκαλεί στον άνθρωπο δερματίτιδα, γαστρεντερίτιδα και μυϊκούς πόνους.

13 Βιταμίνη C

14 Βιταμίνη D Η βιταμίνη D παράγεται φυσικά στο δέρμα μέσω της δράσης του ηλιακού φωτός στη χοληστερόλη. Η κύρια δράση της βιταμίνης D είναι η αύξηση του επιπέδου του ασβεστίου στο αίμα μέσω της προώθησης της απορρόφησης του ασβεστίου και του φωσφόρου από το έντερο, καθώς και μέσω της απελευθέρωσης των μετάλλων αυτών από τα οστά. Η έλλειψη βιταμίνης D κατά την παιδική ηλικία οδηγεί σε ανάπτυξη ραχίτιδας. Τροφές που περιέχουν βιταμίνη D:Συκώτι, ψάρια, δημητριακά, αυγά, βούτυρο.

15 Η βιταμίνη Ε είναι ένα πολύ σημαντικό αντιοξειδωτικό.
Βιταμίνη E Η βιταμίνη Ε είναι ένα πολύ σημαντικό αντιοξειδωτικό. Τροφές που περιέχουν βιταμίνη Ε αυγά,γάλα,κρέας,γαρίδες,δημητριακά, λαχανικά (μαρούλι, ντομάτες, καρότα, σπανάκι, σόγια),ακατέργαστα όσπρια,εμπλουτισμένο αλεύρι,ξηροί καρποί

16 Βιταμίνη F Η βιταμίνη αυτή αποδίδεται σε ακόρεστα λιπαρά οξέα και μερικά από τα παράγωγα τους. Στον άνθρωπο δεν χρειάζεται η παρουσία αυτών των ουσιών. Η βιταμίνη F και οι ιδιότητες της δεν είναι ιδιαίτερα γνωστές. Πιστεύεται πάντως ότι ορισμένες δερματοπάθειες ελαφριάς μορφής οφείλονται στην έλλειψη αυτής της βιταμίνης.

17 Βιταμίνη K Η βιταμίνη Κ είναι απαραίτητη για τον κατάλληλο σχηματισμό των οστών και την πήξη του αίματος. Η φυσική φυτική μορφή της βιταμίνης Κ ονομάζεται φυλλοκινόνη. Χορηγείται στα νεογέννητα για την πρόληψη της εμφάνισης έλλειψης, έναν κίνδυνο στα βρέφη που θηλάζονται. Τα φυλλώδη πράσινα λαχανικά είναι η καλύτερη πηγή βιταμίνης Κ.

18 Βιταμίνες και εφηβεία Οι απαιτήσεις σε βιταμίνες κατά την εφηβεία αυξάνονται. Λόγω της σύνθεσης νέων ιστών κατά την ανάπτυξη ο οργανισμός χρειάζεται επαρκή πρόσληψη βιταμίνης Β6, βιταμίνης Β12 και φυλλικού οξέος. Η επαρκής πρόσληψη βιταμίνης D ή η σύνθεσή της από τον ήλιο είναι απαραίτητη για την ομαλή ανάπτυξη των οστών, όπως και η επαρκής πρόσληψη βιταμινών Α, Ε και C για την ανάπτυξη των κυττάρων στο σώμα.

19 ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ • Είναι πολύ μεγάλα μόρια που αποτελούνται από αμινοξέα.
• Είναι πολύ μεγάλα μόρια που αποτελούνται από αμινοξέα. • H βασική τους δομή είναι μια αλυσίδα αμινοξέων που περιέχουν άνθρακα, υδρογόνο, οξυγόνο και άζωτο.

20 Το όνομά της Προέρχεται από το ελληνικό “πρώτα”
Προέρχεται από το ελληνικό “πρώτα” Σημαίνει "πρωταρχικής σημασίας"

21 Τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνες
Χοιρινό-βοδινό κρέας Αυγά Αρνί Πουλερικά Ψάρια Οστρακοειδή Γαλακτοκομικά προιόντα

22 Είναι απαραίτητη η πρωτεΐνη;
χρησιμοποιούνται για την παραγωγή των κυττάρων Και είναι κύριο συστατικό : των μυών των οργάνων και των αδένων

23 Έλλειψη πρωτεΐνης Επιφέρει βαθμιαία υποβάθμιση των ζωτικών λειτουργιών του οργανισμού μας. Η επίδραση φαίνεται στα μαλλιά, στα νύχια και στο δέρμα. Οδηγεί σε χαμηλή ζωτικότητα, μας αφήνει ακάλυπτους απέναντι στις ιώσεις και έχει ως σύμπτωμα την αργή επούλωση τυχών πληγών μας.

