Κολπικό υγρό 1.

Παρουσίαση με θέμα: "Κολπικό υγρό 1."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

0 Ανάλυση Βιολογικών Υγρών & Εκκριμάτων (Θ)
Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Ανάλυση Βιολογικών Υγρών & Εκκριμάτων (Θ) Ενότητα 10: Κολπικό υγρό, αμνιακό υγρό, μητρικό γάλα Πέτρος Καρκαλούσος Καθηγητής εφαρμογών κλινικής χημείας – ΤΕΙ Αθηνών Τμήμα Ιατρικών Εργαστήριων Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

1 Κολπικό υγρό 1

2 Μεθοδολογία ελέγχου κολποτραχηλικού υγρού
Έλεγχος κολπικού υγρού Άμεσο παρασκεύασμα, Ξηρό παρασκεύασμα – χρώση Gram, Καλλιέργεια, Μυκοπλάσματα. Έλεγχος τραχηλικού υγρού Χλαμύδια.

3 Λήψη κολπικού υγρού με κολποδιαστολέα
Tράχηλος, Κόλπος, Ορθό, Ουροδόχος κύστη, Στυλεός, Κολποδιαστολέας, Μήτρα.

4 Λήψη κολποτραχηλικού υγρού (1 από 2)

5 Λήψη κολποτραχηλικού υγρού (2 από 2)

6 Αίτια κολπίτιδας Βακτήρια (κυρίως Gardneralla vaginallis),
Μύκητες (κυρίως Candida ablicans), Τριχομονάδες.

7 Η χλωρίδα του κόλπου Φυσιολογική χλωρίδα κόλπου
Γαλακτοβάκιλλοι (Gram θετικοί). Μη φυσιολογική χλωρίδα κόλπου Μείωση ή εξαφάνιση γαλακτοβάκιλλων, Σταφυλόκοκκοι, Στρεπτόκοκκοι, Εντερόκοκκοι, Ανερόβια βακτηρίδια, Σπορογόνοι βάκιλλοι, Στρεπτόκοκκος της αγαλαξίας, Διφθεροειδή, Εντεροβακτηριακά.

8 Χρώση Gram Εργαστήριο βιολογικών υγρών – ΤΕΙ Αθηνών

9 Μυκητισιακή κολπίτιδα
Η παρουσία μυκήτων (βλαστομυκήτων) στο κόλπο δεν είναι απαραίτητα λοίμωξη. Μετατρέπεται σε λοίμωξη όταν υπάρχει πτώση της ανοσίας του οργανισμού. Τα αίτια μπορεί να είναι: Πτώση pH κόλπου, Λήψη στεροειδών, Παχυσαρκία, Απίσχανση, Σακχαρώδης διαβήτης, Ανοσοκαταστολή, Έντονη σεξουαλική δραστηριότητα.

10 Αίτια μυκητισιακής κολπίτιδας
Candida ablicans %, Candida tropicalis ,5 %, Candida grabrata %, Candida parapsilopsis, Candida pseudotropicalis.

11 Συμπτώματα μυκητιασιακής κολπίτιδας
Κνησμός, Καύσος, Δυσουρία, Λευκόρροια, Ερύθημα, Οίδημα αιδοίου, Περιεδρική δερματίτιδα.

12 Μικροσκοπική εικόνα μυκητίασης

13 Candida ablicans σε gram χρώση

14 Κολπίτιδα από τριχομονάδες

15 Βακτηριακή κολπίτιδα Κριτήρια βακτηριακής κολπίτιδας : pH > 5,
Οσμή ψαριού (Fishy odor) (90 %), Λευκωπή έκκριση, Clue cells (90%).

16 Kριτήρια Amsel για τη διάγνωση της βακτηριακής κολπίτιδας
Ομοιογενές έκκριμα pH > 4,5 Δοκιμασία αμινών θετική (με 10% KOH) Οσμή ψαριού Κατά την έμμηνο ρύση Μετά την σεξουαλική επαφή Clue cells στη χρώση Gram Ήπιος κνησμός ή ερεθισμός Θα πρέπει να είναι θετικά τα 3 από 6 κριτήρια για να είναι θετικό το δείγμα.

17 Clue cells και βακτήρια σε χρώση Gram κολπικού υγρού (1 από 2)
b: Bacteroides c: Mobiluncus g: Garderella p: Peptostreptococcus

18 Clue cells και βακτήρια σε χρώση Gram κολπικού υγρού (2 από 2)

19 Απάντηση κολπικού υγρού
Πυοσφαίρια : ……………….. Clue cells : ………………….. Tριχομονάδες : ……………… Mύκητες : ………………… Φυσιολογική χλωρίδα : ………………...

20 Mικροσκόπηση κολπικού υγρού νωπό παρασκεύασμα
Αραιώνεται σε 1 mL φυσιολογικού ορού. Δίνει πληροφορίες: Φυσιολογική ή μη χλωρίδα κόλπου, Επιθηλιακά κύτταρα, clue cells, Τριχομονάδες.

21 Mικροσκόπηση κολπικού υγρού παρασκεύασμα με KOH% Τεστ αμινών
Πάνω σε μία αντικειμενοφόρο πλάκα τοποθετείται μία σταγόνα ΚΟΗ 10%. Πάνω σε αυτή τη σταγόνα ακουμπάει η κεφαλή του στειλεού του κολπικού επιχρίσματος και στη συνέχεια απλώνεται πάνω στην αντικειμενοφόρο πλάκα. Οσφραινόμαστε τη μυρωδιά που αναδύει το παρασκεύασμα. Αν είναι οσμή ψαριού η ασθενής πάσχει από βακτηριακή κολπίτιδα.

22 Μικροσκόπηση κολπικού υγρού παρασκεύασμα με KOH% μικροσκόπηση
Πάνω σε μία αντικειμενοφόρο πλάκα τοποθετείται μία σταγόνα ΚΟΗ 10%. Πάνω σε αυτή τη σταγόνα ακουμπάει η κεφαλή του στειλεού του κολπικού επιχρίσματος και στη συνέχεια τοποθετείται από επάνω μία καλυπτρίδα. Κατά τη μικροσκόπηση οι στρογγυλές μορφές είναι μύκητες.

23 Μικροσκόπηση κολπικού υγρού χρώση Gram (1 από 2)
To κολπικό και γενικά το μικροβιολογικό δείγμα τοποθετείται με τη βοήθεια στειλεού πάνω σε αντικειμενοφόρο πλάκα και αναμιγνύεται με μία σταγόνα αποσταγμένου νερού. Δείγμα και σταγόνα αναδεύονται για να σχηματιστεί ένα ομοιογενές γαλάκτωμα. Το παρασκεύασμα μονιμοποιείται με ένα ελαφρό πέρασμα πάνω από τη φλόγα ενός λύχνου Bunsen.

24 Μικροσκόπηση κολπικού υγρού χρώση Gram (2 από 2)
Πάνω στο παρασκεύασμα αφήνονται λίγες σταγόνες κρυσταλλικού ιώδους και αφήνονται να δράσουν επί 1 λεπτό. Το κρυσταλλικό ιώδες χρωματίζει με βαθύ κυανό χρώμα όλα ανεξαιρέτως τα βακτηριακά κύτταρα. Το παρασκεύασμα πλένεται με νερό και απομακρύνεται η περίσσεια της χρωστικής. Στο παρασκεύασμα προστίθεται διάλυμα Ι2/ΚΙ (lugol) και αφήνεται να δράσει για 1 λεπτό. Το παρασκεύασμα ξεπλένεται με αιθυλική αλκοόλη σταγόνα – σταγόνα για 1 – 3 λεπτά. Το παρασκεύασμα ξεπλένεται με άφθονο νερό σταγόνα – σταγόνα. Τα κύτταρα αποχρωματίζονται εκτός από τα θετικά κατά Gram βακτήρια που διατηρούν το κυανό τους χρώμα. Το παρασκεύασμα καλύπτεται με σαφρανίνη (1 λεπτό). Νέο ξέπλυμα της περίσσειας με νερό. Η περίσσεια του νερού απομακρύνεται προσεκτικά με απορροφητικό χαρτί. Το παρασκεύασμα είναι έτοιμο για μικροσκόπηση σε μεγέθυνση Χ40 και στη συνέχεια Χ100.

