Σχιζοφρένεια και άλλες ψυχωτικές διαταραχές

Παρουσίαση με θέμα: "Σχιζοφρένεια και άλλες ψυχωτικές διαταραχές"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Σχιζοφρένεια και άλλες ψυχωτικές διαταραχές

2 Το φάσμα των ψυχωτικών διαταραχών
Σχιζοφρένεια Παρανοειδής τύπος Αποδιοργανωμένος τύπος Κατατονικός τύπος Αδιαφοροποίητος τύπος Υπολειμματικός τύπος Σχιζοφρενικόμορφη Διαταραχή Σχιζοσυναισθηματική διαταραχή Παραληρητική διαταραχή Βραχεία ψυχωτική διαταραχή Ψυχωτική διαταραχή οφειλόμενη σε σωματική νόσο ή φάρμακα Ψυχωτική διαταραχή ΜΠΑ

3 Σχιζοφρένεια Επιδημιολογία Συχνότητα 1% στο γενικό πληθυσμό
30 νέα περιστατικά για κάθε πληθυσμού κάθε χρόνο Ηλικία έναρξης κατά τη μετάβαση από την εφηβεία στην ενηλικίωση Το πρώτο επεισόδιο συνήθως εμφανίζεται προ των 40 χρόνων (15-45) Αναλογία φύλων 1:1 Πιο συχνή στους ανύπανδρους Πιο συχνή στις κατώτερες κοινωνικοοικονομικές τάξεις (social drift theory)

4 Πορεία σχιζοφρένειας σε διάστημα 10 χρόνων (Thara et al
Πορεία σχιζοφρένειας σε διάστημα 10 χρόνων (Thara et al. Acta Psychiatr Scand 1994) Επεισόδιο % εμφάνιση Μέσος χρόνος σε ψύχωση Μεμονωμένο-πλήρης ύφεση 13 10 Μεμονωμένο-υπολειμματική διαταραχή 3 9 >1 επεισόδια- πλήρης ύφεση 49 16 >1 επεισόδια- μερική ύφεση 28 37 Συνεχής ψύχωση 7 89

5 Σχιζοφρένεια Αιτιολογία Κληρονομικότητα
Περιγεννητικοί παράγοντες (εποχή γέννησης, λοιμώξεις ιού γρίπης Α, διαταραχές της κύησης) Ψυχοπιεστικά γεγονότα ζωής Κοινωνικοί επιβαρυντικοί παράγοντες

6 Γονιδιακά Και Νευρωνικά Λειτουργικά Ευρήματα Σε Σχιζοφρενείς
Υπάρχουν γονίδια στο γονιδίωμα Στο χρωμόσωμα 1 υπάρχει γονίδιο/α που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης σχιζοφρένειας Δίδυμοι 100% 1ου βαθμού συγγενείς 50% 2ου βαθμού συγγενείς 25% 3ου βαθμού συγγενείς 12,5%

7 Κληρονομικότητα στη σχιζοφρένεια (Gottesman, 1991)

8 Σχετικός κίνδυνος Ανάπτυξης σχιζοφρένειας σε σχέση με διαφόρους παράγοντες (Heinrichs, 2001, Gottesman, 1999,2001)

9 Σχιζοφρένεια Σχιζοειδής διαταραχή προσωπικότητας
Σχετίζεται με τη σχιζοφρένεια (RR=50) Ενδοκρινείς και σωματικές συσχετίσεις είναι μόνο συμπτωματικές Νευροχημικές: υπερευαίσθητοι υποδοχείς Νευροφυσιολογικές: Οξύαιχμα και βραδέα κύματα στον ιππόκαμπο

10 Σχιζοφρένεια Γενικό ιστορικό Οξεία έναρξη Αποδιοργάνωση
Ψυχωτικός για > 1 μήνα Σημεία της διαταραχής > 6 μήνες Αποδιοργάνωση

11 Σχιζοφρένεια Κοινωνικά Επαγγελματική λειτουργικότητα 
Ατομική φροντίδα 

12 Σχιζοφρένεια Παρανοειδής Παραληρητικές ιδέες
Συχνές ακουστικές ψευδαισθήσεις

13 Φυσική Εξέλιξη της Σχιζοφρένειας
Καλή Λειτουργικότητα Ψυχοπαθολογία Προνοσηρή Πρόδρομη Πορεία νόσου Σταθερότητα Υποτροπή Φτωχή 10 20 30 40 50 60 Ηλικία (έτη)

14 Χρόνος Υποτροπής Σχετιζόμενος Με Τη Διάρκεια Της Ψύχωσης
100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 Διάρκεια συμπτωμάτων Συνολική % Ανταπόκριση στη θεραπεία 10 εβδομάδες 24 εβδομάδες 1 έτος 2 έτη 4 8 12 16 20 24 28 32 36 40 44 48 52 56 60 Εβδομάδες σε Θεραπεία

