ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ

Παρουσίαση με θέμα: "ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΕΤΑΛΛΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ Ε Ρ Γ Α Σ Τ Η Ρ Ι Ο 1Ο ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ

2 I. ΑΔΙΑΦΑΝΗ ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥΣ
ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ I. ΑΔΙΑΦΑΝΗ ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥΣ Αδιαφανή ορυκτά ονομάζονται αυτά που σε πολύ λεπτού πάχους τομές (15-25μm) είναι, είτε διαφώτιστα (επιτρέπουν σε πολύ περιορισμένο βαθμό τη διέλευση του φωτός), είτε τελείως σκοτεινά (Φωτ. 1.1).

3 Φωτο 1. 1. Παρατήρηση του ορυκτού σφαλερίτης στο διερχόμενο φως
Φωτο Παρατήρηση του ορυκτού σφαλερίτης στο διερχόμενο φως. Ένας σκοτεινός διαφώτιστος πυρήνας εξελίσσεται σε διαφανή υποπράσινα περιθώρια

4 Η μελέτη τους γίνεται δυνατή με:
ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ Η μελέτη τους γίνεται δυνατή με: ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΕΙΔΙΚΟΥ ΠΟΛΩΤΙΚΟΥ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟΥ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ ΑΝΑΚΛΩΜΕΝΟ ΦΩΣ ΚΑΙ ΟΝΟΜΑΖΕΤΑΙ ΜΕΤΑΛΛΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟ (Φωτ. 1.2) ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΟΝΟΜΑΖΟΝΤΑΙ ΜΕΤΑΛΛΟΓΡΑΦΙΚΑ ή ΣΤΙΛΠΝΕΣ ΤΟΜΕΣ (Φωτ. 1.3)

5 Φωτο 1.2. Μεταλλογραφικό μικροσκόπιο τύπου Leitz METALLUX

6 Φωτο 1.3. Διαφορετικοί τύποι μεταλλογραφικών παρασκευασμάτων για μελέτη στο ανακλώμενο φως

7 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΜΕ ΜΟΝΟ ΤΟΝ ΠΟΛΩΤΗ Χρώμα ανακλάσεως
ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΤΡΟΠΟΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΩΣ ΟΠΤΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΣΤΟ ΜΕΤΑΛΛΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΜΕ ΜΟΝΟ ΤΟΝ ΠΟΛΩΤΗ Χρώμα ανακλάσεως Ανακλαστικότητα ή φωτεινότητα Διπλοανακλατικότητα ή Πλεοχροϊσμός ανακλάσεως ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΜΕ ΠΟΛΩΤΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΤΗ (ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΜΕΝΑ ΠΟΛΑΡΟΕΙΔΗ) Ισοτροπία ή Ανισοτροπία Εσωτερικές ανακλάσεις

8 Α. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΜΕ ΜΟΝΟ ΤΟΝ ΠΟΛΩΤΗ
ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ Α. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΜΕ ΜΟΝΟ ΤΟΝ ΠΟΛΩΤΗ Χρώμα ανακλάσεως α. Προκαλείται από τη διασπορά του φωτός και είναι το χρώμα του μέρους του φάσματος για το οποίο έχει τη μεγαλύτερη ανακλαστικότητα δηλ. τη μεγαλύτερη απορρόφηση. β. Αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό και γνήσιο γνώρισμα του ορυκτού αλλά με περιοριστικούς παράγοντες: Είναι φαινομενικό και συνάρτηση των ορυκτών της παραγενέσεως στη στιλπνή τομή, γιαυτό απαιτεί την παρατήρηση του ορυκτού σε πολλές διαφορετικές παραγενέσεις (Φωτ. 1.4 έως 1.6)

9 Φωτο 1.4. Μαγνητίτης (Mt) σε παραγένεση με σύνδρομο (Gg) φαίνεται με λευκό χρώμα ανακλάσεως

10 Φωτο Μαγνητίτης (Mt) σε παραγένεση με τα πολύ φωτεινότερα ορυκτά σιδηροπυρίτης (Py) και χαλκοπυρίτης (Cpy) φαίνεται με τεφρό χρώμα ανακλάσεως

11 Φωτο Μαγνητίτης (Mt) σε παραγένεση με σύνδρομο (Gg) αποκτά καστανωπή χροιά λόγω της παρουσίας των βελονών αιματίτη (κυανόλευκο χρώμα)

12 ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ
Απαιτεί καλή γνώση του τρόπου περιγραφής των διαφορετικών χρωμάτων και αποχρώσεών τους Αποτελεί υποκειμενικό κριτήριο γιατί είναι συνάρτηση του χαρακτήρα του ανθρώπινου ματιού Εξαρτάται συχνά από την κατάσταση στιλβώσεως της τομής (Φωτ. 1.7 α, β και 1.8 α, β)

13 Φωτο 1.7 α. Οξειδωμένες τομές σιδηροπυρίτη με διαφορετικούς χρωματισμούς μέσα σε σύνδρομο (Gg) Φωτο 1.7 β. Παρατήρηση της προηγούμενης εικόνας μετά από καθαρισμό του παρασκευάσματος (διακρίνονται και ίχνη χαλκοπυρίτη κίτρινου χρώματος)

