Η παρουσίαση φορτώνεται. Παρακαλείστε να περιμένετε

Η παρουσίαση φορτώνεται. Παρακαλείστε να περιμένετε

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ PROJECT

Παρόμοιες παρουσιάσεις


Παρουσίαση με θέμα: "ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ PROJECT"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ PROJECT 2013-2014
ΤΑ ΘΑΜΜΕΝΑ ΑΓΑΛΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ : ΜΑΣΤΟΡΑ ΕΥΓΕΝΙΑ

2 Υπάρχουν σελίδες της ελληνικής ιστορίας, ξεχασμένες με το πέρασμα του χρόνου ,σελίδες εθνικής αξιοπρέπειας, αυτογνωσίας και υπερηφάνειας, σημαντικές στιγμές, που σε χαλεπούς καιρούς όπως οι σημερινοί, πρέπει να αποτελέσουν κιβωτό μνήμης , πολύτιμο παράδειγμα και διαχρονική αξία, παρακαταθήκη για το μέλλον του λαού μας .Μία τέτοια ιστορία είναι και αυτή ‘’ των θαμμένων αγαλμάτων του πολέμου’’,της συντονισμένης προσπάθειας να διασώσουμε τις αρχαιότητες, την πολιτιστική και κατά συνέπεια την εθνική μας ταυτότητα μετά την εισβολή των Γερμανών στον ελλαδικό χώρο. Γυρίσαμε το χρόνο πίσω ,στην εποχή εκείνη, που ο αγώνας για προσωπική επιβίωση ήρθε σε δεύτερη μοίρα, με τους πρωταγωνιστές αυτής της ιστορίας να προτάσσουν , με κίνδυνο ακόμη και τη ζωή τους, την περιφρούρηση της πολιτισμικής μας κληρονομιάς, το σεβασμό στην ιστορική μας συνείδηση, το αόρατο νήμα που συνδέει το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον.

3 ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΟΛΕΜΙΚΕΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ. 15 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1940 : Το πολεμικό πλοίο Έλλη βυθίζεται στην Τήνο από ιταλικό υποβρύχιο. 28 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940 : Η Ιταλία στέλνει τελεσίγραφο στην Ελλάδα και στον Έλληνα πρωθυπουργό Ιωάννη Μεταξά. Οι Έλληνες δεν συνθηκολογούν. Ο Ιταλικός Βασιλικός στρατός επιτίθεται από την Αλβανία και ξεκινά ο Ελληνοιταλικός πόλεμος. Ο Χίτλερ θυμώνει με την πρωτοβουλία του συμμάχου του. 1η ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1940 : Η Ιταλική προέλαση στην Ελλάδα συνεχίζεται. Οι Ιταλοί βομβαρδίζουν την Θεσσαλονίκη. Στα μέσα Νοεμβρίου οι Έλληνες αντεπιτίθενται στους Ιταλούς και τους απομακρύνουν από το ελληνικό έδαφος. Καταλαμβάνουν την Κορυτσά και την 1η Δεκεμβρίου καταλαμβάνουν τις πόλεις Πογραδετς , Άγιοι Σαράντα και Αργυρόκαστρο . 28 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1940 : Η Ιταλία ζητά ενισχύσεις από τη Γερμανία ενάντια στους Έλληνες, οι οποίοι κατέχουν τώρα το ένα τέταρτο της Αλβανίας. 6 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 : Ο Γερμανικός Στρατός, μέσω Βουλγαρίας, επιτίθεται στην Ελλάδα . 8 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 : Ο Γερμανικός στρατός καταλαμβάνει την Θεσσαλονίκη . 23 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 : Η Ελληνική κυβέρνηση εγκαθίσταται στη Κρήτη και ο Ελληνικός στρατός παραδίνεται στους Γερμανούς. 27 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 : Η Αθήνα καταλαμβάνεται από τον Άξονα και η Ελλάδα παραδίνεται.

4 Κυριακή 27 Απριλίου 1941. Έξω από το καφενείο <<ΠΑΡΘΕΝΩΝ>> στο τέρμα Αμπελοκήπων ,ο στρατιωτικός διοικητής Αττικής υποστράτηγος Χ.Καβράκος παραδίδει στον πρώτο φρούραρχο-συνταγματάρχη φον Σεφεν την Αθήνα ως πόλη ανοχύρωτη (συλλογή Μ.Γ.Τσαγκαρη).

5 Μάιος του 1941. Επίσκεψη των ανώτατων αξιωματικών του γερμανικού στρατού κατοχής στην Ακρόπολη . Μόνο στους πρώτους οκτώ μήνες της κατοχής , Γερμανοί επισκέφτηκαν την Ακρόπολη, σύμβολο του αρχαίου Ελληνικού πνεύματος και της δημοκρατίας , σύμβολο , επίσης , μιας πόλης και μιας χώρας ,που οι ίδιοι βύθισαν σε ψυχικό σκότος (συλλογή Μ.Γ.Τσαγκαρη)

6 Αθήνα 3 Μαΐου 1941. Η επινίκια στρατιωτική παρέλαση των κατακτητών στη πρωτεύουσα των κατακτημένων. Μπροστά από τον άγνωστο στρατιώτη . Μοναδικοί θεατές ,οι Φαιοχίτωνες του ναζισμού . Ούτε ένας Αθηναίος (συλλογή Μ.Γ.Τσαγκαρη)

7 27 Απριλίου 1941. Η είσοδος των γερμανικών στρατευμάτων στην Αθήνα
27 Απριλίου Η είσοδος των γερμανικών στρατευμάτων στην Αθήνα . Την ίδια μέρα υψώνεται η ναζιστική σβάστικα στον Ιερό Bράχο . «Θυμάμαι τις χιτλερικές σημαίες, κατακόκκινες , που δεν ταιριάζανε με την απαλότητα του αττικού τοπίου .Ο ήλιος τις επέπληξε και της ετιμώρησε , ξεθωριάζοντάς τις ...», Γιάννης Τσαρούχης.

8 Αθήνα ,12 Οκτώβριου 1944. Οι γερμανοί αποχωρούν από την πόλη .Ο τελευταίος γερμανός στρατιώτης εγκαταλείπει την ακρόπολη , μεταφέροντας τη ναζιστική σημαία. Η σβάστικα δε μολύνει πια τον ιερό βράχο (φωτογραφία. : Κ.Μεγαλοκονομου)

9 Στιγμιότυπο από τις πρώτες μέρες της κατοχής στην Αθήνα : Γερμανοί υπαξιωματικοί και στρατιώτες σε τραπεζάκια κεντρικού καφενείου της Αθήνας , στην οδό Πανεπιστημίου . Μοιάζουν ενσωματωμένοι σε μια ήρεμη καθημερινότητα , που όμως πριν περάσει καιρός θα έχει μεταβληθεί σε εφιάλτη για τους Αθηναίους . ( συλλογή Μ . Γ. Τσάγκαρης )

10 3 ΜΑΪΟΥ 1941 : Οι Γερμανοί καταλαμβάνουν την Κρήτη .
13 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1943 : Σφαγή των Καλαβρύτων: 667 κάτοικοι των Καλαβρύτων εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς. Είναι το μεγαλύτερο έγκλημα πολέμου στην Ελλάδα κατά την Γερμανική κατοχή. 12 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1944 : Η Αθήνα απελευθερώνεται και εκκενώνεται από τους Γερμανούς στρατιώτες. 4 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1944 : Τα Γερμανικά στρατεύματα υποχωρούν στην Ελλάδα. Γερμανικές δυνάμεις κατοχής θα μείνουν σε αρκετά νησιά μέχρι την συνθηκολόγηση.

11 Όταν τα αρχαία πήγαν στο καταφύγιο την περίοδο της Κατοχής
Πώς οι Έλληνες αρχαιολόγοι διέσωσαν με αυτοθυσία μνημεία από τον βανδαλισμότων κατακτητών, την περίοδο της Κατοχής… Μια από τις πιο σκοτεινές σελίδες της Ελληνικής Ιστορίας φέρνει στην επιφάνεια η εθνική επέτειος της 28ης Οκτωβρίου. Κλοπές, βανδαλισμοί, λεηλασίες σημειώθηκαν σε μουσεία και μνημεία της χώρας με την Ακρόπολη να κατέχει στον κατάλογο των καταστροφών την κυρίαρχη θέση. Τις ζημιές τις κατήγγειλε καθημερινά ο Ιωάννης Μηλιάδης , από τους διαπρεπείς αρχαιολόγους της εποχής και διευθυντής της Ακροπόλεως από το 1940 ως το Όπως φαίνεται κανείς δεν μπορούσε να περιορίσει τους Γερμανούς και Ιταλούς αξιωματικούς και στρατιώτες. Τα περιγράφει τόσο εύστοχα ο αρχαιολόγος, γ.γ. της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας και ακαδημαϊκός Βασίλειος Πετράκος. Η πρόσφατη ανατύπωση της έκδοσης «Αρχαία της Ελλάδας κατά τον πόλεμο 1940 – 1944» είναι χρυσωρυχείο. Ένας απίστευτος πλούτος πληροφοριών και στοιχείων για όσα έπραξαν οι κατακτητές, αλλά και η αδιάλλακτη στάση των Ελλήνων αρχαιολόγων που ήταν ακλόνητοι στις αρχές τους. Ήταν τότε που η Αρχαιολογική Υπηρεσία βρέθηκε «στην παράλογη θέση να καταστρέφει το έργο που γενιές Ελλήνων αρχαιολόγων είχαν δημιουργήσει». Να διαλύουν μουσεία και συλλογές και να θάβουν τα αρχαία σε κρύπτες, θησαυροφυλάκια και σπηλιές. Η Ακρόπολη ήταν το κατ’ εξοχήν μνημείο της αρχαίας Ελλάδας που όλοι οι ξένοι στρατιωτικοί ήθελαν να φωτογραφηθούν. Ιδανικός τόπος μαζί με τον Λυκαβηττό και για τα αντιαεροπορικά πυροβόλα και τους προβολείς. Οι ελληνικές Αρχές κατάφεραν την απομάκρυνσή τους τον Ιούλιο του 1941, όμως ενάμιση μήνα αργότερα, οι Ιταλοί πια, κουβάλησαν στην Ακρόπολη πυροβόλα και πυρομαχικά ενώ τον Οκτώβριο κατασκεύαζαν και τσιμεντένιες βάσεις.

12 Είχε γίνει στρατώνας Η παραμονή των στρατιωτικών στην Ακρόπολη και το μουσείο είχε γενικά δυσάρεστες συνέπειες για τα μνημεία του Ιερού Βράχου. «Στις αίθουσες των αρχαϊκών αετωμάτων εγκατέστησαν το πλυντήριό τους και το μαγειρείο και το υπόλοιπο μουσείο μεταβλήθηκε σε στρατώνα. Ο Βράχος έγινε στρατιωτική περιοχή, όπου οι στρατιώτες χρησιμοποιούσαν τα πολεμικά μηχανήματα χωρίς φροντίδα για τον τόπο. Άναβαν φωτιές για το πρόχειρο φαγητό τους, βρώμιζαν τα μνημεία με βενζίνες, πετρέλαια και μηχανέλαια και, όπως ήταν φυσικό, μεταχειρίζονταν τα απόμερα σημεία της Ακροπόλεως για αποχωρητήρια. Μαρτυρείται μάλιστα πως ούτε ο Παρθενώνας ούτε τα Προπύλαια γλίτωσαν από τη χρήση αυτή. Στους Έλληνες αρχαιολόγους φοβερή εντύπωση έκαμε η φωτογράφιση Ιταλών στρατιωτών αγκαλιά με τις Κόρες του Ερεχθείου, ακόμη φοβερότερη, ότι στην Ακρόπολη σύχναζαν και οι ερωτικοί σύντροφοι των Ιταλών. Δεν παρέλειψαν ακόμη οι ίδιοι να θραύουν αρχιτεκτονικά μέλη για απόσπαση αναμνηστικών κομματιών ή να χαράζουν τα ονόματά τους στα μάρμαρα των μνημείων». .

13 Το υπουργείο Παιδείας στις 11 Νοεμβρίου του 1940 έδωσε στους εφόρους οδηγίες για τον τρόπο προστασίας. Λίγοι άνθρωποι, ελάχιστα μέσα, κι όμως η απόκρυψη των αρχαίων -με συντονιστή τον γραμματέα της Αρχαιολογικής Εταιρείας Γεώργιο Οικονόμο-αποδείχθηκε ευεργετική. Τα χάλκινα μεγάλα αγάλματα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου συσκευάστηκαν το καθένα ειδικά με περιτυλίγματα, πισσόχαρτα και τοποθετήθηκαν σε κιβώτια όπως η κεραμική και τα αντικείμενα μικροτεχνίας τα οποία φυλάχτηκαν στα υπόγεια της νέας πτέρυγας, ενώ τα πολύτιμα χρυσά, στο θησαυροφυλάκιο της Τραπέζης της Ελλάδος. Εκεί παραδόθηκαν και τα ευρήματα της ανασκαφής των Δελφών του 1939, ελεφάντινα και χρυσά κ.ά. Τα γλυπτά ασφαλίστηκαν στα υπόγεια της νέας πτέρυγας του μουσείου. «Τριάντα πέντε κιβώτια φυλάχτηκαν στο σπήλαιο της Εννεακρούνου και άλλα είκοσι δύο στις φυλακές του Σωκράτους. Τα πολύ μεγάλα αγάλματα και ανάγλυφα τάφηκαν σε τάφρους, που ανοίχτηκαν στις ίδιες αίθουσες στις οποίες ήσαν εκτεθειμένα, όπως η Θέμις του Χαιρεστράτου, το ανάγλυφο της Ελευσίνος, ο κούρος των Μεγάρων, ο Ερμής της Άνδρου, η ιέρεια Αριστονόη του Ραμνούντος, οι κούροι του Σουνίου». Η συσκευασία των νομισμάτων του Νομισματικού Μουσείου άρχισε με προφορική εντολή στις 28 Οκτωβρίου και ως τις 4 Νοεμβρίου είχε ολοκληρωθεί ο εγκιβωτισμός όλων των πολύτιμων αρχαίων του μουσείου σε 61 κιβώτια. Τα γλυπτά του Μουσείου Ακροπόλεως σκορπίστηκαν σε πολλές κρύπτες.

14 Τα σημαντικότερα αντικείμενα του Βυζαντινού Μουσείου κι όσα δεν μεταφέρθηκαν στην Τράπεζα της Ελλάδος προστατεύθηκαν σε ορύγματα στην αυλή του μουσείου κι άλλα στα υπόγεια του μεγάρου της Δούκισσας της Πλακεντίας. Τα γλυπτά του Μουσείου Κεραμεικού σε δύο λάκκους που ανοίχτηκαν πίσω από τα μνημεία του Δεξίλεω και της Δημητρίας και Παμφίλης, ενώ του Μουσείου Πειραιά καταχώθηκαν «σε βαθύ ημικυκλικό αγωγό της ορχήστρας του αρχαίου θεάτρου, που βρίσκεται έξω από το μουσείο». Ο ηνίοχος του Μουσείου Δελφών χωρίστηκε σε δύο τμήματα και φυλάχτηκε σε κιβώτια με άχυρο και μπαμπάκι και μαζί με άλλα πολύτιμα αρχαία «εξασφαλίστηκαν στους δύο λαξευτούς τάφους που είναι και σήμερα θεατοί στον κήπο του μουσείου». Την περίοδο 1940 – 44 η Αρχαιολογική Υπηρεσία διέθετε άξιους επιστήμονες, οι οποίοι συχνά απογοητεύονταν από τους πρώην ξένους φίλους που εργάζονταν στην Ελλάδα και είχαν πια διαφορετικό πρόσωπο. Στο ίδιο το μουσείο ανοίχτηκε «μέγας λάκκος εντός της αιθούσης του Παρθενώνος». Όσα δεν χωρούσαν εκεί φυλάχτηκαν εις την κρύπτην Εννεακρούνου», στις «φυλακές του Σωκράτους», στην πύλην του μουσείου αλλά και στην αυλή. Σύμφωνα με τα πρωτόκολλα απόκρυψης χρησιμοποιήθηκαν «επί του Βράχου της Ακροπόλεως, κατά μήκος της βορείας πλευράς του Παρθενώνος, λαξευτά τέσσαρα φρέατα», όπου τάφηκαν σε στρώσεις αρχαία κ.ά.

