ΕΝΟΤΗΤΑ 3 ΑΛΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΑ.

Παρουσίαση με θέμα: "ΕΝΟΤΗΤΑ 3 ΑΛΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΑ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΕΝΟΤΗΤΑ 3 ΑΛΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΑ

2 ΣΤΟΧΟΙ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Mε το τέλος της ενότητας πρέπει ο μαθητής να:
Ορίζει και να ταξινομεί τα άλατα και τα μέταλλα. Να αναφέρει τον ρόλο τους στον ανθρώπινο οργανισμό. Να κατονομάζει και να σχολιάζει τις επιπτώσεις από την έλλειψη και κατάχρηση των αλάτων/ μετάλλων από τον ανθρώπινο οργανισμό. Να αιτιολογεί την έλλειψη αλάτων/μετάλλων από το διαιτολόγιο του ανθρώπου. Να αναφέρει τους παράγοντες που επηρεάζουν θετικά και αρνητικά την απορρόφηση τους από τον οργανισμό. Να κατονομάζει πηγές αλάτων και μετάλλων. Να κατονομάζει άλλα άλατα και μέταλλα λιγότερο σημαντικά.

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ - ΟΡΙΣΜΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Οι τροφές που καταναλώνει ο άνθρωπος είναι ζωϊκές ή φυτικές και έχουν προέλευση το χώμα ή τη θάλασσα. Οι τροφές περιέχουν μεγάλη ποικιλία από άλατα και μέταλλα. ΟΡΙΣΜΟΣ Τα ΑΛΑΤΑ/ ΜΕΤΑΛΛΑ είναι ανόργανα στοιχεία απαραίτητα για: Την παραγωγή των ιστών. Την ρύθμιση των υγρών του σώματος. Τις διάφορες λειτουργίες του οργανισμού.

4 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΜΕΤΑΛΛΩΝ - ΑΛΑΤΩΝ
Τα άλατα/μέταλλα ταξινομούνται με βάση τις ποσότητες που χρειάζεται ο οργανισμός σε: Μακροστοιχεία: χρειάζονται στον ανθρώπινο οργανισμό σε σχετικά μεγάλες ποσότητες (ασβέστιο, φωσφόρος, θείο, κάλιο, νάτριο, χλώριο και μαγνήσιο). Ιχνοστοιχεία: ο ανθρώπινος τα χρειάζεται σε πολύ μικρές ποσότητες (σίδηρος, ψευδάργυρος, χαλκός, ιώδιο, μαγγάνιο, φθόριο, χρώμιο, μόλυβδος, κοβάλτιο κ.α)

5 ΑΣΒΕΣΤΙΟ (Ca) Το ασβέστιο θεωρείται από τα πιο σημαντικά στοιχεία που υπάρχουν στον ανθρώπινο οργανισμό. Το σώμα μας περιέχει περίπου 1200 g ασβεστίου από τα οποία τα 1000 g βρίσκονται στα κόκκαλα και στα δόντια. Κατά την ανάπτυξη του οργανισμού, η δομή των κοκάλων αλλάζει, το δε ΑΣΒΕΣΤΙΟ που περιέχουν ανανεώνεται συνεχώς.

6 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ Δημιουργεί και δυναμώνει τα κόκαλα και τα δόντια. Η διαδικασία κατά την οποία τα κόκαλα παίρνουν ασβέστιο, για να δημιουργούνται λέγεται ασβεστοποίηση. Είναι απαραίτητο για την λειτουργία των νεύρων, των μυών, της καρδιάς και των ενζύμων. Βοηθά στο πήξιμο του αίματος.