14 Φωτο 1.8 α. Παραγένεση σιδηροπυρίτη, χαλκοπυρίτη, βορνίτη και συνδρόμου σε παλαιά τομή. Ο χαλκοπυρίτης και ο βορνίτης παρουσιάζονται με πιο έντονα χρώματα ανακλάσεως Φωτο 1.8 β. Παρατήρηση της προηγούμενης εικόνας μετά από καθαρισμό της τομής. Ο χαλκοπυρίτης και ο βορνίτης παρουσιάζονται με κανονικό χρώμα ανακλάσεως

15 ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ
γ. Στα περισσότερα μεταλλικά ορυκτά κυμαίνεται από το καθαρό λευκό έως το τεφρό με διαφορετικής εντάσεως κάποια χροιά (Φωτ. 1.9 και 1.10) δ. Λίγα ορυκτά έχουν καθορισμένο και έντονο χρώμα: κοβελλίνης (κυανό ή κυανότεφρο), χαλκοπυρίτης (κίτρινο), βορνίτης (ροδοκαστάνινο) (Φωτ έως 1.13)

16 Φωτο Διαβάθμιση χρώματος ανακλάσεως σε μεταλλικά ορυκτά (Py: σιδηροπυρίτης, Ga: γαληνίτης, Sph: σφαλερίτης, Tet: τετραεδρίτης, Bour: βουρνονίτης)

17 Φωτο Μεταλλικά ορυκτά διαφορετικού χρώματος ανακλάσεως (Cpy: χαλκοπυρίτης, Po: μαγνητοπυρίτης, Sph: σφαλερίτης, Ga: γαληνίτης), μαζί με σύνδρομο (Gg)

18 Φωτο 1.11. Διαβάθμιση χρώματος στο ορυκτό κοβελλίνης (παραλλαγές κυανού χρώματος)

19 Φωτο 1. 12. Μεταλλικά ορυκτά με μεγάλη αντίθεση χρώματος ανακλάσεως
Φωτο Μεταλλικά ορυκτά με μεγάλη αντίθεση χρώματος ανακλάσεως. Κίτρινο: χαλκοπυρίτης, κιτρινόλευκο: σιδηροπυρίτης και ροδοκαστάνινο: βορνίτης

20 Φωτο 1. 13. Μεταλλικά ορυκτά με μεγάλη αντίθεση χρώματος ανακλάσεως
Φωτο Μεταλλικά ορυκτά με μεγάλη αντίθεση χρώματος ανακλάσεως. Κίτρινο: χαλκοπυρίτης, κιτρινόλευκο: σιδηροπυρίτης και καστανό: βορνίτης

21 ζ. Μπορεί να μεταβάλλεται με τη χρήση καταδυτικού μέσου (Φωτ. 1.14 β)
ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ε. Σε μερικά ορυκτά μπορεί να παρουσιάζει διαβάθμιση, ανάλογα με τον κρυσταλλογραφικό προσανατολισμό της τομής (Φωτ α) ζ. Μπορεί να μεταβάλλεται με τη χρήση καταδυτικού μέσου (Φωτ β)

22 Φωτο 1.14.α. Διαβάθμιση χρώματος ανακλάσεως στο ορυκτό κοβελλίνης, ανάλογα με τον κρυσταλλογραφικό προσανατολισμό της τομής (παραλλαγές κυανού χρώματος) Φωτο β. Έντονη μεταβολή του χρώματος ανακλάσεως στο ορυκτό κοβελλίνης της προηγούμενης εικόνας, μετά από ελαιοκατάδυση

23 ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ
Π Ρ Ο Σ Ο Χ Η !!! η. Ο προσδιορισμός του χρώματος ανακλάσεως γίνεται με μεγαλύτερη ακρίβεια, αν: Χρησιμοποιείται φακός μικρής μεγεθύνσεως Πάντοτε της ίδιας εντάσεως φωτισμός Με παρεμβολή του κυανού φίλτρου στην πορεία του φωτός Στο οπτικό πεδίο βρίσκονται το δυνατόν περισσότερα ορυκτά θ. Κάθε παρατηρητής να παίρνει τις δικές του περιγραφές για το χρώμα των ορυκτών ι. Με βάση το χρώμα γίνεται διάκριση των ορυκτών σε κατηγορίες: π.χ. λευκά, τεφρόλευκα, ελαφρά χρωματισμένα, έντονα χρωματισμένα

24 Ανακλαστικότητα (λαμπρότητα ή φωτεινότητα)
ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ Ανακλαστικότητα (λαμπρότητα ή φωτεινότητα) Εκφράζει την ένταση του ανακλώμενου φωτός από το εξεταζόμενο ορυκτό. Δίνεται από τη σχέση Fresnel: ή (στον αέρα) Όπου: Ι0 = ένταση προσπίπτοντος φωτός, Ι = ένταση ανακλώμενου φωτός, n0= δ.δ. μέσου καταδύσεως, n = δ.δ. ορυκτού K = συντελεστής απορροφήσεως