15 Ποσοστά Υποτροπής Ακολουθούντα Το Πρώτο Επεισόδιο
Συγγραφέας Διάρκεια Παρακολούθησης ασθενών Ποσοστό Υποτροπής Kane JM, et al., 1982 Crow Tj et al., 1986 Rabiner, CJ et al., 1986 Prudo R., et al., 1987 McCreadie, RG., et al. 1988,1992 Rajkumar, S., and Thara, R., 1989 Zhang, M., et al., 1994 Linszen, DH., et al., 1994 Robinson, D., et al., 1999 3,5 2 1 5 3 1,5 69 55 29 80 70 59 35 17 82

16 Σχιζοφρένεια Αποδιοργάνωση Αποδιοργανωμένος λόγος και συμπεριφορά
Απρόσφορο συναίσθημα

17 Σχιζοφρένεια Κατατονική συμπεριφορά Ακινησία Αλαλία Κηρώδης ευκαμψία
Στερεοτυπικές κινήσεις Ηχωλαλία ή ηχωπραξία

18 Σχιζοφρένεια Υπολειμματικά σημεία Αρνητικά συμπτώματα
Ασθενείς ψευδαισθήσεις ή παραληρητικές ιδέες

19 Σχιζοφρένεια Συμπτώματα: θετικά Ψευδαισθήσεις Παραληρητικές ιδέες
Οπτικές (αποκλείστε την οργανικότητα) Ακουστικές Παραληρητικές ιδέες Αποδιοργανωμένος λόγος Αποδιοργανωμέη ή κατατονική συμπεριφορά

20 Σχιζοφρένεια Συμπτώματα: αρνητικά Συναισθηματική απόσυρση
Πτωχές διαπροσωπικές σχέσεις Αλογία Ανεργία Κοινωνική απόσυρση Επιπεδωμένο συναίσθημα

21 Σχιζοφρένεια Συμπτώματα: αρνητικά
Απώλεια αυθορμητισμού και ροής του λόγου Στερεοτυπική σκέψη Διαταραχές προσοχής Πτωχή αφαιρετική ικανότητα Αβουλία-απάθεια Ανηδονία

22 Σχιζοφρένεια Διαφορική διάγνωση: Ψύχωση Σχιζοφρενικόμορφη διαταραχή
Ψυχωτικός για >1 μήνα και <6 μήνες Σχιζοσυναισθηματική διαταραχή Ψύχωση για ένα μήνα με ταυτόχρονη συνυπάρχουσα διαταραχή του θυμικού

23 Σχιζοφρένεια Παραληριτική διαταραχή Βραχεία ψυχωτική διαταραχή
Όχι ακραία παράδοξες παραληρητικές ιδέες χωρίς ψευδαισθήσεις για >1 μήνα Όχι εξάρτηση από οινόπνευμα Βραχεία ψυχωτική διαταραχή Ψυχωτικό επεισόδιο <1 μήνα

24 Σχιζοφρένεια Επινεμούμενη ψύχωση Ψύχωση οργανικής αιτιολογίας
Folie a deux Ψύχωση οργανικής αιτιολογίας Οργανικό ψυχοσύνδρομο Ιατρικές καταστάσεις Φαρμακοεξαρτώμενη (Δ9THC, αντιεμετικά)

25 Σχιζοφρένεια Άνοια Διαταραχή τίκ Χορεία του Huntington
Μείζων κατάθλιψη Ψυχωτική κατάθλιψη Ανθεκτική κατάθλιψη Μεθοριακή διαταραχή προσωπικότητας

26 Σχιζοφρένεια : Διάγνωση
Συμπτώματα Παραληρητικές ιδέες (συνήθως παράδοξες) Ψευδαισθήσεις (όχι φαντασία) Αποδιοργανωμένος λόγος Συχνός εκτροχιασμός ή ασυναρτησία Αποδιοργάνωση στη σύλληψη και κατανόηση της σκέψης

27 Σχιζοφρένεια : Διάγνωση
Παράδοξη, αποδιοργανωμένη ή κατατονική συμπεριφορά Παραληρητικές ιδέες Διέγερση Ιδέες μεγαλείου Καχυποψία και ιδέες δίωξης Επιθετικότητα Αρνητικά συμπτώματα