25 Αμνιακό υγρό 25

26 Τι είναι το αμνιακό υγρό
Ο αμνιακός σάκος είναι κυστικός σχηματισμός που σχηματίζεται από τους εμβρυικούς υμένες (εξωτερικά το χορίο και εσωτερικά το άμνιο) δημιουργώντας την αμνιακή κοιλότητα. Η αμνιακή κοιλότητα γεμίζει από το αμνιακό υγρό, που παράγεται από τα κύτταρα της αμνιακής μεμβράνης.

27 Πως παράγεται το αμνιακό υγρό (1 από 2)
Ο αμνιακός σάκος αρχίζει να σχηματίζεται από την 1η εβδομάδα της κυήσεως αποκλειστικά από εμβρυικό ιστό. Tο 1ο τρίμηνο της κυήσεως προέρχεται από το αίμα της μητέρας. Από το 2ο τρίμηνο και μετά εμπλουτίζεται συνεχώς από τις εκκρίσεις του εμβρύου. Μεγάλο μέρος του αμνιακού υγρού προέρχεται από τα ούρα του εμβρύου που κατά μέσο όρο καταπίνει 500 ml αμνιακό υγρό την ημέρα.

28 Πως παράγεται το αμνιακό υγρό (2 από 2)
Μετά από την 18η με 20η εβδομάδα της κύησης, η εμβρυϊκή απέκκριση ούρων είναι κύρια ή ολοκληρωτικά υπεύθυνη για την παραγωγή αμνιακού υγρού. Η ρύθμιση της ποσότητας και της ποιότητας του αμνιακού υγρού εξαρτάται από τον όγκο των αποβαλλομένων ούρων και την ποσότητα του υγρού που καταπίνει το έμβρυο.

29 Λειτουργία αμνιακού υγρού (1 από 2)
Επιτρέπει συμμετρική αύξηση και ανάπτυξη του εμβρύου. Εμποδίζει την άμεση επαφή και τη προσκόλληση του άμνιου στο έμβρυο. Μαλακώνει τα κτυπήματα που δέχεται το έμβρυο διαχέοντας το χτύπημα που μπορεί να δεχθεί η μητέρα. Βοηθάει να ελέγχεται η θερμοκρασία του σώματος του εμβρύου διατηρώντας μια σχετικά σταθερή θερμοκρασία. Επιτρέπει στο έμβρυο να κινείται ελεύθερα, βοηθώντας έτσι την ανάπτυξη του μυοσκελετικού συστήματος. Χρησιμεύει στη θρέψη του εμβρύου αφού του εξασφαλίζει νερό και θρεπτικές ουσίες.

30 Λειτουργία αμνιακού υγρού (2 από 2)
Εξουδετερώνει τις πιέσεις τόσο από τα όργανα της μητέρας όσο και από κραδασμούς. Βοηθά το έμβρυο να βρει την ιδανική θέση για τον τοκετό. Την ώρα του τοκετού συμβάλει στη διαστολή του τραχήλου της μήτρας. Μειώνει τις συσπάσεις την ώρα της γέννησης. Προστατεύει τον ομφάλιο λώρο από τις πιέσεις που δέχεται. Προστατεύει το βρεφικό κρανίο και τις ευαίσθητες μεμβράνες του εγκεφάλου που πιέζονται όταν το μωρό συστρέφεται και κατεβαίνει για να γεννηθεί. Προστατεύει το έμβρυο από την αφυδάτωση.

31 Η λήψη αμνιακού υγρού Γίνεται με αμνιοπαρακέντηση από το γυναικολόγο γιατρό. Παρουσιάζει δυσκολίες και δεν είναι τελείως ακίνδυνη για την επιβίωση του εμβρύου. Γίνεται μεταξύ 16ης -18ης εβδομάδας σε μητέρες άνω των 35 ετών ή όταν υπάρχει σχετικό ιστορικό.

32 Η αμνιοπαρακέντηση Το αμνιακό υγρό παίρνεται με άσηπτες συνθήκες, με παρακέντηση κολπική ή κοιλιακή σε αποστειρωμένα σωληνάρια σε ποσότητα τουλάχιστον 10 ml και τοποθετείται σε σκούρο αδιαφανές φιαλίδιο αποστειρωμένο, γιατί η χολερυθρίνη είναι πολύ ευαίσθητη στο φως και θα μειωθεί ταχύτατα.

33 Κίνδυνοι από την αμνιοπαρακέντηση
Φλεγμονή, Αιμάτωμα στη μήτρα, Rh Ευαισθητοποίηση, Απώλεια εμβρύου (αποβολή ή ενδομήτριος θάνατος), Μεγάλη αναμονή για τα αποτελέσματα της καλλιέργειας των κυττάρων του αμνιακού υγρού.

34 Ταυτοποίηση αμνιακού υγρού
Σε περιπτώσεις αναμενόμενου τοκετού, η επίτοκος χάνει υγρά που μπορεί να μην προέρχονται από ρήξη των υμένων, αλλά να είναι ούρα. Στην περίπτωση αυτή θα χρειασθεί να ταυτοποιηθεί κατά πόσον το υγρό αυτό είναι ή όχι αμνιακό υγρό. Εφαρμόζεται η δοκιμή κρυσταλλώσεως φτέρης Ferntest.

35 Δοκιμή κρυσταλλώσεως φτέρης (Fern-test)
Μια σταγόνα του υγρού τοποθετείται και επιστρώνεται πάνω σε καθαρή αντικειμενοφόρο πλάκα και αφήνεται να στεγνώσει στον αέρα. Μικροσκοπούμε με ξηρούς φακούς και μειωμένο φωτισμό. Αν το υγρό είναι αμνιακό υγρό (θετική δοκιμή) θα δούμε σχηματισμούς που μοιάζουν με φύλλα φτέρης ενώ αν είναι ούρα δεν θα δούμε τίποτα.

36 Γιατί γίνεται η λήψη αμνιακού υγρού
Για την παρακολούθηση της ανάπτυξης του εμβρύου. Για την πρόληψη συγγενών ανωμαλιών. Oι πιθανότητες εκδήλωσης συνδρόμου Down είναι: Ηλικία γύρω στα 25: 1: 500 Ηλικία γύρω στα 35: 1: 400 Ηλικία γύρω στα 40: 1:109 Ηλικία γύρω στα 45: 1:32

37 Φυσικοί χαρακτήρες αμνιακού υγρού (1 από 2)
Όψη: Διαυγής ή ελαφρά θολή. Χροιά: Άχρωμο ή αργυρόχρωμο. Παθολογικά το χρώμα μπορεί να είναι: Κίτρινο χρώμα (όταν υπάρχει χολερυθρίνη), Πρασινωπό χρώμα (όταν υπάρχει μυκώνιο - το έμβρυο κενώνει το έντερο του όταν βρεθεί σε ανοξία), Κιτρινοκάστανο χρώμα (στον ενδομήτριο θάνατο του εμβρύου), Αίμα (στην αποκόλληση του πλακούντα).

38 Φυσικοί χαρακτήρες αμνιακού υγρού (2 από 2)
Ποσότητα αμνιακού υγρού. Διαφοροποιείται ανάλογα με την εβδομάδα της κύησης. 7η εβδομάδα → 30 ml, 12η εβδομάδα → 58 ml, 16η εβδομάδα → 170 ml, 20η εβδομάδα → 350 ml, 35η εβδομάδα → 1000 ml, 40η εβδομάδα → 2000 ml, 42η εβδομάδα → 250 ml (από την 40η εβδομάδα και μετά το αμνιακό υγρό μειώνεται ταχύτατα), Την ώρα του τοκετού (όταν σπάνε τα νερά) χάνεται περίπου ένα λίτρο από το αμνιακό υγρό.