7 ΕΛΛΕΙΨΗ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ Οι λόγοι για τους οποίους παρατηρείται τέτοια έλλειψη είναι οι ακόλουθοι: Το διαιτολόγιο μας είναι φτωχό σε βιταμίνη D.  Τα γεύματα μας περιέχουν τροφές, που εμποδίζουν την απορρόφηση του ασβεστίου (φυτικό οξύ, οξαλικό οξύ, λίπη). Το πεπτικό σύστημα των γερόντων αδυνατεί να απορροφήσει ασβέστιο. Οι ανάγκες σε ασβέστιο είναι αυξημένες στις έγκυες γυναίκες. Μειωμένη ηλιοφάνεια είτε από σύννεφα είτε από καπνό εμποδίζει την βιταμίνη του ‘ήλιου’ D, να φτάσει στο δέρμα των ανθρώπων και να παραχθεί.

8 ΕΛΛΕΙΨΗ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ Στα ακόλουθα άτομα μπορεί να παρατηρηθεί έλλειψη ασβεστίου: Ηλικιωμένοι, έγκυες γυναίκες και γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση. Κάτοικοι βορείων χωρών λόγω έλλειψης ήλιου. Κάτοικοι ισλαμικών χωρών μια και η ενδυμασία τους δεν βοηθά στη παραγωγή της βιταμίνης D.

9 ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ ΑΠΌ ΕΛΛΕΙΨΗ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ
Ραχίτιδα: Παραρηρείται στα παιδιά. Κάνει τα κόκαλα αδύνατα ή μαλακά ώστε να μην μπορούν να σηκώσουν το βάρος του παιδιού, με αποτέλεσμα να στραβώνουν μόνιμα. Οστεοπόρωση: Παρατηρείται στους ενήλικες, ιδιαίτερα στους γέροντες. Παρατηρείται στις έγκυες γυναίκες και στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση.

10 ΠΗΓΕΣ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα. Ψάρια.
Θαλασσινά (στρείδια, γαρίδες, μύδια). Ζωμοί. Πράσινα φυλώδη λαχανικά. Παστά φρούτα. Αμύγδαλα. Φλούδα του σιταριού και το ψωμί.

11 ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ
Η απορρόφηση του ασβεστίου επηρεάζεται θετικά ή αρνητικά, ανάλογα με άλλες ουσίες με τις οποίες συνυπάρχει. Η απορρόφηση του ασβεστίου αυξάνεται με τη βιταμίνη D, τις πρωτεϊνες και τη σωματική άσκηση. Μειώνεται όταν το γεύμα περιέχει φυτικό ή οξαλικό οξύ (στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά και σε τροφές με πολλές φυτικές ίνες) και λίπη.

12 ΦΩΣΦΟΡΟΣ Ποιός είναι ο ρόλος του φωσφόρου:
Μαζί με το ασβέστιο είναι απαραίτητος για τη δημιουργία και το δυνάμωμα των κοκάλων και των δοντιών. Είναι συστατικό των κυττάρων του οργανισμού. Συμβάλλει στη σωστή χρήση των βιταμινών Β. Συμβάλλει στη δημιουργία γενετικού υλικού.

13 ΦΩΣΦΟΡΟΣ Πηγές του Φωσφόρου: Κατάχρηση του Φωσφόρου:
Βρίσκεται στις ακόλουθες τροφές: γάλα, τυριά, κρέατα, δημητριακά, όσπρια, ψάρια, πουλερικά, αυγά και ξηρούς καρπούς.  Κατάχρηση του Φωσφόρου: Άτομα που καταναλώνουν αερούχα αναψυκτικά είναι δυνατό να παρουσιάσουν συμπτώματα ραχίτιδας, εφόσον οι μεγάλες ποσότητες φωσφόρου που περιέχουν αλλάζουν την αναλογία ασβεστίου/φωσφόρου, προκαλώντας έλλειψη ασβεστίου.