25 Μεγαλύτερη στον αέρα από ότι στα καταδυτικά μέσα
ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ Όταν το ορυκτό απορροφά ισχυρά και εκλεκτικά ένα ορισμένο χρώμα, έχει μεταλλική λάμψη γι’ αυτό το χρώμα Επηρεασμός από την παραγένεση: το φωτεινότερο ορυκτό της τομής καθορίζει την ανακλαστικότητα των άλλων Μεγαλύτερη στον αέρα από ότι στα καταδυτικά μέσα Μπορεί να μεταβάλλεται ανάλογα με τον προσανατολισμό της τομής στα ανισότροπα μέσα Δύο τιμές ανακλαστικότητας στα ανισότροπα μέσα (Rε΄, Rω)

26 Διαβάθμιση της ανακλαστικότητας κατά Schneiderhohn
ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ Διαβάθμιση της ανακλαστικότητας κατά Schneiderhohn R>60% εξαιρετικά υψηλή R=60-50% πολύ υψηλή R=50-35% υψηλή R=35-30% αρκετά υψηλή R=30-20% μέτρια R=20-10% χαμηλή R<10% πολύ χαμηλή Μέτρηση απόλυτων τιμών με Μικροφωτόμετρα και Φωτοηλεκτρικά στοιχεία με χρήση λευκού φωτός ή ορισμένων φασμάτων

27 ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ
Διπλοανακλαστικότητα (Bireflectance) Εκφράζει τη μεταβολή στην ανακλαστικότητα ή/και στο χρώμα με τη στροφή της τράπεζας, γιαυτό ονομάστηκε πλεοχροϊσμός ανακλάσεως Μπορεί να κυμαίνεται από πολύ ανεπαίσθητη έως ισχυρή και εντυπωσιακή Ευκολότερα παρατηρούνται μεταβολές στο χρώμα (χροιά) Ιδιαίτερα έντονη παρουσιάζεται στα ορυκτά με στιβαδόμορφο πλέγμα (κοβελλίνης, μολυβδαινίτης, γραφίτης) (Φωτ έως 1.22)

28 Φωτο 1.15. Μολυβδαινίτης με ισχυρή διπλοανακλαστικότητα (τεφρό έως τεφρόλευκο χρώμα)

29 Φωτο Κοβελλίνης με ισχυρή διπλοανακλαστικότητα (κυανούν έως κυανοϊώδες χρώμα) και σιδηροπυρίτης (λευκοκίτρινο)

30 Φωτο 1.17. Γραφίτης με ισχυρή διπλοανακλαστικότητα

31 Φωτο 1.18. Μαγγανίτης με έντονη διπλοανακλαστικότητα (τεφρόλευκο έως λευκό χρώμα)

32 Φωτο 1.19 Μικρής εντάσεως διπλοανακλαστικότητα στο μαγνητοπυρίτη (ρόδινο έως ροδοκαστάνινο)

33 Φωτο 1.20. Διπλοανακλαστικότητα στο ορυκτό πυρολουσίτης με τη στροφή της τράπεζας από 00 έως 900

34 Φωτο Διπλοανακλαστικότητα στο ορυκτό κοβελλίνης (κυανά χρώματα) με τη στροφή της τράπεζας από 00 έως 900. Λευκοκίτρινο: σιδηροπυρίτης, σκοτεινό τεφρό: σύνδρομα

35 Φωτο Διπλοανακλαστικότητα στο ορυκτό κοβελλίνης (ερυθροϊώδες χρώμα) με τη στροφή της τράπεζας από 00 έως 900 (λευκοκίτρινο: σιδηροπυρίτης). Παρατήρηση σε ελαιοκατάδυση

36 Αυξάνει σε καταδυτικά μέσα
ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ Αδύνατη διπλοανακλαστικότητα παρατηρείται στα όρια των κόκκων διαφορετικού προσανατολισμού ενός ορυκτού Αυξάνει σε καταδυτικά μέσα Περιγράφεται με βαθμό εντάσεως (π.χ. αδύνατη, μέτρια, ισχυρή κλπ) και σε σχέση με κρυσταλλογραφικές κατευθύνσεις Συντάσσονται διαγνωστικοί πίνακες για ταυτοποίηση ορυκτών Δηλώνεται ο τρόπος εκδηλώσεως (διαφορά χρωματική ή φωτεινότητας)

37 Παραδείγματα ορυκτών με πλεοχροϊσμό
ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ Παραδείγματα ορυκτών με πλεοχροϊσμό ανακλάσεως και μεταβολή στη φωτεινότητα Ορυκτό Διακύμανση χρώματος (σκοτεινότερο-φωτεινότερο) Διακύμανση φωτεινότητας (περίπου R% με 546nm φωτός Κοβελλίνης Βαθύ κυανούν-κυανόλευκο 7-24 Μολυβδαινίτης Τεφρόλευκο-λευκό 19-39 Γραφίτης Τεφρό-τεφροκαστανό 7-18 Μαγνητοπυρίτης Ροδοκαστάνινο-κιτρινορόδινο 34-40 Νικελίνης Καστανορόδινο-κιτρινορόδινο 47-52