39 Ολιγοϋδράμνιο Ολιγoϋδράμνιο καλείται η παθολογική μείωση της ποσότητας του αμνιακού υγρού κάτω των 400 mL. Η συνήθης συχνότητα είναι 1 περίπτωση στις 500 γεννήσεις. Παρατηρείται σε συγγενείς ανωμαλίες του εμβρύου. Η πρόγνωσή του είναι ιδιαίτερα κακή όταν εκδηλώνεται στο 2ο τρίμηνο κύησης όπου τα έμβρυα έχουν πιθανότητα πρόκλησης συγγενών ανωμαλιών 51% και χαμηλότερο ποσοστό επιβίωσης.

40 Πολυϋδράμνιο Πολυϋδράμνιο καλείται η παθολογική αύξηση της ποσότητας του αμνιακού υγρού πάνω από 2000 mL. Στο 2ο τρίμηνο κύησης ανευρίσκεται σε ποσοστό 1 στις 200 κυήσεις περίπου. Συνοδεύεται από υψηλή μητρική και περιγεννητική νοσηρότητα. Στο 40% των περιπτώσεων εντοπίζονται επιπλοκές στο έμβρυο. Οι επιπλοκές μπορούν να φτάσουν μέχρι τον θάνατο του εμβρύου.

41 Ο βιοχημικός έλεγχος του αμνιακού υγρού
Ο βιοχημικός έλεγχος του αμνιακού υγρού

42 Βασικοί χημικοί χαρακτήρες αμνιακού υγρού
α. Προσδιορισμός χολερυθρίνης. β. Προσδιορισμός κρεατινίνης. γ. Προσδιορισμός ουρικού οξέος. δ. Προσδιορισμός α-φετοπρωτεΐνης (αFP). ε. Προσδιορισμός σχέσεως σφιγγομυελίνης/λεκιθίνης. στ. Προσδιορισμός ακετυλχολινεστεράσης. ζ. Προσδιορισμός ορμονών.

43 Χημικοί χαρακτήρες αμνιακού υγρού (1 από 2)
Χημικοί χαρακτήρες αμνιακού υγρού (1 από 2) Οργανικές Ουσίες Ορμόνες Ένζυμα Ανόργανες Ουσίες Λευκώματα < 260 mg/dL Xοριακή γοναδοτροπίνη IU/L Γαλακτική δεϋδρογενάση Νάτριο mEq/l Αμινοξέα < 9,25 mg/dL Oιστριόλη mg/dL Αλκαλική φασφατάση Φωσφόρος 1,1 -1,54 mg/dL Ουρία < 31 mg/dL Oιστρόνη mg/dL Όξινη φωσφατάση Κάλιο 4 mEq/l Κρεατινίνη 2 mg/dL Oιστραδιόλη mg/dL Χολινεστεράση Ψευδάργυρος 1, mg/dL Ουρικό οξύ < 4,5 mg/dL Πρεγνανδιόλη 40 mg/dL Αμινοτριπεπτιδάση Χλωριούχα < 100,7 mEq/l Γλυκόζη mg/dL 17-κετοστεροειδή 3,4 mg/dL Ισταμινάση Σίδηρος 3, μg/l Ολικά λίπη < 60 mg/dL 17-υδροξικορτιζόνη 2,6 mg/dL Λιπάση Ασβέστιο 3,2 - 9 mg/dL

44 Χημικοί χαρακτήρες αμνιακού υγρού (2 από 2)
Χημικοί χαρακτήρες αμνιακού υγρού (2 από 2) Οργανικές Ουσίες Ορμόνες Ένζυμα Ανόργανες Ουσίες Χοληστερίνη ,6 mg/dL Πρεγναντριόλη 2,3-4,6 mg/dL Λυσοζύμη Θείο < 3,7 mg/dL Φωσφολιποειδή ,5 mg/dL Προσταγλανδίνες E, E2, Fla, F2a Αμυλάση Μαγνήσιο mg/dL Γαλακτικό οξύ mg/dL Προλακτίνη Τρανσαμινάση Μαγγάνιο < 0,64 mg Πυροσταφυλικό οξύ < 1,06 mg/dL Ινσουλίνη κλπ Κυκλικό APM Χολερυθρίνη < 1 mg/dL Πλακουντιακό γαλακτογόνο Ωκυτοκινάση κλπ Κοπροπορφυρίνη Βιταμίνες Α, B, C

45 Η χολερυθρίνη στο αμνιακό υγρό
Διαχέεται από τους ιστούς του εμβρύου και υπάρχει στο αμνιακό υγρό σε ίχνη. Η ποσότητά της βαθμιαία ελαττώνεται έτσι ώστε προς το τέλος της κύησης να έχει σχεδόν εξαφανισθεί. Αν εξακολουθεί να υπάρχει χολερυθρίνη στο αμνιακό υγρό σημαίνει ότι υπάρχει αιμολυτική νόσος στο έμβρυο. Αν και το έμβρυο δεν εμφανίζει ίκτερο το αμνιακό υγρό παίρνει το κίτρινο χρώμα της ασύνδετης χολερυθρίνης.

46 Κατανομή τιμών χολερυθρίνης σε παιδιά με αιμολυτική νόσο
Πέτρος Καρκαλούσος

47 Η κρεατινίνη στο αμνιακό υγρό
Η τιμή της κρεατινίνης στο αμνιακό υγρό αυξάνει όσο προχωράει η κύηση και ωριμάζει το έμβρυο. Ο προσδιορισμός της συνεπώς χρησιμεύει ως δείκτης ωριμότητας του εμβρύου. Τιμή σε ώριμο έμβρυο = 1,5 mg/dl και άνω. Τιμή σε πρόωρο έμβρυο = 1,0 mg/dl και κάτω. Για να αξιολογηθούν οι παραπάνω τιμές πρέπει ταυτόχρονα να προσδιορίζεται η κρεατινίνη της μητέρας και να αξιολογείται η νεφρική της λειτουργία σε σχέση με την σπειραματική διήθηση.

48 Το ουρικό οξύ στο αμνιακό υγρό
Η τιμή του ουρικού οξέος είναι δείκτης ωριμότητας του εμβρύου. Σε κύηση 38 εβδομάδων η τιμή του είναι 9 mg/dl και άνω.

49 Η α-φετοπρωτεΐνη στο αμνιακό υγρό
Είναι μια γλυκοπρωτεΐνη που βρίσκεται στο πλάσμα του εμβρύου και αποκτά την μέγιστη τιμή της στις 15 εβδομάδες, μετά ελαττώνεται σταδιακά και μέσα σε μια βδομάδα από την γέννηση εξαφανίζεται τελείως. Αύξηση της αFP παρατηρείται σε κυήσεις με εγκεφαλικές βλάβες, όπως η ανεγκεφαλία, η δισχιδής ράχη και ο ενδομήτριος θάνατος του εμβρύου. Σε πολλαπλές κυήσεις αυξάνει πάνω από 500 ng/ml. Μετράται στον ορό της μητέρας την 16η – 17η εβδομάδα, και αν τα επίπεδά της είναι υψηλά τότε γίνεται αμνιοπαρακέντηση για να μετρηθεί και στο αμνιακό υγρό.

