Ευρωβουλευτής Οικολόγων Πράσινων

Παρουσίαση με θέμα: "Ευρωβουλευτής Οικολόγων Πράσινων"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Ευρωβουλευτής Οικολόγων Πράσινων
ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ Από τον 6ο π.Χ. αιώνα μέχρι το 2010 Μιχάλης Τρεμόπουλος Ευρωβουλευτής Οικολόγων Πράσινων

2 Τι περιλαμβάνουν τα κοιτάσματα θειούχων βασικών και πολύτιμων μετάλλων Ολυμπιάδας, Μαντέμ Λάκκου, Μαύρων Πετρών τα κοιτάσματα μαγγανίου - χρυσού της Πιάβιτσας και Βαρβάρας το κοίτασμα χαλκού - χρυσού των Σκουριών, Μ. Παναγίας.

3 6ος – 3ος π.Χ. Αιώνας Έναρξη της δραστηριότητας από τις αρχές της κλασσικής αρχαιότητας. Τα μεταλλεία αποτέλεσαν τον κυρίαρχο χρηματοδότη του μακεδονικού βασιλείου και των εκστρατειών του Μ. Αλεξάνδρου. Στην περιοχή σώζονται περισσότερα από 300 πηγάδια και περίπου m3 αρχαίων μεταλλουργικών απορριμμάτων, των κοινών «σκουριών» από την εκκαμίνευση των μεταλλευμάτων.

4 Ρωμαϊκή και Βυζαντινή Περίοδος
Η κατάκτηση των πλούσιων ορυχείων χρυσού και αργύρου της Ισπανίας από τους Ρωμαίους έχει ως αποτέλεσμα να μειωθεί σταδιακά και τέλος να διακοπεί η παραγωγική λειτουργία στα μεταλλεία της ΒΑ Χαλκιδικής. Η εκμετάλλευση ξαναρχίζει κατά τους Βυζαντινούς χρόνους.

5 Οθωμανική Περίοδος Με την Οθωμανική κατάκτηση, η λειτουργία εντατικοποιείται. Λειτουργούν καμίνια, όπου γίνεται η κατεργασία ψευδαργύρου και μολύβδου. Οι μεταλλωρύχοι ήταν υποχρεωμένοι να παραδίδουν ως φόρο στον σουλτάνο το 1 στα 12 δράμια αργύρου της παραγωγής τους. Από το 1705, παραχωρήθηκε στους κατοίκους των χωριών της περιοχής (Μαντεμοχώρια), το δικαίωμα εκμετάλλευσης των μεταλλείων αργύρου. Παράλληλα στην περιοχή λειτουργούσε κρατικό νομισματοκοπείο. Με την εξόρυξη και την τήξη των θειούχων και των μαγγανιούχων μεταλλευμάτων, η περιοχή εξασφάλιζε χρυσό και ασήμι στην Μεγάλη Πύλη.

6 19ος αιώνας Μετά την αποτυχία της επανάστασης του 1822, τα Μαντεμοχώρια χάνουν και πάλι την αυτονομία τους. Το 1893, η εκμετάλλευση της περιοχής παραχωρείται σε Γάλλο-Οθωμανική εταιρεία, με έδρα το Παρίσι (εμφανίζεται για πρώτη φορά η επωνυμία «Μεταλλεία Κασσάνδρας»). Στα 600 περίπου καμίνια της περιοχής δούλευε μια πολυεθνική κοινότητα εργατών. Μέχρι το 1900, η εταιρεία επεξεργάζεται τόνους μεταλλεύματος.

7 Αρχές 20ου αιώνα Το 1901, αρχίζει η εκμετάλλευση του σιδηροπυρίτη στο Μαντέμ Λάκκο (συνεχίστηκε ως το 1974). Το 1920 τη Γάλλο-Οθωμανική διαδέχεται η Ανώνυμη Ελληνική Εταιρεία Χημικών Προϊόντων & Λιπασμάτων, η οποία προβλέποντας την ευρεία χρήση λιπασμάτων για τη γεωργία, αγόρασε τα μεταλλεία με στόχο την εξασφάλιση θείου, της πρώτης ύλης για την παρασκευή τους. Το σημερινό Στρατώνι αποτελούσε τότε τη σκάλα φόρτωσης του μεταλλεύματος. Η μετατροπή του σε οικισμό γίνεται με τη Μικρασιατική καταστροφή, όταν πρόσφυγες από το μεταλλευτικό χωριό Μπάλια-Μαντέμ, κοντά στον Ελλήσποντο, εγκαθίστανται εδώ σε πρόχειρα παραπήγματα.

