ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ- ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ: ΠΟΡΟΙ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κος ΚΑΠΙΔΑΚΗΣ.

Παρουσίαση με θέμα: "ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ- ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ: ΠΟΡΟΙ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κος ΚΑΠΙΔΑΚΗΣ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ- ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ: ΠΟΡΟΙ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κος ΚΑΠΙΔΑΚΗΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ: Βλαχοπούλου Ελένη, Κολοβιστέα Όλγα, Κωνσταντοπούλου Μαρία Κωνσταντοπούλου Μαρία

2 ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ Τι είναι ψηφιακές βιβλιοθήκες (ορισμός) Τι είναι ψηφιακές βιβλιοθήκες (ορισμός) ΟΧΙ αυτοματοποιημένη βιβλιοθήκη ΑΛΛΑ υλικό αποθηκευμένο σε ψηφιακά μέσα Ψηφιακό υλικό=ηλεκτρονικά τεκμήρια Ψηφιακό υλικό=ηλεκτρονικά τεκμήρια Μορφολογική ποικιλία: Μορφολογική ποικιλία: κείμενα, εικόνες, κιν. εικόνες, ήχος, βίντεο, ιστοσελίδες... Καταλογογράφηση: Καταλογογράφηση: παραδ. μέθοδοι, διατάξεις δεδομένων, σχήματα μεταδεδομένων Τι είναι μεταδεδομένα (ορισμός) Τι είναι μεταδεδομένα (ορισμός) Ποικιλία μεταδεδομένων: Ποικιλία μεταδεδομένων: Α)διαχειριστικά, Β)περιγραφικά, Γ)τεχνικά Ποικιλία χρηστών Ποικιλία χρηστών π.χ. χρήστης- πελάτης και χρήστης- ερευνητής

3 Bibtex CDWA Πρόγραμμα για δημιουργία βιβλιογραφιών Πρόγραμμα για δημιουργία βιβλιογραφιών Παράγει τον κατάλογο των πηγών ενός άρθρου με πληροφορίες από βιβλιογραφική ΒΔ Παράγει τον κατάλογο των πηγών ενός άρθρου με πληροφορίες από βιβλιογραφική ΒΔ Δεν είναι εκτενές Δεν είναι εκτενές Λειτουργεί με το σύστημα στοιχειοθεσίας εγγράφων LaTeX Λειτουργεί με το σύστημα στοιχειοθεσίας εγγράφων LaTeX LaTeX 2.09 (1985) LaTeX 2.09 (1985) LaTeX 1994 LaTeX 1994 Categories for the Description of Works of Art από την Art Information Task Force (AITF) 1996 Categories for the Description of Works of Art από την Art Information Task Force (AITF) 1996 Πρότυπο για δόμηση πληροφοριών που αφορούν σε έργα τέχνης Χωρίζει τις πληροφορίες σε «κατηγορίες» Χρήση από: μουσεία, αρχεία Χρήση από: μουσεία, αρχεία Σκοπός : Σκοπός : Χαρτογράφηση πληροφοριών Προγραμματισμός ΒΔ Αξιολόγηση αυτομ. εργάλείων

4 Dublin Core Dublin Metadata Core Element Set από OCLC/NCSA Metadata Workshop (1995) Dublin Metadata Core Element Set από OCLC/NCSA Metadata Workshop (1995) Κατάλογος στοιχείων μεταδεδομένων για περιγραφή ηλεκτρονικών δικτυακών πληροφοριών Κατάλογος στοιχείων μεταδεδομένων για περιγραφή ηλεκτρονικών δικτυακών πληροφοριών  Συμπληρώνει τις υπάρχουσες μεθόδους αναζήτησης και ευρετηρίασης μεταδεδομένων του διαδικτύου Χρησιμέυει σε οποιοδήποτε οργανισμό οργανώνει και ταξινομεί πληροφορίες Χρησιμέυει σε οποιοδήποτε οργανισμό οργανώνει και ταξινομεί πληροφορίες  εκπαιδ. Οργανώσεις, βιβλιοθήκες, κυβερνητικά ιδρύματα... Υλοποιήσεις του Dublin Core Υλοποιήσεις του Dublin Core  Electronic Library Image Service for Europe (ELISE II)  Everglade Information Network & Digital Library  Florida International University Digital Library  MALVINE: Manuscripts and Letters via Integrated Networks in Europe