15 Οι Γερμανοί αρχαιολόγοι
«Οι Γερμανοί, κυρίως, αρχαιολόγοι άλλαξαν με ευχαρίστηση ρόλους. Ως στρατιωτικοί αρχαιολόγοι τήρησαν τα προσχήματα και τους ελληνικούς νόμους με την τραχύτητα του κατακτητή και όχι με τη διακριτικότητα του επιστήμονα, πρώην φίλου και πρώην συμφοιτητή των Ελλήνων». Όπως σημειώνει ο κ. Πετράκος ξέχασαν ότι η κατάκτηση της Ελλάδας από τον στρατό τους δεν τους έδωσε κανένα δικαίωμα επάνω στη χώρα και τα μνημεία της, πέρα από αυτό που δίνει η βία». Τι ακολούθησε; Παράνομες ανασκαφές, προσβλητική συμπεριφορά, απειλητικά έγγραφα και πιέσεις προς τους πρώην φίλους και συναδέλφους. Στην Κρήτη κατέστρεψαν τον μινωικό βασιλικό τάφο των Ισοπάτων, στη Δήλο στις 6/9/1941 ο Ιταλός στρατιωτικός διοικητής Κυκλάδων Τζοβάνι Δούκα ήταν προσβλητικός: «οι αξιωματικοί ελεηλάτουν τας προθήκας (του μουσείου), οι στρατιώται ανοίξαντες το συρτάριον της τραπέζης, ένθα επωλούντο τα εισιτήρια, αφήρεσαν περί τας χιλίας πεντακοσίας δραχμάς». Λίγους μήνες αργότερα στο Μουσείο Κεραμεικού κατά τη διάρκεια ξενάγησης Γερμανών κλάπηκε πήλινος μελανόμορφος πίνακας που εικόνιζε πρόθεση νεκρού. Ο Kurt Gebauer που ξεναγούσε «δεν έκρινε σκόπιμον και συναδελφικόν ουδέ τον διευθυντήν του Μουσείου να ειδοποιήση δι’ έν τόσον σοβαρόν συμβάν».

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30 ΕΘΝΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
Την Κυριακή 27 Απριλίου 1941 τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής κατέλαβαν την Αθήνα. Την επομένη, νωρίς το πρωί, οι Γερμανοί αξιωματικοί που ανέβηκαν με φόρα τα μαρμάρινα σκαλιά του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου διαπίστωσαν με έκπληξη ότι παραλάμβαναν ένα κτίριο άδειο. Δεν βρήκαν πουθενά ούτε ίχνος από τα χιλιάδες πολύτιμα εκθέματα που κοσμούσαν το μεγαλύτερο μουσείο της χώρας τα προηγούμενα εξήντα χρόνια της λειτουργίας του. Αντί για αγάλματα, στέκονταν μπροστά τους παγωμένοι και ανέκφραστοι οι λιγοστοί αρχαιολόγοι και οι φύλακες που είχαν βάρδια εκείνη την ώρα. Στις επίμονες ερωτήσεις τους, εκείνοι απάντησαν σιβυλλικά, ότι τα αρχαία είναι εκεί όπου όλοι γνωρίζουν, κάτω από τη γη. Και είναι αλήθεια ότι τα αρχαία είχαν μόλις επιστρέψει ξανά στο χώμα, δηλαδή στη μοναδική κιβωτό του κόσμου στην οποία θα μπορούσαν να παραμείνουν ασφαλή. Η εύθραυστη ευρωπαϊκή τάξη του Μεσοπολέμου ήταν αισθητή στις ελληνικές κυβερνήσεις πολύ καιρό πριν από την κήρυξη του πολέμου. Από το 1937 η κυβέρνηση Μεταξά είχε ξεκινήσει αλληλογραφία με τη Διεύθυνση Αρχαιοτήτων του υπουργείου Θρησκευμάτων και Εθνικής Παιδείας, προκειμένου να εκπονηθεί από κοινού ένα πλήρες σχέδιο διαφύλαξης των αρχαίων από τις αεροπορικές επιδρομές και από το ενδεχόμενο των οδομαχιών εντός των πόλεων. Στην επίμονη απαίτηση του κράτους να συνταχθούν κατάλογοι και να ταξινομηθούν τα αρχαία σε κατηγορίες με βάση τη σπουδαιότητά τους οι αρχαιολόγοι της Υπηρεσίας υποστήριζαν σταθερά ότι δεν υπήρχε δυνατότητα επιλογής και ότι όλα τα αρχαία (εκτεθειμένα και αποθηκευμένα) έπρεπε να διασωθούν σε περίπτωση πολέμου. Μάλιστα, ο Νικόλαος Κυπαρίσσης, Έφορος Αρχαιοτήτων Αθηνών (Αττικής και Μεγαρίδος εκτός Πειραιώς), σε εμπιστευτική του έκθεση προς το υπουργείο στις 11 Αυγούστου 1937 αναφέρει ότι, αντί να δαπανηθούν μεγάλα ποσά για την κατασκευή καταφυγίων για ορισμένα από τα αρχαία, θα ήταν προτιμότερο να μεταφερθούν σε νέους χώρους φύλαξης, ασφαλείς από φωτιά και βομβιστικές επιθέσεις, σε κηρυγμένες «αρχαιολογικές πόλεις», οι οποίες με διεθνείς συμβάσεις θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ιερές και απαραβίαστες. Και υπέδειξε την περιοχή της Ακρόπολης ως μία από αυτές. Ωστόσο, η πραγματικότητα διέλυσε τις ελπίδες και τις λιγοστές αμφιβολίες για το επερχόμενο κακό.

31 Οι προετοιμασίες για την αντιμετώπιση του κινδύνου των καταστροφών εντείνονταν με την πάροδο του χρόνου. Στις 18 Ιουνίου 1940 ο υφυπουργός Παιδείας Ν. Σπέντζας ανακοίνωσε με εμπιστευτικό του έγγραφο ότι «Από σήμερον απαγορεύομεν την χορήγησιν κανονικών αδειών , κατόπιν αποφάσεως του Υπουργικού Συμβουλίου». Με την κήρυξη του πολέμου τέσσερις μήνες μετά, η Αρχαιολογική Υπηρεσία αντέδρασε αστραπιαία. Με έγγραφό της στις 11 Νοεμβρίου 1940 που απεστάλη σε όλες τις τοπικές διευθύνσεις, εξέδωσε ειδικές τεχνικές οδηγίες «διά την προστασίαν των αρχαίων των διαφόρων μουσείων από τους εναερίους κινδύνους». Σε αυτές προβλέπονταν δύο τρόποι ασφάλισης των ογκωδών και μη μετακινήσιμων εκθεμάτων. Ο πρώτος ήταν «διά της περικαλύψεως του αγάλματος διά γαιοσάκκων, αφ' ου προηγουμένως τούτο περιβληθή δι' ενός ξυλίνου ικριώματος επενδεδυμένου διά σανίδων ως το υπόδειγμα» και ο δεύτερος, που προκρίθηκε ως αποτελεσματικότερος, με την κατάχωση των αγαλμάτων εντός του δαπέδου της αίθουσας ή στην αυλή του μουσείου ή σε περιφραγμένες αυλές και υπόγεια δημόσιων ιδρυμάτων. Η μέθοδος της κατάχωσης, μάλιστα, δινόταν με κάθε λεπτομέρεια. Τα αγάλματα έπρεπε να αποτεθούν στον πυθμένα του ορύγματος που ήταν επενδεδυμένο με οπλισμένο σκυρόδεμα, σε οριζόντια θέση (σαν νεκρά σώματα σε τάφο), να καλυφθούν με αδρανή υλικά και το όρυγμα να σφραγιστεί με πλάκα τσιμέντου. Για τα χάλκινα και για τα πήλινα προβλεπόταν η φύλαξη εντός κιβωτίων επενδεδυμένων με κερόχαρτο ή πισσόχαρτο για τον φόβο της υγρασίας.   Η απόκρυψη του Κούρου του Σουνίου ΕΑΜ 2720 στο όρυγμα που είχε διανοιχθεί μπροστά από το βάθρο του. (Φωτογραφικό Αρχείο Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου).    

32 Στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο σήμανε συναγερμός
Στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο σήμανε συναγερμός. Με υπουργική απόφαση συστάθηκε η Επιτροπή Απόκρυψης και Ασφάλισης των εκθεμάτων του, με επικεφαλής τρεις Αρεοπαγίτες και μέλη τον γραμματέα της Αρχαιολογικής Εταιρείας Γεώργιο Οικονόμο, τον προσωρινό διευθυντή του μουσείου Αναστάσιο Ορλάνδο, τον καθηγητή Σπυρίδωνα Μαρινάτο, τους εφόρους Γιάννη Μηλιάδη και Σέμνη Καρούζου, την επιμελήτρια Ιωάννα Κωνσταντίνου και ορισμένους μηχανικούς και αρχιτέκτονες του υπουργείου. Στην ομάδα προστέθηκαν και εθελοντές, όπως ο διευθυντής του Αυστριακού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Otto Walter, ο Βρετανός αρχαιολόγος Allan Wace και o ακαδημαϊκός Σπύρος Ιακωβίδης, που ήταν τότε πρωτοετής φοιτητής Αρχαιολογίας. «Πολύ πρωί, πριν να δύσει η σελήνη, συγκεντρώνονταν στο μουσείο όσοι είχαν αναλάβει την εργασία τούτη. Νύχτα έφευγαν το βράδυ για να πάνε στα σπίτια τους» γράφει χαρακτηριστικά η Σέμνη Καρούζου. Η φύλαξη των γλυπτών γινόταν ανάλογα με το μέγεθος και τη σημασία του καθενός. Τα μεγαλύτερα από αυτά παρατάσσονταν όρθια σε βαθιά ορύγματα που είχαν ανοιχτεί στα δάπεδα των βόρειων αιθουσών του μουσείου, το οποίο ήταν, άλλωστε, θεμελιωμένο πάνω στον μαλακό βράχο. Για την κάθοδο των αγαλμάτων στα ορύγματα χρησιμοποιήθηκαν αυτοσχέδιοι ξύλινοι γερανοί, τους οποίους χειρίζονταν αδιάκοπα οι τεχνίτες του μουσείου. Τα ορύγματα, που έμοιαζαν με πολυάνδρια, δηλαδή με ομαδικούς τάφους, συγκέντρωσαν ένα σαστισμένο πλήθος μορφών, σαν αυτό που εικονίζεται στην πιο πολύτιμη από τις φωτογραφίες του ομώνυμου αρχείου του μουσείου. Ανάμεσα στις μορφές των αγαλμάτων, που στέκονται αμήχανα στον νέο τους τάφο, βρίσκεται κι ένας από τους ανώνυμους πρωταγωνιστές του Έπους της Απόκρυψης. Ένας τεχνίτης του μουσείου που κοιτά αφηρημένα τον φακό. Κι έτσι όπως συμμερίζεται την αβέβαιη μοίρα των ημερών, καταλήγει να μην ξεχωρίζει από το πλήθος τριγύρω. «Αν καμιά ζημιά δεν έγινε στα μάρμαρα, παρόλες αυτές τις μετακινήσεις, οφείλεται τούτο κυριότατα στο ότι προϊστάμενος του συνεργείου των εργατών ήταν τότε, έως και στα πρώτα χρόνια ύστερ' από τον πόλεμο, ο παλαιός, έμπειρος και αφοσιωμένος γλύπτης των ελληνικών μουσείων Ανδρέας Παναγιωτάκης» αφηγείται η Σέμνη Καρούζου.

33 «Τον Οκτώβριο του 1940, όταν κηρύχθηκε ο πόλεμος, μόλις είχα εγγραφεί στο πανεπιστήμιο, πρωτοετής φοιτητής» θυμάται σε συνέντευξή του ο ακαδημαϊκός Σπύρος Ιακωβίδης. «Η απόκρυψη είχε ήδη αρχίσει κι εγώ προσέφερα την εθελοντική μου εργασία. Με έβαλαν σε μία από τις αποθήκες, όπου υπήρχαν τεράστια κασόνια. Η δουλειά μου ήταν να τυλίγω ταναγραίες σε παλιές εφημερίδες και με μεγάλη προσοχή να τις τοποθετώ στα κασόνια. Μετά, τη δουλειά συνέχιζε η ειδική επιτροπή που είχε συσταθεί. Όλοι δουλεύαμε ενάντια στον χρόνο, με τον φόβο της εισβολής των Γερμανών, και βέβαια με τεράστια προσοχή. Οι ταναγραίες τυλίγονταν εύκολα. Όμως τα αγγεία έσπαγαν ακόμα πιο εύκολα... Η δουλειά γινόταν στα υπόγεια του μουσείου. Τα αγάλματα τοποθετούνταν σαν άνθρωποι σε διαδήλωση. Στη συνέχεια χυνόταν πάνω τους άμμος που ξεχώριζε το ένα από το άλλο και τα σκέπαζε και από πάνω έπεφτε πλάκα τσιμέντο. Τα παράθυρα των υπόγειων χώρων τα φράζανε με τσουβάλια από άμμο. Με αυτό τον τρόπο δεν μπορούσαν να πάθουν τίποτε από αεροπορικήεπιδρομή». Τα ξύλινα κιβώτια με τα πήλινα αγγεία και τα ειδώλια, καθώς και με τα χάλκινα έργα, τοποθετούνταν στις ημιυπόγειες αποθήκες της επέκτασης του μουσείου, που είχε μόλις ολοκληρωθεί προς την οδό Μπουμπουλίνας. Μετά τη συμπλήρωση των χώρων, τα δωμάτια γεμίζονταν μέχρι την οροφή με στεγνή άμμο, προκειμένου να αντέξουν τη διάρρηξη της τσιμεντένιας πλάκας της οροφής τους από ενδεχόμενο βομβαρδισμό. Ένα στιγμιότυπο αυτής της εργασίας του εγκιβωτισμού αποτυπώθηκε σε μία ξεχωριστή φωτογραφία, τη μόνη που εικονίζει τους τεχνίτες του μουσείου σε μια στιγμή ανάπαυλας να κοιτούν ανέκφραστοι τον φακό, ανθρώπους που αναρωτιέται κανείς για την τύχη τους τους σκληρούς μήνες της αθηναϊκής Κατοχής. Η Σέμνη Καρούζου διέσωσε το όνομα ενός από αυτούς: «Σε όλη την εργασία του ξεριζώματος και του εγκιβωτισμού των αρχαίων της Συλλογής Αγγείων και Μικροτεχνημάτων πρωτοστατούσε ο μακαρίτης αρχιτεχνίτης Γεώργιος Κοντογιώργης, ένας από τους τεχνίτες που τόσα προσέφεραν και προσφέρουν στην ανάδειξη και την ασφάλεια των αρχαίων

