Η Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης

Παρουσίαση με θέμα: "Η Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Η Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης

2 Κοινωνιολογία Μια μέθοδος που φέρνει στο προσκήνιο τις κοινωνικές προσδοκίες και τους φόβους της κοινωνίας στο προσκήνιο Επιβάλλει σαφείς και αναλυτικές ερωτήσεις για τις κοινωνίες και τους πολιτισμούς των ανθρώπων Επιχειρεί να ανακαλύψει τα πρότυπα που δίνουν στα κοινωνικά γεγονότα μεγαλύτερη αξία

3 Οι υποψήφιοι εκπαιδευτικοί
Οφείλουν να γνωρίζουν τα σημαντικά δομικά στοιχεία της κοινωνίας και τον τρόπο που αυτά συναρμόζουν Να κατανοούν τη σχέση μεταξύ του σχολείου και της κοινωνίας Να κατανοούν γιατί οι μαθητές συμπεριφέρονται με τον τρόπο που συνηθίζουν μέσα και έξω από το σχολείο

4 Βασικά χαρακτηριστικά της Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης
Θεωρίες για τη σχέση μεταξύ του σχολείου και της κοινωνίας Η συμβολή της εκπαίδευσης στη ζωή των ατόμων κατά την ενηλικίωση Πώς επηρεάζουν τα σχολεία κοινωνικές ανισότητες; Πώς οι διεργασίες σχολείο επηρεάζουν τις ζωές των παιδιών, των εκπαιδευτικών και άλλων ενηλίκων

5 Τέσσερα αλληλεπιδρώντα επίπεδα κοινωνικής ανάλυσης
Το κοινωνικό επίπεδο και το σύστημα της κοινωνικής διαστρωμάτωσης Το θεσμικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένων των οικογενειών, σχολείων, εκκλησιών, κλπ. Το διαπροσωπικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένων των διαδικασιών, των συμβόλων και των αλληλεπιδράσεων Το ατομικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένων των σκέψεων του ατόμου, των πεποιθήσεων, των αξιών

6 ΘΕΜΕΛΙΩΣΕΙΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
Θεμελιώδεις λειτουργίες του εκπαιδευτικού συστήματος Λειτουργία κοινωνικοποίησης και ένταξης Λειτουργία μετάδοσης γνώσεων και προσόντων Λειτουργία της επιλογής Λειτουργία Ασφάλειας – Φύλαξης

7 Θεωρητικές Προσεγγίσεις: Λειτουργικές Θεωρίες
Λειτουργικές Θεωρίες: υπογραμμίζουν την αλληλεξάρτηση του κοινωνικού συστήματος, πόσο καλά το ένα μέρος ενσωματωθεί στο άλλο Emile Durkheim ... η εκπαίδευση σε όλες τις κοινωνίες κρίσιμης σημασίας για τη δημιουργία ηθικής ενότητας, την κοινωνική συνοχή και την αρμονία οι ηθικές αξίες αποτελούν το θεμέλιο της κοινωνίας

8 Θεωρητικές Προσεγγίσεις: Λειτουργικές Θεωρίες
Θεωρούν ότι η συναίνεση είναι η κανονική κατάσταση στην κοινωνία και οι συγκρούσεις αντανακλούν την κατάρρευση των κοινών αξιών Εκπαιδευτική μεταρρύθμιση αξιοποιείται για τη δημιουργία δομών, και προγραμμάτων σπουδών που είναι τεχνικά προηγμένα, ορθολογικά και ενισχύουν την κοινωνική ενότητα

9 Θεωρητικές Προσεγγίσεις: Θεωρίες Σύγκρουσης
Θεωρητικές Προσεγγίσεις: Θεωρίες Σύγκρουσης Η κοινωνική τάξη βασίζεται στην ικανότητα των κυρίαρχων ομάδων να επιβάλλουν τη θέλησή τους σε εξαρτώμενες ομάδες δια της βίας, του εγκλωβισμού, και πράξεων χειραγώγησης Η ένωση της κοινωνίας συμβαίνει μέσω της οικονομικής, πολιτικής, πολιτιστικής και στρατιωτικής δύναμης Ιδεολογίες νομιμοποιούν την ανισότητα και την άνιση κατανομή των αγαθών ως αναπόφευκτο αποτέλεσμα της βιολογίας ή της ιστορίας

10 Θεωρητικές Προσεγγίσεις: Θεωρίες Σύγκρουσης
Θεωρητικές Προσεγγίσεις: Θεωρίες Σύγκρουσης Ενώ οι δομο-λειτουργιστές τονίζουν τη συνοχή, οι θεωρητικοί των συγκρούσεων τονίζουν τον αγώνα για να εξηγήσουν την κοινωνική τάξη Η «κυρίαρχη ιδεολογία» των σχολείων αποκρύπτει τις πραγματικές διαμάχες της ευρύτερης κοινωνίας για την εξουσία Καρλ Μαρξ: ο πνευματικός ιδρυτής της θεωρίας των συγκρούσεων