5 Encoded Archival Description Διεθνώς αναγνωρισμένο πρότυπο Διεθνώς αναγνωρισμένο πρότυπο Χρησιμοποιείται σε αρχεία και συλλογές χειρογράφων. Χρησιμοποιείται σε αρχεία και συλλογές χειρογράφων. Στόχοι: Στόχοι:  Καθιστά μηχαναγνώσιμη την αρχειακή περιγραφή  Διευκολύνει τη δικτυακή πρόσβαση σε αρχεία και συλλογές χειρογράφων MARC εγγραφές = συνοπτική περιγραφή MARC εγγραφές = συνοπτική περιγραφή EAD = λεπτομερής περιγραφή EAD = λεπτομερής περιγραφή Ιστορία: Ιστορία:  Berkeley (1993) με SGML*  Μάρτιος 1995: FINDAID DTD  Οκτώβριος 1995: πρότυπο και DTD για αναθεώρηση και δοκιμή  Εκδόσεις Alpha, Beta, 1.0  2000: επανεξέταση στοιχείων, κατάργηση 8 elements, εισαγωγή νέων  2002: χρήση XML  Συνεχής εξέλιξη ανάλογα με τις ανάγκες *SGML=σύνολο κανόνων για τον ορισμό και την έκφραση της λογικής δομής των εγγράφων

6 EEVL –EELS ΟΡΙΣΜΟΙ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ EEVL  Edinburgh Engineering Virtual Library  παρέχει μια πύλη Διαδικτύου στις πηγές ποιοτικών πληροφοριών στην εφαρμοσμένη μηχανική,  ορίζονται αυτόματα διοικητικού χαρακτήρα πληροφορίες για τα μεταδεδομένα,  το πρότυπο καλύπτει τα περιγραφικά στοιχεία ενός πόρου πολύ καλά,  δεν εξετάζει την έννοια των παραλλαγών ενός πόρου. EELS  Engineering Electronic Library  συνεταιριστικό πρόγραμμα σουηδικού πανεπιστημίου βιβλιοθηκών τεχνολογίας Στόχος : Στόχος :  σύστημα πληροφοριών για αξιόλογη ποιότητα πηγών πληροφόρησης ISO LATIN-1 για κωδικοποημένες πληροφορίες δεν αντιπροσωπεύονται οι σχέσεις μεταξύ αντικειμένων

7 {συνέχεια} Συνοπτική αναφορά στην FGDC Federal Geographic Data Committee:Ιούνιος 1992 Federal Geographic Data Committee:Ιούνιος 1992 Αποτέλεσμα = Content Standards for Digital Geospatial Metadata Αποτέλεσμα = Content Standards for Digital Geospatial Metadata Κοινή ορολογία και ορισμοί για την τεκμηρίωση γεωχωρικών δεδομένων. Κοινή ορολογία και ορισμοί για την τεκμηρίωση γεωχωρικών δεδομένων. όχι άμεση σχέση με τον αρχειονομικό- βιβλιοθηκονομικό τομέα όχι άμεση σχέση με τον αρχειονομικό- βιβλιοθηκονομικό τομέα