24 Ο δεκάλογος του υγιέστατου εφήβου.
Απολαύστε το φαγητό σας. Το πρωινό είναι πολύ σημαντικό. Τρώτε πολλά διαφορετικά τρόφιμα. Βασίστε τη διατροφή σας στους υδατάνθρακες . Τρώτε φρούτα και λαχανικά σε κάθε γεύμα. Αλήθειες για τα λίπη.

25 Ο δεκάλογος του υγιέστατου εφήβου.
Επιλογές σνακ.  Ικανοποιήστε τη δίψα σας.  Φροντίστε τα δόντια σας.  Κινηθείτε .

26 Ανάγκες πρωτεινών στους εφήβους.
Τα αγόρια κερδίζουν ύψος και μυική μάζα σε μεγαλύτερο βαθμό από τα κορίτσια. Σε συνδυασμό με το ασβέστιο, το φθόριο, το φώσφορο και την μεσολαβητική δράση της βιταμίνης Α και D γίνεται σωστότερη και η διάπλαση του σκελετού.

27 Μέταλλα και ιχνοστοιχεία
Τα μέταλλα τα διακρίνουμε σε ανόργανα στοιχεία και σε ιχνοστοιχεία. Τα ανόργανα στοιχεία βρίσκονται σε μεγάλες ποσότητες στον οργανισμό μας και είναι τα πλέον απαραίτητα Λιγότερο απαραίτητα είναι τα ιχνοστοιχεία και βρίσκονται σε πολύ μικρές ποσότητες στον οργανισμό μας. Τέλος υπάρχουν και τα βαριά μέταλλα ή τοξικά που δημιουργούν σοβαρά προβλήματα στην υγεία μας για αυτό πρέπει να αποφεύγονται. Τοξικά μέταλλα είναι ο μόλυβδος, ο υδράργυρος, το κάδμιο, το αρσενικό και το αλουμίνιο. Ας γνωρίσουμε λοιπόν τα πιο βασικά μέταλλα και ιχνοστοιχεία ξεκινώντας από τα πιο απαραίτητα για τον οργανισμό μας.

28 Ασβέστιο: Συμμετέχει στην οικοδόμηση της οστέινης μάζας και προλαμβάνει την οστεοπόρωση. Συντελεί στην υγεία των δοντιών και των οστών και σε συνδυασμό με το μαγνήσιο, στη σωστή λειτουργία της καρδιάς. Πηγές φυσικού ασβεστίου: Πράσινα λαχανικά, ρεβίθια, φακές, σόγια,ξηροί καρποί, θαλασσινά, τυρί, γραβιέρα, γάλα, γιαούρτι και γενικότερα όλα τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Ανεπαρκής πρόσληψη: η ανεπαρκής πρόσληψη ασβεστίου μπορεί να οδηγήσει σε πολλά προβλήματα διαφορετικής βαρύτητας: εύθραυστα οστά, καχεκτική ανάπτυξη, μυϊκές κράμπες, μούδιασμα, τα προβλήματα με τα δόντια και τα ούλα, προβλήματα στα νεφρά, κ.λπ.. Σε γενικές γραμμές, ασβεστίο με τη μορφή συμπληρωμάτων, επαρκεί για να διορθώσει αυτά τα προβλήματα. Σχετικά με την υπερκατανάλωση: γαστρεντερικός ερεθισμός, φούσκωμα, αέρια, δυσκοιλιότητα είναι μερικά από τα συμπτώματα , κυρίως του γαστρεντερικού, της  υπερβολικής ύπαρξης ασβεστίου στο σώμα. Αυτό μπορεί επίσης να οδηγήσει στην ανάπτυξη λίθων στα νεφρα, έτσι οι άνθρωποι που είναι επιρρεπείς σε αυτά τα προβλήματα πρέπει να αποφεύγουν την υπερβολική δόση ασβεστίου.

