1 Αναθεωρημένη Κοινή Αγροτική Πολιτική Φοίβη Κουντούρη 2009.

Παρουσίαση με θέμα: "1 Αναθεωρημένη Κοινή Αγροτική Πολιτική Φοίβη Κουντούρη 2009."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 1 Αναθεωρημένη Κοινή Αγροτική Πολιτική Φοίβη Κουντούρη 2009

2 2 Η Κοινή Αγροτική Πολιτική Η κοινή αγροτική πολιτική Η κοινή αγροτική πολιτική (ΚΑΠ) ήταν ένας από τους πρώτους τομείς της πολιτικής της ΕΕ. Οι στόχοι της ΚΑΠ καθορίζονται στο άρθρο 39 της Συνθήκης της Ρώμης: 1. Βελτίωση της γεωργικής παραγωγικότητας και αποτελεσματικότητας 2. Αύξηση των εισοδημάτων των αγροτών 3. Σταθεροποίηση των αγορών 4. Εγγύηση της διαθεσιμότητας της παραγωγής 5. Εξασφάλιση λογικών τιμών για τους καταναλωτές

3 3 Εργαλεία Επίτευξης Εξασφάλιση τιμής στα προϊόντα με την επιβολή εισαγωγικού δασμού. -Σε μερικές περιπτώσεις εντούτοις η προσφορά στην ΕΕ υπερβαίνει τη ζήτηση έτσι ώστε η άμυνα κατά των εισαγωγών να είναι ανεπαρκής για να εξασφαλίσει ότι οι στόχοι των τιμών επιτυγχάνονται. -Σε αυτήν την περίπτωση άλλες δυνατότητες είναι η επέμβαση με εξαγορές και εξαγωγικές επιδοτήσεις (πληρωμές αποκατάστασης). -Επίσης χρησιμοποιούνται επιχορηγήσεις συντελεστών παραγωγής (π.χ. νερό, καύσιμα) ενώ υπάρχει μια αυξανόμενη εμπιστοσύνη για τις άμεσες πληρωμές.

4 4 Η Ανάγκη για αναθεώρηση Παρότι επιτυχημένη σε ορισμένους τομείς (αυτονομία Ευρώπης σε τρόφιμα, αύξηση εισοδήματος αγροτών) η Κοινή Αγροτική Πολιτική συνεπαγόταν και ορισμένα προβλήματα τα οποία και οδήγησαν στην ανάγκη για αναθεώρηση – Η πολιτική της αποθήκευσης τροφίμων για την ρύθμιση της αγοράς συνδέθηκε με υψηλά κόστη αποθήκευσης ενώ δημιούργησε και ηθικά ζητήματα όταν άνθρωποι σε άλλες περιοχές του κόσμου πλήττονταν από την πείνα. –Το κόστος εφαρμογής της ΚΑΠ ήταν τεράστιο (το 45% του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού αφορούσε την ΚΑΠ- 45 δισ. ευρώ στον προϋπολογισμό του 2003) –Η ΚΑΠ προέβλεπε προστατευτισμό για τα ευρωπαϊκά προϊόντα κάτι που ερχόταν σε αντίθεση με τις αρχές του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου ο οποίος πίεζε την ευρωπαϊκή ένωση να ανοίξει την αγορά αγροτικών προϊόντων της. –Οι αναπτυσσόμενες χώρες αντιμετώπιζαν σημαντικό πρόβλημα διάθεσης των προϊόντων τους λόγω των περιορισμών που έθεταν οι ευρωπαϊκές αγορές.