38 Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΜΕ ΠΟΛΩΤΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΤΗ
ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΜΕ ΠΟΛΩΤΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΤΗ Οπτική ισοτροπία και ανισοτροπία 1.α. Ορυκτά κυβικής συμμετρίας τελείως σκοτεινά με στροφή της τράπεζας ελαφρά φωτισμένα χωρίς μεταβολή του φωτισμού με στροφή της τράπεζας (π.χ. αυτοφυή μέταλλα) ανώμαλη ανισοτροπία (Φωτ α, β)

39 Φωτο 1.23 α. Παραγένεση κυπρίτη (Cup) και μαλαχίτη. Παρατήρηση με μόνο τον πολωτή Φωτο 1.23 β. Παρατήρηση της προηγούμενης εικόνας με πολωτή και αναλυτή. Διακρίνεται η ανώμαλη ανισοτροπία στον κυπρίτη και οι εσωτερικές ανακλάσεις στο μαλαχίτη

40 1.β. Ορυκτά των άλλων συστημάτων
ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ 1.β. Ορυκτά των άλλων συστημάτων Παρουσιάζουν μεταβολές στην ένταση φωτισμού ή/και στο χρώμα φωτισμού, με τη στροφή της τράπεζας, που αποτελεί την ανισοτροπία Μπορεί να κυμαίνεται από πολύ αδύνατη έως ισχυρή και εντυπωσιακή (Φωτ έως 1.31) Με στροφή της τράπεζας: κάθε 900 ελάχιστη φωτεινότητα και ενδιάμεσες θέσεις μέγιστης φωτεινότητας Ιδιαίτερα εντυπωσιακή στα ορυκτά με στιβαδόμορφο πλέγμα (Φωτ έως 1.30) Αυξάνει στα καταδυτικά μέσα (Φωτ και 1.31)

41 Φωτο Παραγένεση σιδηροπυρίτη, βορνίτη και χαλκοσίνη σε παρατήρηση με μόνο τον πολωτή (αριστερά). Διακρίνεται η αδύνατη ανισοτροπία στο χαλκοσίνη σε παρατήρηση με πολωτή και αναλυτή (δεξιά). (Ο αναλυτής αρκετά ανοιχτός)

42 Φωτο Μαγνητοπυρίτης σε παρατήρηση με μόνο τον πολωτή (αριστερά) και με πολωτή και αναλυτή (δεξιά) όπου διακρίνεται η ισχυρή ανισοτροπία του

43 Φωτο Έντονη διπλοανακλαστικότητα στο μαγγανίτη σε παρατήρηση με μόνο τον πολωτή (αριστερά) και ισχυρή ανισοτροπία με πολωτή και αναλυτή (δεξιά)

44 Φωτο Έντονη διπλοανακλαστικότητα στο μολυβδαινίτη σε παρατήρηση με μόνο τον πολωτή (αριστερά) και ισχυρή ανισοτροπία με πολωτή και αναλυτή (δεξιά)

45 Φωτο 1.28 α. Παραγένεση κοβελλίνη (Cov), λουζονίτη (Luz) και συνδρόμου (Gg) ορυκτού. Παρατήρηση με μόνο τον πολωτή Φωτο 1.28 β. Παρατήρηση της προηγούμενης εικόνας με πολωτή και αναλυτή. Διακρίνεται η εντυπωσιακή ανισοτροπία στον κοβελλίνη και η πιο αδύνατη στο λουζονίτη

46 Φωτο 1.29 α. Παραγένεση κοβελλίνη (Cov), λουζονίτη (Luz) και συνδρόμου (Gg) ορυκτού. Παρατήρηση με μόνο τον πολωτή σε ελαιοκατάδυση Φωτο 1.29 β. Παρατήρηση της προηγούμενης εικόνας με πολωτή και αναλυτή. Διακρίνεται η εντυπωσιακή ανισοτροπία στον κοβελλίνη και η πιο αδύνατη στο λουζονίτη

47 Φωτο Κοβελλίνης με μόνο τον πολωτή (αριστερά) και με πολωτή και αναλυτή (δεξιά). Διακρίνεται η εντυπωσιακή ανισοτροπία του

48 Φωτο Παρατήρηση σε ελαιοκατάδυση του ορυκτού κοβελλίνης με μόνο τον πολωτή (αριστερά) και με πολωτή και αναλυτή (δεξιά). Διακρίνεται η εντυπωσιακή ανισοτροπία του

49 Τομές κάθετες σε οπτικό άξονα είναι με διαρκή κατάσβεση
ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ Μεταβάλλεται σε μια τομή για το ίδιο ορυκτό, ανάλογα με τον κρυσταλλογραφικό προσανατολισμό Τομές κάθετες σε οπτικό άξονα είναι με διαρκή κατάσβεση Τομές κάθετες σε άξονα ελικώσεως είναι σταθερά φωτισμένες και χρωματισμένες Περιγράφεται η ένταση της ανισοτροπίας Αναφέρονται τα χρώματα ανισοτροπίας ως διακριτικό στοιχείο ταυτοποιήσεως των ορυκτών