14 ΣΙΔΗΡΟΣ Ποιός είναι ο ρόλος του σιδήρου
Ποιός είναι ο ρόλος του σιδήρου  Βρίσκεται στην αιμοσφαιρίνη του αίματος, στους ιστούς, ως απόθεμα στο συκώτι, στη σπλήνα και στο μυελό των οστών. Είναι απαραίτητο συστατικό για τη δημιουργία της αιμοσφαιρίνης η οποία μεταφέρει οξυγόνο στο αίμα. Απορρόφηση του σιδήρου Το αίμα «ζεί» μόνο για 120 μέρες. Το αίμα καθημερινά ανανεώνεται. Ο σίδηρος που περιέχει το αίμα δε χάνεται, αλλά ξαναχρησιμοποιείται. Αυτή η ανακύκλωση διατηρεί τις ποσότητες σιδήρου στο αίμα σταθερές, εκτός αν παρατηρούνται απώλειες αίματος.

15 ΕΛΛΕΙΨΗ ΣΙΔΗΡΟΥ Προκαλείται διατροφική αναιμία, με αποτέλεσμα η αιμοσφαιρίνη στο αίμα να είναι μειωμένη και η οξυγόνωση των διαφόρων οργάνων ελλιπής. Η χλωμή εμφάνιση, η κούραση, η μειωμένη όραση, η δυσπεψία, η αϋπνία, η διανοητική σύγχυση και ο πονοκέφαλος είναι συμπτώματα της αναιμίας. Oι έγκυες γυναίκες χρειάζονται σίδηρο για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες του εμβρύου. Οι μαραθωνοδρόμοι το χρειάζονται γιατί χάνουν αρκετό με το άθλημα τους. Τα παιδιά και τα βρέφη το χρειάζονται για την ανάπτυξη τους. Μαγειρικά σκεύη από σίδηρο (cast iron pans) μάς δίνουν επιπλέον σίδηρο αφού μεταφέρεται στα φαγητά.

16 Η ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΙΔΗΡΟΥ
Σιδήρωση παρατηρείται σε φυλές που μαγειρεύουν σε σιδερένια σκεύη, σε αλκοολικούς, και σε όσους καταναλώνουν κόκκινα φτηνά κρασιά τα οποία δεν έχουν αποσιδηρωθεί. Η πιο πάνω πάθηση παρατηρείται σε άτομα που κάνουν συχνά μεταγγίσεις αίματος, όπως είναι τα άτομα με μεσογειακή αναιμία. Η αποβολή του περιττού σιδήρου από τον οργανισμό τους, η αποσιδήρωση πρέπει να γίνεται σε τακτικά χρονικά διαστήματα.

17 ΑΝΑΓΚΑΙΕΣ ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΣΙΔΗΡΟΥ
Οι ανάγκες του οργανισμού σε αίμα καθορίζουν τις ανάγκες του σε σίδηρο. Οι γυναίκες χρειάζονται περισσότερο σίδηρο από τους άντρες. Το σίδηρο χάνεται στον ιδρώτα, στη χολή και στο νεκρό δέρμα. Αυξημένες ανάγκες σιδήρου παρουσιάζονται μετά από απώλεια αίματος που προέρχεται: Πληγές, εγχειρήσεις, έμμηνο ρύση και γέννα. Παθήσεις του πεπτικού συστήματος, όπως το έλκος του στομάχου και οι αιμορρόιδες.

18 ΤΡΟΦΕΣ ΠΛΟΥΣΙΕΣ ΣΕ ΣΙΔΗΡΟ
ΖΩΙΚΕΣ ΦΥΤΙΚΕΣ Γαρίδες Όσπρια Συκώτι Παστά Αυγά Φρούτα Ψάρια Αμύγδαλα Κρέατα Σοκολάτα Σαρδέλλες Μπιζέλια Ψωμί

19 ΧΛΩΡΙΟΥΧΟ ΝΑΤΡΙΟ Η ΑΛΑΣ (NaCl)
Ποιός είναι ο ρόλος του άλατος; Βρίσκεται στα υγρά που περιβάλλουν τα κύτταρα και ρυθμίζει την ποσότητα των υγρών που περιέχουν τα κύτταρα στο εσωτερικό τους. Ρυθμίζει το pH στα υγρά του σώματος. Συμβάλλει στη κανονική λειτουργία του νευρικού μας συστήματος. Το χλώριο βρίσκεται στο υδροχλωρικό οξύ, το οποίο ρυθμίζει το περιβάλλον στο στομάχι, για κανονική χώνευση των τροφών.