5 5 Το κόστος της ΚΑΠ Το οικονομικό κόστος της ΚΑΠ μπορεί να υπολογιστεί σε όρους μερικής οικονομικής ισορροπίας. Οι οικονομικές απώλειες που παρατηρούνται από την παραγωγή τέτοιων αγροτικών προϊόντων εγείρονται από δύο κυρίως λόγους: - Από το γεγονός ότι οι Ευρωπαίοι καταναλωτές επιβαρύνονται με τιμές υψηλότερες από αυτές που σημειώνονται στη διεθνή αγορά - Από το γεγονός ότι η αξία των πόρων παραγωγής που δεσμεύονται στη γεωργική παραγωγή είναι μεγαλύτερη από εκείνη που θα χρησιμοποιούνταν στην παραγωγή προϊόντων των άλλων τομέων της οικονομίας Χρησιμοποιώντας τα ίδια υποδείγματα μπορεί να υπολογιστεί ο λόγος του κόστους της αύξησης του γεωργικού εισοδήματος προς το συνολικό κόστος της κοινωνίας. Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι αν ο μόνος στόχος της ΚΑΠ είναι να αυξηθεί το εισόδημα των αγροτών τότε για μερικές χώρες σίγουρα θα ήταν προτιμότερο να εγκαταλειφθεί το σχέδιο και να παρασχεθεί άμεση εισοδηματική υποστήριξη μέσω της εσωτερικής φορολογίας. Τα κέρδη και οι απώλειες που συνδέονται με τις διαδικασίες της ΚΑΠ διανέμονται πολύ άνισα στα κράτη μέλη. Βαρύτερα ζημιωμένο είναι το UK ενώ σαφέστερα κερδισμένη είναι η Ιρλανδία. (Οι πρόσφατοι αριθμοί δείχνουν ότι 17% του γεωργικού εδάφους στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι σε πρόγραμμα αγρανάπαυσης έναντι μόνο 1% στην Ελλάδα.)

6 6 Η Νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική Από το 1992 που θεσπίστηκε η ΚΑΠ υποβάλλεται σε συνεχείς αναθεωρήσεις ώστε να μεταβληθεί από μία πολιτική τιμών και υποστήριξης της παραγωγής σε μία συγκροτημένη πολιτική ενίσχυσης του γεωργικού εισοδήματος. Η τελευταία εξέλιξη σε αυτή την πορεία είναι η απόφαση που λήφθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στο Λουξεμβούργο στις 26 Ιουνίου του 2003 (στα πλαίσια της agenda 2000) αναφορικά με την αναθεώρηση της ΚΑΠ με την εισαγωγή της αποσυνδεδεμένης ενίσχυσης.

7 7 Περιεχόμενο Με την απόφαση του Λουξεμβούργου, η αποσύνδεση της άμεσης ενίσχυσης στον παραγωγό από το ύψος της παραγωγής και το είδος της καλλιέργειας, έγινε το βασικό στοιχείο των πληρωμών στα πλαίσια της ΚΑΠ αν και οι άμεσες ενισχύσεις διατηρήθηκαν υπό ορισμένους όρους λόγω της ανησυχίας ορισμένων κρατών –μελών για εγκατάλειψη συγκεκριμένων γεωργικών κλάδων. Για τους σημαντικότερους τομείς (βαμβάκι, καπνό, ελαιόλαδο) η αναθεώρηση περιελάμβανε ενισχύσεις οι οποίες θα υπολογίζονται με βάση τα έτη αναφοράς 2000-2002 και θα εντάσσονται στο νομικό πλαίσιο της ενιαίας ενίσχυσης (single farm payment). Συνεπώς οι επιδοτήσεις δεν είναι πλέον ανάλογες του όγκου παραγωγής (μεγαλύτερος όγκος παραγωγής – περισσότερες επιδοτήσεις), αλλά σχετίζονται με το ύψος των επιδοτήσεων (μέσος όρος) που έλαβε ο παραγωγός κατά την ιστορική περίοδο ή περίοδο αναφοράς (2000 – 2001 – 2002).

8 8

9 9 Στόχοι Βασικοί στόχοι της αναθεωρημένης ΚΑΠ είναι: –Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας –Η ενίσχυση του προσανατολισμού προς την αγορά –Ο αυξημένος περιβαλλοντικός σεβασμός –Σταθερότητα στα γεωργικά εισοδήματα –Μεγαλύτερη προσοχή στους παραγωγούς στις λιγότερο προνομιούχες περιοχές

10 10 Εργαλεία Επίτευξης Για την επίτευξη των στόχων ταυτόχρονα με την αρχή της αποσυνδεδεμένης ενίσχυσης, η νέα ΚΑΠ προβλέπει: –κανόνες πολλαπλής συμμόρφωσης με τους οποίους οι δικαιούχοι των επιδοτήσεων ελέγχονται για την τήρηση ορθών περιβαλλοντικών και αγροτικών πρακτικών καθώς και κανόνων για την ασφάλεια των τροφίμων. –περιορισμό του κρατικού παρεμβατισμού στο βαθμό που είναι απαραίτητος για την προστασία της ασφάλειας των αγορών- Απελευθέρωση της αγοράς αγροτικών προϊόντων –στροφή του ενδιαφέροντος από την παραγωγή στον παραγωγό με την υιοθέτηση της ενιαίας πληρωμής –δημιουργία στα κράτη-μέλη συστήματος παροχής γεωργικών συμβουλών –χρηματοδότηση μέσω ενός δεύτερου ευρωπαϊκού πακέτου στήριξης της γεωργίας