28 Σχιζοφρένεια : Διάγνωση
Κριτήρια

29 Σχιζοφρένεια : Διάγνωση
Συμπτώματα Δύο ή περισσότερα από τον ακόλουθο κατάλογο Κάθε σύμπτωμα υφίσταται για τουλάχιστον ένα μήνα Τα συμπτώματα διαρκούν λιγότερο από ένα μήνα αν αντιμετωπισθούν με επιτυχία Ένα σύμπτωμα είναι παραληριτικές ιδέες ή ψευδαισθήσεις Παράδοξες Παραληρητικές ιδέες Δύο ή περισσότερες φωνές που συνομιλούν μεταξύ τους Επηρεασμένη κοινωνική και επαγγελματική λειτουργικότητα Συνεχιζόμενα σημεία και συμπτώματα για τουλάχιστον 6 μήνες

30 Σχιζοφρένεια : Διάγνωση
Δεν οφείλεται σε άλλη αιτία Δε οφείλεται σε σχιζοσυναισθηματική διαταραχή

31 Σχιζοφρένεια : Διάγνωση
Δεν οφείλεται σε διαταραχή θυμικού Δεν οφείλεται σε σε χρήση ουσιών Δεν οφείλεται σε υποκείμενη σωματική νόσο Δεν οφείλεται σε αναπτυξιακή διαταραχή Αν πρόκειται περί Αυτισμού θα πρέπει να υπάρχουν Παραληρητικές ιδέες ή Ψευδαισθήσεις

32 Επίπτωση των συμπτωμάτων της Σχιζοφρένειας στη λειτουργικότητα
Αρνητικά συμπτώματα Θετικά συμπτώματα Κοινωνική/Επαγγελματική δυσλειτουργία εργασία Διαπροσωπικές σχέσεις Φροντίδα εαυτού Γνωσιακά συμπτώματα Συναισθηματικά συμπτώματα Am J Psychiatry 1997;154:1;Lancet 1995;346:477;Practitioner 1992;236:255.

33 Σχιζοφρένεια: Χαρακτηριστικά του μέσου σχιζοφρενούς εγκεφάλου

34 Σχιζοφρένεια: Το κοιλιακό σύστημα υγιών και σχιζοφρενών ατόμων

35 Σχιζοφρένεια: Ασυμμετρία του εγκεφάλου υγιών και σχιζοφρενών ατόμων

36 Σχιζοφρένεια: Η επιφάνεια του εγκεφάλου υγιών και σχιζοφρενών ατόμων

37 Σχιζοφρένεια: Η επιφάνεια του εγκεφάλου υγιών και σχιζοφρενών ανδρών

38 Σχιζοφρένεια: Η επιφάνεια του εγκεφάλου υγιών και σχιζοφρενών ατόμων

39

40

41

42

43 Διαφορές στον εγκέφαλο μονοζυγωτικών και διζυγωτικών διδύμων

44 Γονιδιακά Και Νευρωνικά Λειτουργικά Ευρήματα Σε Σχιζοφρενείς
Οι σχιζοφρενείς παρουσιάζουν μια αδυναμία να φιλτράρουν τα επαναλαμβανόμενα ερεθίσματα (<0.5sec) σε σχέση με τους μάρτυρες Οι σχιζοφρενείς δεν παρουσιάζουν προμετωπιαία φλοιική δραστηριότητα, αριστερά, στη μνήμη εργασίας Κάθε νευρώνας έχει συνάψεις Όλα τα αντιψυχωτικά επιδρούν σε κάποιο βαθμό στη ντοπαμίνη Tsuang et al. Biol Psychiatry 2000;47

45 Γονιδιακά Και Νευρωνικά Λειτουργικά Ευρήματα Σε Σχιζοφρενείς
Οι αγωνιστές της ντοπαμίνης συχνά προκαλούν ψυχωτική σημειολογία Έχει διαπιστωθεί αύξηση περίπου 12% των υποδοχέων ντοπαμίνης σε ενδονοσοκομειακούς σχιζοφρενείς Η δραστηριότητα της ντοπαμίνης είναι μεγαλύτερη σε σχιζοφρενείς σε σχέση προς τους μάρτυρες Tsuang et al. Biol Psychiatry 2000;47

46

47

48

49 Σχιζοφρένεια Παθοφυσιολογία και φαρμακολογικό προφίλ των αντιψυχωτικών φαρμάκων (ΑΨΦ)
Κρατούσες υποθέσεις Σχιζοφρένεια Παθοφυσιολογία Φαρμακολογικό Προφίλ ΑΨΦ Παρελθόν Εκσεσημασμένη δραστηριότητα DA Ντοπαμίνη: Ανταγωνιστές D2-υποδοχέων Παρόν Ανανέωση του ενδιαφέροντος για το ρόλο της σεροτονίνης (5-HT) Συνδυασμός ανταγωνιστών 5-HT2/D2 Μέλλον Ανισορροπία φλοιικής επικοινωνίας και φλοιική-μεσεγκεφαλική ολοκλήρωση, συμπεριλαμβάνουσα πολλαπλούς νευροδιαβιβαστές Περισσότερο εκλεκτικοί Ανταγωνιστές Μικτοί Αγωνιστές/Ανταγωνιστές Ανάλογα νευροπεπτιδιων