50 Κατανομή τιμών aFP σε παιδιά με δισχιδής ράχη
Δισχιδής ράχη: η μη σύγκριση των οστών της σπονδυλικής στήλης κατά την νεογνική ηλικία. Πέτρος Καρκαλούσος

51 Σχέση λεκιθίνης/σφιγγομυελίνης
Πρόκειται για δύο λιπίδια που εκκρίνονται από τις κυψελίδες του πνεύμονα του εμβρύου. Αποτελούν δείκτη της αναπνευστικής ωριμότητας του εμβρύου. Η παρουσία τους είναι απαραίτητη για την σταθεροποίηση του τοιχώματος των κυψελίδων για την υποδοχή του αέρα αμέσως μετά τον τοκετό. Η σχέση των δυο αυτών λιπιδίων στο αμνιακό υγρό, όταν πια οι κυψελίδες είναι έτοιμες να δεχθούν τον αέρα, είναι πάνω από 2. Η τιμή αυτή είναι κάτω του 2, στην ιδιοπαθή αναπνευστική δυσχέρεια και στη νόσο της υαλοειδούς μεμβράνης.

52 Τεχνική αφρισμού Είναι μια απλή κατατοπιστική δοκιμή για τον έλεγχο της αναπνευστικής ωριμότητας του εμβρύου. Τεχνική: Σε μια σειρά από 4 σωληνάρια κάνουμε αραιώσεις του αμνιακού υγρού με οινόπνευμα (1:1, 1:2, 1:3, 1:4). Ανακινούμε ζωηρά και διαβάζουμε το σχηματισμό αφρού στην επιφάνεια του υγρού. Σε αναπνευστική ωριμότητα θα σχηματισθεί αφρός μέχρι και την 1:4 αραίωση.

53 Μέτρηση ακετυλχολινεστεράσης
Το ένζυμο αυτό βρίσκεται στο νευρικό ιστό και η παρουσία του στο αμνιακό υγρό έχει σχέση με βλάβες στο νευρικό σύστημα. Η εξέταση αυτή αποτελεί συμπλήρωμα του προσδιορισμού της αFP. Βρίσκεται και στον ορό του αίματος της μητέρας.

54 Προσδιορισμός ορμονών
Προσδιορισμοί ορμονών βοηθούν στη προγεννητική διάγνωση μερικών νόσων. Τα 17-κετοστεροειδή παρατηρούνται στο αμνιακό υγρό εμβρύων με ανδρογεννητικό σύνδρομο. Η οιστριόλη μειώνεται κάτω των 100 μg/ml παρατηρήθηκε σε Rh -ευαισθητοποιημένη κύηση (φυσιολογική τιμή μg/ml). H πλακουντιακή γαλακτογόνος ορμόνη (HLP) ανιχνεύεται μετά από την δωδέκατη εβδομάδα και αυξάνει βαθμιαία. Χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση της κύησης αφού η στάθμη της ορμόνης αυτής σε σύγκριση με εκείνη του αίματος πρέπει να είναι περίπου το 1/5-1/10 αυτού.

55 Το τριπλό τεστ Γίνεται το 2ο τρίμηνο της κύησης στον ορό της μητέρας
Περιλαμβάνει τις ορμόνες: β-χοριακή γοναδοτροπίνη (β-HcG), Μη συζευγμένη οιστριόλη (uE3), Άλφα-φετοπρωτεΐνη (αFP). Oι τιμές αυτές σε συνδυασμό με την ηλικία της μητέρας μπορούν να οδηγήσουν στη αμνιοπαρακέντηση.

56 Διαφορές στα επίπεδα HcG σε παθολογικά και παθολογικά δείγματα
Tα επίπεδα της HcG στον ορό της μητέρας στο σύνδρομο Down. Πέτρος Καρκαλούσος

57 Διαφορές στα επίπεδα Ε3 σε παθολογικά και παθολογικά δείγματα
Tα επίπεδα της Ε3 στον ορό της μητέρας στο σύνδρομο Down. Πέτρος Καρκαλούσος

58 Προσδιορισμός ενζύμων
Γίνεται σε κυτταροκαλλιέργεια αμνιακού υγρού. Αποσκοπεί στη διάγνωση ενός μεγάλου αριθμού παθολογικών ελλείψεων ενζύμων.

59 Μικροσκοπικές εξετάσεις του αμνιακού υγρού
Μικροσκοπικές εξετάσεις του αμνιακού υγρού

60 Κυτταρολογική εξέταση
Στο αμνιακό υγρό υπάρχουν κύτταρα που προέρχονται κατά κύριο λόγο από το άμνιο (εμβρυικός ιστός) καθώς και από το δέρμα, το στόμα, την τραχεία και τις ουροφόρους οδούς του εμβρύου. 4 - 5 εβδομάδες πριν τον τοκετό το 10% και πάνω των απύρηνων επιφανειακών κυττάρων έχουν υποστεί κερατινοποίηση. Προσδιορίζοντας το ποσοστό των κερατινοποιημένων κυττάρων έχουμε το δείκτη της ηλικίας του εμβρύου.

61 Τα ερυθρά αιμοσφαίρια στο αμνιακό υγρό
Τα εμβρυικά ερυθρά αιμοσφαίρια ταυτοποιούνται είτε με τη χρώση Kleihauer-Betke είτε με κυτταρομετρία ροής.

62 Αιματολογικές εξετάσεις του αμνιακού υγρού
Αιματολογικές εξετάσεις του αμνιακού υγρού

63 Αιματολογικές εξετάσεις
Γίνεται προσδιορισμός των ομάδων αίματος, Rh του εμβρύου εφόσον υπάρχουν στο αμνιακό υγρό ερυθρά αιμοσφαίρια. Ελέγχεται η συμβατότητα με την μητέρα προκειμένου να αποφευχθεί η αιμολυτική νόσος. Η αιμολυτική νόσος εκδηλώνεται με αύξηση της χολερυθρίνης.

64 Kαρυότυπος Φυσιολογικό έμβρυο Έμβρυο με τρισωμία 21

65 Συνοπτικά οι εξετάσεις του προγεννητικού ελέγχου
Συνοπτικά οι εξετάσεις του προγεννητικού ελέγχου

66 Εξετάσεις 1ου τριμήνου κύησης (1 από 4)
Ομάδα αίματος (ΑΒΟ και Rh). H εξέταση διενεργείται για την πρόληψη της αιμολυτικής νόσου δηλαδή για να ελεγχθεί αν η μητέρα είναι Rh αρνητική και το έμβρυο Rh θετικό. Αιματοκρίτης/αιμοσφαιρίνη. Διενεργείται για τον έλεγχο της αναιμίας. Εάν βρεθούν χαμηλά επίπεδα αντιμετωπίζονται με χορήγηση συμπληρωμάτων σιδήρου. Ερυθρά. Γίνεται έλεγχος αντισωμάτων ερυθράς στον ορό της μητέρας. Αν η μητέρα δεν είχε ανοσοποιηθεί στο παρελθόν θα πρέπει να προσέξει την επαφή με άτομα που πιθανά πάσχουν από ερυθρά.

67 Εξετάσεις 1ου τριμήνου κύησης (2 από 4)
Ιός ηπατίτιδας Β. Ο ιός HBV μπορεί να μεταδοθεί στο έμβρυο. Σε όλα τα μωρά γίνεται εμβόλιο κατά του ιού. Σύφιλη. Η σύφιλη μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα υγείας στην μητέρα και το μωρό και πρέπει να αντιμετωπιστεί. Ιός ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV). Μπορεί να μεταδοθεί στο έμβρυο. Με φαρμακευτική αγωγή μειώνεται ο κίνδυνος αυτός.