11 11 Μερική Αποδέσμευση Προκειμένου να αποφευχθούν φαινόμενα όπως η μείωση της γεωργικής παραγωγής, εγκατάλειψη των αγροτικών γαιών, ειδικά σε ορεινές και μειονεκτικές περιοχές, ένα μέρος της ενιαίας αποσυνδεδεμένης ενίσχυσης θα είναι συνδεδεμένο με την παραγωγή. Το μέρος της ενίσχυσης που είναι συνδεδεμένο με την παραγωγή, θα καταβάλλεται υπό την προϋπόθεση, ότι ο παραγωγός θα συνεχίσει την παραγωγή των συγκεκριμένων προϊόντων.

12 12 Πολλαπλή συμμόρφωση Προϋπόθεση για την είσπραξη της ενιαίας αποσυνδεδεμένης ενίσχυσης θα είναι ο σεβασμός συγκεκριμένων κανόνων σχετικών με τη δημόσια υγεία, την ασφάλεια των τροφίμων, την υγεία των φυτών και των ζώων και την προστασία του περιβάλλοντος. Μία λίστα με 18 ευρωπαϊκούς κανόνες συντάχθηκε ενώ ταυτόχρονα τα κράτη-μέλη συμφώνησαν να διασφαλίσουν ότι δεν θα μειωθεί η συνολική έκταση pasture. Ελλιπής τήρηση από τον γεωργό μιας ή περισσοτέρων υποχρεώσεων της πολλαπλής συμμόρφωσης, συνεπάγεται περικοπές των ενισχύσεων ανάλογα με τον κίνδυνο και την καταστροφή που προκαλείται. –Οι μειώσεις φθάνουν το 25% σε περίπτωση επαναλαμβανόμενης μη συμμόρφωσης, ενώ αν διαπιστωθεί από τους μηχανισμούς της ΕΕ πρόθεση από τον γεωργό μπορεί ακόμα και να αποκλειστεί από το καθεστώς των πληρωμών.

13 13 Κανόνες Πολλαπλής Συμμόρφωσης Στόχος: προστασία εδαφών από διάβρωση, διατήρηση γονιμότητας, δομή του εδάφους, προστασία οικοσυστημάτων Φυτική κάλυψη των εδαφών με κλίση πάνω από 10% κατά την περίοδο των βροχοπτώσεων. Σε εδάφη με κλίση πάνω από 10% το όργωμα να γίνεται κατά τις ισοϋψείς ή διαγώνια (όχι κάθετα). Απαγορεύεται το κάψιμο της καλαμιάς. Σε εδάφη που παραμένουν ακαλλιέργητα, θα πρέπει να πραγματοποιούνται οι ελάχιστες καλλιεργητικές παρεμβάσεις, ώστε αυτά να διατηρούνται σε καλή κατάσταση και να αποφεύγεται η ανάπτυξη ανεπιθύμητων ζιζανίων. Το πλύσιμο των ψεκαστικών να μην γίνεται κοντά σε γεωτρήσεις, ρυάκια, καθώς και οι κενές φιάλες φυτοφαρμάκων, σακούλες λιπασμάτων να συλλέγονται και να μην αφήνονται πλησίον γεωτρήσεων, τάφρων, ποταμών. Ο καθαρισμός αρδευτικών και στραγγιστικών καναλιών από τη βλάστηση να μη γίνεται με ζιζανιοκτόνα. Στις περιοχές NATURA 2000 ισχύουν επί πλέον απαγορεύσεις που αφορούν τη προστασία της χλωρίδας και της άγριας πανίδας (ζώων – πτηνών), εισαγωγής ξενικών φυτών, καλλιέργειας γενετικά τροποποιημένων φυτών. Σε περιοχές ευπρόσβλητες από την νιτρορύπανση ισχύουν επί πλέον περιορισμοί στη χρήση λιπασμάτων.