29 Μαγνήσιο: Χρησιμότητα: Το μαγνήσιο είναι συστατικό των οστών και των δοντιών, είναι απαραίτητο στοιχείο του μεταβολισμού σε κυτταρικό επίπεδο και παίρνει μέρος στην ενεργοποίηση πολλών ενζύμων. Το μαγνήσιο επαναφέρει την ηρεμία στη νευρική και μυϊκή ίνα. Ρυθμίζει την λειτουργία των κυττάρων σε νερό, βοηθά στον σχηματισμό αντισωμάτων και των οστών. Χρησιμοποιείται στην παραγωγή ενέργειας και βοήθα στην μείωση της πίεσης. Το Μαγνήσιο είναι ένα ακόμα βασικό στοιχείο για την ομαλή λειτουργία της καρδιάς, των νεύρων, των μυών και των οστών. Πηγές φυσικού μαγνησίου: Γαλακτοκομικά προϊόντα, κόκκινα κρέατα, ξηροί καρποί, δημητριακά, λεμόνι, μήλο, σόγια, πράσινα λαχανικά, φακές, σοκολάτα. Φώσφορος: Είναι απαραίτητος για τη σωστή ανάπτυξη των οστών και την ομαλή λειτουργία της καρδιάς, των νεφρών και του νευρικού συστήματος. Παρέχει ενέργεια και ζωντάνια επειδή βοηθά στο μεταβολισμό των λιπών και των αμύλων. Επίσης μειώνει τους πόνους της αρθρίτιδας. Ακόμη ο φώσφορος είναι απαραίτητο στοιχείο για τη μυϊκή ανάπτυξη και παίρνει μέρος σε ορισμένες διεργασίες του μεταβολισμού, όπως τη μεταφορά της γλυκόζης, το σχηματισμό φωσφολιπιδίων και το μεταβολισμό των αμινοξέων. Πηγές φυσικού φωσφόρου: Δημητριακά, κόκκινα κρέατα, ξηροί καρποί, ψάρια, κολοκυθόσποροι, ηλιόσποροι, συκώτι, μαγιά μπύρας, πουλερικά, γάλα, οστρακοειδή, αυγά, φασόλια, γραβιέρα. 

30 Κάλιο: Ελέγχει την περιεκτικότητα των κυττάρων σε νερό, ρυθμίζει την λειτουργία του νευρικού συστήματος, τις μυϊκές συσπάσεις και διατηρεί τον σωστό αριθμό ιόντων στο ανθρώπινο σώμα. Προστατεύει την καρδιά από τις αρρυθμίες και μαζί με το νάτριο διατηρεί την ισορροπία του ύδατος στον οργανισμό. Ακόμη είναι απαραίτητο για την έκκριση ινσουλίνης για το μεταβολισμό των υδατανθράκων και τη σύνθεση των πρωτεϊνών. Πηγές φυσικού καλίου: Γάλα, κρέατα, πουλερικά, ψωμί ολικής αλέσεως, φακές, μπανάνες, ξηροί καρποί, τόνος, δημητριακά, φρούτα, φύκια, σόγια, θαλασσινό αλάτι, μαϊντανός,ηλιόσποροι,σταφίδες,κουνουπίδι, σέλινο,παντζάρια, καρότα, ψάρια. Νάτριο: Το νάτριο μαζί με το κάλιο ρυθμίζουν την οσμωτική πίεση στα κύτταρα. Ρυθμίζουν τη διατήρηση της οξέο-βασικής ισορροπίας και τη μεταφορά θρεπτικών στοιχείων στα κύτταρα. Το νάτριο σχετίζεται με τη μυϊκή σύσπαση και τη λειτουργία του μυϊκού συστήματος. Εξασφαλίζει την ισορροπία του οργανισμού σε νερό, καθιστά δυνατές τις μυϊκές συσπάσεις και τις νευρικές αντιδράσεις, διατηρεί την ισορροπία ιόντων στο αίματος.  Πηγές φυσικού νατρίου: Αλάτι, τυρί γραβιέρα, φύκια, θαλασσινά, αλατισμένο βούτυρο, ελιές αλατισμένες, τυρί φέτα, σαρδέλες παστές, ρύζι, δημητριακά. 