68 Εξετάσεις 1ου τριμήνου κύησης (3 από 4)
Γλυκόζη. Σε έγκυες που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου για το διαβήτη διενεργείται καμπύλη ανοχής γλυκόζης. Ο κατάλληλός χρόνος για την καμπύλη ανοχής γλυκόζης είναι η 28η - 30η εβδομάδα. Γενική εξέταση ούρων. Γίνεται για τον έλεγχο των επιπέδων γλυκόζης και πρωτεΐνης. Η παρουσία πρωτεΐνης στα ούρα μπορεί να δηλώνει ουρολοίμωξη ή νεφρική πάθηση, ενώ σε προχωρημένη εγκυμοσύνη μπορεί να είναι σημάδι υψηλής αρτηριακής πίεσης (προεκλαμψία). Τεστ Παπανικολάου. Για τον έλεγχο καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων όπως χλαμύδια λοίμωξη και γονόρροια.

69 Εξετάσεις 1ου τριμήνου κύησης (4 από 4)
β - στρεπτόκοκκος. Ο β - στρεπτόκοκκος μπορεί να περάσει στο νεογνό κατά την γέννηση και να προκαλέσει προβλήματα υγείας στις πρώτες εβδομάδες της ζωής του μωρού. Υπερηχογράφημα την η εβδομάδα (αυχενική διαφάνεια). Περίπου την 12η εβδομάδα ελέγχεται το πάχος της αυχενικής διαφάνειας του εμβρύου. Στη αυχενική διαφάνεια ελέγχεται η μορφολογία του εμβρύου για τυχόν ανωμαλίες του στο κρανίο, τα άκρα και τον εγκέφαλο. Σήμερα η τιμή της αυχενικής διαφάνειας συνδυάζεται με το προσδιορισμό της PAPP-A, της ελεύθερης β-hCG καθώς και της ηλικίας της μητέρας.

70 Εξετάσεις 2ου τριμήνου κύησης
Υπερηχογράφημα ης εβδομάδας. Είναι ο καλύτερος χρόνος ώστε να διαπιστωθούν όσο το δυνατό περισσότερες ανωμαλίες στο έμβρυο. Doppler και υπερηχογράφημα. Χρησιμοποιούνται στην εκτίμηση της αιμοδυναμικής της κυκλοφορίας τόσο της μητέρας όσο και του εμβρύου. Alpha-test. Αφορά το συνδυασμό των προσδιορισμών α-εμβρυική σφαιρίνη, ελεύθερη οιστριόλη και χοριακή γοναδοτροπίνη (τριπλό τεστ). Ο συνδυασμός των μετρήσεων αυτών με την ηλικία της μητέρας καθορίζει εάν θα γίνει αμνιοπαρακέντηση. Εάν στους παραπάνω βιοχημικούς δείκτες προστεθεί και η ινχιμπίνη Α τότε προκύπτει το τετραπλό τεστ το οποίο ανιχνεύει το Down σε ποσοστό 80% (το τριπλό τεστ ανιχνεύει το 70% των περιπτώσεων του συνδρόμου Down).

71 Εξετάσεις 3ου τριμήνου κύησης
Υπερηχογράφημα εμβρυικής ανάπτυξης για την εκτίμηση του όγκου και του βάρους του εμβρύου και για την θέση του πλακούντα. Εξέταση εμβρυικών κινήσεων. Οι εμβρυικές κινήσεις αυξάνουν σε ρυθμό από την αρχή της κύησης μέχρι την 32η - 34η εβδομάδα και στην πορεία μέχρι το τοκετό μειώνονται. Ζητείται να καταγραφούν οι κινήσεις αυτές από την μητέρα για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα της ημέρας. Θα πρέπει να υπάρξουν 4 εμβρυικές κινήσεις ανά μια ώρα για να θεωρηθεί η εμβρυική κατάσταση φυσιολογική. Μέτρηση ποσότητας αμνιακού υγρού. Γίνεται υπερηχογραφικά. Doppler. Γίνεται στη μητριαία και ομφαλική αρτηρία για τον έλεγχο της αιματικής ροής.

72 Μητρικό γάλα 72

73 … ο θηλασμός

74 Δομή του μαστικού αδένα
Ο αδενικός ιστός του στήθους αποτελείται από λοβίδια, πόρους και κυψελίδες. Το στήθος έχει 15 έως 25 λοβούς ο καθένας και θυμίζει τσαμπί από σταφύλια. Κάθε λοβός διαχωρίζεται από τους υπόλοιπους με συνδετικό ιστό. Οι λοβοί αποτελούνται από 20 με 40 μικρά λοβίδια. Κάθε λοβίδιο υποδιαιρείται σε 10 με 100 κυψελίδες. Η κυψελίδα είναι η μικρότερη λειτουργική μονάδα μέσα στο μαστικό αδένα.

75 Η ανατομία του μαστού

76 Είδη κυττάρων του μαστικού αδένα
Εκκριτικά επιθηλιακά κύτταρα: Συνθέτουν λίπος και πρωτεΐνη με τη δράση της προλακτίνης. Μυοεπιθηλιακά κύτταρα: Η συστολή τους προκαλεί την έξοδο του γάλακτος με τη δράση της ωκυτοκίνης.

77 Η εσωτερική δομή του μαστού
Οι μικροί γαλακτοφόροι πόροι κάθε λοβού καταλήγουν στο μεγάλο γαλακτοφόρο πόρο του στήθους που δημιουργεί το γαλακτοφόρο κόλπο όπου λιμνάζει το γάλα μέχρι να αρχίσει η διαδικασία του θηλασμού. Ο γαλακτοφόρος πόρος ή γαλακτοφόρος λήκυθος βρίσκεται κάτω από την περιοχή της θηλαίας άλω.

78 Παιδικές παθολογικές καταστάσεις που μπορούν να προληφθούν με τη κατανάλωση μητρικού γάλακτος
Καρκίνος, Υπέρταση, Διαβήτης, Σύνδρομο ξαφνικού θανάτου, βρέφους (SIDS), Ίκτερος, Παχυσαρκία.

79 Μητρικές παθολογικές καταστάσεις που μπορούν να προληφθούν με τη κατανάλωση μητρικού γάλακτος
Μείωση βάρους εγκυμοσύνης (αισθητική αποκατάσταση), Γρήγορη αποκατάσταση της μήτρας, Αύξηση απορρόφησης ασβεστίου (πρόληψη οστεοπόρωσης), Μείωση πιθανοτήτων κατάθλιψης κύησης, Μειώνονται οι πιθανότητες καρκίνου μαστού και ωοθηκών.

80 Αυξάνεται ο ψυχικός δεσμός μητέρας και παιδιού
Το σημαντικότερο Αυξάνεται ο ψυχικός δεσμός μητέρας και παιδιού και είναι δωρεάν

81 Μολυσματικοί παράγοντες στο μητρικό γάλα
Σχεδόν κάθε ουσία που υπάρχει στο αίμα της μητέρας μπορεί να εμφανιστεί στο γάλα της. Π.χ. ουσίες που καταναλώνει όπως καφεΐνη, αλκοόλ, τσιγάρο, φάρμακα και ναρκωτικά. Π.χ. ουσίες που προσλαμβάνει η μητέρα από το περιβάλλον π.χ. από τις τροφές. Σε κάθε τέτοια περίπτωση η μητέρα θα πρέπει να συμβουλεύεται τον γιατρό της για το αν θα πρέπει να θηλάσει.

82 Οι ορμόνες της παραγωγής γάλακτος

83 Η προλακτίνη (PRL) (1 από 2)
Η προλακτίνη ετοιμάζει το σώμα της μητέρας να παράγει γάλα και κατά τη διάρκεια του θηλασμού βοηθά τη μητέρα να χαλαρώσει ή ακόμη να νοιώσει και ευφορία. Εκκρίνεται από τον εγκέφαλο της μητέρας όταν το μωρό θηλάζει και υποκινεί τα κύτταρα που παράγουν το γάλα, ώστε να αρχίσουν να το εκκρίνουν. Όσο περισσότερο το μωρό θηλάζει τόσο περισσότερο γάλα παράγεται με την υποκίνηση της προλακτίνης.