8 Μεταπολεμικά Το 1946, η πλειοψηφία των μετοχών της ΑΕΕΧΠ & Λιπασμάτων περιέρχεται στην ιδιοκτησία του Μποδοσάκη Αθανασιάδη, ο οποίος ενέτεινε ιδιαίτερα το μεταλλευτικό κλάδο. Το 1960, η εταιρεία παραχωρεί στον Άγγλο lουλιανό Χάντερ το δικαίωμα εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων μαγγανίου στην Πιάβιτσα. Η μεταλλευτική δραστηριότητα του μαγγανίου εκφυλίζεται σταδιακά και παύει οριστικά στα μέσα της δεκαετίας του 1980.

9 Το 1970, η ΑΕΕΧΠ & Λιπασμάτων κατασκευάζει στην παραλία του Στρατωνίου εργοστάσιο εμπλουτισμού και ξεκινάει την παραγωγή μικτών θειούχων μεταλλευμάτων. Παράλληλα κατασκευάζει εργατικές κατοικίες. , λειτουργία μεταλλείου Ολυμπιάδας. Το κοίτασμα μολύβδου, ψευδαργύρου και χρυσού - αργύρου είχε εντοπισθεί κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1960 από την ΑΕΕΧΠ & Λιπασμάτων. Το 1976, κατασκευάζεται στην Ολυμπιάδα το νέο εργοστάσιο εμπλουτισμού, οπότε τα προϊόντα της εκεί μεταλλευτικής δραστηριότητας έρχονται έτοιμα προς φόρτωση στη σκάλα Στρατωνίου. Το 1988, το Ελληνικό Κράτος αποφασίζει τη δημιουργία μεταλλουργίας χρυσού μέσω της κρατικής ΜΕΤΒΑ στην περιοχή της Ολυμπιάδας.

10 Οι αγώνες των κατοίκων Το 1989, οι κάτοικοι της Ολυμπιάδας, της Βαρβάρας και του Στρυμονικού κόλπου δεν πείθονται από τα συμπεράσματα της ΜΠΕ που αναφέρει πως «η Μεταλλουργία Χρυσού της ΜΕΤΒΑ δημιουργεί μηδενική επίπτωση στο περιβάλλον». Αντιδρούν με δυναμικές κινητοποιήσεις και πρακτικά ματαιώνουν το επενδυτικό σχέδιο της ΜΕΤΒΑ. Κατορθώνουν να διαλύσουν την εκδήλωση των εγκαινίων του εργοστασίου στην Ολυμπιάδα, με δυναμική πορεία που συγκρούστηκε με τις ισχυρές δυνάμεις της αστυνομίας και των ΜΑΤ. Το 1992, η ΑΕΕΧΠ&Λ μπαίνει σε ειδική εκκαθάριση εν λειτουργία από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος.

11 1995 Το Μάρτιο του 1995, οι πρόεδροι 11 κοινοτήτων του Στρυμονικού κόλπου, με υπόμνημα τους προς τους αρμόδιους και τίτλο «υπενθύμιση αντιρρήσεων», ξεκαθαρίζουν την αντίθεση των κατοίκων της περιοχής στην εγκατάσταση μονάδας χρυσού Το Δεκέμβρη, μετά από δύο άκαρπους διαγωνισμούς, τα δικαιώματα εκμετάλλευσης των Μεταλλείων Κασσάνδρας και το σύνολο των μεταλλευτικών εγκαταστάσεων περιέρχονται στην TVΧ Hellas, θυγατρική της καναδικής μεταλλευτικής εταιρείας TVX Gold. Πρωταρχικός σκοπός της εταιρείας είναι η δημιουργία μεταλλουργίας χρυσού στην περιοχή της Ολυμπιάδας. Παράλληλα, η TVX έχει άδεια εκμετάλλευσης του κοιτάσματος μεικτών θειούχων στις «Μαύρες Πέτρες» κάτω από τη Στρατονίκη. Η επένδυση στην Ολυμπιάδα δεν θα υλοποιηθεί ποτέ λόγω των αντιδράσεων της τοπικής κοινωνίας.