11 Θεωρητικές Προσεγγίσεις: Θεωρίες Αλληλεπίδρασης
Θεωρητικές Προσεγγίσεις: Θεωρίες Αλληλεπίδρασης Κατά κύριο λόγο αποτελούν κριτικές και αμφισβητήσεις των λειτουργικών και των συγκρουσιακών θεωριών Ο ρόλος των ετικετών "προικισμένος" ή "μαθητής με ειδικές ανάγκες" στη σχολική και κοινωνική συμπεριφορά Τα μοντέλα του λόγου που υιοθετούν τα σχολεία και οι οργανισμοί αντανακλούν τα κοινωνικά πρότυπα της μεσαίας τάξης και οδηγούν σε μειονεκτική θέση τα παιδιά της εργατικής τάξης Το μορφωτικό κεφάλαιο

12 Θεωρητικές Προσεγγίσεις: Θεωρίες Αλληλεπίδρασης
Θεωρητικές Προσεγγίσεις: Θεωρίες Αλληλεπίδρασης Αποτελέσματα του σχολείου στα άτομα Γνώσεις και Στάσεις Εργασία Εκπαίδευση και κινητικότητα, η "αστική θρησκεία" ... Η εκπαίδευση μπορεί να συνδέεται με την κινητικότητα, αλλά για τους πλούσιους και τους φτωχούς έχει πολύ λίγα να συνεισφέρει

13 Τα σχολεία ως οργανισμοί ... το μέγεθος του σχολείου
Θεωρητικές Προσεγγίσεις: Θεωρίες Αλληλεπίδρασης Ενδοσχολικοί παράγοντες. Παραδείγματα Τα σχολεία ως οργανισμοί ... το μέγεθος του σχολείου Το πρόγραμμα σπουδών εκφράζει την κουλτούρα ... ποιου την κουλτούρα;

14 1000 διαπροσωπικές επαφές κάθε μέρα
Θεωρητικές Προσεγγίσεις: Θεωρίες Αλληλεπίδρασης Συμπεριφορά Εκπαιδευτικού. Παραδείγματα 1000 διαπροσωπικές επαφές κάθε μέρα Δάσκαλος, αυστηρός, δημοκρατικός, γραφειοκράτης, εργοδότης, φίλος, έμπιστος, παιδαγωγός ... Ποιο μοντέλο είναι το ιδανικό Διαφορά των προσδοκιών των εκπαιδευτικών για διαφορετικούς μαθητές ... με βάση τι;

15 Θεωρητικές Προσεγγίσεις: Θεωρίες Αλληλεπίδρασης Ομάδες μαθητών και αποξένωση. Παραδείγματα
Οι μαθητές σε προγράμματα επαγγελματικής εκπαίδευσης που κατευθύνονται προς τις θέσεις εργασίας είναι πιθανότερο να ενταχθούν σε μια υποκουλτούρα χαμηλού κύρους Η αναπαραγωγή της ενδοοικογενειακής και της κοινωνικής βίας Τέσσερις βασικοί τύποι μαθητών λυκείου: καριερίστες, διανοούμενοι, βιοπαλαιστές, αδιάφοροι Τα σχολεία αναπτύσσουν κουλτούρες, παραδόσεις και περιορισμούς που επηρεάζουν βαθιά τους μαθητές

16 Θεωρητικές Προσεγγίσεις: Θεωρίες Αλληλεπίδρασης Εκπαίδευση και Ανισότητες. Παραδείγματα
Μέχρι το 2008, οι διαφορές εισοδήματος διευρύνθηκαν. Οι ΗΠΑ έχουν μετατραπεί σε μια «διπολική» κοινωνία μεγάλου πλούτου και μεγάλης φτώχειας και η μεσαία τάξη βαίνει διαρκώς συρρικνούμενη. Αναποτελεσματικά σχολεία Κοινωνικοί παράγοντες Το φύλο

17 Η κοινωνιογλωσσολογική θεωρία των γλωσσικών κωδίκων του Basil Bernstein
Υπάρχουν ορατές και αόρατες παιδαγωγικές Η σημασία των αόρατων παιδαγωγικών στη λειτουργία αναπαραγωγής των κυρίαρχων κατηγοριών της κουλτούρας Η ιδεολογική λειτουργία των επίσημων ή επεξεργασμένων κωδίκων στην εκπαίδευση.