50 ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ
Π Ρ Ο Σ Ο Χ Η !!! Η ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΙΣΟΤΡΟΠΙΑΣ ΝΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΕ ΕΛΑΦΡΑ ΑΝΟΙΓΜΕΝΟ ΤΟΝ ΑΝΑΛΥΤΗ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΤΟ ΚΥΑΝΟΥΝ ΦΙΛΤΡΟ ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΝΙΣΟΤΡΟΠΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΟΤΑΝ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΟ ΑΝΟΙΓΜΑ ΤΟΥ ΑΝΑΛΥΤΗ

51 Εσωτερικές ανακλάσεις
ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ Εσωτερικές ανακλάσεις Οφείλονται στη διαφάνεια κάποιων μεταλλικών ορυκτών που αφήνουν το φως να εισχωρήσει χωρίς να απορροφηθεί και να ανακλαστεί από κάποια επιφάνεια, να αποπολωθεί και να περνά μέσα από τον αναλυτή ως ένας διάχυτος φωτισμός ή ως διαφορετικής εντάσεως λάμψεις

52 Φαίνονται πιο έντονες σε ελαιοκατάδυση Π Ρ Ο Σ Ο Χ Η !!!
ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ Τα διαφανή ορυκτά δείχνουν πολλές και ισχυρές εσωτερικές ανακλάσεις λευκού χρώματος (Φωτ έως 1.36) Το χρώμα των εσωτερικών ανακλάσεων δίνει το πραγματικό χρώμα του ορυκτού και αποτελεί διαγνωστικό στοιχείο Φαίνονται πιο έντονες σε ελαιοκατάδυση Π Ρ Ο Σ Ο Χ Η !!! ΠΑΡΑΤΗΡΟΥΝΤΑΙ ΜΕ ΤΕΛΕΙΩΣ ΚΛΕΙΣΤΟ ΤΟΝ ΑΝΑΛΥΤΗ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΤΟ ΚΥΑΝΟΥΝ ΦΙΛΤΡΟ

53 Φωτο Παραγένεση χρωμίτη (Chr) με σύνδρομο (Gg) σε παρατήρηση με μόνο τον πολωτή (αριστερά). Σε παρατήρηση με πολωτή και αναλυτή (δεξιά) διακρίνονται οι εσωτερικές ανακλάσεις του συνδρόμου λευκού χρώματος

54 Φωτο Σιδηροπυρίτης (Py), σφαλερίτης (Sph) και σύνδρομο (Gg) σε παρατήρηση με μόνο τον πολωτή (αριστερά). Σε παρατήρηση με πολωτή και αναλυτή (δεξιά) διακρίνονται οι εσωτερικές ανακλάσεις του συνδρόμου λευκού χρώματος και του σφαλερίτη καστανού χρώματος

55 Φωτο Χαρακτηριστικά χρώματα εσωτερικών ανακλάσεων στα διαφανή μεταλλικά ορυκτά μαλαχίτης (πράσινα) και αζουρίτης (κυανά)

56 Φωτο Σιδηροπυρίτης (Py), σφαλερίτης (Sph) και γαληνίτης (Ga) σε παρατήρηση με μόνο τον πολωτή (αριστερά). Σε παρατήρηση με πολωτή και αναλυτή (δεξιά) διακρίνονται οι εσωτερικές ανακλάσεις στο σφαλερίτη διαφορετικού χρώματος

57 Φωτο Σφαλερίτης (Sph) και γαληνίτης (Ga) σε παρατήρηση με μόνο τον πολωτή (αριστερά). Σε παρατήρηση με πολωτή και αναλυτή (δεξιά) διακρίνονται οι εντυπωσιακές εσωτερικές ανακλάσεις στο σφαλερίτη σε ζωνώδη ανάπτυξη

58 Φωτο Κυπρίτης (Cup), χαλκός (Cu) και μαλαχίτης (Mch) σε παρατήρηση με μόνο τον πολωτή (αριστερά). Σε παρατήρηση με πολωτή και αναλυτή (δεξιά) διακρίνονται οι εσωτερικές ανακλάσεις στον κυπρίτη με αιματέρυθρα χρώματα

59 Χρώμα εσωτερικών ανακλάσεων
ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ Παραδείγματα ορυκτών που παρουσιάζουν εσωτερικές ανακλάσεις Ορυκτό Χρώμα εσωτερικών ανακλάσεων Σφαλερίτης Κίτρινο, κιτρινοκαστάνινο, καστανέρυθρο Κυπρίτης Αιματέρυθρο Κασσιτερίτης Λευκοκίτρινο-καστανοκίτρινο Μαλαχίτης Πράσινο Αζουρίτης Κυανούν