12

13 1996 Στις 11 Φεβρουαρίου 1996 πραγματοποιείται συλλαλητήριο στον Σταυρό Χαλκιδικής με μεγάλη συμμετοχή του πληθυσμού και καταλαμβάνεται ο εθνικός άξονας Θεσσαλονίκης-Καβάλας στο ύψος της διασταύρωσης του Σταυρού, ο οποίος και θα παραμείνει υπό κατάληψη μέχρι και τις 15 Φεβρουαρίου. Η κινητοποίηση μεταφέρεται στη συνέχεια στο φυλάκιο της Ολυμπιάδας, μια μικρή ξύλινη κατασκευή στον δρόμο που οδηγεί στο μεταλλείο, Το φυλάκιο αυτό θα παραμείνει κατειλημμένο για χρόνια αποτελώντας το σημείο συνάντησης για τους αντιστεκόμενους, με γενικές συνελεύσεις αλλά και σκληρές συμπλοκές με την αστυνομία.

14

15 Στις και ύστερα από σκόπιμες και παραπλανητικές υποσχέσεις των κρατικών υπηρεσιών για νέα χωροθέτηση του έργου, κάτοικοι συγκεντρώνονται στη διασταύρωση του δρόμου Σταυρού-Ιερισσού προς Βαρβάρα και πραγματοποιούν πορεία προς τις εγκαταστάσεις των πλυντηρίων των μεταλλείων όπου, αφού δεν τους επιτρέπεται η είσοδος, επιτίθενται εναντίον των ΜΑΤ, πυρπολούν δύο γεωτρύπανα της εταιρείας, προκαλούν ζημιές σε 6 υπηρεσιακά οχήματα της αστυνομίας και τραυματίζουν άνδρες των ΜΑΤ. Ακολουθεί μακρά περίοδος με έντονες συγκρούσεις διαδηλωτών και ενισχυμένων δυνάμεων αστυνομίες και ΜΑΤ, συλλήψεις κοινοταρχών και άλλων κατοίκων της περιοχής και παραπομπής τους σε δίκες.

16 2002 Αρνητική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, σύμφωνα με την οποία οι πιθανοί κίνδυνοι της επένδυσης θα ήταν μεγαλύτεροι από το οικονομικό και κοινωνικό όφελος που θα προέκυπτε για την τοπική κοινωνία. Μετά από ακόμη μία αρνητική απόφαση του ΣτΕ, η εταιρεία διακόπτει στις αρχές του 2003 τις εργασίες στο μεταλλείο Μαύρες Πέτρες και οι 480 εργαζόμενοι χάνουν τη δουλειά τους. Για την αποφυγή κοινωνικών εκρήξεων η τότε κυβέρνηση καταρτίζει ειδικό κοινωνικό πρόγραμμα, το οποίο απορροφά όλους τους εργαζόμενους των μεταλλείων.

17 Στις 9/12/02 προκύπτει σοβαρό «ατύχημα» λόγω αδυναμίας της εταιρείας να διαχειριστεί τα όξινα νερά με αποτέλεσμα τεράστιες ποσότητες βεβαρημένων με βαρέα μέταλλα υδάτων να παροχετευθούν στον κόλπο του Στρατωνίου, ο οποίος βάφεται κόκκινος-πορτοκαλί, ένα χρώμα που θα διατηρήσει έντονο τουλάχιστον για 10 ημέρες. Καθώς δεν γίνεται καμιά προσπάθεια από τις αρχές για τον περιορισμό της ρύπανσης, οι επιπτώσεις είναι ανυπολόγιστες για το θαλάσσιο οικοσύστημα αφού τα αιωρούμενα σωματίδια καθιζάνουν στο ίζημα και όταν τα ρεύματα αλλάζουν φορά διαχέονται σε ολόκληρο τον κόλπο της Ιερισσού.

