Το ενιαίο νόμισμα: θετικές και αρνητικές εκδοχές

Παρουσίαση με θέμα: "Το ενιαίο νόμισμα: θετικές και αρνητικές εκδοχές"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Το ενιαίο νόμισμα: θετικές και αρνητικές εκδοχές
Το ενιαίο νόμισμα: θετικές και αρνητικές εκδοχές. Παγκόσμια οικονομική κρίση, η κρίση του Ευρώ και το ζήτημα της Ελλάδας Δρ. Φωτεινή Ασδεράκη Λέκτορας, Τμήμα ΔΕΣ, Πανεπιστήμιο Πειραιώς Νοέμβριος 2012

2 Η Συνθήκη Μάαστριχτ Όριζε χρονοδιάγραμμα και τρία στάδια για τη δημιουργία της ΟΝΕ Όριζε τα κριτήρια σύγκλισης Περιέγραφε τη θεσμική δομή της ΕΚΤ και του ΕΣΚΤ Όριζε πώς θα λειτουργούσε το θεσμικό πλαίσιο της ΟΝΕ Δεν επέτρεπε τη διάσωση κ-μ

3 Άρθρα

4 Χρονοδιάγραμμα 1η Ιουλίου η Δεκεμβρίου 1993, απελευθέρωση των κινήσεων του κεφαλαίου 1η Ιανουαρίου η Δεκεμβρίου 1998, δημιουργία του ΕΝΙ, προπομπού της ΕΚΤ 1ης Ιανουαρίου 1999, αμετάκλητος καθορισμός των συναλλαγματικών ισοτιμιών, λειτουργία της ΕΚΤ Από 1η Ιανουαρίου μέχρι 1η Ιουλίου 2002 το ευρώ αντικατέστησε όλα τα εθνικά νομίσματα

5 Τα κριτήρια σύγκλισης (1) ο πληθωρισμός του κ-μ να μην υπερβαίνει το 1,5% των τριών χαμηλότερων επιπέδων πληθωρισμού σε κ-μ του ΕΝΣ. (2) τα μακροπρόθεσμα επιτόκια να μην υπερβαίνουν το 2% των αντίστοιχων επιτοκίων στις κ-μ με τα τρία χαμηλότερα επίπεδα πληθωρισμού. (3) Το κ-μ να έχει ενταχθεί στο μηχανισμό συναλλαγματικής ισοτιμίας του ΕΝΣ και να μην έχει υποτιμήσει το νόμισμά του μέσα στα δύο χρόνια πριν από την ένταξη της στην ένωση. (4) το δημοσιονομικό έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού να μην υπερβαίνει το 3% του ΑΕΠ (5) το δημόσιο χρέος να μην υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ

6 Άρθρο 122, παρ. 2 ΣΛΕΕ 2. Όταν ένα κράτος μέλος αντιμετωπίζει δυσκολίες ή διατρέχει μεγάλο κίνδυνο να αντιμετωπίσει σοβαρές δυσκολίες, οφειλόμενες σε φυσικές καταστροφές ή έκτακτες περιστάσεις που εκφεύγουν από τον έλεγχό του, το Συμβούλιο, προτάσει της Επιτροπής, μπορεί να αποφασίσει να του χορηγήσει, υπό ορισμένους όρους, χρηματοδοτική ενίσχυση της Ένωσης. Ο πρόεδρος του Συμβουλίου ενημερώνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τη ληφθείσα απόφαση

7 Άρθρο 123 ΣΛΕΕ Απαγορεύονται οι υπεραναλήψεις ή οποιουδήποτε άλλου είδους πιστωτικές διευκολύνσεις από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ή από τις κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών, οι οποίες εφεξής αποκαλούνται «εθνικές κεντρικές τράπεζες», προς θεσμικά και λοιπά όργανα ή οργανισμούς της Ένωσης, κεντρικές κυβερνήσεις, περιφερειακές, τοπικές ή άλλες δημόσιες αρχές, άλλους οργανισμούς δημοσίου δικαίου ή δημόσιες επιχειρήσεις των κρατών μελών απαγορεύεται επίσης να αγοράζουν απευθείας χρεόγραφα, από τους οργανισμούς ή τους φορείς αυτούς, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ή οι εθνικές κεντρικές τράπεζες.