60 ΦΥΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ
ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΦΥΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ Κρυσταλλικό σχήμα Σχισμός Διδυμίες – Πολυδυμίες Ζωνώδης δομή Εγκλείσματα και συμφύσεις Σκληρότητα – Μικροσκληρότητα Επίδραση αντιδραστηρίων (etching)

61 ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ
1. Κρυσταλλικό σχήμα Ανάπτυξη ορυκτών με «μεγάλη δύναμη κρυσταλλώσεως» σε ιδιόμορφους κρυστάλλους (π.χ. σιδηροπυρίτης, μαγνητίτης, κοβαλτίνης, Φωτ έως 1.40) Όλα τα ορυκτά μπορούν να δίνουν ιδιόμορφους κρυστάλλους όταν αναπτύσσονται σε ανοιχτό χώρο (Φωτ έως 1.43)

62 Φωτο 1.38. Σιδηροπυρίτης (Py) σε ιδιόμορφους κρυστάλλους μαζί με σφαλερίτη (Sph) και σύνδρομο (Gg)

63 Φωτο Ιδιόμορφοι κρύσταλλοι μαγνητίτη (Mt) σε παραγένεση με μαγνητοπυρίτη (Po), χαλκοπυρίτη (Cpy) και πεντλανδίτη (Pent)

64 Φωτο Ιδιόμορφοι κρύσταλλοι κοβαλτίνη (Cob) σε παραγένεση με μαγνητοπυρίτη (Po), σφαλερίτη (Sph), σύνδρομο (Gg) και ίχνη χαλκοπυρίτη (κίτρινο)

65 Φωτο 1.41. Μορφή κρυστάλλων μαγγανίτη (Mng) μέσα σε σύνδρομο (Gg)

66 Φωτο 1.42. Μορφή κρυστάλλων αρσενοπυρίτη (λευκό) μέσα σε σύνδρομο (μαύρο)

67 Φωτο 1.43. Ταινιοειδής μορφή κρυστάλλων μολυβδαινίτη (φωτεινό) μέσα σε σύνδρομο (σκοτεινό)

68 Τα περισσότερα αναπτύσσονται σε κοκκώδη συσσωματώματα (Φωτ. 1.44)
ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ Τα περισσότερα αναπτύσσονται σε κοκκώδη συσσωματώματα (Φωτ. 1.44) Σπάνια, ορυκτά μπορούν να δημιουργούν σκελετώδεις κρυστάλλους (Φωτ. 1.45) Η αναγνώριση του κρυσταλλικού συστήματος των ορυκτών σε στιλπνές τομές δεν είναι πάντα δυνατή (Φωτ. 1.46) Περιγραφή του σχήματος των κρυστάλλων των ορυκτών (κυβικό, οκταεδρικό, στηλόμορφο, πρισματικό, ινώδες, πλακώδες κλπ)

69 Φωτο 1. 44. Ανάπτυξη μαγνητοπυρίτη σε κοκκώδη συσσωματώματα
Φωτο Ανάπτυξη μαγνητοπυρίτη σε κοκκώδη συσσωματώματα. Παρατήρηση με πολωτή και αναλυτή

70 Φωτο 1.45. Σκελετώδης μορφή κρυστάλλων βισμουθίου (Bi) μέσα σε ραμμελσβεργίτη (Ram)

71 Φωτο Το διαφορετικό σχήμα τομής των κρυστάλλων σιδηροπυρίτη (λευκοκίτρινο) δε φανερώνει την κυβική συμμετρία του ορυκτού σε στιλπνή τομή

72 Σε στιλπνές τομές καλής κατασκευής δε φαίνεται
ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ 2. Σχισμός Σε στιλπνές τομές καλής κατασκευής δε φαίνεται Συνήθως εκδηλώνεται ως μια ή πολλές σειρές σπασιμάτων πάνω στη τομή (που έχουν διαφορετικό σχήμα) και αποτυπώνουν το επίπεδο του σχισμού (π.χ. σκοτεινά τριγωνάκια στο γαληνίτη λόγω σχισμού κατά (100) Φωτ και 1.48)

73 Φωτο Παραγένεση σιδηροπυρίτη (Py), σφαλερίτη (Sph), τετραεδρίτη (Tet) και γαληνίτη (Ga) με χαρακτηριστικά σκοτεινά τρίγωνα αποτέλεσμα του σχισμού κατά (100)

74 Φωτο Παραγένεση σιδηροπυρίτη (Py), σφαλερίτη (Sph), τετραεδρίτη (Tet) και γαληνίτη (Ga) με χαρακτηριστικά σκοτεινά τρίγωνα αποτέλεσμα του σχισμού κατά (100)

75 Χαρακτηρισμός ως: κυβικός, οκταεδρικός, πρισματικός κλπ
ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ Αποκάλυψη του σχισμού αποτέλεσμα εισόδου άλλου ορυκτού στα επίπεδα του σχισμού Αναγνώριση του σχισμού σ’ ένα ορυκτό όταν αρχίζει να αλλοιώνεται (Φωτ. 1.49) Χαρακτηρισμός ως: κυβικός, οκταεδρικός, πρισματικός κλπ