18

19 Νίκη της Τοπικής Κοινωνίας
Το 2003, η εταιρεία TVX Hellas διακόπτει ουσιαστικά την εξορυκτική της δραστηριότητα στην ΒΑ Χαλκιδική και αποσύρεται επιχειρηματικά. Ταυτόχρονα, μένει «στον αέρα» η διαδικασία περιβαλλοντικής αποκατάστασης και του καταλογισμού ευθυνών σε οποιονδήποτε. Η απόφαση του ΣτΕ για διακοπή των εξορυκτικών δραστηριοτήτων στην περιοχή της ΒΑ Χαλκιδικής μπορεί να νομιμοποιεί την εκδίωξη της εταιρείας, όμως σ΄ αυτήν την απόφαση καταλυτικό ρόλο έπαιξε η μεγάλη, ενιαία και συγκροτημένη αντίσταση των κατοίκων της περιοχής.

20

21 Αρχές του 2004, το ελληνικό κράτος παραχωρεί τα μεταλλευτικά δικαιώματα των Μεταλλείων Κασσάνδρας στην εταιρεία ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ Α.Ε. Το σύνολο των μεταλλευτικών εγκαταστάσεων των μεταλλείων περιέρχεται στην ιδιοκτησία της καινούργιας εταιρείας. Το 2005, επαναλειτουργεί το Μεταλλείο Μαύρων Πετρών με την παραγωγή συμπυκνωμάτων μολύβδου & ψευδαργύρου. Το 2006, η εταιρεία Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. υποβάλλει ενιαίο Επιχειρηματικό Σχέδιο για την παράλληλη ανάπτυξη και εκμετάλλευση των κοιτασμάτων της Ολυμπιάδας και των Σκουριών, το οποίο προβλέπει και τη δημιουργία μεταλλουργίας χρυσού στην περιοχή του Μάντεμ Λάκκου. Μετά την κατ' αρχήν αποδοχή του επιχειρηματικού σχεδίου από την κυβέρνηση, η Ελληνικός Χρυσός καταθέτει τον Μάιο του ίδιου χρόνου Προμελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΠΠΕ).

22

23 24.11.2009 ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΩΤΗΣΗ στο Ευρωκοινοβούλιο:
«Ανάγκη ευρωπαϊκής απαγόρευσης της μεταλλουργίας που βασίζεται στην κυάνωση»

24 Περιοδεία στη ΒΑ Χαλκιδική, 30-1-2010
Περιοδεία στη ΒΑ Χαλκιδική, Ολυμπιάδα. Συζήτηση με μέλη της παλιάς επιτροπής αγώνα κατά της TVX

25

26 09.04.2010 ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΩΤΗΣΗ στο Ευρωκοινοβούλιο:
«Μεταβίβαση μεταλλείων Κασσάνδρας»

27 17.1.2011 Ερώτηση με αίτημα γραπτής απάντησης προς την Επιτροπή
«Η συνθήκη του Άαρχους και η διαβούλευση για τη ΜΠΕ της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός»

28 2010 Μετά τη θετική γνωμοδότηση των 5 συναρμοδίων υπουργείων (ΥΠΑΝ, ΥΠΕΚΑ, ΥΠΠΟ, Υπ ΓεΑν και ΥΕΝ) επί της ΠΠΕ τον Οκτώβριο του 2009, η εταιρεία καταθέτει την τελική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), η Διαβούλευση της οποίας ξεκινάει τον Νοέμβριο του 2010. Ενδεχόμενη έγκριση της ΜΠΕ θα αποτελέσει και την τελική περιβαλλοντική αδειοδότηση του Επενδυτικού Σχεδίου.

29

30 Είναι στο χέρι μας να μην το επιτρέψουμε
Είναι στο χέρι μας να μην το επιτρέψουμε Οι αγώνες 1989 – 2005 δείχνουν το δρόμο Σας ευχαριστώ