Χριστουγεννιάτικα έθιμα

Παρουσίαση με θέμα: "Χριστουγεννιάτικα έθιμα"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Χριστουγεννιάτικα έθιμα
Χριστουγεννιάτικα έθιμα Κάλαντα Χριστόψωμο Βασιλόπιτα Καραβάκι Καρύδια

2 Κάλαντα Η λέξη κάλαντα προέρχεται από την λέξη «Καλένδες» ή «Καλάνδες», που τον 5ο αιώνα περιέγραφε τις πρώτες ημέρες των ρωμαϊκών μηνών και η οποία με τη σειρά της, προέρχεται από το ελληνικό ρήμα «καλώ». Από την ίδια λέξη προέρχεται και η σημερινή λέξη calendar (ημερολόγιο) ή εξελληνισμένα καλεντάρι.

3 Κάλαντα Στα αρχαία Ελληνικά χρόνια υπήρχε το έθιμο της ειρεσιώνης, κατά το οποίο τα παιδιά γυρνούσαν από σπίτι σε σπίτι για να ευχηθούν τραγουδώντας και κρατώντας την ειρεσιώνη, ένα κλαδί ελιάς ή δάφνης, στολισμένο με καρπούς και κομμάτια άσπρου μαλλιού.

4 Στα αρχαία Ελληνικά χρόνια υπήρχε το έθιμο της ειρεσιώνης με τους "παίδας τους αμφιθαλείς" (παιδιά που και οι δυο γονείς τους βρίσκονταν στη ζωή) να γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι και να εύχονται στους οικοδεσπότες τραγουδώντας ευχές και παινέματα.

5

6 Χριστόψωμο Χριστόψωμο λέγεται γενικά το
        Χριστόψωμο Χριστόψωμο λέγεται γενικά το ψωμί (καρβέλι) ή κουλούρα που οι ελληνίδες νοικοκυρές έχουν παρασκευάσει 2-3 ημέρες προ των Χριστουγέννων ειδικά για τη μεγάλη αυτή εορτή. Η μόνη διαφορά με τα άλλα συνήθη ψωμιά είναι ο πλούσιός του στολισμός με λογής-λογής κεντήματα (κεντίδια) ή «πλουμίδια» όπως ονομάζονται. Αυτά δε τα πλουμίδια δεν είναι τυχαία και επιπόλαια κεντίδια αλλά σεβαστά σχήματα που συμβολίζουν τον καημό και το όνειρο της ελληνικής αγροτιάς.

7 Αυτό το ψωμί αφιερώνει η ελληνική οικογένεια με ευλάβεια στη Γέννηση του Χριστού που θα στέρξει να μεταβάλει τα «πλουμίδια» σε ευλογημένη πραγμάτωση. Αυτή είναι και η βάση της λατρευτικής ψυχολογίας από πανάρχαιους χρόνους της ελληνικής φυλής που βεβαίως έχει προσαρμοστεί στη νεότερη Θρησκεία της.

8 Χριστουγεννιατικο Εθιμο Βασιλόπιτας
Βασιλόπιτα ονομάζεται η πίτα που παρασκευάζεται σε ορισμένες χώρες από τους χριστιανούς παραμονές της Πρωτοχρονιάς και κόβεται (μοιράζεται) λίγο αφότου αλλάξει ο χρόνος.

9 Τι Ξέρεις Για Την Βασιλόπιτα;
Η Βασιλόπιτα κατά το ελληνικό έθιμο κόβεται σε οικογενειακή συγκέντρωση αμέσως με τον ερχομό του νέου έτους. Έτσι στις ακριβώς τα μεσάνυχτα με την αλλαγή του έτους σβήνουν τα φώτα και μετά ένα λεπτό ξανανάβουν ευχόμενοι και αντευχόμενοι όλοι «χρόνια πολλά» και «ευτυχισμένο το νέο έτος».