14 14 Σύστημα παροχής γεωργικών συμβουλών Το αργότερο μέχρι την 1 Ιανουαρίου 2007 η Ελλάδα, όπως και τα υπόλοιπα κράτη – μέλη της Ε.Ε. όφειλε να δημιουργήσει σύστημα παροχής συμβουλών στους γεωργούς για τη διαχείριση της γης και τη διαχείριση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, ώστε να είναι σύμφωνη με τις απαιτήσεις διαχείρισης της νέας Κ.Α.Π. και με τους κανόνες ορθής γεωργικής και περιβαλλοντικής πρακτικής.

15 15 Εφαρμογή Οι επιμέρους οδηγίες της αναθεωρημένης ΚΑΠ προβλεπόταν να τεθούν σε εφαρμογή το 2004 και 2005. Η αρχή της ενιαίας αποσυνδεδεμένης ενίσχυσης προβλεπόταν να τεθεί σε εφαρμογή το 200,5 ενώ προβλεπόταν μεταβατική περίοδος για κράτη με ιδιαίτερες συνθήκες στον αγροτικό τομέα η οποία όμως δεν θα ξεπερνούσε το 2007. Η ημερομηνία έναρξης εφαρμογής της Κ.Α.Π. στην Ελλάδα ήταν η 1 Ιανουαρίου 2006.

16 16 Αναμενόμενες Επιδράσεις Ο ΟΟΣΑ (Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία & Ανάπτυξη) επιχείρησε αποτίμηση των επιδράσεων της νέας ΚΑΠ στην χρήση γης, την παραγωγή, την χρήση παραγωγικών συντελεστών, τις αγορές και την ευημερία οι οποίες συνοψίζονται στους ακόλουθους πίνακες. Η ανάλυση γίνεται κάτω από σενάρια ολικής αποδέσμευσης (maximum decoupling) και μερικής αποδέσμευσης (minimum decoupling) Τα βασικά συμπεράσματα είναι: –Μικρές μειώσεις στην παραγωγή των περισσότερων αγαθών και λίγο μεγαλύτερες ποσοστιαίες μειώσεις στις καθαρές εξαγωγές. –Μικρές αλλαγές στο ύψος των ενισχύσεων για τους παραγωγούς, αλλά σημαντικές αλλαγές στην διάρθρωση των ενισχύσεων καθώς σημαντικό μέρος των ενισχύσεων δεν συνδέεται με την παραγωγή και το είδος του αγαθού. –Η συνολική ευημερία στην ΕΕ αυξάνεται. –Ενισχύεται ο ρόλος της αγοράς στην κατανομή των πόρων στην παραγωγή των διάφορων αγαθών και μειώνονται οι στρεβλώσεις στο διεθνές εμπόριο. –Τέλος με την υιοθέτηση μίας ενιαίας ενίσχυσης μειώνεται το διοικητικό κόστος που συνεπαγόταν το προηγούμενο καθεστώς ενισχύσεων.

17 17

18 18

19 19 Ωστόσο… Η έκθεση του ΟΟΣΑ καταλήγει ότι ακόμα και μετά την αναθεώρηση της ΚΑΠ σε πολλά αγαθά τα προστατευτικά μέτρα εξακολουθούν να ισχύουν εμποδίζοντας τις δυνάμεις της αγοράς από το να καθοδηγούν πλήρως τις αποφάσεις για παραγωγή. Επιπλέον καθώς η ενιαία ενίσχυση βασίζεται στις ενισχύσεις των ετών αναφοράς παραμένει σε μεγάλο βαθμό συνδεδεμένη με την αγροτική έκταση και άρα οι πλουσιότεροι αγρότες με τις μεγαλύτερες εκτάσεις ευνοούνται περισσότερο. Για το ελαιόλαδο, το βαμβάκι, τον καπνό που δεν περιλαμβάνονταν στην αναθεώρηση του 2003, αποφασίστηκαν μέτρα αναθεώρησης της ΚΑΠ τον Απρίλη του 2004. Ταυτόχρονα δρομολογήθηκε και αναθεώρηση της πολιτικής για την ζάχαρη.