8 «MARC», «MARC», Η ΠΙΟ ΔΙΑΔΕΔΟΜΕΝΗ ΔΙΑΤΑΞΗ ΣΤΑ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΙ ΕIΝΑΙ ΤΟ MARC KΑΙ ΠΟΙΟΣ Ο ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ Machine Readable Cataloguing Record Machine Readable = βιβλιογραφικές εγγραφές μηχαναγνώσιμες κ με τους Machine Readable = βιβλιογραφικές εγγραφές μηχαναγνώσιμες κ με τους Cataloguing Record = βιβλιογραφική εγγραφή σε κάρτα καταλόγου. Cataloguing Record = βιβλιογραφική εγγραφή σε κάρτα καταλόγου. Στόχος, η ανταλλαγή βιβλιογραφικών δεδομένων σε ηλεκτρονική μορφή μεταξύ βιβλιοθηκών και συστημάτων. Στόχος, η ανταλλαγή βιβλιογραφικών δεδομένων σε ηλεκτρονική μορφή μεταξύ βιβλιοθηκών και συστημάτων.

9 «MARC» (συνέχεια) ΤΟ MARC ΧΘΕΣ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ  MARC I  MARC II το 1967  Εθνικά Formats (USMARC, UKMARK κ.τ.λ. )  Formats ανταλλαγής δεδομένων (UNIMARC, REFERENCE MANUAL)  MARC 21  MARC XML ΔΟΜΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΕΓΓΡΑΦΗΣ ΚΑΤΑ MARC Η δομή υιοθετήθηκε ως πρότυπο από τον ANSI και τον ISO (2709)  HEADER: οδηγός που αποτελείται από συγκεκριμένα πεδία σταθερού μήκους, με πληροφορίες για τον τύπο της εγγραφής  RECORD DIRECTORY: ευρετήριο της εγγραφής  TAGS : μεταβλητού μήκους πεδία βιβλιογραφικών δεδομένων

10 TEΛΟΣ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΑΣ ΑΝΑΦΕΡΘΕΙ ΟΤΙ:  Το MARC δεν χρησιμοποιείται καθόλου εκτός βιβλιοθηκών,  Υπάρχουν περιορισμοί εγγραφών και πεδίων,  Υπάρχει περιορισμένη αναπαράσταση ιεραρχικών και πολύπλοκων σχέσεων και χαρακτηριστικών,  Υπάρχει περιορισμός στη χρήση χαρακτήρων και αδυναμία ενθυλάκωσης συσχετιζόμενων αντικειμένων (π.χ. εξώφυλλο GIF).

11 TEI : Text Encoding Initiative Αρχικά, έργο ανθρωπιστικών επιστημών Αρχικά, έργο ανθρωπιστικών επιστημών ΦΑΣΕΙΣ: TEI P4, TEI P3, TEI P5, TEI Lite ΦΑΣΕΙΣ: TEI P4, TEI P3, TEI P5, TEI Lite ΣΤΟΧΟΙ: καλύτερη ανταλλαγή & ολοκλήρωση ακαδ. δεδομένων, υποστήριξη όλων των ειδών κειμένου, οδηγίες προς εμπλεκόμενα μέρη. ΣΤΟΧΟΙ: καλύτερη ανταλλαγή & ολοκλήρωση ακαδ. δεδομένων, υποστήριξη όλων των ειδών κειμένου, οδηγίες προς εμπλεκόμενα μέρη. Αυτοί οι φαινομενικά ασύνδετοι στόχοι οδηγούν σε κατασκευή ενός ευέλικτου & αρθρωτού περιβάλλοντος παραμετροποίησης DTD. Αυτοί οι φαινομενικά ασύνδετοι στόχοι οδηγούν σε κατασκευή ενός ευέλικτου & αρθρωτού περιβάλλοντος παραμετροποίησης DTD. ΠΡΟΣΦΟΡΑ: αντιμετώπιση κειμένου βάσει του περιεχομένου του & καθορισμός ενός συνόλου από κοινές υποθέσεις και προτεραιότητες σχετικές με το ψηφ. τοπίο. ΠΡΟΣΦΟΡΑ: αντιμετώπιση κειμένου βάσει του περιεχομένου του & καθορισμός ενός συνόλου από κοινές υποθέσεις και προτεραιότητες σχετικές με το ψηφ. τοπίο. http://www.tei-c.org http://www.tei-c.org http://www.tei-c.org