10 Τότε προσκομίζεται η Βασιλόπιτα στο τραπέζι όπου ο νοικοκύρης αφού την σταυρώσει με το μαχαίρι τρεις φορές αρχίζει να τη κόβει σε τριγωνικά κομμάτια προσφερόμενο σε κάθε ένα παριστάμενο μέλος της οικογένειας ή φίλων και συγγενών με πρώτο κομμάτι του σπιτιού (ή του Χριστού της Παναγίας και του Άι Βασίλη), του σπιτονοικοκύρη, της σπιτονοικοκυράς και των άλλων παρισταμένων.

11 Βασιλόπιτα Πέρα όμως αυτού του φράγκικου εθίμου, που επικράτησε στην Ευρώπη, υπάρχει και μία θρησκευτική παράδοση που συνδέεται και με την προσωπικότητα του Μεγάλου Βασιλείου.

12 Ιστορία Βασιλόπιτας Κατά την θρησκευτική λοιπόν παράδοση κάποτε στη Καισαρεία της Καππαδοκίας στη Μικρά Ασία που επίσκοπος ήταν ο Μέγας Βασίλειος ήλθε να τη καταλάβει ο Έπαρχος της Καππαδοκίας με πρόθεση να τη λεηλατήσει. Τότε ο Μέγας Βασίλειος ζήτησε από τους πλούσιους της πόλης του να μαζέψουν ότι χρυσαφικά μπορούσαν προκειμένου να τα παραδώσει ως "λύτρα" στον επερχόμενο κατακτητή. Πράγματι συγκεντρώθηκαν πολλά τιμαλφή.

13 Κατά την παράδοση όμως είτε επειδή μετάνιωσε ο έπαρχος, είτε (κατ΄ άλλους) εκ θαύματος ο Άγιος Μερκούριος με πλήθος Αγγέλων απομάκρυνε τον στρατό του, ο Έπαρχος απάλλαξε την πόλη από επικείμενη καταστροφή. Προκειμένου όμως ο Μέγας Βασίλειος να επιστρέψει τα τιμαλφή στους δικαιούχους, μη γνωρίζοντας σε ποιόν ανήκει τι, έδωσε εντολή να παρασκευαστούν μικροί άρτοι εντός των οποίων τοποθέτησε ανά ένα των νομισμάτων ή τιμαλφών και τα διένειμε στους κατοίκους την επομένη του εκκλησιασμού. Το γεγονός αυτό απέληξε σε διπλή χαρά από της αποφυγής της καταστροφής της πόλης και συνεχίσθηκε η παράδοση αυτή κατά τη μνήμη της ημέρας του θανάτου του.

14 Βασιλόπιτα

15 Καραβάκι Έθιμο πανάρχαιο της ναυτικής πατρίδας μας, το καράβι συμβολίζει την καινούργια πλεύση του ανθρώπου στη ζωή, μετά τη γέννηση του Χριστού. Έθιμο που υποχώρησε με το χρόνο, μπροστά σε αυτό του δέντρου, αλλά κανένας δεν δείχνει να το έχει ξεχάσει. Το ελληνικό παραδοσιακό καραβάκι αποτελεί παράδοση των παλαιών εποχών της χώρας μας, που τα παιδιά με αγάπη, χαρά και δημιουργικό νου κατασκεύαζαν τα παιχνίδια τους. Αποτελούσε, όμως, και ένα είδος τιμής και καλωσορίσματος στους ναυτικούς, που επέστρεφαν από τα ταξίδια τους.