50 Αλληλεπιδράσεις Σεροτονίνης-Ντοπαμίνης
Προμετωπιαίος φλοιός Ντοπαμίνη (DA) Σεροτονίνη (5-HT) GABA Γλουταμικό Ραβδωτό σώμα GABA/ACh Κινητικές επιπτώσεις Μεταιχμιακό σύστημα Δέσμευση των D2 υποδοχέων από τα συμβατικά ΑΨΦ προκαλεί ΕΠΣ Κοιλιακή Περιοχή της Καλύπτρας (VTA) (A10) Μέλαινα ουσία (A9) 5-HT2A ανταγωνιστές αποδεσμεύουν ντοπαμίνη από την αναστολή και μειώνουν τα ΕΠΣ Μέση Ραφή Ραχιαία Ραφή

51 Αλληλεπιδράσεις Σεροτονίνης-Ντοπαμίνης : Ηλεκτροφυσιολογικές και νευροχημικές μελέτες
Μεσεγκέφαλος 5-HT αναστέλλει την πυροδότηση των ντοπαμινεργικών νευρώνων Οξεία χορήγηση 5-HT2 ανταγωνιστών αυξάνει τη συχνότητα πυροδότησης των κοιλιακών περιοχών της καλύπτρας και των σεροτονεργικών νευρώνων Χρονία χορήγηση τυπικών και ατύπων ΑΨΦ, μειώνει τον αριθμό των αυτομάτως δραστηριοποιουμένων νευρώνων

52 Αλληλεπιδράσεις Σεροτονίνης-Ντοπαμίνης : Μελέτες συμπεριφοράς
Προκαλούμενη από αμφεταμίνες και αυτόματη κινητική δραστηριότητα Κένωση σεροτονίνης με pCPA, δίαιτα χωρίς τρυπτοφάνη, ή βλάβες με χορήγηση 5,6-dihydroxytryptamine ενισχύει την αμφεταμινική υπερκινητικότητα Κένωση σεροτονίνης ή βλάβες στη ραφή του μεσεγκεφάλου αυξάνουν την αυτόματη κινητική δραστηριότητα Καταληψία Αναστολή της σεροτονίνης από ηλεκτρικά ερεθίσματα στη ραφή, χορήγηση pCPA ή 5-HT ανταγωνιστές μειώνουν την καταληψία που προκαλούν τα νευροληπτικά Σεροτονεργική ενίσχυση με χορήγηση 5-HT αγωνιστών,προδρόμων ουσιών και αναστολέων της επαναπρόσληψης μειώνουν την καταληψία που προκαλούν τα νευροληπτικά

53 Ένα ολοκληρωμένο μοντέλο για τη σχιζοφρένεια
Σεροτονίνη 5-HT2A Ντοπαμίνη D1, D2 Προμετωπιαίος φλοιός Γλουταμινικό 5-HT2A εκλεκτική στόχευση στην A10 Μεταιχμιακό Σύστημα A9/A10 Θάλαμος Σλυμπλεγμα Ραβδωτού Ντοπαμίνη SN/VTA Αισθητήρια όργανα

54 Προφίλ σύνδεσης με τους υποδοχείς κλασσικών και ατύπων ΑΨΦ
Olanzapine Clozapine Quetiapine D1 D4.2 D2 5-HT2A 5-HT2C 5-HT1A 5-HT6 1 2 Musc H1 Risperidone Ziprasidone Haloperidol Aripiprazole Bymaster FP, et al. Neuropsychopharmacology. 1996;14(2):87-96. Schotte A, et al. Psychopharmacology (Berl). 1996;124(1-2):57-73. Lawler, C, et al. Neuropsychopharmacology. 1999;20(6): Corbett, R, et al. CNS Drug Reviews. 1997;3(2):

55 Κόστος σχιζοφρένειας (Davies & Drummont, Br J Psychiatry, 1994, Rupp & Keith, Psychiatr Clin North Am, 1993, Rouillon, et al., Encephale, 1994 Άμεσο Κόστος διαταραχής % του προϋπολογισμού Η.Β. 1.6% Η.Π.Α. 2.5% Γαλλία 2.ο% Κόστος φαρμάκων επί του συνολικού κόστους της Διαταραχής Η.Β. 5.0% Η.Π.Α. 6.0% Γαλλία 5.6%