18 Η κοινωνιογλωσσολογική θεωρία των γλωσσικών κωδίκων του Basil Bernstein
Social class differences in the communication codes of working class and middle class children…differences that reflect class and power relations in the social divisions of labor, family, and school Restricted codes are context dependent and particularistic, elaborated codes are context independent and universalistic Διαφορές κοινωνικής τάξης στους κώδικες επικοινωνίας της εργατικής τάξης και της μεσαίας τάξης τα παιδιά ... διαφορές που αντανακλούν την τάξη και τις σχέσεις εξουσίας στον κοινωνικό καταμερισμό της εργασίας, της οικογένειας και του σχολείου Κλειστοί κώδικες σε ένα πλαίσιο εξάρτησης και ιδιαιτεροτήτων, επεξεργασμένοι κώδικες σε ένα πλαίσιο ανεξάρτητο και καθολικό

19 Θεωρία Ετικετοποίησης
Η προσέγγιση της ετικετοποίησης επιτρέπει την κατανόηση το τι, στην πραγματικότητα συμβαίνει μέσα στα σχολεία. Με την πάροδο του χρόνου, οι συνέπειες επανειλημμένων αρνητικών αξιολογήσεων επηρεάζουν τη συμπεριφορά του μαθητή μέσα στο σχολείο Η θεωρία της ετικετοποίησης εστιάζει στο γιατί οι άνθρωποι ετικετοποιούνται και ποιος θέτει τις ετικέτες Η παρέκκλιση αποτελεί μια κοινωνική απόφαση που επιβάλλεται από ένα «κοινωνικό δικαστήριο»

20 Θεωρία Ετικετοποίησης
Πώς μια κοινότητα αποφασίζει ποιες μορφές συμπεριφοράς θα πρέπει να περιθωριοποιηθούν; Η παρέκκλιση είναι λειτουργική για την αποσαφήνιση των ορίων της ομάδας. Προσδιορίζει αποδιοπομπαίους τράγους. Δημιουργεί τις ομάδες που είναι αποδεκτές και τις ομάδες που τίθενται στο περιθώριο Ο κοινωνικός έλεγχος μπορεί να έχει το παράδοξο αποτέλεσμα να δημιουργεί περισσότερα προβλήματα σε σχέση με αυτά που υποτίθεται ότι επιλύει

21 Θεωρία Ετικετοποίησης
«Η πρώτη δραματοποίηση του «κακού», η οποία διαχωρίζει το παιδί από την ομάδα του ... παίζει μεγαλύτερο ρόλο στην παραβατική συμπεριφορά από ό, τι ίσως οποιαδήποτε άλλη εμπειρία .... Το παιδί ζει τώρα σε ένα διαφορετικό κόσμο. Έχει ετικέτα. Το άτομο γίνεται σταδιακά αυτό που περιγράφει η ετικέτα του".

22 Θεωρία Ετικετοποίησης
“If men define situations as real, they are real in their consequences.” Self-fulfilling Prophecy Η φυλή και η εθνικότητα είναι ισχυρά στοιχεία για τη δημιουργία των προσδοκιών των εκπαιδευτικών Υψηλές προσδοκίες στο δημοτικό είναι συχνότερες για τα κορίτσια από ό,τι στα αγόρια Οι προσδοκίες των εκπαιδευτικών που δημιουργούνται στις πρώτες μέρες του σχολείου συνήθως διατηρούνται σταθερές έως το τέλος «Όταν οι άνθρωποι θεωρούν ορισμένες καταστάσεις σαν πραγματικές, αυτές είναι πραγματικές στις επιπτώσεις τους» (Αυτοεκπληρούμενη προφητεία).

23 Η θεωρία του μορφωτικού κεφαλαίου του Ρ. Bourdieu
«Οι οικογένειες των ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων κληροδοτούν στα μέλη τους συγκεκριμένα μορφωτικά προνόμια, γνώσεις και εξοικείωση με τα προϊόντα της τέχνης και του πνεύματος, διανοητικές δεξιότητες και «καλό γούστο», αυτό που ο γάλλος κοινωνιολόγος Π. Μπουρντιέ ονομάζει «μορφωτικό κεφάλαιο». Τους μεταδίδουν επίσης αξίες πολύ κοντινές με αυτές του σχολείου, θετική στάση απέναντι στη μάθηση και υψηλές προσδοκίες. Αυτές τις ιδιότητες ο εκπαιδευτικός θεσμός δεν τις προϋποθέτει ρητά, άρρητα όμως τις αναγνωρίζει και τις επιβραβεύει. Επειδή αυτές οι ικανότητες δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας συγκεκριμένης «διδαχής», αλλά καλλιεργούνται μέσα από μια αδιόρατη διαδικασία, μια μακροχρόνια τριβή με τα μορφωτικά αγαθά, εμφανίζονται ως «φυσικές». Το σχολείο, και αυτό είναι το πιο σημαντικό, τις αναγνωρίζει ως έκφραση κάποιων εγγενών ιδιοτήτων, ως «ευφυΐα» ή «φυσικά χαρίσματα», παραγνωρίζοντας το γεγονός ότι πρόκειται για κοινωνικά κληρονομημένα αγαθά».