34 . Ταυτόχρονα με τα αρχαία εγκιβωτίστηκαν και οι πολύτιμοι κατάλογοι του μουσείου, δηλαδή τα βιβλία καταγραφής και τεκμηρίωσης των αρχαιοτήτων του. Τα κιβώτια αυτά παραδοθήκαν στον γενικό ταμία της Τράπεζας της Ελλάδος στις 29 Νοεμβρίου Στις 17 Απριλίου 1941, στο κεντρικό κατάστημα της ίδιας τράπεζας, υπογράφηκε το πρωτόκολλο παράδοσης και παραλαβής των ξύλινων κιβωτίων με τα χρυσά και με τα άλλα πολύτιμα ευρήματα των Μυκηνών. Ήταν η πράξη του τέλους μιας εξάμηνης επιχείρησης που πέτυχε να ασφαλίσει τον αμύθητο πλούτο του μεγαλύτερου μουσείου της χώρας. «Η όψη του μουσείου τον Απρίλη του 1941, γυμνωμένου από όλο το περιεχόμενό του, ήταν μια εικόνα ερήμωσης. Οι τοίχοι γυμνοί, τα δάπεδα πολλών αιθουσών σκαμμένα, οι προθήκες άδειες». Ήταν η εικόνα που αντίκρισαν οι Γερμανοί αξιωματικοί το πρωί της Δευτέρας 28 Απριλίου. Της πρώτης μέρας της αθηναϊκής Κατοχής.   Ένα από τα ορύγματα με τα αμήχανα πλήθη των αγαλμάτων.     Στα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν το μουσείο δεν παρέμεινε έρημο. Καταλήφθηκε από δημόσιες υπηρεσίες. Στη μεγάλη Μυκηναία Αίθουσα στεγάστηκε η Κρατική Ορχήστρα. Σε ένα μεγάλο μέρος της δυτικής πλευράς, δεξιά από την είσοδο, εγκαταστάθηκε το Κεντρικό Ταχυδρομείο. Στις αίθουσες του πρώτου ορόφου επί της οδού Μπουμπουλίνας λειτούργησαν οι υπηρεσίες του υπουργείου Πρόνοιας, ενώ σε μια αίθουσα του παλαιού κτιρίου προς την οδό Τοσίτσα εγκαταστάθηκε μια ειδική Υγειονομική Υπηρεσία, απ' όπου «περνούσαν υποχρεωτικά δυστυχισμένες νέες γυναίκες, απόκληρες της κοινωνίας» όπως διασώζει η Σέμνη Καρούζου. Σε μια γωνιά του νέου κτιρίου έμεινε λιγοστός χώρος για τα γραφεία των υπαλλήλων του μουσείου, όπου συγκεντρώθηκε η άχρηστη πια σκευή του, το πλήθος των άδειων προθηκών, ορισμένοι πίνακες της Εθνικής Πινακοθήκης και τα Γενικά Αρχεία του Κράτους. Σε ένα από τα υπόγεια της νέας πτέρυγας παρασκευαζόταν το συσσίτιο των φυλάκων και των αρχαιολογικών υπαλλήλων, με τα πυκνά ίχνη από τους καπνούς του να παραμένουν μέχρι σήμερα σε σημεία της οροφής. Παρά την απώλεια του χαρακτήρα του, το κτίριο παρέμεινε αλώβητο μέχρι το τέλος της Κατοχής. Ως τις «ημέρες του δεκεμβριανού εφιάλτη», όταν οι «πολυβολισμοί των αεροπλάνων» κατέκαψαν μέρος της ξύλινης στέγης του και ένα τμήμα του πρώτου ορόφου διαμορφώθηκε σε φυλακές των κρατουμένων. Ορισμένοι από τους διάτρητους από τις οβίδες τοίχους διατηρούνται ακόμα και σήμερα, μεταξύ των γραφείων όπου εργάζεται το προσωπικό του Μουσείου. Και παρά τη μακρά και επίπονη

35 αποκατάσταση του κτιρίου και των εκθέσεών του τα μεταπολεμικά χρόνια, ήσαν πολλές οι κρυμμένες εκπλήξεις που έρχονταν σποραδικά στο φως. Ακόμα και η δεύτερη, εκ βάθρων ανακαίνισή του, που ολοκληρώθηκε πρόσφατα, ήταν η αφορμή να ανακαλυφθούν και άλλα από τα καλά θαμμένα μυστικά του. Να ήταν, άραγε, τα τελευταία;

36 Rodney Stuart Young

37 Rodney Stuart Young(1 Αύγουστου Οκτώβριου 1974)ήταν ένας αμερικανός αρχαιολόγος από τις βορειοανατολικές ΗΠΑ. Είναι γνωστός για τις ανασκαφές του στην πόλη του Γόρδιου πρωτεύουσα της αρχαίας Φρυγίας και συνδέεται με τον θρυλικό βασιλιά Μίδα . Ο Young έλαβε από το Πανεπιστήμιο Πρίνστον το Atrium Baccalaureates (A.B.) Degree στην κλασική φιλολογία (1929) και ύστερα πηρέ μεταπτυχιακό δίπλωμα από το πανεπιστήμιο της Columbia(1932).Το 1940 έλαβε διδακτορικό δίπλωμα στην κλασική φιλολογία και στην αρχαιολογία από το πανεπιστήμιο Πρίνστον . Ο ίδιος είχε κάνει ανασκαφές στην αρχαία αγορά της Αθηνάς πρώτου γίνει επιμελητής του Μεσογειακού τμήματος του μουσείου αρχαιολογίας και ανθρωπολογίας του πανεπιστήμιου Πρίνστον της Πενσυλβανία(1950).Την ιδία στιγμή ο Young ξεκίνησε μια σειρά από νέες ανασκαφές στον Γόρδιο όπου και συνέχισε ως διευθυντής μέχρι τον πρόωρο θάνατο του το 1974.Μετα το θάνατο του η ηγεσία των ανασκαφών πέρασε στον μαθητή του G.Kenneth Sims,καθηγητή τώρα του πανεπιστήμιου της βόρειας Καρολίνας Chapel Hill. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου πολέμου ο Rodney Stuart Young συμμετείχε εθελοντικά στην Ελλάδα ως οδηγός ασθενοφόρου και τραυματίστηκε στο μέτωπο της Ηπείρου. Έλαβε χάλκινο αστέρα από τις Η.Π.Α. και μετάλλιο πολέμου από την Ελλάδα για τις υπηρεσίες τούτα προσωπικά του ενδιαφέροντα επικεντρωθήκαν στην Ελληνική και Φρυγική αρχαιολογία, τέχνη και ιστορία. Ο Young απεβίωσε σε ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα κοντά στο σπίτι του στο Chester Springs της Πενσυλβανία.

38 ΑνΔΡΕαΣ ΠαναγιωTAKΗΣ Ο Ανδρέας Παναγιωτάκης ήταν Έλληνας τεχνίτης του 20ού αιώνα.

39 Γεννήθηκε το 1883 στην Αθήνα
Γεννήθηκε το 1883 στην Αθήνα. Σπούδασε στην Σχολή Kαλών Τεχνών, όπου τιμήθηκε με το Χρυσοβέργειο και Θωμαΐδειο Βραβείο. Μπήκε στην αρχαιολογική υπηρεσία το 1907 και εργάστηκε πολλά χρόνια στο πλευρό του Παναγιώτη Καλούδη, τον οποίο και διαδέχτηκε στην υπηρεσία του. Έγινε Αρχιτεχνίτης γλύπτης των Μουσείων του Κράτους. Εργάστηκε στο Μουσείο της Ακρόπολης, στο Μουσείο της Επιδαύρου, στην Τεγέα, στη Θέρμη, στην Κέρκυρα, στην Πρέβεζα, στο Βόλο και αλλού. Η υπηρεσία του ήταν πολύτιμη στην συγκόλληση του χάλκινου αγάλματος του Δία και του «Μικρού Ιππέα του Αρτεμισίου». Έργο του είναι επίσης η συγκόλληση και αναστήλωση του «Λέοντα της Αμφίπολης».

40 ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΣ ΓΚΑΜΠΡΙΕΛ ΒΕΛΤΕΡ

41 O αρχαιολόγος γεννήθηκε στο Mέτς ( περιοχή της Γαλλίας ) και πέθανε στην Αθήνα . Έκανε ανασκαφές στην Aλσατία σε ηλικία 14 χρονών. Κατάφερε να πάρει υποτροφία από τον γερμανό Αυτοκράτορα Wilhelm το δεύτερο ο οποίος επισκέφθηκε το Μετς και έμεινε εντυπωσιασμένος από τη συλλογή αρχαιοτήτων που είχε ανακαλύψει ο νεαρός Γκάμπριελ. Ο Γκάμπριελ σπούδασε στο Βερολίνο και αργότερα δούλεψε για το Γερμανικό αρχαιολογικό ινστιτούτο στην Ελλάδα. Η Ελλάδα έγινε το δεύτερο σπίτι του αρχαιολόγου . Για πολλά χρόνια εργάστηκε ως "εθελοντής βοηθός» για το τμήμα της Αθήνας. Εργάστηκε περισσότερο στην Αθήνα , στα νησιά Αίγινα και Νάξος και στην Παλαιστίνη. Είναι γνωστός για τις ανασκαφές του στο ναό της Αφαίας στην Αίγινα , οι οποίες όμως δεν δημοσιεύτηκαν . Η έρευνα στην Τροιζήνα και στην Καλαυρεία δημοσιεύθηκαν το 1941 με ένα σύντομο λεξιλογικό τρόπο.Το 1936 χώρισε με την Enna Mauve και δημιούργησε σχέση με μια Ελληνίδα , την Μαρίκα Στίνη .Είναι πιθανό να απέκτησαν μαζί μια κόρη , την Άννα την οποία όμως την ψάχνει ακόμα η οικογένεια της. το 1921 βοήθησε στις έρευνες για το μνημείο του Λυσικράτη. το 1922 ανασκάφηκε από τον αρχαιολόγο ο ναός του Ολυμπίου Διός ή Ολυμπιείο ή Στύλοι του Ολυμπίου Διός , ένας σημαντικός αρχαίος ναός στο κέντρο της Αθήνας.

42 ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΗΛΙΑΔΗΣ

43 Ένα μικρό αφιέρωμα στον διαπρεπή αρχαιολόγο και Έλληνα
Ένα μικρό αφιέρωμα στον διαπρεπή αρχαιολόγο και Έλληνα. Σπούδασε στην Αθήνα και στην Γερμανία. Έγινε Έφορος Αρχαιοτήτων το Μαθητής του Χρ. Τσούντα και στενός φίλος του Χ. Καρούζου. Διενήργησε ανασκαφές στην Αττική , στο Αγρίνιο ,στην Αμβρακία στην Νικόπολη και αλλού. Πρωτοστάτησε στην “ταφή” αγαλμάτων και άλλων θησαυρών του Μουσείου Ακροπόλεως ,λίγο πριν την είσοδο των γερμανικών στρατευμάτων στην Αθήνα. Με τούς διαπρεπείς αρχαιολόγους Χ.Καρούζο , Μ.Καλλιγά , Γ. Ανδρουτσόπουλο και Ν. Ζαφειρόπουλο, συνέγραψαν τον τόμο «Ζημίαι των αρχαιοτήτων εκ του πολέμου και των στρατών κατοχής». Δ/ντής Ακροπόλεως από το 1940 έως το Δημοσίευσε τα αποτελέσματα της μελέτης του στα Πρακτικά της Αρχαιολογικής Εταιρείας και στο Αρχαιολογικό Δελτίο. Απεβίωσε αιφνιδίως στις 24 Σεπ.1975,κατά την διάρκεια μίας συνεδριάσεως στο υπουργείο Πολιτισμού. Μέσα στις πολλές ανασκαφές του , ήταν κι αυτή πού απεκάλυψε το Ἱερό του Ηρακλή Παγκράτη ,προ 70 ετών .)

44 ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΡΟΥΖΟΣ

45 Ο Χρήστος Καρούζος (Άμφισσα , 14 Μαρτίου 1900[1]- Αθήνα, 30 Μαρτίου[2]1967) ήταν Έλληνας αρχαιολόγος και ακαδημαϊκός. Υπήρξε διευθυντής του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Το 1955 εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.Ο πατέρας του ονομαζόταν Ιωάννης Καρούζος και η μητέρα του Βιολέτα Στασινού. Τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε στην Άμφισσα, όπου και τελείωσε το γυμνάσιο σε ηλικία 16 χρονών. Τότε εγγράφεται στην Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών (1916), ενώ θα προσχωρήσει και στον Εκπαιδευτικό Όμιλο. Σπούδασε κλασσική φιλολογία και αρχαιολογία. Το 1919 προσλαμβάνεται στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, ως επιμελητής, ενώ παίρνει το πτυχίο του το Μεταξύ 1928 και 1930 συνεχίζει με σπουδές στο Μόναχο και στο Βερολίνο. Το 1931 παντρεύτηκε τη Σέμνη Παπασπυρίδη.Το 1925 γίνεται έφορος αρχαιοτήτων και αργότερα προάγεται σε γενικό έφορο. Υπήρξε έφορος στην Στερεά Ελλάδα και αργότερα στις εφορείες Αττικής, Θεσσαλίας, Σπάρτης και Κυκλάδων. Το 1930 εκδίδει την πρώτη του μελέτη με τίτλο «Ο Ποσειδών του Αρτεμισίου», για το ομώνυμο άγαλμα. Η μελέτη αυτή θα τον κάνει γνωστό διεθνώς. Νωρίτερα, είχε ασχοληθεί με μεταφράσεις διαφόρων έργων ξένων ιστορικών, αλλά και φιλοσοφικών έργων όπως το «Μαρξισμός και Φιλοσοφία» του Καρλ Κορς, και το πρώτο κεφάλαιο από το «Αντί-Ντύρινγκ» του Ένγκελς, που κυκλοφόρησε με τίτλο «Η Φιλοσοφία», (χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο Χρήστος Καστρίτης). Στην κατοχή (1942) αναλαμβάνει τη διεύθυνση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου της Αθήνας. Την περίοδο αυτή θα βοηθήσει στη διάσωση των αρχαίων ευρημάτων , ενώ μετά τον πόλεμο θα εκδόσει μια έκθεση σχετικά με τις καταστροφές και τις απώλειες αρχαίων αντικειμένων που έγιναν κατά την διάρκεια του πολέμου Tο 1945 ξεκίνησε εργασίες επανέκθεσης των αρχαίων, κάτι που τελικά ολοκληρώθηκε το Στο έργο αυτό βοήθησε και η γυναίκα του, Σέμνη. Πραγματοποίησε ανασκαφές σε διάφορα μέρη και με τις απόψεις του έδωσε λύσεις σε διάφορα αρχαιολογικά ζητήματα. Υπήρξε ιδρυτικό στέλεχος του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Τέχνης[5]. Τα τεχνοκριτικά του άρθρα χαρακτηρίζονταν «φωτισμένα και καθόλου επηρεασμένα από τη

46 σχολαστική αρχαιολογία»
σχολαστική αρχαιολογία».[6] Μαζί με άλλους διανοούμενους της εποχής, υπερασπίστηκαν το 1931 την έκθεση του Γεράσιμου Στέρη, που είχε προκαλέσει την αρνητική κριτική του τότε διευθυντή της Εθνικής Πινακοθήκης, Ζαχαρία Παπαντωνίου. Τα κείμενα αυτά (ανάμεσα και το κείμενο του Παπαντωνίου, αλλά και ένα κεμενο του Στέρη[7]), γνωστά ως «18 κριτικά άρθρα γύρω από μια έκθεση», θα αποτελέσουν και «το μανιφέστο του εικαστικού μοντερνισμού στην Ελλάδα»[8] Τιμητικές Διακρίσεις Ο Καρούζος υπήρξε μια από της μορφές που επηρέασαν την πνευματική ζωή του τόπου [9]. Για την προσφορά του έλαβε διάφορες τιμητικές διακρίσεις. Ανακηρύχθηκε Επίτιμος Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Βασιλείας (Ελβετία). Το 1955 εξελέγεται μέλος της Βαυαρικής Ακαδημίας Επιστημών και της Ακαδημίας Αθηνών, με την οποία όμως διαφώνησε στο θέμα της μεταρρύθμισης στην παιδεία [10]. Του απονεμήθηκε ο Ταξιάρχης του Φοίνικα, ενώ υπήρξε και μέλος των Αρχαιολογικών Ινστιτούτων του Βερολίνου και της Βιέννης.