76 Φωτο Ανάπτυξη κυβικού σχισμού στο γαληνίτη (Ga) λόγω της μετατροπής του σε χαλκοσίνη (Cc). Διακρίνεται επίσης ο χαλκοπυρίτης (Cpy) που διατρέχεται από φλεβίδια χαλκοσίνη

77 Ανάλογα με τον τρόπο σχηματισμού διακρίνονται σε:
ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ 3. Διδυμίες - Πολυδυμίες Ανάλογα με τον τρόπο σχηματισμού διακρίνονται σε: Αναπτύξεως ή αναπτυξιγενείς: κατά την κρυστάλλωση των ορυκτών (Φωτ και 1.51) Αναστροφής: λόγω αλλαγής συμμετρίας με τη ψύξη (Φωτ ) Παραμορφώσεως (ολισθήσεως, πιέσεως, μετατροπής κλπ): λόγω μηχανικών επιδράσεων μετά την κρυστάλλωση (Φωτ έως 1.55)

78 Φωτο Χαρακτηριστική πολυδυμία στον αιματίτη με τη μορφή παράλληλων ταινιών. Παρατήρηση με πολωτή και αναλυτή

79 Φωτο Χαρακτηριστική πολυδυμία στο λουζονίτη με τη μορφή παράλληλων ταινιών. Παρατήρηση με πολωτή και αναλυτή

80 Φωτο Παραγένεση σιδηροπυρίτη, χαλκοπυρίτη, μαγνητίτη, πεντλανδίτη σε παρατήρηση με μόνο τον πολωτή (αριστερά). Σε παρατήρηση με πολωτή και αναλυτή (δεξιά) διακρίνεται η πολυδυμία στο χαλκοπυρίτη λόγω αλλαγής συμμετρίας

81 Φωτο 1. 53. Ελασματώδης πολυδυμία στο μαγνητοπυρίτη λόγω παραμορφώσεων
Φωτο Ελασματώδης πολυδυμία στο μαγνητοπυρίτη λόγω παραμορφώσεων. Παρατήρηση με πολωτή και αναλυτή

82 Φωτο 1. 54. Αντιμονίτης σε παρατήρηση με μόνο τον πολωτή (αριστερά)
Φωτο Αντιμονίτης σε παρατήρηση με μόνο τον πολωτή (αριστερά). Σε παρατήρηση με πολωτή και αναλυτή (δεξιά) αναγνωρίζεται η χαρακτηριστική πολυδυμία του αποτέλεσμα παραμορφώσεων

83 Φωτο Χαρακτηριστική πολυδυμία λόγω παραμορφώσεων στον αντιμονίτη (μορφή ξέπλεκα μαλλιά). Παρατήρηση με πολωτή και αναλυτή

84 Ανάλογα με την εικόνα στο μικροσκόπιο:
ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ Ανάλογα με την εικόνα στο μικροσκόπιο: Απλές διδυμίες: μορφή παράλληλων γραμμών κατά μια ή περισσότερες διευθύνσεις (Φωτ και 1. 57) Ταινιωτές διδυμίες: μορφή παράλληλων ταινιών κατά μια ή περισσότερες διευθύνσεις (Φωτ και )

85 Φωτο Απλή μορφή πολυδυμίας στον ιλμενίτη με τη μορφή διασταυρούμενων γραμμών. Παρατήρηση με πολωτή και αναλυτή

86 Φωτο Απλή μορφή πολυδυμίας στο νικελίνη με τη μορφή διασταυρούμενων γραμμών. Παρατήρηση με πολωτή και αναλυτή

87 Φωτο Πολυδυμία στο χαουσμανίτη με τη μορφή παράλληλων και διασταυρούμενων ταινιών. Παρατήρηση με πολωτή και αναλυτή

88 Φωτο Πολυδυμία στον αιματίτη με τη μορφή διασταυρούμενων ταινιών. Παρατήρηση με πολωτή και αναλυτή

89 Στα ισότροπα ορυκτά μπορεί να μην είναι δυνατή η παρατήρηση
ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ Στα ισότροπα ορυκτά μπορεί να μην είναι δυνατή η παρατήρηση Στα ανισότροπα ορυκτά παρατηρούνται συνήθως με πολωτή και αναλυτή Υπάρχουν ορυκτά με χαρακτηριστικό εξωτερικό σχήμα ως αποτέλεσμα πολυδυμίας (π.χ. αστερόμορφος σαφλορίτης, Φωτ. 1.60)

90 Φωτο Χαρακτηριστική πολυδυμία μορφής αστέρων στο σαφλορίτη (λευκό). Παρατήρηση σε ελαιοκατάδυση με μόνο τον πολωτή