8 Άρθρο 125 (no bail out clause)
Η Ένωση δεν ευθύνεται για τις υποχρεώσεις που αναλαμβάνουν οι κεντρικές κυβερνήσεις, οι περιφερειακές, τοπικές ή άλλες δημόσιες αρχές, άλλοι οργανισμοί δημοσίου δικαίου ή δημόσιες επιχειρήσεις των κρατών μελών, ούτε τις αναλαμβάνει, με την επιφύλαξη των αμοιβαίων χρηματοοικονομικών εγγυήσεων για την από κοινού εκτέλεση ενός συγκεκριμένου έργου….

9 Άρθρο 126 ΣΛΕΕ παρ. 9 Εάν ένα κ-μ επιμένει να μην εφαρμόζει τις συστάσεις του Συμβουλίου, τότε το Συμβούλιο μπορεί να αποφασίσει να ειδοποιήσει το κ-μ να λάβει, εντός συγκεκριμένης προθεσμίας, μέτρα για τη μείωση του ελλείμματος την οποία το Συμβούλιο κρίνει αναγκαία για να αντιμετωπιστεί η κατάσταση αυτή. Σε αυτή την περίπτωση, το Συμβούλιο μπορεί να ζητήσει από το κ-μ, να υποβάλλει εκθέσεις σύμφωνα με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, για να εξετάσει τις προσπάθειες προσαρμογής που καταβάλλει αυτό το κ-μ.

10 Άρθρο 126 , παρ.11 Το Συμβούλιο, εφόσον ένα κ-μ δεν συμμορφώνεται...μπορεί να αποφασίσει να εφαρμόσει ή να ενισχύσει ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα μέτρα: — να απαιτήσει να δημοσιεύει το εν λόγω κ-μ πρόσθετες πληροφορίες τις οποίες ορίζει το Συμβούλιο, προτού εκδώσει ομολογίες και χρεόγραφα, — να καλέσει την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να αναθεωρήσει την πολιτική δανεισμού που ασκεί έναντι του εν λόγω κ-μ, — να απαιτήσει από το εν λόγω κ-μ να καταθέσει ατόκως στην Ένωση ποσό κατάλληλου ύψους, έως ότου, κατά τη γνώμη του Συμβουλίου, διορθωθεί το υπερβολικό έλλειμμα, — να επιβάλει πρόστιμα εύλογου ύψους.

11 Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης
Tο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ) είναι ένα κανονιστικό πλαίσιο για τον συντονισμό των εθνικών δημοσιονομικών πολιτικών των χωρών που συμμετέχουν στην ΟΝΕ Έχει ένα προληπτικό κι ένα αποτρεπτικό σκέλος αν ένα κράτος δεν συμμορφώνεται.

12 Προληπτικό σκέλος Tο Συμβούλιο, μετά από πρόταση της Επιτροπής, μπορεί να απευθύνει έγκαιρη προειδοποίηση για την αποφυγή υπερβολικού ελλείμματος Μέσω του συστήματος έγκαιρης συμβουλευτικής υποστήριξης σε θέματα πολιτικής, η Επιτροπή μπορεί να κάνει σύσταση σε ένα κράτος μέλος να τηρεί τις υποχρεώσεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.

13 Αποτρεπτικό σκέλος Συστάσεις από το Συμβούλιο προς το κ-μ να συμμορφωθεί Κυρώσεις (ένα πάγιο ποσό 0,2% ΑΕΠ κι ένα μεταβλητό ανάλογα με το μέγεθος του ελλείμματος) Άρση κυρώσεων (τα πρόστιμα ΔΕΝ επιστρέφονται)

14 ΕΣΚΤ και EKT Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών περιλαμβάνει την ΕΚΤ και τις εθνικές κεντρικές τράπεζες. Χαράζει και εφαρμόζει τη νομισματική πολιτικής για τη ζώνη του ευρώ, η ΕΚΤ έχει το αποκλειστικό δικαίωμα να εγκρίνει την έκδοση τραπεζογραμματίων εντός της ζώνης του ευρώ

15 Τα 17 κ-μ της ευρωζώνης

16 Η συμμετοχή της Ελλάδας στο ευρώ

17 Σχέση Ελλάδας-ΕΟΚ 8 Ιουνίου 1959, αίτηση σύνδεσης ( αίτηση σύνδεσης Τουρκίας) 9 Ιουλίου 1961, Υπογράφεται η Συμφωνία Σύνδεσης (12 Σεπτεμβρίου 1963 Συμφωνία Σύνδεσης ΕΟΚ-Τουρκίας). 1967, «πάγωμα» της Συμφωνίας εξαιτίας της Δικτατορίας Ιούνιος 1975, αίτηση για εκκίνηση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων 29 Μαΐου 1979 υπογραφή της Πράξης προσχώρησης 1 Ιανουαρίου 1981, η Ελλάδα πλήρες μέλος της ΕΟΚ Το 2001 η Ελλάδα γίνεται μέλος της ΟΝΕ