16 Πριν από 50 χρόνια, δηλαδή έως και την πρώτη μεταπολεμική δεκαετία, συναντούσαμε το καραβάκι σε πολλά ελληνικά σπίτια και στα χέρια των παιδιών που έλεγαν τα κάλαντα. Σύμφωνα με την κυρία Πολυμέρου- Καμηλάκη , διευθύντρια του κέντρου λαογραφίας της Ακαδημίας  Αθηνών, τα παιδιά των νησιών στις Κυκλάδες αλλά και σε ολόκληρο το Αιγαίο, κατασκεύαζαν με χαρτί και ξύλο ένα ομοίωμα καραβιού, το στόλιζαν με χρωματιστά χαρτιά και σχοινιά και γυρνούσαν με αυτό στα σπίτια και έλεγαν τα κάλαντα. Στο καραβάκι αυτό, τα παιδιά φύλαγαν τα γλυκίσματα και τα χριστόψωμα που έπαιρναν ως φίλεμα από τις νοικοκυρές, αφού τους είχαν τραγουδήσει τα κάλαντα…

17 Σήμερα, η παράδοση αυτή τείνει να εξαφανιστεί, μιας και έχει αντικατασταθεί από το έλατο. Πρέπει να σημειώσουμε ότι το Χριστουγεννιάτικο δέντρο εκτόπισε το παραδοσιακό καραβάκι που στόλιζαν οι Έλληνες τις ημέρες των Χριστουγέννων. Σε ορισμένες περιοχές (κυρίως στα νησιά) εξακολουθούν να στολίζουν «καραβάκια», ενώ τα τελευταία χρόνια γίνεται μια αξιέπαινη προσπάθεια ορισμένων Δήμων της χώρας, να επαναφέρουν το έθιμο στην αρχική του μορφή, στολίζοντας στις πλατείες τους καραβάκια αντί για έλατα.

18 Τα καρύδια «Τα Καρύδια» είναι ένα παραδοσιακό παιχνίδι που παίζουν τα παιδιά στην Ήπειρο την ημέρα των Χριστουγέννων. Είναι ένα ομαδικό και ευχάριστο παιχνίδι και παίζεται στο χώμα και με καρύδια.

19 Κανόνες Παιχνιδιού Κάποιο παιδί χαράζει στο χώμα μια ευθεία γραμμή.
Πάνω σ’ αυτή, κάθε παίκτης βάζει κι από ένα καρύδι στη σειρά. Μετά, ο κάθε παίκτης με τη σειρά του και από κάθετη απόσταση ενός με δύο μέτρα από τη γραμμή των καρυδιών, σημαδεύει σκυφτός, και με το μεγαλύτερο και το πιο στρογγυλό καρύδι του, κάποιο άλλο καρύδι.

20 Πότε τελειώνει το παιχνίδι
Όποιο καρύδι πετύχει και το βγάλει έξω από τη γραμμή το κερδίζει και δοκιμάζει ξανά σημαδεύοντας κάποιο άλλο καρύδι. Αν αστοχήσει, συνεχίζει ο επόμενος παίκτης. Το παιχνίδι συνεχίζεται μέχρι να βγουν από τη γραμμή όλα τα καρύδια.

21 Χριστουγεννιατικα εθιμα
Χριστουγεννιατικα εθιμα

22

23 ΠΑΥΛΙΔΟΥ ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΔΙΑΜΑΝΤΗ ΑΜΑΛΙΑ ΤΡΥΦΩΝΗ ΜΙΧΑΕΛΑ ΜΟΥΡΑΤΙΔΟΥ ΕΛΕΝΗ ΕΓΙΝΛΟΓΛΟΥ ΣΩΤΗΡΙΑ ΚΑΡΚΑΛΕΤΣΗ ΑΦΡΟΔΙΤΗ

24 ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΓΑΪΤΑΝΙΔΗΣ ΜΑΝΟΣ ΠΑΠΑΖΑΧΑΡΙΟΥ ΜΑΡΙΟΣ ΡΙΖΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ
ΓΑΪΤΑΝΙΔΗΣ ΜΑΝΟΣ ΠΑΠΑΖΑΧΑΡΙΟΥ ΜΑΡΙΟΣ ΡΙΖΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΑΛΑΪΤΖΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΔΕΛΛΙΟΣ ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΚΡΟΥΣΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