31 Φθόριο: Συνδέεται με το ασβέστιο και συντελεί στην υγεία των οστών και των δοντιών. Δεν πρέπει να λαμβάνεται από άτομα που πάσχουν από νεφρολιθιάσεις. Βοηθά τον οργανισμό να μάχεται εναντίων των μεταδοτικών ασθενειών και να ανανεώνει γρήγορα τους κατεστραμμένους ιστούς των οστών. Τέλος προλαμβάνει την οστεοπόρωση. Η έλλειψη φυσικού φθορίου προκαλεί αναιμία, πονοκέφαλο, πρόωρα γηρατειά, δερματοπάθειες και χαλασμένα δόντια.  Πηγές φυσικού φθορίου: Παντζάρια, λάχανο, μουρουνέλαιο, αντίδια, σκόρδο, μαϊντανός, ηλιόσποροι, ηλιέλαιο. Χλώριο: Το χλώριο παίρνει μέρος στη ρύθμιση της οσμωτικής πίεσης και στη διατήρηση της οξεο-βασικής ισορροπίας. Ακόμη το χλώριο είναι απαραίτητο για την παραγωγή υδροχλωρικού οξέος στο στομάχι. Είναι απαραίτητο στις περιπτώσεις δυσπεψίας και βοηθητικό σε πολλές στομαχικές διαταραχές.Όταν υπάρχει έλλειψη χλωρίου τότε παρατηρείται μείωση της μυϊκής δύναμης, τα δόντια καταστρέφονται και παρατηρείται κακή χώνεψη των τροφών.  Πηγές φυσικού χλωρίου: Σπαράγγια, αντίδια, βούτυρο, αγγούρι, ψάρια, φακές, μαρούλι, γάλα, μπάμιες, ελιές, ντομάτες, σιταριού. 

32 Θείο: Το θείο αποτελεί τμήμα των θειούχων αμινοξέων (κυστίνη, κυστεΐνη, μεθειονίνη) και δύο βιταμινών (θειαμίνη, βιοτίνη). Ακόμη αποτελεί συστατικό της κερατίνης, δηλαδή της σκληρής πρωτεϊνικής ουσίας του δέρματος, των τριχών και των νυχιών. Ακόμη είναι απαραίτητο για τη σύνθεση του κολλαγόνου. Χωρίς το θείο ο οργανισμός δεν μπορεί να κάνει τον μεταβολισμό των πρωτεϊνών σωστά. Βοηθά στην καλή διατήρηση της γενικής εμφάνισης και ομορφιάς. Δίνει ωραίο χρώμα στο δέρμα και αστραφτερά μαλλιά. Οι διαβητικοί συχνά έχουν έλλειψη θείου και η σωστή ποσότητα μας προφυλάσσει αποτελέσματα από αυτήν την ασθένεια. Τέλος όσοι έχουν προβλήματα τριχόπτωσης ωφελούνται όταν παίρνουν αποτελέσματα τις τροφές την απαραίτητη ποσότητα θείου.  Πηγές φυσικού θείου: Λάχανο, μπρόκολα, ραδίκια, καρότα, σέλινο, κουνουπίδι, κάστανα, μαύρες σταφίδες. Οι περισσότερες τροφές που περιέχουν φυσικού θείο πρέπει να τρώγονται ωμές, γιατί το ψήσιμο τις κάνει δύσπεπτες και προκαλούνται αέρια. Σίδηρος: Ο σίδηρος μαζί με μια πρωτεΐνη, είναι απαραίτητος για τη σύνθεση της αιμοσφαιρίνης και ορισμένων ενζύμων που είναι υπεύθυνα για τη μεταφορά του οξυγόνου στα διάφορα όργανα και τους μύες. Ακόμη ο σίδηρος είναι απαραίτητο συστατικό ορισμένων ενζύμων που σχετίζονται με τον μεταβολισμό της πρωτεΐνης. Βοηθά στην ανάπτυξη, αυξάνει την αντίσταση στις ασθένειες και προλαβαίνει την κόπωση. Συμπτώματα έλλειψης σιδήρου είναι η αναιμία, αδυναμία, κούραση, δυσκολία στην αναπνοή, ατονία δέρματος, φτωχή όραση και μνήμης.  Πηγές φυσικού σιδήρου: Κρέατα, πουλερικά, ψάρια, αυγά, συκώτι, μαϊντανός, σαρδέλες, φακές, δημητριακά, ξηροί καρποί.