47 Καρουζου – Παπασπυριδη σεμνη ( 1889 – 8 Δεκεμβριου 1994)
Καρουζου – Παπασπυριδη σεμνη  ( 1889 – 8 Δεκεμβριου 1994)

48 Η Σέμνη Καρούζου γεννήθηκε στην Τρίπολη
Η Σέμνη Καρούζου γεννήθηκε στην Τρίπολη. Ήταν αρχαιολόγος και υπήρξε η πρώτη γυναίκα έφορος αγγείων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Ονομαζόταν Πολυσέμνη Παπασπυρίδη και ήταν παντρεμένη με τον αρχαιολόγο και ακαδημαϊκό Χρήστο Καρούζο (1900 – 1977). Στην αρχαιολογική υπηρεσία εισήχθη το Στην Κρήτη, όταν μετατέθηκε το 1924, συνδέθηκε φιλικά με το Ν. Καζαντζάκη, τον Άγγελο και την Εύα Σικελιανού και το Δημήτρη Μητρόπουλο. Στην Ερέτρια ήταν η επόμενη μετάθεσή της όπου μελέτησε τον αρχαιολογικό χώρο και συνέταξε ένα ευρετήριο των εκθεμάτων του μουσείου, εγχειρίδιο που στα χρόνια του πολέμου αποδείχτηκε πολυτιμότατο γιατί βοήθησε στην ανεύρεση των αρχαίων μετά τον ενταφιασμό τους για προστασία από τους κατακτητές. Μετά από τις μεταπτυχιακές της σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου επέστρεψε στην Ελλάδα στα 1930 και προβιβάστηκε σε Έφορο. Μετατέθηκε στο Βόλο κι αργότερα στο δικό μας τόπο, την Αργολίδα, την οποία αγάπησε. Το βιβλίο της για το Ναύπλιο είναι ένα αξεπέραστο δείγμα αυτής της αγάπης, αλλά και της επιστημονικής της κατάρτισης. Συμμετείχε σε ανασκαφές εδώ και ανέλαβε πρωτοβουλίες για τη διάσωση των παραδοσιακών και ιστορικών κτισμάτων της πόλης του Ναυπλίου… Στην διάρκεια του πολέμου του ΄40 εργάστηκε εντατικά για τον ενταφιασμό των αρχαίων του Εθνικού Μουσείου. Το τεράστιο έργο που κατάφερε να φέρει σε πέρας μαζί με το σύζυγό της, ήταν η επανέκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου (1964), ενός από τα πλουσιότερα μουσεία του κόσμου, μετά από τον πόλεμο. Ένα τιτάνιο έργο, μια και έπρεπε να ξαναβρούν τη θέση τους στις μισοκατεστραμμένες αίθουσες τα αναρίθμητα έργα που είχαν ταφεί για προστασία κατά τη διάρκεια του πολέμου. Στις αναμορφωμένες αίθουσές τους με τη νέα αισθητική αντίληψη όλοι κατάλαβαν τότε ότι τα έργα έπαιρναν μια νέα διάσταση. Και μόνο γι’ αυτή της την προσφορά θα άξιζε η Καρούζου την ευγνωμοσύνη όλου του κόσμου.

49 Εξέδωσε συνολικά 18 αυτοτελή έργα, δημοσίευσε 110 μελέτες κι έγραψε σειρά κριτικών βιβλίων, μεταφράσεων και άρθρων σε εφημερίδες. Μετά τη δικτατορία έγινε πρόεδρος του ελληνικού τμήματος του Διεθνούς Μεγάλου Μυθολογικού Λεξικού. Αξίζει να προσέξουμε τι γράφει γι’ αυτή ένας μεγάλος συνάδελφός της, ο Μανόλης Ανδρόνικος: «Όταν πριν από μερικά χρόνια ένας καλοπροαίρετος δημοσιογράφος, σε κάποιο δημοσίευμά του που αναφερόταν στο πρόσωπό μου, με χαρακτήρισε ως το μέγιστο Έλληνα αρχαιολόγο, ένιωσα ντροπή και ταραχή για το λάθος του. Όταν υπάρχει μια Σέμνη Καρούζου, σκέφθηκα, πως μπορούν να το αγνοούν;» Και καταλήγει στο άρθρο του στις στο Βήμα ο Ανδρόνικος: «Και η αγάπη, ο απέραντος σεβασμός, η ευγνωμοσύνη όλων μας για την προσφορά της στην επιστήμη και στον τόπο είναι το μικρό μας ευχαριστώ στη μεγάλη κυρία της οικογένειάς μας». Συνέγραψε οδηγούς για το Εθνικό Μουσείο και άλλα έργα. Υπήρξε αντιπρόεδρος ( ) της “Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας”. Πέθανε σε ηλικία 105 ετών.

50 ΣΠΥΡΟΣ ΙΑΚΩΒΙΔΗΣ

51 Ο Σπύρος Ιακωβίδης (Αθήνα, Ιουνίου 2013) ήταν προϊστορικός αρχαιολόγος, καθηγητής πανεπιστημίου και ακαδημαϊκός. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες αρχαιολόγους της γενιάς του, με σημαντικό ανασκαφικό έργο και τεράστια συμβολή στη μελέτη, ειδικότερα, του Μυκηναϊκού πολιτισμού. Ήταν παντρεμένος με τη συγγραφέα Αθηνά Κακούρη. Ο Σπύρος Ιακωβίδης σπούδασε αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (πτυχίο 1946, διδακτορικό 1962) και εργάστηκε ως επιμελητής αρχαιοτήτων ( ) και ως καθηγητής αρχαιολογίας στα πανεπιστήμια Αθηνών ( ), Marburg ( ), Χαϊδελβέργης (1977) και Πενσυλβάνια ( ). Υπήρξε μέλος του Ινστιτούτου Προχωρημένων Σπουδών στο Princeton, ΗΠΑ ( ), της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας, της Ακαδημίας Αθηνών και πλήθους άλλων κορυφαίων επιστημονικών ιδρυμάτων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Πραγματοποίησε αρχαιολογικές ανασκαφές στην Αθήνα, την Ελευσίνα, την Πύλο, τη Θήρα, την Περατή, τον Γλα και, για περισσότερα από 50 χρόνια, στις Μυκήνες. Στο επιστημονικό συγγραφικό έργο του συγκαταλέγονται 12 αυτοτελείς μονογραφίες (Η Μυκηναϊκή Ακρόπολις των Αθηνών, 1962, Περατή, , Αι Μυκηναϊκαί Ακροπόλεις, 1973, Vormykenische und Mykenische Wehrbauten, 1977, Late Helladic Citadels on Mainland Greece, 1988, Γλας Ι, 1989, Γλας ΙΙ, 1998, Gla and the Kopais, 2001, Ανασκαφές Μυκηνών ΙΙΙ. Η νοτιοδυτική συνοικία, 2013 κ.ά.), επιμέλειες συλλογικών τόμων και πλήθος επιστημονικά άρθρα, εκθέσεις ανασκαφών, ανακοινώσεις συνεδρίων, βιβλιοκρισίες κ.λπ. για θέματα μυκηναϊκής αρχιτεκτονικής, τέχνης, ταφικών εθίμων και εξωτερικών σχέσεων. Ως πρωτοετής φοιτητής αρχαιολογίας, ο Ιακωβίδης συμμετείχε εθελοντικά στο τιτάνιο έργο της προστασίας και απόκρυψης των αρχαιολογικών θησαυρών του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου μετά την ιταλική επίθεση του Οκτωβρίου του 1940 και πριν την είσοδο των γερμανικών στρατευμάτων στην Αθήνα. Κατά τη Γερμανική Κατοχή ανέπτυξε και αντιστασιακή δράση ενταγμένος στις Εθνικές Ομάδες Ελλήνων Ανταρτών (ΕΟΕΑ), το ένοπλο σώμα του ΕΔΕΣ του Ναπολέοντα Ζέρβα. Τιμήθηκε με το Μετάλλιο Εθνικής Αντίστασης και τον Ανώτερο Ταξιάρχη του Φοίνικος.

52 Γρηγοριοσ Εμπεδοκλησ (1861 – 1951)
Γρηγοριοσ Εμπεδοκλησ (1861 – 1951)

53 Έλληνας τραπεζίτης, ιδρυτής της Εμπορικής Τράπεζας της Ελλάδος
Έλληνας τραπεζίτης, ιδρυτής της Εμπορικής Τράπεζας της Ελλάδος. Ο Γρηγόριος Εμπεδοκλής γεννήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 1861 στο Λονδίνο. Ήταν γιος του έμπορου και τραπεζίτη Πέτρου Εμπεδοκλή ( ) και της Ευανθίας Τσιτσεκλή. Η οικογένειά του καταγόταν από τη Δημητσάνα Αρκαδίας, αλλά είχε μετακομίσει στη Σμύρνη μετά τα Ορλοφικά του Στην αγγλική πρωτεύουσα έλαβε την εγκύκλια εκπαίδευσή του, παράλληλα με τη σπουδή της ελληνικής γλώσσας, με δάσκαλο τον λόγιο Ιωάννη Βαλέττα. Σε ηλικία 14 ετών εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αθήνα, όπου ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στο Βαρβάκειο. Στη συνέχεια φοίτησε για δύο χρόνια στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ παρακολούθησε μαθήματα ιστορίας και αρχαιολογίας. Από το 1880 εργάστηκε κατά σειράν, στην Ταχυδρομική Υπηρεσία, στην Τράπεζα Βιομηχανικής Πίστεως και το χρηματιστηριακό γραφείο του θείου του Μαρίνου Κοργιαλένιου. Το 1886 συνέστησε δικό του τραπεζικό γραφείο στην οδό Αριστείδου 10, δίπλα από το Χρηματιστήριο, το οποίο άρχισε να αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς, σε εποχή οικονομικής κρίσης. Το 1896 το γραφείο αυτό μαζί με το παραγγελιοδοχικό γραφείο του αδελφού του Αντωνίου Εμπεδοκλέους αποτέλεσε τον πυρήνα της Τράπεζας Εμπεδοκλέους ΟΕ. Στους δύο αρχικούς ομόρρυθμους εταίρους προστέθηκαν αργότερα ο εκ Τεργέστης έμπορος Δημήτριος Κοντουμάς και ο Δημήτριος Πετροκόκκινος, συγγενής εξ αγχιστείας του Γρηγορίου Εμπεδοκλή. Το νέο τραπεζικό ίδρυμα, με αρχικό κεφάλαιο 2 εκατομμυρίων δραχμών (2000 μετοχές Χ 1000 δραχμές εκάστη), είχε την έδρα του στην οδό Αριστείδου 10, όπως και το σαράφικο του Γρηγορίου Εμπεδοκλή, και απασχολούσε 15 υπαλλήλους. Συμμετείχε και σε βιομηχανικές επιχειρήσεις, όπως το Στεατοκηροποιείον Φοίβος Ν. Θων και Σία και το Βυρσοδεψείο Μοσχάτου.

54 Το 1905 η Τράπεζα Εμπεδοκλέους μετατρέπεται από Ο. Ε. σε Ε. Ε
Το 1905 η Τράπεζα Εμπεδοκλέους μετατρέπεται από Ο.Ε. σε Ε.Ε. με επικεφαλής τους αρχικούς ομόρρυθμους εταίρους και κεφάλαιο 2,5 εκατομμυρίων δραχμών (2.500 μετοχές Χ 1000 εκάστη). Την ίδια χρονιά ανοίγει και το πρώτο υποκατάστημά της στον Πειραιά. Η ραγδαία ανάπτυξή της απαιτεί μεγαλύτερα κεφάλαια κι έτσι αποφασίζεται το 1907 η μετατροπή της σε ανώνυμη εταιρεία, με νέα επωνυμία Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος (Β.Δ/22/11/1907) και αρχικό κεφάλαιο 5 εκατομμυρίων δραχμών. Τη γενική διεύθυνση της νέας τράπεζας αναλαμβάνει ο Γρηγόρης Εμπεδοκλής. Στους μεγαλομετόχους της περιλαμβάνονται η Εθνική Τράπεζα, η Τράπεζα Αθηνών, ο τραπεζικός οίκος Ροδοκανάκη του Λονδίνου και η Τράπεζα Κοσμαδόπουλου του Βόλου. Σχεδόν αμέσως η Εμπορική Τράπεζα εισάγεται στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Τα πρώτα χρόνια της ίδρυσής της, η Εμπορική Τράπεζα οργάνωσε τμήματα εξωτερικού συναλλάγματος, καταθέσεων και ταμιευτηρίου, εισπράξεων και δανείων επί χρηματογράφων και εμπορευμάτων, δικαστικό τμήμα και ανέλαβε την πρακτόρευση της γαλλικής ασφαλιστικής εταιρείας Φοίνιξ, ενώ χρηματοδότησε εισαγωγές και εξαγωγές σιτηρών, αποικιακών, ξυλείας, γαιανθράκων, υφασμάτων, σταφίδας, ελαιολάδου, καπνού και άλλων, ιδρύοντας υποκαταστήματα στον Πειραιά, στο Άργος, στο Ναύπλιο, στον Πύργο, στην Αμαλιάδα, στην Καλαμάτα, στην Πάτρα, στο Αίγιο, στην Κέρκυρα και αλλού. Το 1914 συγχρηματοδότησε μαζί με την Εθνική Τράπεζα την Εθνική Ατμοπλοΐα Ελλάδος των αδελφών Εμπειρίκου, η οποία κυριάρχησε κυριάρχησε στο χώρο των υπερωκεανίων για 30 ολόκληρα χρόνια ( ) και δανειοδότησε την Εταιρία Ελληνικού Πυριτιδοποιείου και Καλυκοποιείου (μετέπειτα ΠΥΡΚΑΛ, νυν ΕΑΣ), με σκοπό την παρασκευή «ακάπνου πυρίτιδος και πυρομαχικών των νέων όπλων του εθνικού ημών στρατού».

55 Το 1918 συμμετείχε στο μεγάλο πολεμικό δάνειο για την ενίσχυση της επικείμενης Μικρασιατικής Εκστρατείας. Το 1920 ο Γρηγόρης Εμπεδοκλής υπερηφανευόταν ότι η τράπεζά του είχε μεγαλώσει τόσο πολύ, ώστε διέθετε καταστήματα στη Λάρισα, στα Τρίκαλα, στα Χανιά, ακόμη και στη Μυτιλήνη. Το 1922 ίδρυσε στο Λονδίνο την Εμπορική Τράπεζα της Εγγύς Ανατολής (Commercial Bank of the Near East, Ltd), αποκτώντας μια ισχυρή βάση στη Βρετανία. Το 1928 η Εμπορική Τράπεζα είχε γιγαντωθεί και μαζί με την Εθνική Τράπεζα, την Τράπεζα Αθηνών και την Τράπεζα Ανατολής κάλυπταν το 75% της ελληνικής τραπεζικής αγοράς. Το 1940 αριθμούσε 14 υποκαταστήματα στην Αθήνα, 4 στον Πειραιά και 36 στην υπόλοιπη χώρα. Μετά την είσοδο των γερμανικών στρατευμάτων στην Αθήνα (27 Απριλίου 1941), ο Γρηγόριος Εμπεδοκλής διέφυγε με την οικογένειά του στη Νότιο Αφρική. Προηγουμένως είχε αναθέσει τη διοίκηση της Εμπορικής στους Χρήστο Μουλάκη και Παναγιώτη Βαφειαδάκη, οι οποίοι θα αμφισβητηθούν από μερίδα των μετόχων. Η τράπεζα, πάντως, υπό τη διεύθυνσή τους προχώρησε σε σημαντικές επενδύσεις σε ακίνητα και μετοχές εταιρειών κατά τη διάρκεια της Κατοχής και το 1942 απέκτησε την πλειοψηφία των μετοχών της ασφαλιστικής εταιρείας Φοίνιξ.