12 ΤΕΙ (συνέχεια) Τα elements του TEI ομαδοποιούνται σε tags ως εξής: Τα elements του TEI ομαδοποιούνται σε tags ως εξής: 1. Πυρηνικά σύνολα 2. Βασικά σύνολα 3. Πρόσθετα σύνολα 4. Βοηθητικά σύνολα Όλα τα παραπάνω μπορούν να επεκταθούν για τα νέα είδη υλικού. Το TEI header απαρτίζεται από: Το TEI header απαρτίζεται από: 1. Την περιγραφή του αρχείου, 2. Την περιγραφή της κωδικοποίησης, 3. Την περιγραφή του σχεδιαγράμματος 4. Την περιγραφή της αναθεώρησης με λεπτομέρειες για τις αναπροσαρμογές- επανεκδόσεις- τροποποιήσεις του κειμένου.

13 METS πρότυπο για κωδικοποίηση περιγραφικών, διοικητικών & δομικών μεταδεδομένων. Εκφράζεται με XML & ανάλογα με τη χρήση του το έγγραφο METS διακρίνεται σε : SIP, AIP, OIP και OAIS. πρότυπο για κωδικοποίηση περιγραφικών, διοικητικών & δομικών μεταδεδομένων. Εκφράζεται με XML & ανάλογα με τη χρήση του το έγγραφο METS διακρίνεται σε : SIP, AIP, OIP και OAIS. Αποτελείται από 7 σημαντικά τμήματα: Αποτελείται από 7 σημαντικά τμήματα: 1. METS Header 2. Περιγραφικά μεταδεδομένα 3. Διοικητικά μεταδεδομένα 4. Τμήμα αρχείων 5. Δομικός χάρτης 6. Δομικές συνδέσεις 7. Behavior http://www.loc.gov/standards/mets http://www.loc.gov/standards/mets http://www.loc.gov/standards/mets http://www.loc.gov/standards/mets

14 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η δημιουργία μιας ψηφιακής βιβλιοθήκης είναι συνυφασμένη με τη δημιουργία μεταδεδομένων για το υλικό της. Η δημιουργία μιας ψηφιακής βιβλιοθήκης είναι συνυφασμένη με τη δημιουργία μεταδεδομένων για το υλικό της. Χωρίς δομικά μεταδεδομένα, τα αρχεία εικόνας & ήχου έχουν μικρή χρησιμότητα. Το ίδιο συμβαίνει και στην έλλειψη των τεχνικών μεταδεδομένων, όπου δεν είμαστε σίγουροι για την ακρίβεια & πιστότητα ψηφιακής έκδοσης… Χωρίς δομικά μεταδεδομένα, τα αρχεία εικόνας & ήχου έχουν μικρή χρησιμότητα. Το ίδιο συμβαίνει και στην έλλειψη των τεχνικών μεταδεδομένων, όπου δεν είμαστε σίγουροι για την ακρίβεια & πιστότητα ψηφιακής έκδοσης… Τελικά, η επιθυμία για πρόσβαση σε επίπεδο αντικειμένου παραμένει. Τελικά, η επιθυμία για πρόσβαση σε επίπεδο αντικειμένου παραμένει. Υπάρχει ευρύ φάσμα έρευνας για τα μεταδεδομένα και οι εξελίξεις είναι ραγδαίες και μεταβάλλονται συνεχώς. Υπάρχει ευρύ φάσμα έρευνας για τα μεταδεδομένα και οι εξελίξεις είναι ραγδαίες και μεταβάλλονται συνεχώς. Ο κύκλος των εξελίξεων σχετικά με την ψηφιοποίηση των βιβλιοθηκών δεν έχει κλείσει ακόμη... Ο κύκλος των εξελίξεων σχετικά με την ψηφιοποίηση των βιβλιοθηκών δεν έχει κλείσει ακόμη...