20 ΕΛΛΕΙΨΗ ΑΛΑΤΟΣ Παρατηρείται σε άτομα με αυξημένη εφίδρωση, κυρίως σε κάτοικους ζεστών χωρών. Άτομα με παθήσεις που προκαλούν εμετούς και ευκοιλιότητα. Ατομα που παίρνουν διουρητικά για μεγάλο χρονικό διάστημα.

21 ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ ΑΛΑΤΟΣ Προκαλείται οίδημα, δηλαδή υπερβολική ποσότητα υγρών στα κύτταρα με αποτέλεσμα να φουσκώνουν. Υπέρταση (ψηλή πίεση του αίματος), η οποία συνδέεται με τις διάφορες καρδιακές παθήσεις.

22 ΤΡΟΦΕΣ ΠΛΟΥΣΙΕΣ ΣΕ ΑΛΑΤΙ
Αλατισμένα κρέατα και ψάρια (τσαμαρέλλα, σαρδέλες, μπακαλιάρος, χαβιάρι, ταραμάς) Αλλαντικά Τυριά Ξηροί καρποί Ελιές Βούτυρο και μαργαρίνη Ψωμί

23 ΜΑΓΝΗΣΙΟ Χρήσεις Βρίσκεται στα κόκαλα και στη σάρκα του σώματος.
Επιπτώσεις από έλλειψη Απάθεια και μυϊκή αδυναμία. Πηγές Δημητριακά, λαχανικά (χλωροφύλλη)

24 ΘΕΙΟ Χρήσεις Είναι συστατικό των κοκάλων και απαραίτητο για τη παραγωγή των πρωτεϊνων, βιταμινών και μερικών ενζύμων. Επιπτώσεις απο έλλειψη Υπανάπτυξη, εφόσον το θείο είναι κύριο συστατικό των πρωτεϊνών που περιέχουν ουσιώδη αμινoξέα. Πηγές Διαιτολόγιο που παρέχει πολλές πρωτεϊνες.

25 ΙΩΔΙΟ Xρήσεις Είναι απαραίτητο για την παραγωγή της θυροξίνης από το θυρεοειδή αδένα. Επιπτώσεις απο έλλειψη Βρογχοκήλη, δηλαδή το φούσκωμα του θυρεοειδούς αδένα στην προσπάθεια του να παραγάγει θυροξίνη. Πηγές Ψάρια, θαλασσινά, θαλάσσια αύρα. Η έλλειψη του στη Κύπρο είναι απίθανη.

26 ΦΘΩΡΙΟ Χρήσεις Καλύπτει και δυναμώνει το σμάλτο των δοντιών εμποδίζοντας την τερηδόνα. Επιπτώσεις απο έλλειψη Τερηδόνα, το σάπισμα των δοντιών. Πηγές Βρίσκεται στο νερό, στο μαύρο τσάι, και στα θαλασσινά.

27 ΨΕΥΔΑΡΓΥΡΟΣ Χρήσεις Συμβάλλει στην ανάπτυξη και στην παραγωγή του αίματος. Επιπτώσεις απο έλλειψη Υπανάπτυξη, αναιμία και δερματίτιδα. Πηγές Κρέατα, όσπρια, και ανάλεστα δημητριακά.

28 ΧΑΛΚΟΣ Χρήσεις Απαραίτητος για τη σωστή χρήση του σιδήρου από τον οργανισμό για τη παραγωγή του αίματος. Επιπτώσεις απο έλλειψη Αναιμία, διανοητική καθυστέρηση, αδύναμα μαλλιά. Πηγές Πράσινα φυλλώδη λαχανικά, ψάρια, συκώτι, στρείδια.