56 H απελευθέρωση βρήκε την Εμπορική Τράπεζα ακμαία και με πολλά περιουσιακά στοιχεία, αλλά ο ιδρυτής της Γρηγόρης Εμπεδοκλής δεν θέλησε να επαναπατρισθεί, δηλώνοντας ότι έχει αποχωρήσει από την ενεργό δράση. Παρέμεινε στη Νότια Αφρική, όπου άφησε την τελευταία του πνοή στο Κέιπ Τάουν στις 21 Αυγούστου 1951, σε ηλικία 89 ετών. Κατά την διάρκεια της παρουσίας του στο τιμόνι της Εμπορικής Τράπεζας, ο Γρηγόριος Εμπεδοκλής ακολούθησε μια συντηρητική τακτική χορηγήσεων και επεκτάσεων. Αυτό σήμαινε ένα κάποιο περιορισμό της εκμετάλλευσης των κεφαλαίων και, αναλόγως, των αποδόσεων δηλαδή των κερδών της, συγχρόνως όμως και τη διαρκή διαθεσιμότητα της Τράπεζας για επωφελείς επενδύσεις, αφού πάντοτε υπήρχε ρευστό χρήμα για κάθε ανάγκη και βέβαια την διασφάλιση της όλης λειτουργίας της. Με αυτή την πολιτική του Γρηγορίου Εμπεδοκλή, η Εμπορική μπόρεσε να προσπεράσει χωρίς σοβαρό κλυδωνισμό δύο τραπεζικές κρίσεις που εξαφάνισαν πολλές τράπεζες, τέσσερις πολέμους (Α΄και Β΄Βαλκανικό, Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και Μικρασιατική Εκστρατεία), δύο υπερπληθωρισμούς και τρία νομισματικά συστήματα. Ο Γρηγόριος Εμπεδοκλής ήταν γνωστός διεθνώς ως συλλέκτης πολυτίμων αρχαίων αγγείων και νομισμάτων, τα οποία αγόραζε από δημοπρασίες στο εξωτερικό. Το 1950 δώρισε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο αγγεία και ειδώλια από διάφορες ύλες, χάλκινα κάτοπτρα και δακτυλίδια καθώς και γλυπτά. Το 1953, δύο χρόνια μετά το θάνατό του, οι κόρες του Σεμίραμις Βαφιαδάκη και Ευανθία Παπατσώνη, δώρισαν στο Νομισματικό Μουσείο τη σπουδαιότατη νομισματική συλλογή (3.840 αργυρές, χαλκές και λίγες χρυσές και βυζαντινές κοπές) ικανοποιώντας την επιθυμία του πατέρα τους. Τέλος, το 1994 οι κληρονόμοι του Αντώνιος Βαφιαδάκης και Ροζαλία Φανουράκη παρέδωσαν στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο 119 ακόμη αρχαία αντικείμενα, που ανήκαν στη συλλογή του Γρηγορίου Εμπεδοκλέους.

57 ΚΛΟΠΕΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΑΠΟ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΟΥΣΕΙΑ ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ Παρά Γερμανού στρατιώτου εγένετο απόπειρα κλοπής του Μουσείου Πειραιώς. ΣΚΑΡΑΜΑΓΚΑΣ Αγγεία τινά, άτινα ευρέθησαν εις Μυκηναϊκούς τάφους κατά την εκτέλεσιν γερμανικών στρατιωτικών έργων παρά τον Σκαραμαγκάν, εκλάπησαν παρά των Γερμανών. ΒΟΥΛΑ Κατά την εκτέλεσιν στρατιωτικών έργων οι Γερμανοί εύρον αρχαιότητας, ας δεν παρέδωσαν εις την ελληνικήν αρχαιολογικήν υπηρεσίαν. ΒΑΡΗ Παρά την Βάρην ευρέθησαν αρχαιότητες, αίτινες δεν παρεδόθησαν εις την ελληνικήν  αρχαιολογικήν υπηρεσίαν, αλλά μετεφέρθησαν εις το γερμανικόν αρχαιολογικόν ινστιτούτον και ουδεμίαν έλαβε γνώσιν περί αυτών η ημετέρα υπηρεσία. ΚΟΡΩΠΙ Εκ της αρχαιολογικής συλλογής του Κορωπίου εκλάπησαν κατά το διάστημα της κατοχής υπό  των Γερμανών αρχαιότητες. ΚΕΡΑΤΕΑ Τα υπολείμματα της αρχαιολογικής Συλλογής μετά την κλοπήν και καταστροφήν των Ιταλών, διεσκόρπισαν οι Γερμανοί και έκλεψαν τινά τούτων.

58 ΕΛΕΥΣΙΣ Μορφωμένοι Γερμανοί στρατιωτικοί κατόπιν επισταμένης μελέτης του Μουσείου απεφάσισαν και εξετέλεσαν κλοπήν, αφού προηγουμένως κατεσκεύασαν και το προς την κλοπήν κατάλληλον εργαλείον. Έθραυσαν δηλαδή δια καταλλήλως προητοιμασμένου κοντού το παράθυρον της παρά το Μουσείον αποθήκης και δια του κοντού αφήρεσαν αγγεία και ειδώλια εξ αυτής. Γενόμενοι δε αντιληπτοί έφυγον επί μοτοσυκλέττας. Αναιδής και αχαρακτήριστος είναι επίσης η δικαιολογία, την οποίαν έδωσεν η γερμανική υπηρεσία προστασίας καλλιτεχνημάτων δια του από εγγράφου της (Kraiker), όπερ έχει επί λέξει ως εξής. «Η προκειμένη περίπτωσις δέον να μη θεωρηθή ως κλοπή, δι' ης θα επλούτιζον οι δράσται. Τούτο συνάγεται εκ του γεγονότος ότι πρόκειται περί μορφωμένων ανθρώπων, οίτινες έχουν ενδιαφέρον δια την ελληνικήν  αρχαιό­τητα, όπερ συνάγεται εκ του ότι εγνώριζον την Αγγλικήν και έκαμον χρήσιν του αγγλιστί γεγραμμένου οδηγού. Οι αποκομίσαντες θα είχον προφανώς την πρόθεσιν ν' αποκτήσουν ενδεχομένως δια του τρόπου τούτου εν ενθύμιων». ΑΙΓΙΝΑ Ο Γερμανός αρχαιολόγος G. Welter καταγγέλλεται ότι κατά τον Αύγουστον ή Σεπτέμβριον του 1941 εξήγαγε τέσσαρα ή πέντε πλήρη κιβώ­τια αρχαιοτήτων εξ Αιγίνης. Το περιεχόμενόν των δεν ήτο δυνατόν να ταυτισθή, επειδή ο ως άνω αρχαιολόγος διεξήγεν ενταύθα από πολλών ετών ανασκαφάς. Πάντως φαίνεται ότι έχει εξαφανισθή μία μεγάλη μαρμαρίνη επιγραφή, ην είχε παραδώσει εις αυτόν ο φύλαξ αρχαιοτήτων Αιγίνης Γ. Μπήτρος. ΜΕΓΑΡΑ Εκ των 86 τεμαχίων αρχαιοτήτων, άτινα άφησαν οι Ιταλοί, αφήρεσαν και οι Γερμανοί μερικά, ακαθόριστα ένεκα της ελλείψεως του καταλόγου όστις εκλάπη παρά των στρατών κατοχής. ΣΟΥΝΙΟΝ Προ του Τουριστικού περιπτέρου του Σουνίου υπήρχον δύο μαρμάρινοι αμφορείς, οίτινες αφηρέθησαν παρά των Γερμανών. Μόνον του ενός η βάσις παρέμεινεν εκεί.

59 ΘΗΒΑΙ Εκτεταμένη και θρασυτάτη ήτο η διάρρηξις και κλοπή του Μουσείου Θηβών, ήτις εγένετο την 29 Απριλίου Πολλά αρχαία διηρπάγησαν και πολλαί φθοραί έγιναν εις άλλα, καθώς επίσης και ζημίαι υλικαί πάσης φύσεως, η απαρίθμησις των οποίων είνε δύσκολος ουχ’ ήττον εξηκριβωμένα είναι τα κάτωθι : Εκ του Μουσείου: 1)    Κάτω Πάτωμα: Εκ της υπ΄ αριθ. 41 αρχαιοθήκης αφηρέθησαν τεμάχια τινά τοιχογραφιών και αριθμός τις χανδρών. 2)    Άνω Πάτωμα: Εκ των αποθηκών 15, 20 και 21 αφηρέθησαν ολίγα πήλινα αγγεία και ειδώλια. Εκ της αποθήκης: Αφηρέθησαν περί τας τριάκοντα μελαμβαφείς κύλικες μετά ποδός και τεμάχια αγγείων εξ ανασκαφών προερχόμενα. Εκ του Εφορείου αφήρεσαν: 1)    Ένα λύχνον πήλινον (ρωμαϊκών χρόνων πιθανώς) 2)    Τεμάχιον πήλινου λύχνου (των αυτών χρόνων). 3)    Δύο αιχμάς δεράτων σιδηράς (ρωμαϊκών χρόνων). 4)    Μίαν χαλκήν καρφίδα (ρωμαϊκών χρόνων). 5)    Τρία τεμάχια χαλκών καρφίδων (ρωμαϊκών χρόνων). 6)    Μικρόν τεμάχιον χαλκού αγγείου. 7)    Δύο χαλκά βραχιόλια (ρωμαϊκών χρόνων). 8)    Ένα κρίκον χαλκούν (ρωμαϊκών χρόνων). 9)    Χαλκήν λαβήν αγγείου (ρωμαϊκών χρόνων). 10)  Εν πτηνόσχημον χαλκούν ειδώλιον (ρωμαϊκών χρόνων). 11)  Μικρόν τεμάχιον χαλκούν. Άπαντα τα ανωτέρω προέρχονται εκ της Άνω Αγόριανης. Ευρήματα Λεβαδείας. 1)    Τρία πήλινα άγγεια, υστεροελλαδικά III. 2)    Δύο ειδώλια πήλινα υστεροελλαδικά III. 3)    Ένα πήλινον λύχνον (ρωμαϊκών χρόνων;). 4)    Εν ειδώλιον πήλινον γυναικός κατά το ήμισυ σωζόμενον

60 Ευρήματα Ευπαλίου. Μία περικεφαλαία χαλκή εφθαρμένη πιθανώς του 6ου π
Ευρήματα Ευπαλίου. Μία περικεφαλαία χαλκή εφθαρμένη πιθανώς του 6ου π.X. αιώνος. Εκ των περιχώρων των Θηβών· Εν μοσχίδιον χαλκούν μικρών διαστάσεων του 5ου π.X. αιώνος πιθανώς. Εκ Γαλαξειδίου, Πέντε χαλκά νομίσματα. Επίσης εκ της προθήκης του Εφορείου αφήρεσαν διάφορα αντικείμενα αξίας αργυρά νεωτέρας τέχνης, ως πόρπας, δακτυλίδια και διάφορα άλλα τεμάχια αγγείων. Τέλος αφήρεσαν και εν μαρμάρινον κιονόκρανον, το οποίον προ ετών είχε μεταφερθή εις το Μουσείον από τους Αγίους Θεοδώρους. Μεταξύ των δραστών υπήρξε και εις ονόματι Max Luzak. ΤΑΝΑΓΡΑ Τον Απρίλιον του 1941 Γερμανοί στρατιώται εισήλθον εις το Μουσείον Τανάγρας και αφήρεσαν τέσσαρας πήλινους ίππους, τέσσαρα ειδώλια και τινά δακρυδόχα. Τον Μάιον του 1941 δύο Γερμανοί αξιωματικοί έθεσαν κατά μέρος διαφόρους αρχαιότητας, ας προϋτίθεντο να λάβουν μεθ’ εαυτών. Επί τη δια­μαρτυρία του φύλακος τας άφησαν εις μίαν γωνίαν και εξέβαλον τον φύλακα περί τα δέκα λεπτά έξω του Μουσείου, καθ’ ο διάστημα είναι πιθανόν να έκλεψαν διαφόρους αρχαιότητας, δεδομένου ότι αυτή ήτο η πρόθεσις της εκεί μεταβάσεώς των. ΧΑΙΡΩΝΕΙΑ Γερμανοί στρατιώται διέπραξαν την 13 Μαΐου 1941 κλοπήν δια ρήξεως του λουκέττου της θύρας του Μουσείου, εκ του οποίου αφήρεσαν, αφού έθραυσαν τον υελοπίνακα της προθήκης, τα εξής : 1)  εν χρυσούν ενώτιον, 2) εν φύλλον χρυσού και 3) πέντε πήλινα αγγεία, εξ ων τα 3 ήσαν πιθανώς ανθεμοκύλικες μελαμβαφεία, το τέταρτον μι­κρός αρύβαλλος, άπαντα εκ των ανασκαφών των αρχαίων Αβών (Έξαρχος), Δια τρομοκρατικών ανακρίσεων οι Γερμανοί ηνάγκασαν μάρτυρας να βεβαιώσουν την αθωότητα των Γερμανών, ενώ η ενοχή των είναι ασφαλής, δεδομένου ότι το εν εκ των κλαπέντων αγγείων ευρέθη εις τον καταυλισμόν των.

61 ΚΩΠΑΪΣ Αγνοούνται τ’ αποτελέσματα και τι απέγιναν τα ευρήματα των ανα­σκαφών των διενεργηθεισών παρά Γερμανού αρχαιολόγου εις σπήλαιον παρά την Κωπαΐδα. ΔΕΛΦΟΙ Εκ του χώρου της ανασκαφής των Δελφών οι Γερμανοί ελάμβανον μικρά τεμάχια. Κατά πάσαν πιθανότητα ο Γερμανός αρχαιολόγος Kubler συνοδευόμενος και παρ’ άλλων Γερμανών αξιωματικών αφήρεσε την 10 Ιουλίου 1941 τρία γλυπτά μάρμαρα εκ της «Μαρμαρίας» των Δελφών. ΧΑΛΚΙΣ Αγνοείται η τύχη των ευρημάτων των ανασκαφών, ας παρανόμως διηνήργησαν οι Γερμανοί αρχαιολόγοι Lauffer και Harder εις Χαλκίδα. ΕΡΕΤΡΙΑ Γερμανοί αξιωματικοί επισκεπτόμενοι το Μουσείον της Ερέτριας ελάμβανον εκ των ακαθαρίστων εισέτι οστράκων και τμημάτων ειδωλίων αλλά και εκ των καταγεγραμμένων ελάμβανον ιδίως ευμετακόμιστα μικρά αγγεία και ειδώλια εκ των μη ακεραίων. ΚΟΡΙΝΘΟΣ Στρατιωτικοί Γερμανοί του στρατού, της θαλάσσης και του αέρος παντός βαθμού ως και διπλωματικοί υπάλληλοι απεκόμιζον καθ’ όλον το διά­στημα της κατοχής τεμάχια ειργασμένα μαρμάρου, αλλά και παν άλλο, όπερ ήτο δυνατόν ν’ αποκομισθή, ως πήλινα τεμάχια διακεκοσμημένα εκ του Α­σκληπιείου και του ναού του Καπιτωλίου Διός και άλλα. Επίσης Γερμανοί έθραυσαν και επανειλημμένως έλαβον τεμάχια εκ των χρωματιστών πλακών του δαπέδου του λουτρού παρά την Πειρήνην. Ωσαύτως έθραυον και ελάμβανον πλάκας εκ των ρωμαϊκών καταστημάτων εις τον αυτόν χώρον. Κατωτέρω σημειούνται εκ των κλοπών, εκείναι μόνον, δι’ ας ήτο δυνατόν να κρατηθούν τα στοιχεία των αυτοκινήτων, επί των οποίων επέβαινον οι κλέπται :      