84 Η προλακτίνη (PRL) (2 από 2)
Τα επίπεδα της προλακτίνης αυξάνονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και μειώνονται για ένα χρονικό διάστημα, πριν τη γέννα. Κατόπιν, αυξάνονται μόλις γεννηθεί το μωρό και όταν αυτό θηλάσει για πρώτη φορά. Η αναρρόφηση και όχι η παρουσία του μωρού είναι αυτή η οποία προκαλεί τα υψηλότερα επίπεδα προλακτίνης. Μετά από έναν θηλασμό, τα επίπεδα της προλακτίνης διπλασιάζονται. Μετά τον απογαλακτισμό η προλακτίνη μειώνεται. Η απελευθέρωση της ρυθμίζεται από τον ανασταλτικό παράγοντα της προλακτίνης.

85 H ωκυτοκίνη Η ωκυτοκίνη προκαλεί τη συστολή των μυοεπιθηλιακών κυττάρων μέσα στη μήτρα κατά τη διάρκεια του τοκετού, στα γεννητικά όργανα κατά τη διάρκεια του οργασμού και του πορώδες σπειράματος του στήθους κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Η ωκυτοκίνη προκαλεί την συστολή των μυών γύρω από τη θηλαία άλω οι οποίοι εκδιώκουν έτσι το γάλα μέσω των γαλακτοφόρων πόρων στη θηλή. Αυτή η διαδικασία καλείται αντανακλαστικό εκτίναξης γάλακτος. Το γάλα μπορεί να βγει τόσο γρήγορα από τη θηλή που μπορεί να ξεχειλίσει από την άκρη του στόματος του μωρού.

86 Η ανατομικές δομές του μαστού που παράγουν τις ορμόνες του

87 Το γάλα εκτοξεύεται στο στόμα του βρέφους

88 Τύποι μητρικού γάλακτος
Πύαρ Παράγεται από την 28η εβδομάδα κύησης και με αυτό τρέφεται το βρέφος στις τρεις πρώτες ημέρες. Μεταβατικό Παράγεται από την τρίτη ημέρα μετά το τοκετό, περιέχει πολύ νερό και με αυτό το βρέφος ξεδιψάει. Ώριμο Παράγεται την έβδομη με δέκατη ημέρα μετά το τοκετό και παράγει πολλές θρεπτικές ουσίες.

89 Το πύαρ ή πρωτόγαλα ή colostrum
Είναι το πρώιμο γάλα που παράγεται κατά τη διάρκεια της κύησης (28η εβδομάδα). Τότε η γυναίκα παράγει τις πρώτες σταγόνες γάλακτος από το στήθος. Το γάλα πύαρ έχει κιτρινωπή όψη λόγω της υψηλής περιεκτικότητας του σε καροτίνη. Το πύαρ εμπεριέχεται στις κυψελίδες και εκκρίνεται μέχρι τρεις με τέσσερις ημέρες μετά τη γέννηση του μωρού. Το πύαρ είναι αραιό υγρό, πλούσιο σε αντισώματα και πρωτεΐνες και χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος και υδατάνθρακες για να είναι πιο εύπεπτο.

90 Υδατάνθρακες στο μητρικό γάλα
Το μεταβατικό και ώριμο γάλα περιέχει πολλούς υδατάνθρακες. Λακτόζη : Αποτελεί το 40 – 45% των υδατανθράκων στο αίμα. Αποτελεί τον καλύτερο υδατάνθρακα για το βρέφος αφού η λήψη σακχαρόζης από το βρέφος μπορεί να του προκαλέσει διαβήτη. Ολιγοσακχαρίτες : Προστατεύουν το βρέφος από μικροοργανισμούς κυρίως αυτούς που προκαλούν ουρολοιμώξεις.

91 Μεταλλικά στοιχεία στο μητρικό γάλα
Το μητρικό γάλα περιέχει χαμηλό ποσοστό μεταλλικών στοιχείων, πράγμα που ελαχιστοποιεί το φορτίο που δέχονται τα ανώριμα νεφρά του μωρού. Το ασβέστιο στο μητρικό γάλα απορροφάται πολύ πιο αποτελεσματικά από ότι στο τεχνητό γάλα. Η υψηλότερη αναλογία φώσφορου προς το ασβέστιο στο γάλα της αγελάδας μπορεί να παρέμβει στην απορρόφηση ασβεστίου.

92 Πρωτεΐνη στο μητρικό γάλα
Το μητρικό γάλα έχει λίγες πρωτεΐνες για να είναι εύπεπτο. Μεταξύ των πρωτεϊνών του ξεχωρίζουν: Λακτοφερίνη : Δεσμεύει το σίδηρο και εμποδίζει έτσι την ανάπτυξη μικροβίων που χρησιμοποιούν το σίδηρο. Λυσοζύμη : Περιέχει αντιμικροβιακό παράγοντα ενάντια στα εντεροβακτήρια και στα Gram + βακτήρια. Ταυρίνη : Σημαντική για την όραση και την γενική ανάπτυξη του εμβρύου.

93 Αυτόματοι αναλυτές μητρικού γάλακτος για επαγγελματική και οικιακή χρήση
Miris analyzer Scope analyzer

94 Παράμετροι που προσδιορίζονται στους αυτόματους αναλυτές μητρικού γάλακτος

95 Άλλα στοιχεία στο μητρικό γάλα
Σίδηρος : Υπάρχει στο γάλα σε μικρές ποσότητες, αλλά αρκετές για να καλυφθούν οι ανάγκες του βρέφους. Λιπάση : Ένζυμο που βοηθά στην απορρόφηση του λίπους. Χοληκυστοκινίνη : Ορμόνη που προκαλεί υπνηλία στο μωρό και στη μητέρα. Συντελεί στο τελείωμα του θηλασμού. Γκρελίνη : Ορμόνη που προκαλεί το αίσθημα της πείνας. Παράγοντας Bifidus : Yδατάνθρακας που παρέχει ανοσοπροστασία κυρίως έναντι της Escherichia coli. Αντισώματα, βιταμίνες.

96 Συστατικά του μητρικού γάλακτος (1 από 8)
Αντιβακτηριακοί παράγοντες του μητρικού γάλακτος Ενεργοί ενάντια σε Εκκριτική IgA Escherichia coli, κλωστηρίδιο τετάνου, κλωστηρίδιο διφθερίτιδας, Κlebsiella πνευμονίας, στρεπτόκοκκο mutans, στρεπτόκοκκο πνευμονίας, αιμόφιλο influenza, Shigella flexneri, Shigella βοοειδών, Shigella sanguins, Shigella mitis, καμπυλοβακτηρίδιο jejuni, καμπυλοβακτηρίδιο flagelin, ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, Neisseria μηνιγγίτιδας, σαλμονέλα (6 τύποι), εντεροτοξίνη F σταφυλόκοκκου aureus, τοξίνη κλωστηριδίου difficile, χλαμύδια trachomatis, Candida albicans

97 Συστατικά του μητρικού γάλακτος (2 από 8)
Αντιβακτηριακοί παράγοντες του μητρικού γάλακτος Ενεργοί ενάντια σε IgG Escherichia coli, αιμόφιλος influenza β’ τύπου Shigella πνευμονίας, Shigella agalactiae, Neisseria μηνιγγίτιδας, λιποπολυσακχαρίτες του ιού της χολέρας, Shigella flexneri, πολυσακχαρίτες πνευμονιόκοκκου τύπου 14, σταφυλόκοκκο aureus IgM Λιποπολυσακχαρίτες του ιού της χολέρας IgD Escherichia coli Ελεύθερο εκκριτικό συστατικό Escherichia coli (CFA1) Bifidoβακτήριο bifidum Εντερικά βακτήρια Γλυκοπρωτεΐνες