33 Ιώδιο: Συμμετέχει στην ενεργοποίηση των μυών και των κυττάρων του νευρικού συστήματος και το Ιώδιο βρίσκεται και επηρεάζει τον θυρεοειδή αδένα. Ανεπάρκεια ιωδίου μπορεί να προκαλέσει μειωμένη πνευματική αντίδραση, έλλειψη ενεργητικότητας και αύξηση βάρους. Το ιώδιο παίρνει μέρος στον σχηματισμό των ορμονών του θυρεοειδή αδένα. Οι ορμόνες αυτές είναι απαραίτητες για την σωστή ανάπτυξη του ανθρώπου και ζωτικής σημασίας για την σωστή ανάπτυξη των βρεφών πριν και μέταλλα την γέννηση τους. Η έλλειψη ιωδίου δεν επηρεάζει μόνο την φυσική ανάπτυξη αλλά και την πνευματική ανάπτυξη. Πηγές φυσικού ιωδίου: Ψάρια, φύκια, ιωδιούχο αλάτι,μουρουνέλαιο,θαλασσινά, ηλιόσποροι, φιστίκια, συκώτι, λαχανικά Ψευδάργυρος: Ο ψευδάργυρος παίρνει μέρος στην καλή απορρόφηση και δράση των βιταμινών και αποτελεί απαραίτητο στοιχείο πολλών ενζύμων. Επίσης συντελεί στη σύνθεση της ινσουλίνης, της τεστοστερόνης και των νουκλεϊνικών οξέων. Απαραίτητος στο γεννητικό σύστημα του άρρενα και χρήσιμος στο δέρμα. Το κυριότερο μέταλλο κατά της ακμής. Βοήθα στην γρήγορη επούλωση των τραυμάτων, ενισχύει τις αισθήσεις της γεύσης και της όσφρησης. Επίσης χρήσιμος για τα νύχια, τα δόντια, το ήπαρ, στην παραγωγή ινσουλίνης και τα μαλλιά. Βοηθά στη θεραπεία των πληγών και στην αντιμετώπιση των ιών και ιδιαίτερα της γρίπης. Αν υπάρχει έλλειψη ψευδάργυρου εμφανίζονται στα νύχια άσπρα σημάδια και ξεφλουδίζονται ή σπάζουν.  Πηγές φυσικού ψευδαργύρου: Κρέατα, πουλερικά, ψάρια, αυγά, στρείδια, ρέγγα, σουσάμι, μελάσα, συκώτι, σόγια, ηλιόσποροι, σιταριού.

34 Χρώμιο: Το Χρώμιο συνεργάζεται με την ινσουλίνη στην αντιμετώπιση του διαβήτη. Ενισχύει τον παράγοντα ανοχής στη γλυκόζη, υποστηρίζει έτσι τις λειτουργίες της ινσουλίνης και προλαμβάνει την υπογλυκαιμία. Το χρώμιο υποστηρίζει τη δράση ενζύμων που είναι υπεύθυνα για τον μεταβολισμό της γλυκόζης για ενέργεια. Επηρεάζει τον μεταβολισμό των υδατανθράκων και των λιπιδίων και βοηθά στην ανάπτυξη.  Ημερήσια δόση: Η ημερήσια λήψη χρωμίου κυμαίνεται από 80 έως 100 mg.  Πηγές φυσικού χρωμίου: Θυμάρι, σιταριού, μαγιά μπύρας, λαχανικά, φρούτα, κρέατα, γαλακτοκομικά προϊόντα, δημητριακά. Μαγγάνιο: Το μαγγάνιο συμμετέχει στον σχηματισμό του συνδετικού, νευρικού ιστούς, τη σύνθεση της χοληστερόλης, το μεταβολισμό των λιπών, των πρωτεϊνών και των υδατανθράκων. Ακόμη παίρνει μέρος στην πήξη του αίματος και τη δράση της ινσουλίνης. κ.α. Επίσης είναι απαραίτητος για την υγεία του υποφυσεογενούς αδένος και την λειτουργία των θηλυκών αδένων. Η έλλειψη του στον οργανισμό δημιουργεί πόνους στα μάτια, κακή μνήμης, ζάλη και μακροχρόνιες διαταραχές αναπαραγωγής.  Πηγές φυσικού μαγγανίου: Ξηροί καρποί, κουάκερ, δημητριακά, φρούτα, κάστανα, σιταριού, ηλιόσποροι, μέλι.