62 ΠΕΤΑΛΙΔΙ0Ν (Μεσσηνίας) (Αρχαία Κορώνη)
ΑΡΓΟΣ Ως εκ των ιδίων των εγγράφων προκύπτει, ευρέθησαν αρχαιότητες εκ σκαφικών εργασιών στρατιωτικής φύσεως παρά το Άργος υπό  την εποπτείαν του Κ. Grundmarm παρακολουθήσαντος και του στρατηγού Speidel. Τα ευρήματα έμειναν επί έτη εις το αρχαιολογικόν Γερμανικόν Ινστιτούτον. Αριθμός τις πήλινων αντικειμένων παρεδόθη περί το τέλος της κατοχής εις το Εθνικόν Μουσείον. ΛΑΚΩΝΙΑ Ο W. ν. Vacano ειργάσθη κατά τας πληροφορίας του Α. Α εις διάφορα μέρη της Λακωνίας. Μεταξύ άλλων διεπίστωσεν οικισμούς της λίθινης εποχής εις Κουφόβουνο, ως απεδείχθη δια σκαφικής ερεύνης. Ευρέθησαν πολλά όστρακα, πυρόλιθοι, οστέινα εργαλεία, αξίναι, σφύραι κλπ., τα οποία μετεφέρθησαν εις Γερμανίαν. ΚΥΘΗΡΑ Πιθανώς τη υποδείξει αρχαιολόγου ο Γερμανός διοικητής Brunz αφήρεσε την 6 Ιουνίου 1941 εκ του φρουρίου Κυθήρων μαρμάρινον λέοντα, όστις προήρχετο εκ της θέσεως «Καστρί» της Παλαιοπόλεως παρά την αρχαίαν πόλιν Σκάνδειαν. Πρόκειται πιθανώτατα περί αρχαίου (και όχι ενετικού) έργου και δη του δημοσιευθέντος εν BSA υπό  της Sylvia Benton. ΒΑΣΙΛΙΚΟ (Μεσσηνίας) Γερμανός αξιωματικός αφήρεσεν εκ της αρχαιολογικής συλλογής ένα χαλκούν δακτύλιον, όστις είχεν αγορασθή και δωρηθή εις το Μουσείον υπό  του ανασκάψαντος και ερευνήσαντος την περιφέρειαν Vairoin. ΠΕΤΑΛΙΔΙ0Ν (Μεσσηνίας) (Αρχαία Κορώνη) Γερμανοί στρατιώται αφήρεσαν εκ της εκεί αρχαιολογικής Συλλογής εν πήλινον αγγείον. ΘΕΡΜΟΣ Δυο Γερμανοί αξιωματικοί του στρατιωτικού τμήματος το οποίον αφίχθη εκεί την 1 Οκτωβρίου 1943, επεσκέφθησαν το Μουσείον και αφήρεσαν πέντε χάλκινα αντικείμενα: 1)    Τράγον υπ’ αύξ. αριθ. ευρετηρίου 308. Ύψους 0.04 μήκους 2)    Ιππάριον υπ’ αυξ. αριθ. ευρετηρ Ύψους 3)    Ιππάριον υπ’ αυξ. αριθ. εύρετ. 283 ύψους 4)    Αιτωλικόν οπλίτην. 5)    Χαλκούν ειδώλιον της ιδίας προς τα ανωτέρω σειράς ομοίου περίπου  μεγέθους. Των υπ’ αριθ. 4 και 5 δεν ηδυνήθη ο φύλαξ να συγκράτηση τον αρι­θμόν, του δε τελευταίου ουδέ την μορφήν.

63 ΗΠΕΙΡΟΣ —Μολυβδοσκέπαστος.
Τας κλοπάς βλέπε εις το κεφάλαιον των καταστροφών. ΜΟΝΗ ΒΕΛΛΑΣ Οι Γερμανοί συναπεκόμισαν όλα τα παλαιά βιβλία της Μονής. Ν. ΑΓΧΙΑΛΟΣΓερμανός στρατιώτης θραύσας αφήρεσε λεοντοκεφαλήν εκ κιονοκράνου της βασιλικής Β'. ΛΑΡΙΣΑ Εκ των ανασκαφών, ας διενήργησεν ο μηχανικός και όχι αρχαιολόγος Baurat Kuthe, εκρατήθη υπ’ αυτού τουλάχιστον εις χρυσούς στέφανος. Ο Γερμανός στρατιωτικός Διοικητής Λαρίσης Κόλερ εζήτησε και έλαβε παρά του τότε Νομάρχου άγαλμα Αθήνας (;) ύψους 0.70 μ. περίπου. ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ Το σκευοφυλάκιον εσυλήθη καθ' ολοκληρίαν και αφηρέθησαν όλα τα κειμήλια του Ναού. Αφηρέθη επίσης ο επισκοπικός θρόνος και τεμάχια του ξυλογλύπτου τέμπλου. (Βλ. και κεφάλαιον καταστροφών.) ΧΑΣΙΑ (Συκιά) (Μονή Αναλήψεως). Οι Γερμανοί μεταξύ Φεβρουάριου 1944 αφήρεσαν αξιόλογα κειμήλια. ΜΟΝΗ ΓΚΟΤΡΑΣ Οι Γερμανοί αφήρεσαν εικόνας και εκκλησιαστικά σκεύη. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Ωπλισμένοι Γεομανοί στρατιώται εμφανισθέντες αιφνιδίως την 31 Μαΐου 1944 εις το Μουσείον (Άγιος Γεώργιος) αφήρεσαν άγαλμα μαρμάρινον γυναικός, όπερ είχεν ανευρεθή εις την πλατείαν Δικαστήριων κατά την κατασκευήν ορυγμάτων. Εις τας διαμαρτυρίας του Εφόρου απήντησαν ότι πρόκειται να το προστατεύσουν εις ασφαλές αντιαεροπορικόν καταφύγιον (τούτο δε εβεβαιώθη και δι’ έγγράφου του Στρατηγείου υπογεγραμμένου υπό του Dr Markull), ενώ πράγματι εστάλη εις Βιέννην. Ο Reg. Bauassessor Pfeil εξήγαγεν εξ Ελλάδος κακώς εν γεωμετρικόν αγγείον προερχόμενον, ως έλεγεν, εξ αγοράς εν Αθήναις. Το αγγείον είχε δωρηθή εις τον διοικητήν της μονάδος του και επρόκειτο να μεταφερτή εις Γερμανίαν. Το αγγείον έφερεν τους εξής αριθμούς : 831 και No 472, επί ετικέττας δε Τ 671. Ύψ μ. (Υπάρχει ακριβές σχέδιον).

64 3) Μαρμάρινος κώνος πεύκου, ύψους 0,44
ΠΟΤΙΔΑΙΑ Η αρχαιολογική Συλλογή της Ποτιδαίας, συγκεντρωμένη εις το σχολείον, διηρπάγη υπό  των Γερμανών, οίτινες κατέλυσαν εις το οίκημα τον Απρίλιον του Μεταξύ των διαρπαγέντων αντικειμένων περιλαμβάνονται τα εξής: Μαρμαρίνη πλάξ με την τετράστιχον αγωνιστικήν επιγραφήν. ΟΛΥΜΠΙΑ ΤΑ ΕΝ ΔΙΩ ΑΝΔΡΑΣ ΟΠΛΙΤΗΝ ΝΕΜΕΑ ΑΝΔΡΑΣ ΣΤΑΔΙΟΝ ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΣΤΑΔΙΟΝ ΔΙΑΥΛΟΝ ΟΠΛΙΤΗΝ ΤΕΙ ΑΥΤΕΙ. διαστ. 0,42 X 0,23, X 0,09. Εδημοσιεύθη υπό  D. Μ. Rohinson, Inscriptions from Macedonia, εν Transaction of the American Philological Association, 1938. 2)  Μαρμαρίνη κεφαλή παιδός μετά συμφυοΰς τετράπλευρου στήλης άνωθεν αυτής. Η άνω επιφάνεια της στήλης φέρει μικρόν τόρμον. Ολικόν ύψος 0,42. 3)  Μαρμάρινος κώνος πεύκου, ύψους 0,44 4)  Μαρμάρινον αγαλμάτιον ανδρός  ακέφαλον, γυμνόν μέχρι της οσφύος, αποκεκρουμένον κατά τας χείρας, ύψους 0,44. 5)  Αγαλμάτιον μαρμάρινον ανδρός γυμνού μέχρι της οσφύος, ακέφαλον και αποκεκρουμένον κατά τας χείρας, ύψους 0,07. Μάρμαρον. 6)  Αγαλμάτιον ανδρός. Ελλείπει το άνω ήμισυ του κομμού. Υψ. 0,58. Μάρμαρον. 7)  Μαρμαρίνη κεφαλή ανδρός ελαφρώς απεκεκρουμένη κατά πώγωνα, ύψ. 0,27.  8)  Μικρά μαρμαρίνη χείρ αγάλματος.  9)  Δύο πήλιναι πυραμιδοειδείς αγνύθες ΚΟΜΟΤΙΝΗ Γερμανοί αφήρεσαν πολλάς αρχαιότητας εκ της εκεί Συλλογής ΜΥΤΙΛΗΝΗ Εκ των ανευρεθέντων κατά Σεπτέμβριον τον 1942 εις την περιοχήν «Δρακόπια» εις απόστασιν 15' εκ Πολυχνίτου, εις το κτήμα του Κυριάκου Πατσατζή, παρεδόθησαν υπό  του Kraiker δέκα επτά νομίσματα εκ των 20 ή 23 χρυσών, άτινα κατεσχέθησαν, καθ’ ον χρόνον η εκεί αστυνομική αρχή διενήργει ανακρίσεις. Συγχρόνως αι εκεί γερμανικαί αρχαί επενέβησαν αφαιρέσασαι τα έγγραφα και διατάξασαι την απόλυσιν των προσωρινώς κρατου­μένων υπευθύνων.

65 ΣΑΜΟΣ  Βαθύ. α) Πασχάλειον Μουσείον. Η καταστροφή αρχίζει από την 17 Νοεμβρίου 1943 δια γερμαν. βομβαρδισμών, οίτινες προεκάλεσαν όχι μεν άμεσον καταστροφήν, αλλά πολλάς και σημαντικάς ζημίας. Επηκολούθησεν ( ) η διάρρηξις του Μουσείου και εγκατάστασις των Ιταλών αιχμαλώτων. Τη συγκαταθέσει των Γερμανών ερρίφθησαν τ’ αρχαία έξω του Μουσείου, όπου έμειναν περί τους δύο μήνας. Τον Ιανουάριον του 1944 συγκεντρούνται εις τας κάτω αίθούσας. Πολλά έχουν θραυσθή, τεμαχισθή και πάντως φέρουν σαφή τα σημεία της κακής μεταχειρίσεώς των. Ο στρατηγός Μύλλερ απεκόμισεν αγαλμάτιον μετά της χωριστής κεφαλής του και έτερον όμοιον. Το παρά­δειγμά του ηκολούθησαν εις μεγάλην κλίμακα οι Γερμανοί και Ιταλοί. Τέλος ο Kraiker παρέλαβεν, χωρίς ν’ αφήση κατάλογον ή να συντάξη πρωτόκολλον παραλαβής, εν κιβώτιον πλήρες χαλκών και πήλινων, ώστε είναι αδύνατον να εξακριβωθή, αν παρέδωσεν εις το εν Αθήναις Αρχαιολογικόν Μουσείον δλα, δσα μετέφερεν εκ Σάμου. Πολλά είχον ήδη προς της μεταβάσεως του Κράικερ εξαφανισθή, ως εμφαίνεται εκ του ότι ο Κράικερ τα ανεζήτει και δεν τα εύρισκε. Την ιταλικόν φορτηγόν αυτοκίνητον εφόρτωνε διαφόρους αρχαιότητας και έφυγεν προς άγνωστον διεύθυνσιν. β) Συλλογή πήλινων (εν τη Νομαρχία Σάμου). Εκ ταύτης παρέλαβε και πάλιν άνευ πρωτοκόλλου ή καταλόγου ο Κράικερ εν κιβώτιον πλή­ρες αρχαιοτήτων. Τρίτον κιβώτιον πλήρες αρχαιοτήτων παρέλαβεν ο Βρέντε (Wrede) κατά Μάιον 1944 και άφησεν ανεξέλεγκτον απόδειξιν, ότι παρέλαβεν δια το Εθν. Αρχ. Μουσείον Αθηνών 51 χάλκινα αντικείμενα και 7 πώρινα (ταύτα φαίνεται ότι παρεδόθησαν εις το Εθν. Αρχ. Μουσείον).  Τηγάνιον. α) Το Δημαρχείον, όπου ευρίσκοντο αρχαιότητες, κατεστράφη υπό  των βομβαρδισμών των Γερμανών. Εκ του περίφημου συντάγματος του Γενέλεω ή Φιλίππη μετεφέρθη υπό  του Κράικερ εις Αθήνας, ο καθήμενος Αιάκης ευρίσκετο ερριμμένος όπισθεν του κτιρίου και, ανεστραμμένος. Προφανώς επρόκειτο ν’ απαχθή, αλλά θα εγκατελείφθη ένεκα πιθανώς του βάρους του. Εκ των αρχαίων, άτινα εφυλάσσοντο εντός του Δημαρχείου, ουδέν άλλο υπάρχει. β) Το Μουσείον Τηγανίου, όπερ εστεγάζετο εις δωμάτιον παραπλεύρως του Δημαρχείου υπέστη προ του βομβαρδισμέ δήωσιν παρα Ιταλών αξιωματικών. Ούτοι εφόρτωσαν δύο αυτοκίνητα με αρχαιότητας. Γερ­μανοί μετά ταύτα μετέφερον εις παρακειμένην κατεστραμμένην οικίαν αρχαιό­τητας, αι οποίαι εξηφανίσθησαν εκείθεν. Τας κλείδας κατείχαν απ’ αρχής της κατοχής οι Ιταλοί. Μίαν μόνην ρωμαϊκήν προτομήν επέστρεψεν ο καθολικός ιερεύς Βαθέος. Ηραίον. Και αι δύο συλλογαί μαρμαρίνων και κεραμεικών ευρη­μάτων των ανασκαφών εκλάπησαν και κατεστράφησαν. Οι Ιταλοί είχον στρα­τωνισθή μέχρι τέλους 1943 εκεί και πλην των κλοπών ελάμβανον τα κιβώτια και τους ρυμούς, όπου αι αρχαιότητες, και ούτω επήρχετο καταστροφή αυτών τούτων των ευρημάτων, αλλά και ζημία επιστημονική πολύ σημαντική ως εκ της ανατροπής της τάξεώς των. Τα οικήματα εγκατελείφθησαν ανοικτά άνευ παραθύρων και θυρών.

66 Εις την αυτήν μονάδα υπηρέτουν και οι ακόλουθοι :
ΜΗΛΟΣ Κατά την εκτέλεσιν οχυρωματικών έργων περί την προϊστορικήν πόλιν Φυλακωπής ευρέθησαν εις την θέσιν Κοντύλι ( μέτρα από τα ερείπια) περί τους είκοσιν άθικτοι τάφοι, πλούσιοι εις λίθινα και πήλινα κτερίσματα ποικίλως διακεκοσμημένα. Πάντα ταύτα ελάμβανεν ο λοχαγός Vollnhals Rudolf μετά του υπηρέτου του Gefreiter (;) Muller Joseph, όστις συνεκόλλα και συνεπλήρου τα ευρήματα. Τα ευρήματα ήσαν πολλά, θα επλήρουν δε τουλάχιστον τέσσαρα μεγάλα κιβώτια, φαίνεται δε να ήσαν εξαιρετικώς ωραία. Ο λοχαγός εχάρισεν εις τον επισκεφθέντα την Μήλον στρατηγόν Speidel τινά των ευρημάτων, κατά σύστασιν του συνοδεύοντας τον στρατηγόν αρχαιολόγου Kraiker Wilhelm. Ο Λοχαγός Vollnhals ήτο διοικητής μονάδας μηχανικού (Pionier Kompanie), ήτις ήλθεν εις Μήλον κατά Ιανουάριον του 1943—αι ανασκαφαί εγένοντο τους πρώτους μήνας του 1943—προερχομένη εξ Αθηνών (Ηλιου­πόλεως)— προηγουμένως ευρίσκετο εις Ραψάνην-Τσάγεζι — , την δε 15 Μαΐου 1943 ανεχώρησε δια Κρήτην, όπου έμεινε μέχρι τέλους. Eις τον πολιτικόν του βίον ήτο διδάσκαλος εις χωρίον του Παλατινάτου (Pfaltz) Biermancens (;) Εις την αυτήν μονάδα υπηρέτουν και οι ακόλουθοι : Υπολοχαγός Beschorner Karl, εκ Brno. Επιλοχίας Rausenbaeh. Λοχίας Herz Friedrich και τις Holl. Συμπληρωματικώς προς τας κλοπάς του Γερμανού αξιωματικού Volinhals σημειούται ότι ούτος ανεύρε και απεκόμισε «λίθινον αγαλμάτιον καθημένου παιδός, άρίστης διατηρήσεως». ΚΑΣΤΕΛΛΙ ΚΙΣΑΜΟΥ Κατά την διενέργειαν στρατιωτικών έργων πολλάκις ανευρίσκοντο αρχαιότητες, αίτινες δεν παρεδίδαντο εις την ημετέραν υπηρεσίαν. ΚΡΗΤΗ Καστέλλι—Κισσάμου Οι Γερμανοί αφήρεσαν την 31 Ιουλίου και την 21 Νοεμβρίου 1943 εκ της εκεί Αρχαιολογικής Συλλογής τα κάτωθι : (Αναφέρονται πρώτον κατά σειράν αριθμού ευρετηρίου).