20 20 Αναθεώρηση της ΚΑΠ και διεύρυνση της ΕΕ Η αναθεώρηση της ΚΑΠ αδυνατεί να ανταπεξέλθει στις ανάγκες των νέων κρατών μελών στα οποία το ποσοστό του πληθυσμού που ασχολείται με την γεωργία καθώς και το ποσοστό συμμετοχής της γεωργίας στο ΑΕΠ είναι υψηλά. Η ανάπτυξη των οικονομιών των χωρών αυτών θα απαιτούσε παροχή κινήτρων για εκσυγχρονισμό της γεωργίας, δημιουργία διαφοροποιούμενων θέσεων εργασίας (creation of diverse employment opportunities) και ανάπτυξη αγροτικών υποδομών Η νέα ΚΑΠ δεν θέτει την αγροτική ανάπτυξη ως προτεραιότητα και παρέχει σημαντικά κίνητρα εναντίων της γεωργικής αναδιάρθρωσης αφού λαμβάνονται υπόψη οι επιδοτήσεις που προέβλεπαν οι προ-ενταξιακές συμφωνίες.

21 21

22 22

23 23 Κριτική Η ΚΑΠ παραμένει μία από τις πιο δαπανηρές πολιτικές της ΕΕ και έχει δεχτεί πολλή κριτική για την δυνατότητα της να ανταποκριθεί στις ανάγκες της παγκοσμιοποίησης. Σε διεθνές επίπεδο, εξακολουθεί να δημιουργεί εντάσεις ανάμεσα στην ΕΕ και τους εμπορικούς της εταίρους και να επιβάλλει σημαντικά κόστη στις αναπτυσσόμενες χώρες Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, συνεπάγεται μεγάλα κόστη για τους καταναλωτές και τους φορολογούμενους ενώ είναι αναποτελεσματική στην ενίσχυση των αγροτών και την προστασία του περιβάλλοντος.

24 24 Κόστος της Νέας ΚΑΠ Το συνολικό κόστος της νέας ΚΑΠ σε όρους βιωσιμότητας διακρίνεται σε:  Χρηματοοικονομικό κόστος  Κοινωνικό Κόστος  Περιβαλλοντικό κόστος

25 25 Χρηματοοικονομικό Κόστος Η οικονομική ανάλυση ακόμα και κάτω από τις πιο συντηρητικές εκτιμήσεις δείχνει ότι η ΚΑΠ θα αφήσει την Ευρωπαϊκή οικονομία κατά 100 δις ευρώ φτωχότερη μετά την νέα περίοδο χρηματοδότησης (2007-2013) Το κόστος για τους πολίτες είναι υψηλότερο. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ αυτό ανέρχεται σε 100 δις ευρώ το χρόνο, από τα οποία τα μισά επιβαρύνουν τους φορολογούμενους και τα υπόλοιπα τους καταναλωτές λόγω υψηλότερων τιμών στα τρόφιμα. Για μία ευρωπαϊκή οικογένεια 4 μελών αυτό αντιστοιχεί σε 950ευρώ το χρόνο. Έχει υπολογιστεί ότι η ΚΑΠ ισοδυναμεί με έναν φόρο προστιθέμενης αξίας στα τρόφιμα ίσο με 15 % Αν αφαιρεθεί η ενίσχυση της τιμής ο πληθωρισμός θα μειωνόταν στην Ευρώπη κατά 0.9 % Το ένα τέταρτο της ενίσχυσης τιμής χάνεται λόγω οικονομικών αναποτελεσματικοτήτων. Περισσότερο από το ένα τρίτο καταλήγει στους προμηθευτές πρώτων υλών (γεωργικά μηχανήματα, φυτοφάρμακα, εντομοκτόνα) Μέχρι και το 90% των πληρωμών καταλήγει στον ιδιοκτήτη της αγροτικής γης ο οποίος μπορεί να μην είναι και ο αγρότης. Στην Γαλλία όπου το ποσοστό ενοικίασης γης είναι υψηλό, λιγότερο από το 20% των πληρωμών φθάνει στον αγρότη.

26 26

27 27

28 28 Κοινωνικό Κόστος Τα 50 δις ευρώ κόστος που η ΚΑΠ συνεπάγεται για τους καταναλωτές προκύπτει από υψηλότερες τιμές για τα τρόφιμα και έτσι επιβαρύνει δυσανάλογα τις φτωχότερες κοινωνικές τάξεις οι οποίες ξοδεύουν μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός τους σε τρόφιμα. Η ΚΑΠ δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες των νέων κρατών–μελών για ανασυγκρότηση και εκσυγχρονισμό της γεωργίας και βελτίωση των αγροτικών υποδομών και υπηρεσιών. Η ενίσχυση των αγροτών δεν λαμβάνει υπόψη το εισόδημα και τον πλούτο του αγροτικού νοικοκυριού σε σύγκριση με άλλες κοινωνικές ομάδες. Σε πολλές χώρες το εισόδημα του αγροτικού νοικοκυριού είναι κατά πολύ υψηλότερο από το μέσο εισόδημα.