35 Σελήνιο: Το σελήνιο έχει δράση όμοια με της βιταμίνης Ε, έχοντας ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Βοήθα στην καταπολέμηση των ελευθέρων ριζών, προστατεύει την καρδιά και προλαμβάνει πολλές μορφές καρκίνου. Καθυστερεί τη γήρανση του δέρματος, διατηρεί την ελαστικότητα των ιστών και αυξάνει την αντοχή. Όπως και ο ψευδάργυρος, παίζει σημαντικό ρόλο στην αναπαραγωγή στους άρρενες και στην ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού. Προσοχή όμως γιατί σε μεγάλες ποσότητες είναι τοξικό για τον οργανισμό. Πηγές φυσικού σεληνίου: Δημητριακά, φύτρα σιταριού, λάχανο, κρεμμύδι, καρύδα, τα περισσότερα οστρακοειδή, θαλασσινά. Χαλκός: Απαραίτητος στο μεταβολισμό των κυττάρων και στην παραγωγή του συνδετικού ιστού. Βοηθά στην αποθήκευση και το μεταβολισμό του σιδήρου σε μορφή αιμοσφαιρίνης, καθώς και στο σχηματισμό ερυθροκυττάρων. Συμβάλλει στην γένεση της μυελίνης, βοήθα στην καταπολέμηση μολύνσεων και συμμετέχει στην σωστή δόμηση των οστών.  Πηγές φυσικού χαλκού: Στρείδια, καραβίδες, συκώτι, σόγια ξηροί καρποί, μανιτάρια, κρέατα, δημητριακά, λαχανικά.

36

37 ΛΙΠΗ Τα λίπη είναι η πλέον συμπυκνωμένη πηγή ενέργειας σε σχέση με τα υπόλοιπα διατροφικά στοιχεία. Τα λίπη είναι μια σημαντική τροφική ομάδα, που αποτελείται από τα έλαια και από κάθε είδους λιπαρή ουσία. Σε απλά λίπη (λιπαρά οξέα, μονογλυκερίδια, διγλυκερίδια, τριγλυκερίδια και εστέρες λιπαρών οξέων). Τα λίπη της διατροφής τα διακρίνουμε σε δύο κύριες ομάδες στα κορεσμένα λίπη και στα ακόρεστα λίπη. Σε σύνθετα λίπη, (φωσφολιπίδια, γλυκολιπίδια, λιποπρωτεΐνες). Παράγωγα λίπους (λιπαρά οξέα, γλυκερόλη, στερόλες, λιποδιαλυτές βιταμίνες).

38 ΤΑ ΚΟΡΕΣΜΕΝΑ ΛΙΠΑΡΑ Θεωρούνται «κακά» λιπαρά γιατί είναι αυτά που σχετίζονται με καρδιαγγειακά νοσήματα και διάφορες μορφές καρκίνου. Η αυξημένη κατανάλωσή τους οδηγεί σε αύξηση της ολικής και της «κακής» (LDL) χοληστερίνης. Mε μία λέξη κακά λιπαρά είναι τα ζωικά. Αυτά δηλαδή που περιέχονται στο κρέας, στο αυγό, στο γάλα και σε όσα προϊόντα γίνονται με αυτά τα τρόφιμα (π.χ., αλλαντικά, μαγιονέζα, γιαούρτι). Τα λιπαρά αυτά λέγονται κορεσμένα. Σε μια συνηθισμένη θερμοκρασία δωματίου τα κορεσμένα λιπαρά είναι στερεά, ή αλλιώς σκληρά. Για παράδειγμα, το βούτυρο που το παίρνουμε από το γάλα, αν το αφήσουμε στο δωμάτιο παγώνει, αν όμως το βάλουμε στο τηγάνι λιώνει. Τα κορεσμένα λιπαρά έχουν τη φήμη των κακών λιπαρών, γιατί αυξάνουν τη χοληστερίνη στο αίμα και κάνουν κακό στα αγγεία μας. Εξίσου κακά λιπαρά έχουν και οι μαργαρίνες που αλείφουμε στο ψωμί ή τα μαγειρικά λίπη που βάζουμε στο φαγητό. Τις μαργαρίνες και τα μαγειρικά λίπη τα παρασκευάζει η βιομηχανία τροφίμων με μία μέθοδο που λέγεται υδρογόνωση. Τα υδρογονωμένα λιπαρά συμπεριφέρονται στον οργανισμό όπως ακριβώς τα κορεσμένα λιπαρά των ζωικών τροφίμων.