91 ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ
4. Ζωνώδης δομή Ανάπτυξη κρυστάλλων ορυκτών με μορφή διαδοχικών φλοιών γύρω από κεντρικό πυρήνα Μπορεί να είναι οπτική ζώνωση λόγω χρωματικών αντιθέσεων μεταξύ των φλοιών (Φωτ. 1.61) Να αναγνωρίζεται από τη διάταξη εγκλεισμάτων άλλου ορυκτού (Φωτ. 1.62) Ορατή μόνο με πολωτή και αναλυτή (Φωτ. 1.63) Αποκαλύπτεται με τη χρήση αντιδραστηρίων ή ως αποτέλεσμα αλλοιώσεων (Φωτ. 1.64)

92 Φωτο 1. 61. Χαρακτηριστική οπτική ζώνωση στον μπραβοϊτη
Φωτο Χαρακτηριστική οπτική ζώνωση στον μπραβοϊτη. Παρατήρηση σε ελαιοκατάδυση με μόνο τον πολωτή

93 Φωτο Ζωνώδης δομή στο σιδηροπυρίτη από διάταξη εγκλεισμάτων συνδρόμων ορυκτών (σχεδόν μαύρο χρώμα)

94 Φωτο Αποκάλυψη της ζωνώδους δομής στο σφαλερίτη από το διαφορετικό χρώμα των εσωτερικών ανακλάσεων. Παρατήρηση με πολωτή και αναλυτή

95 Φωτο 1.64. Ζωνώδης σιδηροπυρίτης λόγω οξειδώσεως

96 Μπορεί να δημιουργηθεί με:
ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ Μπορεί να δημιουργηθεί με: Σταμάτημα αποθέσεως ύλης και ασυνέχεια στη δομή του κρυστάλλου Μεταβολές στην ταχύτητα αναπτύξεως και εγκλεισμό γειτονικής ύλης Ταυτόχρονη κρυστάλλωση άλλου ορυκτού και εγκλεισμός του στον κρύσταλλο κατά φλοιούς Διαφορές στη χημική σύσταση των διαδοχικών φλοιών

97 5. Εγκλείσματα και συμφύσεις
ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ 5. Εγκλείσματα και συμφύσεις Χαρακτηριστικός εγκλεισμός ενός ή περισσότερων ορυκτών μέσα σε άλλο λόγω διαφορετικών αιτίων: Τυχαίος εγκλεισμός κατά την ανάπτυξη Υπολείμματα παλαιότερου ορυκτού που αντικαταστάθηκε Ταυτόχρονη κρυστάλλωση Προϊόντα απομείξεως από αρχικό μεικτό κρύσταλλο (Φωτ και 1.66)

98 Φωτο Σταγονοειδή εγκλείσματα χαλκοπυρίτη (κίτρινο) μέσα σε σφαλερίτη (τεφρό), ως αποτέλεσμα απομείξεως. (Λευκοκίτρινο: σιδηροπυρίτης, κίτρινο: χαλκοπυρίτης)

99 Φωτο Χαρακτηριστικές μορφές εγκλεισμάτων αιματίτη (λευκό) μέσα σε ιλμενίτη (ροδοκαστάνινο), ως αποτέλεσμα απομείξεως.

100 6. Σκληρότητα - Μικροσκληρότητα
ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ 6. Σκληρότητα - Μικροσκληρότητα Εκτίμηση κατά τους εξής τρόπους Σκληρότητα χαράξεως → Διάκριση 6 βαθμών κατά Talmage (1925) A – αργυρίτης, Β – γαληνίτης, C – χαλκοπυρίτης, D – τετραεδρίτης, Ε – νικελίνης, F – μαγνητίτης και G – ιλμενίτης Μικροσκληρότητα → Μέτρηση με ειδικά μικροσκόπια τα Μικροσκληρόμετρα Σκληρότητα λειάνσεως (ή στιλβώσεως) → ανάπτυξη διχτύων λεπτών χαράξεων (γραμμές λειάνσεως ή στιλβώσεως) κατά την κατασκευή της τομής (Φωτ και 1.68)

101 Φωτο Παραγένεση σιδηροπυρίτη (λευκοκίτρινο), σφαλερίτη (τεφρό) και γαληνίτη (τεφρόλευκο) στον οποίο διακρίνονται τα σκοτεινά τρίγωνα αποτέλεσμα του σχισμού, καθώς και μεγάλος αριθμός γραμμών λειάνσεως λόγω της μικρής του σκληρότητας

102 Φωτο Κρύσταλλος σιδηροπυρίτη (λευκοκίτρινο) που παρουσιάζει χαράξεις λόγω κακής στιλβώσεως και όχι λόγω χαμηλής σκληρότητας

103 7. Επίδραση αντιδραστηρίων
ΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦYΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΔΙΑΦΑΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ Γραμμή Kalb: φωτεινή λευκή γραμμή στην επαφή δυο ορυκτών διαφορετικής σκληρότητας που μετατοπίζεται προς το μαλακότερο με την αποεστίαση (αύξηση αποστάσεως παρασκευάσματος από αντικειμενικό φακό) 7. Επίδραση αντιδραστηρίων Προσβολή της επιφάνειας (θετική ή αρνητική) Αποκάλυψη δομικών στοιχείων (π.χ. σχισμός, πολυδυμία, ζώνωση) Εκλεκτικός ιριδισμός της επιφάνειας