29 29 Περιβαλλοντικό Κόστος Η εντατικοποίηση της γεωργίας στην Ευρώπη τα τελευταία 20-30 χρόνια έχει προκαλέσει σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα όπως μόλυνση των υδάτων, υπερεξάντληση των υπόγειων υδροφορέων για άρδευση και καταστροφή της άγριας φύσης και της βιοποικιλότητας όπως αποδεικνύεται από την μείωση των αγροτικών πουλιών (farmland bird populations) στην Ευρώπη. Ο καθαρισμός του νερού από την μόλυνση που προσκαλείται από την γεωργία έχει εκτιμηθεί σε ₤ 211 εκατομμύρια το χρόνο για το ΗΒ, ένα ακόμα κόστος το οποίο τελικά επιβαρύνει τους καταναλωτές στον λογαριασμό του νερού τους. Η εντατικοποίηση αυτή της γεωργίας οφείλεται στις υψηλές ενισχύσεις που προβλέπει η ΚΑΠ. Η πολλαπλή συμμόρφωση που προβλέπει η νέα ΚΑΠ δεν επαρκεί για την διασφάλιση της προστασίας του περιβάλλοντος.

30 30 Επίδραση του προστατευτισμού στις αναπτυσσόμενες χώρες Η διασφάλιση περισσότερο ελεύθερου εμπορίου θα συνεπαγόταν σημαντικά οφέλη για την παγκόσμια οικονομία και την μείωση της φτώχειας. Το παγκόσμιο εισόδημα θα αυξανόταν κατά 290 δις $ ως το 2015 αν καταργούνταν μέτρα στρέβλωσης του ελεύθερου εμπορίου. Περισσότερα από τα μισά από τα κέρδη αυτά θα προέρχονταν από την κατάργηση προστατευτικών μέτρων στον γεωργικό τομέα των πλούσιων χωρών. Η γεωργία είναι πολύ σημαντική για τις αναπτυσσόμενες χώρες ιδιαίτερα τις φτωχότερες, στις οποίες στο 40% του ΑΕΠ, το 35% των εξαγωγών και το 50 -70% της συνολικής απασχόλησης. Τα τρία τέταρτα των φτωχότερων ανθρώπων του κόσμου ζουν σε αγροτικές περιοχές και εξαρτούνται στο μεγαλύτερο βαθμό ή αποκλειστικά από την γεωργία. Η ΕΕ δεν είναι η μόνη πλούσια δύναμη που ενισχύει τους αγρότες της. Η Ιαπωνία διέθεσε 49 δις $ και οι ΗΠΑ 47 δις $ το 2004. Περισσότερο από το μισό της παγκόσμιας επιδότησης στην γεωργία αφορούσε τους Ευρωπαίους αγρότες μέσω της ΚΑΠ (113 δις $).

31 31 Επίδραση του προστατευτισμού στις αναπτυσσόμενες χώρες Περισσότερα από τα μισά οφέλη για τις αναπτυσσόμενες χώρες από την φιλελευθεροποίηση της γεωργίας στις πλούσιες χώρες, θα προέρχονταν από την φιλελευθεροποίηση της ευρωπαϊκής γεωργίας. Λόγω της γεωγραφικής της θέσης η ΕΕ δέχεται ήδη ένα πολύ μεγαλύτερο μέρος εισαγωγών από χώρες χαμηλού εισοδήματος σε σχέση με άλλες εμπορικές δυνάμεις. Παρόλα αυτά η ΕΕ είναι υψηλότερα στον δείκτη προστατευτισμού της παγκόσμιας τράπεζας σε σχέση με τις ΗΠΑ και τον Καναδά. Οι περισσότερες αναπτυσσόμενες χώρες θα επωφεληθούν άμεσα από την απελευθέρωση του αγροτικού τομέα στις χώρες της ΕΕ και του ΟΟΣΑ. Τα οφέλη θα διαφέρουν ανάλογα με την οικονομική υποδομή, τους θεσμούς και την κοινωνική προστασία που επικρατούν σε κάθε αναπτυσσόμενη χώρα. Με την μετάβαση στο ελεύθερο εμπόριο κάθε χώρα θα παράγει το προϊόν στο οποίο έχει συγκριτικό πλεονέκτημα.