39 ΤΑ ΑΚΟΡΕΣΤΑ ΛΙΠΑΡΑ Τα ακόρεστα λιπαρά οξέα έχουν συνδεθεί επίσης με διάφορες άλλες ασθένειες και, αν και τα στοιχεία δεν έχουν καμιά αποδεικτική ισχύ, αυτός είναι ένας τομέας που προσελκύει μεγάλη μερίδα του ενδιαφέροντος. Υπάρχουν τρόφιμα που περιέχουν καλά λιπαρά, και αυτά είναι κυρίως τα φυτικά (ελιές, δημητριακά, ξηροί καρποί). Τα καλά λιπαρά είναι τα ακόρεστα λιπαρά. Αυτά είναι πάντα ρευστά και δεν παγώνουν, ακόμη και στο ψυγείο. Τα ακόρεστα λιπαρά διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: στα πολυακόρεστα (περιέχονται κυρίως στα δημητριακά και στους ξηρούς καρπούς) και στα μονοακόρεστα. Τα καλύτερα από τα καλά λιπαρά είναι τα μονοακόρεστα (ελαιόλαδο). Τα ακόρεστα λιπαρά θεωρούνται τα καλά λιπαρά της διατροφής, γιατί ο οργανισμός μας τα χρειάζεται και κάποια από αυτά δεν μπορεί να τα συνθέσει από μόνος του. Επίσης, κάνουν το αντίθετο από αυτό που πετυχαίνουν τα κακά λιπαρά: Μειώνουν τη χοληστερίνη στο αίμα και ελαττώνουν τον κίνδυνο για καρδιοπάθεια. Προσέξτε τις εξαιρέσεις στον κανόνα Σύμφωνα με τα παραπάνω, τα καλά λιπαρά είναι τα φυτικά και τα κακά λιπαρά τα ζωικά. O κανόνας όμως αυτός δεν θα ίσχυε αν δεν υπήρχαν και οι εξαιρέσεις. H εξαίρεση είναι ότι υπάρχουν φυτικά τρόφιμα που περιέχουν κακά λιπαρά και ζωικά τρόφιμα που περιέχουν καλά λιπαρά.

40 ΕΦΗΒΕΙΑ ΚΑΙ ΛΙΠΗ Κατά την εφηβεία ο ρυθμός ανάπτυξης του οργανισμού είναι πολύ αυξημένος και καλείται να καλύψει τις ιδιαίτερες ανάγκες του μυϊκού ιστού, των οστών, του όγκου του αίματος και της εμμήνου ρήσεως. Ο ρυθμός ανάπτυξης στους εφήβους διαφοροποιείται σε μεγάλο βαθμό από άτομο σε άτομο, κυρίως λόγω των διαφορετικών επιπέδων φυσικής δραστηριότητας. Οι ενεργειακές απαιτήσεις των κοριτσιών προσεγγίζουν τις θερμίδες την ημέρα, ενώ των αγοριών τις 3600 θερμίδες. Οι διαφοροποιήσεις στη σύσταση του σώματος και ιδιαίτερα στην αύξηση του μυϊκού ιστού, συμβάλλουν και αυτές στις ιδιαίτερες ενεργειακές απαιτήσεις ανάμεσα στα δύο φύλλα.