67 (Περιγραφή τινών εκ των ως άνω). Γλυπτά :
Γλυπτά: 2, 9, 33, 34. (το όλον 4). Πήλινα: 1, 4, 5, 6, 8, 9, 10, 16, 23, 26, 34, 35, 37 39, 48, 50, 51, 52, 54, 55, 57, 63. (το όλον 22). Μετάλλινα: 5, 7, 13, 15, 16, 17, 25, 30, (το όλον 8) Υάλινα: 20 (το όλον 1). Νομίσματα: 1 έως 80. (Περιγραφή τινών εκ των ως άνω). Γλυπτά : 1)  Κεφαλή γυναικός μετά μέρους του λαιμού 4ου—3ου π.X. αιώνος 2) Τμήμα αναγλύφου αναθηματικού μετά παραστάσεως κορμού γυναικός. Πιθανώς ανάγλυφον Αφροδίτης ελληνικών χρόνων. Πήλινα : 1)  Ψευδόστομος μυκηναϊκός αμφορεύς. 2)  Αμφικύπελλον δέπας μετά στρογγύλης βάσεως. 3)  Αμικύπελλον δέπας μετά στρογγύλης βάσεως, 4)  Μακρόλαιμον άωτον σφαιρικόν αγγείον. 5)  Μελαμβαφές ληκύθιον. 6)  Άωτον έγγειον άνευ δεακοσμήσεως. 7)  Αγγείον μελαμβαφές με μικρόν λαιμόν. 8)  Μικρά πυξίς άνευ πώματος. 9)  Λύχνος μονόμυξος. 10) Οίνοχόη ολίγον αποκεκρουμένη. 11) Οινοχόη εχουσα αποκεκρουμένον μέγα μέρος των χειλέων. 12) Οινοχόη ακεραία. 13) Αγγείον μελαμβαφές. 14) Μόνωτον μελαμβαφές αγγείον. 15) Πελίκη άκεραία ερυθρόμορφος. ακέραιον. 16) Μακρόλαιμον, άλλ’ άωτον σφαιρικόν αγγείον. 17) Μελαμβαφές ληκύθιον Μετάλλινα : Αγαλμάτιον Δήμητρος κρατούσης σκήπτρον. Περόνη έχουσα στρογγύλην κεφαλήν. Κοίλη ψήφος σφυρήλατη μενού χάλκινου ελάσματος. Κυκλική βάσις ποδός σκεύους. Οκτώ (8) μικρά στρογγυλά εξ ελάσματος χαλκού αντικείμενα ποικίλης διαμέτρου. 18) Όλπη μετά λαβής. 19) Αμφορίσκος.

68 1 λίθινον τριποδικόν αγγείον 6-7 υάλιναι χάνδραι περιδεραίου.
ΚΝΩΣΟΣ Ο εκ Graz στρατηγός Ringel επανειλημμένως έλαβε παρά του φύλακος τας κλείδας του στρωματογραφικού Μουσείου, ως έλεγεν, ίνα μελετήση τας αρχαιότητας, πράγματι όμως, ίνα αφαιρέσει τουλάχιστον τρία κιβώτια πλήρη διαφόρων αντικείμενων. Μεταξύ των αντικειμένων του ενός κιβωτίου υπήρχον και τα κάτωθι. 11 πήλινα μινωικά αγγεία 1 χαλκή υδρία 1 λίθινον τριποδικόν αγγείον 6-7 υάλιναι χάνδραι περιδεραίου. και τινά τεμάχια ωοκελύφων αγγείων, αλλά και πολλά άλλα, άτινα δεν κατώρθωσε να διακρίνη ο φύλαξ. Επί ημέρας μετεφέροντο αντικείμενα εκ του Μουσείου εις την βίλλαν (Αριάδνην), ένθα διέμενεν ο στρατηγός, οπέθεν μετεφέρθησαν εις Γερμανίαν, τόσον αυτά όσον και αι αρχαιότητες, αίτινες ευρίσκοντο εις την βίλλαν Αριάδνην, αι οποίαι ήσαν αι ακόλουθοι : 1)    Ελληνιστικόν ακέφαλον άγαλμα 2)    Τεμάχιον λάρνακος μετά αναγλύφων παραστάσεων. 3)    Κεφαλή αγάλματος ανδρός. 4)    Λίθινον ανάγλυφον με παράστασιν ανδρός. 5)    Χάλκινον ξίφος. 6)    Τρεις λυχνίαι. 7)    Διάφοροι ημικατειργασμένοι λίθοι μινωικής εποχής. 8)    Αγγείον εκ στεατίτου λίθου μινωικής τέχνης. Εκ της αποθήκης νοτίως της βίλλας 1)    10-15 λίχνοι. 2)    «Δύο πήλινες μήτρες ελληνιστικής εποχής». 3)    Δύο πήλινα ειδώλια. 4)    9 αγγεία ελληνιστικά («προερχόμενα από το ελληνιστικόν καμίνι των μοναστηριακών»). 5)    3-5 αγγεία μινωικής τέχνης. Αφηρέθησαν επίσης τα πλείστα των εντός των ερμαρίων της επαύλεως μικρών αρχαίων αντικειμένων πλην ολίγων ασημάντων. Επανειλημμένως και δι’ εγγράφων και δι’ αυτοπροσώπου αιτήσεως του εκεί διευθυντού του Μουσείου εζητήθη από τον Στρατηγόν να επιστραφούν αι αρχαιότητες, εκείνος όμως μόνον ασήμαντα τινά και ελάχιστα αγγεία επέστρεψεν. Την κλοπήν επιστοποίησε και ο Γερμανός ταγματάρχης αρχαιολόγος von Schonebeck και την ωμολόγησεν εις τον διευθυντήν της Αρχ)κής Υπηρεσίας Καθηγητήν κ. Κεραμόπουλλον, παρουσία και του αρχαιολόγου Kraiker. Αμφότεροι εβεβαίουν την 18 Σεπτεμβρίου 1941, ότι θα φροντίσουν δια την επιστροφήν των αρχαιοτήτων, ήτις φυσικά δεν επραγματοποιήθη. Γερμανοί στρατιώται αφήρεσαν αντίγραφα των ειδωλίων των θεοτήτων του υστερομινωικού III ιερού του ανακτόρου της Κνωσού. Η κλοπή εγέ­νετο δια διαρρήξεως του παραθύρου του δι’ ήλων κεκλεισμένου μικρού δωματίου. ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΣ Γερμανοί αφήρεσαν λίθους τινάς εκ του ανακτόρου. ΓΟΡΤΥΣ Εξηφανίσθη εν άγαλμα νύμφης ή Αφροδίτης (ρωμαϊκής εποχής), εν ανάγλυφον καθημένης γυναικός και επιτύμβιον (ελλην. χρ.) ως και δύο μικραί κεφαλαί. Πιθανός υπεύθυνος ο στρατηγός Ringel. ΦΑΙΣΤΟΣ Γερμανοί στρατιώται της φρουράς Αμπελούζου εκτελούντες ορύγ­ματα αφήρεσαν είκοσι διάφορα μικρά αγγεία (Μάιος 1942). Τον Ιανουάριον 1943 εκλάπησαν εξ ενός πίθου της υπογείου αποθή­κης, όπου εφυλάσσοντο προς πληρεστέραν ασφάλειαν, 5 ή 6 μικρά αγγεία σημαντικά.

69 The legal framework and the language of the instructions used by Germany resembles the Lieber Code, but in the Nuremberg Trial proceedings, the victorious Allied armies applied different standards and sentenced the Nazis involved as war criminals. Article 6 of the Charter of the International Military Tribunal of Nuremberg, detailing the Jurisdiction and General Principles, declares the "plunder of public or private property" a war crime,[130] while the Lieber Code and the actions of the Allied armies in the aftermath of World War II allowed or tolerated the looting. The main objective of the looting is made clear by Dr. Muhlmann, responsible for the securing of all Polish art treasures: "I confirm that the art treasures ... would not have remained in Poland in case of a German victory, but they would have been used to complement German artistic property."[131] One inventory of 39 volumes featuring the looted art and antiques, prepared by the Nazis and discussed during the Nuremberg trials, lists "21,903 Works of Art: 5,281 paintings, pastels, water colors, drawings; 684 miniatures, glass and enamel paintings, illuminated books and manuscripts; 583 sculptures, terra cottas, medallions, and plaques; 2,477 articles of furniture of art historical value; 583 textiles (tapestries, rugs, embroideries, Coptic textiles); 5,825 objects of decorative art (porcelains, bronzes, faience, majolica, ceramics, jewelry, coins, art objects with precious stones); 1,286 East Asiatic art works (bronzes, sculpture, porcelains, paintings, folding screens, weapons); 259 art works of antiquity (sculptures, bronzes, vases, jewelry, bowls, engraved gems, terracottas)."[131] When Allied forces bombed Germany's cities and historic institutions, Germany "began storing the artworks in salt mines and caves for protection from Allied bombing raids. These mines and caves offered the appropriate humidity and temperature conditions for artworks.

70 Το νόμιμο πλαίσιο και η γλώσσα των οδηγιών που χρησιμοποιήθηκε από τη Γερμανία μοιάζει με αυτή του κώδικα Lieber, αλλά στις διαδικασίες της δίκης της Νυρεμβέργης τα νικηφόρα συμμαχικά στρατεύματα εφάρμοσαν διαφορετικά δεδομένα και καταδίκασαν τους Ναζί ως εγκληματίες πολέμου. Το άρθρο 6 του Καταστατικού του Διεθνούς Στρατιωτικού Δικαστηρίου της Νυρεμβέργης, αναλύοντας τη Δικαιοδοσία και τις Γενικές Αρχές, δηλώνει «τη λεηλασία δημόσιας ή ιδιωτικής περιουσίας» ως έγκλημα πολέμου, ενώ ο κώδικας Lieber και οι πράξεις των Συμμαχικών Δυνάμεων στον απόηχο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου επέτρεπαν ή ανέχονταν τις λεηλασίες. Ο κύριος σκοπός των λεηλασιών γίνεται ξεκάθαρος από τον Dr. Muhlmann, υπεύθυνο για τη φύλαξη όλων των πολωνέζικων θησαυρών τέχνης: «Εγώ το επιβεβαιώνω ότι οι θησαυροί τέχνης…δεν θα είχαν παραμείνει στην Πολωνία σε περίπτωση γερμανικής νίκης, αλλά θα είχαν χρησιμοποιηθεί για να συμπληρώσουν τη γερμανική καλλιτεχνική ιδιοκτησία.» Μια απογραφή από 39 όγκους συμπεριλαμβανομένων της λεηλατημένης τέχνης και των αντικών, που προετοιμάστηκε από τους Ναζί και συζητήθηκε κατά τις δίκες της Νυρεμβέργης, απαριθμεί: «21,903 έργα τέχνης: 5,281 πίνακες, παστέλ, , υδατογραφίες, σχέδιο˙ 684 μινιατούρες , γυάλινους και αδαμάντινους πίνακες, διαφωτιστικά βιβλία και χειρόγραφα˙ 583 γλυπτά, είδη κεραμικής, μενταγιόν και πλάκες˙ 2,477 άρθρα επίπλων με καλλιτεχνική ιστορική αξία˙ 583 κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα (ταπετσαρίες, χαλάκια, κεντήματα, κοπτικό ύφασμα ) ˙ 5,825 αντικείμενα διακοσμητικής τέχνης (πορσελάνινα, φαγεντιανά, μαγιόλικα , κεραμικά, κοσμήματα, νομίσματα, αντικείμενα τέχνης με πολύτιμους λίθους) ˙ 1,286 έργα τέχνης από την ανατολική Ασία (μπρούτζινα, γλυπτά. πορσελάνινα, πίνακες, πτυσσόμενες οθόνες, όπλα ) ˙ 259 έργα τέχνης της αρχαιότητας (γλυπτά, μπρούτζινα, βάζα, κοσμήματα, μπολ, χαραγμένα με πολύτιμους λίθους, πήλινα)». Όταν οι Συμμαχικές Δυνάμεις βομβάρδισαν γερμανικές πόλεις και ιστορικά ινστιτούτα η Γερμανία ξεκίνησε να αποθηκεύει τα έργα τέχνης σε αλατωρυχεία και σπηλιές για προστασία από τις ρίψεις βομβών των Συμμάχων. Αυτά τα ορυχεία και οι σπηλιές προσέφεραν τις κατάλληλες συνθήκες υγρασίας και θερμοκρασίας για τα έργα τέχνης. Αρχείο από τη δική της Νυρεμβέργης

71 Αμερικανοί στρατιώτες κουβαλούν πίνακες ζωγραφικής από μια ανεκτίμητη συλλογή που ανακαλύφθηκε σε αυστριακό κάστρο.  Μεγάλο μέρος της επρόκειτο να παρουσιαστεί στο τεράστιο μουσείο Τέχνης που οι ναζί σχεδίαζαν να χτίσουν στο Λιντς. Φωτογραφία στις 13 Ιανουαρίου 1938 που απεικονίζει τον Χέρμαν Κέτερινγκ να θαυμάζει έναν πίνακα, τον οποίο του δώρισε ο Α. Χίτλερ για τα 45α γενέθλιά του.

72 Αμερικανοί στρατιώτες βρήκαν στις 3 Μαΐου 1945 έναν πίνακα κρυμμένο από τους ναζί σε αλατωρυχείο κοντά στο Heilbronn.