98 Συστατικά του μητρικού γάλακτος (3 από 8)
Αντιβακτηριακοί παράγοντες του μητρικού γάλακτος Ενεργοί ενάντια σε Κάπα-Καζεΐνη Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, Shigella πνευμονίας Καζεΐνη Αιμόφιλος influenza Γλυκολιπίδια Gb3 Τοξίνη Shigella δυσεντερίας, τοξίνη της Shiga και Echerichia coli Φουκοζυλιωμένοι Ολιγοσακχαρίτες Θερμοσταθερή εντεροτοξίνη Echerichia coli, Καμπυλοβακτηρίδιο jejuni, Echerichia coli Ανάλογα επιθηλιακών κυτταρικών υποδοχέων (ολιγοσακχαρίτες) Αιμόφιλος influenza, Shigella πνευμονίας

99 Συστατικά του μητρικού γάλακτος (4 από 8)
Αντιβακτηριακοί παράγοντες του μητρικού γάλακτος Ενεργοί ενάντια σε Κύτταρα γάλακτος (μακροφάγα, ουδέτερα, λεμφοκύτταρα B και T) Μέσω φαγοκυττάρωσης και εξόντωσης: Echerichia coli, Σταφυλόκοκκο aureus, Σταφυλόκοκκο εντερίτιδας Μέσω ευαισθητοποιημένων λεμφοκυττάρων: Echerichia coli Μέσω φαγοκυττάρωσης: Echerichia coli, Candida albicans Ερεθισμός λεμφοκυττάρων: Echerichia coli, αντιγόνο Κ, φυματίνη Μονοκίνες: διεγείρονται από πολυσακχαρίτες Επαγόμενες κυτοκίνες: PHA, PMA + ιονομυκίνη Η ινονηκτίνη βοηθά στην πρόσληψη από τα φαγοκύτταρα

100 Συστατικά του μητρικού γάλακτος (5 από 8)
Παράγοντες αντι-ιικής προστασίας Ενεργοί ενάντια σε: Εκκριτική IgA Πολυομυελίτιδα τύποι 1,2,3, Κοξάκι τύποι Α9, Β3, Β5, ηχοκαρδιογραφικοί τύποι 6,9, SFV, RRV, ιός Rota, κυτομεγαλοιός (CMV), REO τύπου 3, ιός ανεμοβλογιάς, ιός έρπητα απλός, παρωτίτιδα, ιλαρά, γρίπη, αναπνευστικός συγκυτιακός ιός, HIV, ιός ηπατίτιδας C, ιός ηπατίτιδας Β IgG Ιός Rubella, κυτομεγαλοιός (CMV), αναπνευστικός συγκυτιακός ιός, ιός Rota, HIV, ιός Epstein-Barr IgM Ιός Rubella, κυτομεγαλοιός (CMV), αναπνευστικός συγκυτιακός ιός, HIV

101 Συστατικά του μητρικού γάλακτος (6 από 8)
Παράγοντες αντι-ιικής προστασίας Ενεργοί ενάντια σε: Λιπίδια (ακόρεστα λιπαρά οξέα και μονογλυκερίδια) Ιός έρπητα απλός, SFV, γρίπη, πυρετός dengue, RRV, αναπνευστικός συγκυτιακός ιός, HIV, ιός ιαπωνικής εγκεφαλίτιδας Β, ιός Δυτικού Νείλου, VSIV, ιός του sindbis Μακρομόρια μη-ανοσοσφαιρινών Ιός έρπητα απλός, VSIV, Κοξάκι Β4, SFV, ιός Rota, πολυομυελίτιδα τύπου 2, κυτομεγαλοιός (CMV), REO τύπου 3, αναπνευστικός συγκυτιακός ιός Βλεννίνη(γλυκοπρωτεΐνη/lactadherin) ιός Rota

102 Συστατικά του μητρικού γάλακτος (7 από 8)
Παράγοντες αντι-ιικής προστασίας Ενεργοί ενάντια σε: Αναστολέας πρωτεάσης εκκριτικών λευκοκυττάρων (επίπεδα πρωτογάλακτος) HIV, ιός Rota, Bifidoβακτήριο bifidum Λακτοφερίνη Κυτομεγαλοιός (CMV), HIV, αναπνευστικός συγκυτιακός ιός, ιός έρπητα απλός τύπου 1, ηπατίτιδα C Κύτταρα γάλακτος Επαγόμενη ιντερφερόνη: PHA ή PMA και ιονομυκίνη Επαγόμενη κυτοκίνη: ιός έρπητα απλός, αναπνευστικός συγκυτιακός ιός Διέγερση λεμφοκυττάρου: ιός Rubella, κυτομεγαλοιός ( CMV), έρπις, ιλαρά, παρωτίτιδα, αναπνευστικός συγκυτιακός ιός

103 Συστατικά του μητρικού γάλακτος (8 από 8)
Αντιπαρασιτικοί παράγοντες του μητρικού γάλακτος: Ενεργοί ενάντια σε: Εκκριτική IgA Gardia lambia, Entamoeba histolytica, Schistosoma mansoni (τρηματώδης σκώληκας του αίματος), κρυπτοσπορίδιο, τοξόπλασμα gondii, Plasmodium falciparum (ελονοσία) IgG Plasmodium falciparum (ελονοσία) Λιπίδια (ελεύθερα λιπαρά οξέα και μονογλυκερίδια) Gardia lambia, Entamoeba histolytica, τριχομονάδες κόλπου, εντερική gardia, κοκκιδίωση ζώων Μη αναγνωρισμένο Τρυπανόσωμα brucei rhodesiense

104 Βασικές διαφορές μητρικού γάλακτος, αγελαδινού και τυποποιημένου γάλακτος (1 από 4)
Μητρικό γάλα Αγελαδινό γάλα Τυποποιημένο γάλα Η συνολική πρωτεΐνη αποτελεί το 10% των θρεπτικών συστατικών του γάλακτος Η συνολική πρωτεΐνη αποτελεί το 30% των θρεπτικών συστατικών του γάλακτος Το 40% της πρωτεΐνης είναι καζεΐνη, γεγονός που το κάνει εύπεπτο Το 80% της πρωτεΐνης είναι καζεΐνη, πιο δύσκολη η πέψη λόγω της , μεγάλης ποσότητας

105 Βασικές διαφορές μητρικού γάλακτος, αγελαδινού και τυποποιημένου γάλακτος (2 από 4)
Μητρικό γάλα Αγελαδινό γάλα Τυποποιημένο γάλα Το 60% των πρωτεϊνών είναι λακταβουμίνη, σημαντική για τις ανοσοποιητικές της ιδιότητες (λακτοφερρίνη, ανοσοσφαιρίνες, λυσοζύμη). Κυριαρχεί η α- λακταβουμίνη Το 20% των πρωτεϊνών αποτελεί η λακταβουμίνη. Κυριαρχεί η β- λακταβουμίνη, η οποία είναι συχνά υπεύθυνη για τροφικές αλλεργίες Το 20% των πρωτεϊνών αποτελεί η λακταβουμίνη. Κυριαρχεί η β- λακταβουμίνη και οι πρωτεΐνες σόγιας, οι οποίες είναι συχνά υπεύθυνες για τροφικές αλλεργίες Η λακτοφερρίνη δεσμεύει το σίδηρο προστατεύοντας το βρέφος από μολύνσεις του πεπτικού συστήματος και ευνοεί την πέψη γενικότερα Το αγελαδινό γάλα περιέχει ίχνη λακτοφερρίνης Δεν υπάρχει λακτοφερρίνη στο τυποποιημένο γάλα, καθώς καταστρέφεται κατά την Παρασκευή του