32 32

33 33 Αρχές για βιώσιμη αγροτική ανάπτυξη στην Ευρώπη Για να είναι βιώσιμη η γεωργία θα πρέπει να αναληφθούν μέτρα ώστε αυτός ο τομέας της ευρωπαϊκής οικονομίας: Να είναι ανταγωνιστικός στις διεθνείς αγορές χωρίς να στηρίζεται σε επιδοτήσεις και προστατευτισμό. Να εξασφαλίζει ποιότητα και ασφάλεια στα τελικά προϊόντα και να επιδοτείται από τον φορολογούμενο μόνο για την παραγωγή κοινωνικών ωφελειών που οι αγορές δεν μπορούν να εξασφαλίζουν. Να προστατεύει το περιβάλλον και την άγρια φύση και να μην προκαλεί μόλυνση. Να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των σύγχρονων αγροτικών κοινωνιών. Να συνεπάγεται υψηλό επίπεδο υγείας και ευημερίας για τα ζώα. Να μην είναι στρεβλωτικός για το παγκόσμιο εμπόριο και την παγκόσμια οικονομία.

34 34 Μελλοντικές αναθεωρήσεις Οι μελλοντικές αναθεωρήσεις θα πρέπει να εξασφαλίζουν την τήρηση των αρχών για βιώσιμη ανάπτυξη του αγροτικού τομέα. Για την επίτευξη του στόχου αυτού η ΚΑΠ θα πρέπει: Να διασφαλίζει ένα ελεύθερο και δίκαιο πεδίο στην Ευρώπη για τους αγρότες να παράγουν και να εμπορεύονται τα αγαθά τους σε μία ενιαία αγορά όπως συμβαίνει σε πολλούς άλλους τομείς της οικονομίας. Να ενσωματωθεί στην πολιτική ανταγωνισμού της ΕΕ. Να ορίζει ένας σαφές πλαίσιο για τους στόχους της αγροτικής πολιτικής ιδίως αναφορικά με την προστασία του περιβάλλοντος και την αγροτική ανάπτυξη και ιδιαίτερα στις πιο περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές της ΕΕ. Το πλαίσιο να καθορίζει σε μακροχρόνιο επίπεδο μη στρεβλωτικά για την παραγωγή μέτρα, που θα εφαρμοστούν στα κράτη-μέλη σε τοπικό επίπεδο για την επίτευξη των παραπάνω στόχων με γνώμονα τις προτεραιότητες σε τοπικό επίπεδο και σε συμφωνία με την πολιτική ανταγωνισμού της ΕΕ.

35 35 Μελλοντικές αναθεωρήσεις Μείωση των εισαγωγικών δασμών σε όλους του αγροτικούς τομείς ώστε να ευθυγραμμιστούν με τα χαμηλότερα επίπεδα που επικρατούν σε άλλους τομείς της οικονομίας. Να καταργηθεί η ενίσχυση τιμής και οι επιδοτήσεις κατανάλωσης ή παραγωγής των γεωργικών προϊόντων. Η Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για την γεωργία να βασίζεται στο δεύτερο κοινοτικό πακέτο στήριξης και να στοχεύει στην επίτευξη των παραπάνω στόχων με σημαντικές περικοπές στα συνολικά έξοδα όπως συμβαίνει και με την χρηματοδότηση άλλων τομέων της οικονομίας.

36 36 Βιβλιογραφία OECD (2004), ‘Analysis of the 2003 CAP Reform’, Paris Department for Environment Food and Rural Affairs (2005), ‘A Vision for the Common Agricultural Policy’ European Commission (2004), ‘CAP reform, accomplishing sustainable agriculture: the Tobacco, olive oil, cotton, sugar and hops sectors’ European Commission, Directorate-General for Agriculture (2003), ‘Reform of the Common agricultural policy: A long term perspective for sustainable agriculture’ Koundouri, P., et al., 2009. The effects of EU agricultural policy changes on farmers' risk attitudes European Review of Agricultural Economics. doi: 10.1093/erae/jbp003 Koundouri, P., et al., 2006. Technology Adoption Under Production Risk: Theory and Application to Irrigation Technology. American Journal of Agricultural Economics, 88(3) August: 657-670.