73 s

74 O Αδόλφος Χίτλερ και τα πρωτοπαλίκαρά του είχαν συσσωρεύσει τεράστιο αριθμό πολύτιμων έργων τέχνης, κοσμημάτων και άλλων συλλεκτικών αντικειμένων πριν και κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η Ομοσπονδιακή Δημοκρατίας της Γερμανίας και το κρατίδιο της Βαυαρίας κατά τη διάρκεια του 1960 και του 1970 πούλησαν αντικείμενα αυτής της συλλογής σε «τιμές ευκαιρίας»,  χωρίς να αποδώσουν τα έσοδα στους πιθανούς προηγούμενους ιδιοκτήτες τους. Πρόκειται για μια «δηλητηριώδη» κληρονομιά, την οποία τα γερμανικά μουσεία αλλά και οι κυβερνήσεις έχουν αποτύχει να διαχειριστούν κατάλληλα έως και σήμερα. Είναι μια κληρονομιά που είναι τρομακτικά άβολη για μια νεοσύστατη δημοκρατία, όπως αυτή της Γερμανίας. Συνδέεται με μια εποχή που κανείς δεν θέλει να φέρει στο προσκήνιο. Και η λύση ήταν απλή, τα αντικείμενα αυτά μπήκαν στις κούτες τους και κλειδώθηκαν καλά, να μην τα δει ποτέ ξανά κανείς. Αυτή η πρακτική ακολουθείται ακόμη και σήμερα στη Γερμανία ως προς τους θησαυρούς που ο Χίτλερ, ο  Γκάρινγκ και άλλα ηγετικά στελέχη των ναζί άρπαξαν και έκλεψαν από άλλους στη διάρκεια 12 χρόνων τυραννίας.  Η Spiegel ξεκίνησε μια έρευνα για την κληρονομιά του Τρίτου Ράιχ. Το αναπάντεχο εύρημα αυτής της έρευνας είναι τα έγγραφα που πιστοποιούν πως η Ομοσπονδιακή Δημοκρατίας της Γερμανίας και το κρατίδιο της Βαυαρίας κατά τη διάρκεια του 1960 και του 1970 πούλησαν έργα τέχνης και αντικείμενα της συλλογής του Χίτλερ και του Göring σε «τιμές ευκαιρίας» χωρίς να αποδώσουν τα έσοδα στους πιθανούς προηγούμενους ιδιοκτήτες τους ή σε οργανώσεις για τους Εβραίους-θύματα του Ολοκαυτώματος.Τα αντικείμενα που φυλάσσονται στις αποθήκες ενός μουσείο στο Μόναχο είναι μόνο ένα ελάχιστο μέρος του θησαυρού των ναζί που πέρασε στα χέρια της μεταπολεμικής Γερμανίας. Σχεδόν επτά δεκαετίες αργότερα το γερμανικό κράτος εξακολουθεί να έχει στην κατοχή του πίνακες ζωγραφικής, χαλιά, έπιπλα, σχέδια, γλυπτά, ασημένια σκεύη, ταπετσαρίες, βιβλία και πολύτιμους λίθους κληροδοτημένα από την εποχή των ναζί.  Η γερμανική κυβέρνηση κατέχει περίπου αντικείμενα, συμπεριλαμβανομένων πινάκων ζωγραφικής, γλυπτών, επίπλων, βιβλίων και νομισμάτων. Σύμφωνα με μια εκτίμηση του 2004, μόνον οι πίνακες έχουν ασφαλιστική αξία ύψους 60 εκατομμυρίων ευρώ. Εκατοντάδες ακόμη βρίσκονται σε αποθήκες μουσείων σε ολόκληρη τη χώρα.  Κανείς δεν θέλει να μιλά γι’ αυτό τον τεράστια συλλογή, εν μέρει επειδή συνοδεύεται με το αίσθημα ενοχής για την κατοχή περιουσιακών στοιχείων συχνά ασαφούς προέλευσης. Για παράδειγμα έργα τέχνης που αποκτήθηκαν από εβραϊκές συλλογές που πωλήθηκαν σε κατάσταση πανικού μετά το 1933 ή είχαν αρπαγεί από τους νόμιμους ιδιοκτήτες τους λίγο πριν αυτοί σταλούν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.Πάντως, δεν κρατούνται κρυφά από το κοινό όλα τα αντικείμενα αυτής της ναζιστικής κληρονομιάς.  Μια σειρά έργων βρίσκονται σε διάφορα μέρη στη χώρα, σε δημόσια μουσεία, ιδιωτικές συλλογές, στο γραφείο του γερμανού προέδρου, στην καγκελαρία στο Βερολίνο, στους κυβερνητικούς ξενώνες και σε γερμανικά προξενεία ανά τον κόσμο. Για περίπου 68 χρόνια, οι ιθύνοντες για τον τομέα της Τέχνης -ασχέτως με τις πολιτικές τους πεποιθήσεις - έχουν κάνει ελάχιστα ως προς τη διερεύνηση της προέλευσης των πολύτιμων αυτών αντικειμένων που συνθέτουν αυτή τη «δηλητηριώδη» κληρονομιά και να τα επιστρέψουν στους νόμιμους ιδιοκτήτες. 

75 Αμερικανός στρατιώτης κοιτάζει πολύτιμα έργα τέχνης σε πρώην ναζιστικό στρατόπεδο αεροπορίας στη νότια Βαυαρία.

76 Γαλλία Το μουσείο του Λούβρου είναι ένα από τα μεγαλύτερα και παλαιότερα μουσεία τέχνης στον κόσμο με εκθέματα που φτάνουν τα 445,000 κομμάτια. Με το ξέσπασμα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου το Λούβρο άδειασε για άλλη μία φορά μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο καθώς οι υπεύθυνοι του Λούβρου ανησύχησαν όχι μόνο για τη ζωή τους, αλλά και για την τύχη των αριστουργημάτων που φυλάσσονταν στο διάσημο  Μουσείο του Παρισιού. Η Τζοκόντα λέγεται πως "πέρασε" 4 χρόνια μέσα σε ένα φορτηγό, το οποίο μετακινητό διαρκώς

77 Ιδιαίτερης φροντίδας έτυχαν και δύο δικά μας αριστουργήματα: Η «Νίκη της Σαμοθράκης» και η «Αφροδίτη της Μήλου». Και τα δύο γλυπτά ήταν ανάμεσα στα εκθέματα που μεταφέρθηκαν έξω από το Παρίσι. Χαρακτηριστική είναι η φωτογραφία που δείχνει την «Αφροδίτη της Μήλου» πάνω σε ειδική παλέτα, έτοιμη προς αναχώρηση... Γενικά όλα τα πολιτιμα εκθεματα πακεταρίστηκαν πυρετωδώς μέσα σε δύο μέρες και φορτώθηκαν σε εκατοντάδες φορτηγά που ξεκίνησαν προς πολλούς διαφορετικούς και μυστικούς προορισμούς ώστε τα έργα να μην καταστραφούν από βομβαρδισμούς αλλά και γενικά το μουσείο να μην απογυμνωθεί από λεηλασίες.  Τα περισσότερα εκθέματα μεταφέρθηκαν κυρίως σε φρούρια της περιοχής του Λίγηρα Αν κρίνουμε από το τι συνέβη στα δικά μας τα μέρη, η απόφασή τους αυτή αποδείχτηκε σωτήρια. Θυμίζουμε ότι μόλις οι Γερμανοί κατέλαβαν την Αθήνα, απαίτησαν να ανοίξουν όλα τα μουσεία γιατί οι άνθρωποι στον πόλεμο έχουν μεγάλη... ανάγκη να καταφεύγουν στην τέχνη. Η επίμονη αντίσταση της ελληνικής Αρχαιολογικής Υπηρεσίας γλύτωσε τα σπουδαιότερα μουσεία μας από την καταστροφή και τη λεηλασία. Ανάλογη και φυσικά αγαθή τύχη είχαν και τα προαναφερθέντα έργα τέχνης του Λούβρου χάρις στην πρόνοια των Γάλλων αρχαιολόγων και  των υπευθύνων του Μουσείου. Αυτό τουλάχιστον αποκαλύπτεται μέσα από τη φωτογραφική έκθεση "Το Λούβρο στη διάρκεια του πολέμου", που εγκαινιάστηκε στο Λούβρο,  παρουσιάζει εικόνες για το πώς ήταν το μουσείο πριν, στη διάρκεια και μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες του 1939 δείχνουν πώς οι υπεύθυνοι του μουσείου, υπό τον φόβο της αρπαγής, ίσως και της καταστροφής, των έργων από τους ναζί, τύλιξαν τον πίνακα της Τζοκόντα με αδιάβροχο χαρτί, τον πακετάρισαν και τον μετέφεραν σε μυστική τοποθεσία στη γαλλική επαρχία. «Βασική αρχή των τότε υπευθύνων ήταν να απομακρυνθούν τα έργα από την εμπόλεμη ζώνη» δηλώνει ο υπεύθυνος της έκθεσης Γκιγιόμ Φονκενέλ, σημειώνοντας, όμως, πως οι ναζί γνώριζαν το πού φυλάσσονταν τα εκθέματα και παρά ταύτα δεν τα έκλεψαν, κάτι που δεν συνέβη με άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, όπως η Πράγα και η Βαρσοβία, που είδαν τα μουσεία τους να καταστρέφονται από τους κατακτητές.

78 διευκρινίζοντας πως «πολλά έργα Τέχνης ανήκαν σε Εβραίους».
Ολλανδία: Βρέθηκαν 139 έργα τέχνης κλεμμένα από τους ναζί Μία έρευνα που πραγματοποιήθηκε στην Ολλανδία αποκάλυψε 139 έργα Τέχνης, τα οποία είναι πιθανόν να είχαν κλαπεί ή κατασχεθεί κατά τη διάρκεια του Ναζιστικού καθεστώτος, από το 1933 έως το 1945, πολλά εκ των οποίων ανήκαν σε Εβραίους, όπως ανακοίνωσε η Ένωση Ολλανδικών Μουσείων. Φωτογραφία αρχείου «Η έρευνα απέδειξε πως 139 αντικείμενα έχουν ένα ιδιαζόντως προβληματικό ιστορικό», υπογράμμισε στην ανακοίνωσή της η Ένωση, διευκρινίζοντας πως «πολλά έργα Τέχνης ανήκαν σε Εβραίους». Στην έρευνα συμμετείχαν συνολικά 162 μουσεία. Τα 139 έργα που εντοπίσθηκαν προέρχονται από 41 διαφορετικά μουσεία. Πρόκειται για 69 πίνακες, 24 σχέδια, 31 διακοσμητικά αντικείμενα, 13 εβραϊκά λειτουργικά σκεύη και 2 γλυπτά. Μεταξύ των έργων αυτών συγκαταλέγονται και ένας πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Ανρί Ματίς και του Ρώσου ομότεχνού του Βασίλι Καντίνσκι.Η ανακοίνωση για τα συμπεράσματα της έρευνας συμπίπτει και συνδυάζεται με την έναρξη της λειτουργίας ενός σχετικού ιστοτόπου στον οποίο θα καταγράφονται και παρουσιάζονται τα αντικείμενα αυτά κι η ιστορία τους, με την φιλοδοξία να υπάρξει συνδρομή από το κοινό για να συγκεντρωθούν πληροφορίες που ελλείπουν σήμερα για τη διαμόρφωση της εικόνας που είχε η πορεία τους έως σήμερα.«Η έρευνα για τα "Μουσειακά Αποκτήματα από το 1933 και δώθε" αγγίζει τον πυρήνα του έργου που αυτά επιτελούν: την διηνεκή έρευνα για τις συλλογές τους και την αφήγηση της ιστορίας τους στο κοινό», ανέφερε στην ανακοίνωση της Ένωσης ο πρόεδρός της Σίμπε Βέλντε. «Αυτή η αποστολή δεν υπήρξε εύκολη, όμως τα μουσεία πάντοτε είχαν συνείδηση του απώτερου συμφέροντος της έρευνας. Το γεγονός ότι παρήλθε πολύς χρόνος από τα τέλη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου δεν έπρεπε να αποτελεί αποτρεπτικό λόγο για τη διεξαγωγή της έρευνας», πρόσθεσε.

79 Τα ονόματα των αρχικών τους κατόχων διαπιστώθηκαν για 61 από τα αντικείμενα αυτά. «Στην περίπτωση που αυτό είναι εφικτό, τα μουσεία θα προσπαθήσουν να έλθουν σε επαφή με τις οικογένειες, ή τους κληρονόμους των αρχικών τους κατόχων», υπογράμμισε η Ένωση Ολλανδικών Μουσείων. Πάνω από 400 άλλα μουσεία στην Ολλανδία αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στην έρευνα «βάσει λογικών επιχειρημάτων», όπως είναι η περίπτωση των μουσείων σύγχρονης τέχνης (μετά το 1950), ή όσων είχαν συλλογές που χρονολογούνται προ του Εντοπίστηκαν τα κλεμμένα έργα τέχνης των ναζί Στην Ολλανδία! Πολιτιστικό και καλλιτεχνικό «θησαυρό», βρήκαν οι ολλανδικές αρχές ψάχνοντας στα μουσεία της χώρας. Πρόκειται για πάνω από 130 έργα τέχνης, που είχαν κλαπεί ή κατασχεθεί από τους ναζί, τη χρονική περίοδο 1933 έως το 1945 και αρκετά ανήκαν σε Εβραίους. Οι έρευνα πραγματοποιήθηκε σε 162 μουσεία και στα 41 από αυτά, εντοπίστηκαν τα κλεμμένα έργα. Για τη συλλογή πληροφοριών, ώστε να εντοπιστούν κλεμμένα έργα, λειτουργεί σχετικός ιστότοπος, στον οποίο θα καταγράφονται και παρουσιάζονται τα αντικείμενα αυτά κι η ιστορία τους, με την φιλοδοξία να υπάρξει συνδρομή από το κοινό για να συγκεντρωθούν πληροφορίες που ελλείπουν σήμερα για τη διαμόρφωση της εικόνας που είχε η πορεία τους έως σήμερα. Από τα 130 έργα που βρέθηκαν, για τα 61 διαπιστώθηκαν τα ονόματα τν αρχικών τους κατόχων και ακολούθως θα εντοπιστούν οι οικογένειες, ή οι κληρονόμοι τους. Αξίζει να σημειωθεί, ότι πάνω από 400 μουσεία, αρνήθηκαν να πάρουν μέρος στην έρευνα για τον εντοπισμό των κλεμμένων έργων.

80 ΠΗΓΕΣ Βενάρδου Ε. , Μια απόκρυψη αλλιώτικη από τις άλλες
ΠΗΓΕΣ Βενάρδου Ε., Μια απόκρυψη αλλιώτικη από τις άλλες. Επιχείρηση «Κρυμμένοι Θησαυροί». Διαθέσιμο στο Καλτσάς Ν., «Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο», Αθήνα 2007, 20. Διαθέσιμο στο Καρούζου Σ., «Σύντομη Ιστορία του Εθνικού Μουσείου», στο Καρούζου Σ., Εθνικόν Αρχαιολογικόν Μουσείον, Συλλογή Γλυπτών, Περιγραφικός Κατάλογος, Αθήναι 1967, ια'-κ'. Καρούζου Σ., «Το Εθνικό Μουσείο από το 1941», το Μουσείον 1 (2000), (Πρόκειται για την εκ νέου δημοσίευση του κειμένου της Σ. Καρούζου, που περιλήφθηκε στα Πρακτικά του Α' Συνεδρίου του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, Αθήνα 30 Μαρτίου-3 Απριλίου 1967, Αθήνα 1984, 52-63). Νικολακέα Ν., «Η προστασία των αρχαιοτήτων κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο», στο Τσιποπούλου Μ. (επιμ.), «...Ανέφερα Εγγράφως», Θησαυροί του Ιστορικού Αρχείου της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, Αθήνα 2008, Πασχαλίδης Κ., «Η ίδρυση, η ιστορία και οι περιπέτειες του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, 130 χρόνια λειτουργίας σε μία διάλεξη». Διαθέσιμο στο Πετράκος Β.Χ., «Τα αρχαία της Ελλάδος κατά τον πόλεμο », Ο Μέντωρ 31 (1994), Σάλτα Μ., «Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο», στο Γαρουφαλής Δ.Ν., Κωνσταντινίδη-Συβρίδη Ε. (επιμ.), Η Αρχαιολογία στην Ελλάδα. Οι μεγαλύτερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις του 20ού αιώνα και οι θησαυροί των ελληνικών μουσείων, Αθήνα 2002, (Σειρά: Ιστορία των Πολιτισμών Νο2, του περιοδικού «Corpus») Φλέσσα Β., Στα  Άκρα, συνέντευξη με τον ακαδημαϊκό Σ. Ιακωβίδη στη Νέα Ελληνική Τηλεόραση (ημέρα προβολής: Παρασκευή 26/10/2012, ώρα: 23:00). Διαθέσιμο στο Χριστοπούλου Α., «Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και Νεότερη Ελλάδα. Παράλληλες Ιστορίες», «Αρχαιολογία & Τέχνες» 113 (Δεκέμβριος 2009), ,Lifo.gr,εφημερίδα Καθημερινή

81 ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ ΜΑΘΗΤΕΣ
Αναγνωστάκη Ευτυχία Γκαρτζώνης Λάμπρος Καραπάνου Μαρίνα Κουτσογιάννης Ανδρέας Κουτσογιάννη Βασιλίνα Κύρκου Σταυρούλα Κώστας Χρήστος Λουτσάρη Στέλλα Πετσούκη Ναταλία Ρέντζιου Αριστέα Σαούγκου Λυδία Σιαφάκα Λαμπρίνη Τάγκα Ελεάννα Τσοκακτσής Δανιήλ Τριάντης Γιώργος Φλώρου Νεφέλη


Κατέβασμα ppt "ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ PROJECT"

Παρόμοιες παρουσιάσεις


Διαφημίσεις Google