106 Βασικές διαφορές μητρικού γάλακτος, αγελαδινού και τυποποιημένου γάλακτος (3 από 4)
Μητρικό γάλα Αγελαδινό γάλα Τυποποιημένο γάλα Η εκκριτική ανοσοσφαιρίνη Α κυριαρχεί στο μητρικό γάλα (0,2 g/dl) συμβάλλοντας σημαντικά στην ανοσοποιητική προστασία του βρέφους Η εκκριτική ανοσοσφαιρίνη Α που περιέχεται στο αγελαδινό γάλα είναι σε μικρή ποσότητα (0,003 g/dl) Δεν υπάρχει καθόλου εκκριτική ανοσοσφαιρίνη Α Η λυσοζύμη είναι ένα φυσικό αντιβιοτικό και περιέχεται στον ανθρώπινο γάλα Η λυσοζύμη στο αγελαδινό γάλα βρίσκεται σε ποσότητα κατά 30 φορές λιγότερη από το μητρικό γάλα Συνήθως τα τυποποιημένα γάλατα δεν περιέχουν καθόλου λυσοζύμη. Η λυσοζύμη υπάρχει σε λίγα τυποποιημένα γάλατα στο 1/3 της ποσότητας που περιέχεται στο μητρικό γάλα

107 Βασικές διαφορές μητρικού γάλακτος, αγελαδινού και τυποποιημένου γάλακτος (4 από 4)
Μητρικό γάλα Αγελαδινό γάλα Τυποποιημένο γάλα Υπάρχουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα στην κατάλληλη ποσότητα Δεν υπάρχουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα και όσα περιέχονται δεν βρίσκονται σε κατάλληλη αναλογία Πολλά αμινοξέα χάνουν τη λειτουργικότητα τους κατά την παρασκευή του

108 Tράπεζες μητρικού γάλακτος

109 Ιστορικό δημιουργίας τραπεζών μητρικού γάλακτος
Η πρώτη τράπεζα αναφέρεται τον 4ο αιώνα στη Ρώμη. Στη σύγχρονη εποχή η πρώτη τράπεζα ιδρύθηκε τον 20ο αιώνα στη Βιέννη το 1909. Στην Αμερική η πρώτη τράπεζα ιδρύθηκε το 1943 και το η Αμερικάνικη Οργάνωση Τραπεζών Γάλακτος της Β. Αμερικής (HMBANA) θεσπίζει το πρώτο πρωτόκολλο που αποτέλεσε τη βάση για τη λειτουργία όλων των τραπεζών γάλακτος παγκοσμίως. Το 1947 αρχικά και τελικά το 1985 δημιουργήθηκε τράπεζα γάλακτος στο Γ.Ν.Μ. «ΕΛΕΝΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ»

110 Εθελοντικές τράπεζες μητρικού γάλακτος
Συλλέγουν μητρικό γάλα από εθελόντριες μητέρες που γέννησαν πρόσφατα τελειόμηνο ή πρόωρο βρέφος. Το γάλα προσφέρεται: Σε μητέρες που δεν έχουν δικό τους γάλα αλλά θέλουν να το δώσουν στα παιδιά τους. Σε ενήλικες που έχουν κάνει μεταμόσχευση ήπατος για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.

111 Αίθουσα θηλασμού Νοσοκομείο Έλενα Βενιζέλου

112 Θήλαστρα Νοσοκομείο Έλενα Βενιζέλου

113 Το γάλα προσφέρεται νωπό ή παστεριωμένο
Νοσοκομείο Έλενα Βενιζέλου

114 Παστερίωση μητρικού γάλακτος
Το γάλα στις τράπεζες γάλακτος παρέχεται νωπό και παστεριωμένο. Παστερίωση: Θέρμανση στους 62,5ο C για 30 λεπτά (υδατόλουτρο). Mε τη παστερίωση καταστρέφονται μικρόβια/ιοί αλλά διατηρούνται θρεπτικά συστατικά και ανοσοσφαιρίνες.

115 Το γάλα φυλάσσεται στους -20o C
H φύλαξη του γάλακτος γίνεται πάντα σε γυάλινα δοχεία.

116 Εξετάσεις που απαιτούνται από τις δότριες μητρικού γάλακτος
ΑIDS, Ηπατίτιδα Β, Ηπατίτιδα C, Σύφιλη, Μεγαλοκυτταρροιός.

117 Ατομική τράπεζα μητρικού γάλακτος
Δημιουργούνται από μητέρες οι οποίες μπορούν να θηλάσουν αλλά λόγω εργασίας δεν είναι παρούσες όταν πρόκειται να θραφεί το μωρό. Η συλλογή μπορεί να γίνει: Mε τα χέρια Με θήλαστρο χειροκίνητο ή ηλεκτρικό Σε κάθε περίπτωση απαιτείται πλύσιμο του στήθους και των χεριών της μητέρας.

118 Οδηγίες συλλογής μητρικού γάλακτος με τα χέρια
Πριν αρχίσετε να βγάζετε το γάλα με τα χέρια, κάνετε αρκετές φορές μαλάξεις στο στήθος, από τη βάση προς την κορυφή του για να προωθηθεί το γάλα. Στη συνέχεια πιέζετε με τα δάκτυλα τη θηλαία άλω, δηλαδή τη σκούρα περιοχή του στήθους γύρω από τη θηλή. Η συλλογή γίνεται για 10 – 15 λεπτά σε κάθε μαστό, χωρίς να κουράζεστε και χωρίς να ταλαιπωρείτε το στήθος σας.

119 Οδηγίες διατήρησης μητρικού γάλακτος
Το μητρικό γάλα συλλέγεται σε μικρά αποστειρωμένα μπιμπερό των 100 – 150 mL. Πάνω γράφεται η ημερομηνία «παραγωγής» έτσι ώστε να καταναλώνεται πάντα το παλαιότερο. Εάν το μωρό χρειάζεται περισσότερο γάλα τότε χρησιμοποιείται και δεύτερο μπιμπερό. Αποφεύγονται τα μεγάλα μπιμπερό για να μην πετιέται ή να μην ξαναψύχεται όσο περισσεύει. Το γάλα διατηρείται: Στο ψυγείο σε θερμοκρασία +4o C έως 48 ώρες. Στη κατάψυξη σε θερμοκρασία -18ο C έως 3 εβδομάδες. Στη κατάψυξη σε θερμοκρασία -20ο C έως 3 μήνες.

120 Η κατανάλωση του γάλακτος της ατομικής τράπεζας
Πριν τη χορήγηση του γάλακτος, βγαίνει από το ψυγείο και τοποθετείται σε δοχείο με ζεστό νερό για να γίνει χλιαρό. Εάν το μωρό δεν καταναλώσει όλη την ποσότητα, ξαναδοκιμάζουμε μετά από λίγη ώρα. Όσο γάλα παραμείνει μετά την απόψυξη σε θερμοκρασία δωματίου πάνω από δύο ώρες θα πρέπει να καταστραφεί. Οι οδηγίες προέρχονται από την Τράπεζα Μητρικού Γάλακτος του μαιευτηρίου Έλενα Βενιζέλου,

121 Τέλος Ενότητας

122 Σημειώματα

123 Σημείωμα Αναφοράς Copyright Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας, Πέτρος Καρκαλούσος Πέτρος Καρκαλούσος. «Ανάλυση Βιολογικών Υγρών & Εκκριμάτων (Θ). Ενότητα 10: Κολπικό υγρό, αμνιακό υγρό, μητρικό γάλα». Έκδοση: 1.0. Αθήνα Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: ocp.teiath.gr.

124 Διατήρηση Σημειωμάτων
Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.

125 Σημείωμα Αδειοδότησης
Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί άδεια αναφέρονται στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

126 Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων
Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, παρά μόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δημιουργό. διαθέσιμο με άδεια CC-BY Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου και η δημιουργία παραγώγων αυτού με απλή αναφορά του δημιουργού. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-SA Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία παραγώγων του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου και η δημιουργία παραγώγων του. διαθέσιμο με άδεια CC0 Public Domain Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. διαθέσιμο ως κοινό κτήμα χωρίς σήμανση Συνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου.

127 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.