18 Πλήρωση κριτηρίων σύγκλισης ΟΝΕ
Ιταλία: πολιτικός συμβιβασμός Βέλγιο: ήδη σε νομισματική ένωση με το Λουξεμβούργο

19 Γιατί συμμετέχουμε στο ευρώ
Χαμηλότερα κόστη συναλλαγών Πιο αποδοτική αγορά Μεγαλύτερη οικονομική βεβαιότητα, επενδύσεις Χαμηλότερα επιτόκια Υψηλότερη οικονομική ανάπτυξη Οι σταθερές συναλλαγματικές ισοτιμίες και η ανάθεση της νομισματικής πολιτικής σε μια υπερεθνική κεντρική τράπεζα θα προστάτευε τη χώρα από κερδοσκοπικές επιθέσεις (κρίση ). Ρευστότητα

20 Η επιλογή συμμετοχής στο ευρώ
ΕΘΝΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ Η Ελλάδα θα συμμετείχει σε μια ισχυρή ομάδα με ενιαία φωνή στην παγκόσμια οικονομία Ένα βήμα προς την Πολιτική Ένωση Αποτροπή μιας ενδεχόμενης επίθεσης

21 Το ρίσκο για την Ελλάδα Δυσκολίες ανταπόκρισης σ΄ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον Απεμπόληση του νομισματικού εργαλείου για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων Αδυναμία υλοποίησης διαρθρωτικών αλλαγών και δημοσιονομικής εξυγίανσης Οικονομία που στηρίζεται κατά 80% σε εισαγωγές και 20% σε εγχώρια παραγωγή

22 Το ελληνικό «παράδοξο»
Αύξηση της ρευστότητας, ωστόσο αύξηση του δανεισμού Ανάπτυξη που βασιζόταν κυρίως στην οικοδομική έξαρση Υψηλό δημοσιονομικό χρέος Απελευθέρωση τομέων της οικονομίας, π.χ. τηλεπικοινωνίες και χρημοτοοικονομικές συναλλαγές Αύξηση των δραστηριοτήτων στην περιοχή των Βαλκανίων Εισροή πόρων από τα διαρθρωτικά Ταμεία Ολυμπιακοί αγώνες Πηγή: M. Mitsopoulos, T. P e l a g i d i s (2009)

23 Το ελληνικό «παράδοξο»
Κατά την περίοδο αύξηση των ελληνικών τιμών κατά 32,8% Σύμφωνα με εκτίμηση του ΔΝΤ η Ελληνική οικονομία έχασε το 25% της ανταγωνιστικότητάς της τη τελευταία 10ετία. Πηγή: Kotios, Pavlidis and Galanos (2011)

24 Πολλοί οικονομολόγοι μιλούσαν για αποτυχία της ΟΝΕ
Δεν αποτελούσε άριστη νομισματική περιοχή ειδικά σε σύγκριση με τις ΗΠΑ (Eichegreen, 1990) Οι οικονομικές επιδόσεις των κ-μ διαφέρουν σημαντικά Μικρός βαθμός ευελιξίας στην αγορά εργασίας, τόσο ως προς την κινητικότητα όσο και ως προς την ευελιξία των μισθών Χαμηλός βαθμός εμπορικής ολοκλήρωσης

25 ΟΝΕ: πολιτικό παρά οικονομικό εγχείρημα
Διακυβερνητικές διαπραγματεύσεις με πρωτοβουλία της Γαλλίας Η Γερμανία δεν επιθυμεί χώρες υψηλού πληθωρισμού όπως Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία, ωστόσο, οι οικονομικές εξαγωγικές ελίτ της Γερμανίας πιέζουν για την ΟΝΕ Για την ΟΝΕ ακολουθήθηκε ένας γερμανικός κατά βάση σχεδιασμός. Η Γερμανία πίστευε ότι λίγα κράτη θα πληρούσαν τα κριτήρια σύγκλισης και το ευρώ θα ήταν σταθερό όπως το γερμανικό μάρκο Η Γαλλία εξασφάλισε τη δημιουργία του Eurogroup –11 και πολιτικοποίησε την επιλογή του Προέδρου της ΕΚΤ

26 Η ελληνική κρίση Euro crisis topples Greek leader. by Kipper Williams Guardian Essere communisti,

27 Non-state actors η Goldman έπαιξε ένα διπλό παιχνίδι με την Ελλάδα και το ευρώ, όπως έκαμε με την AIG, τη Lehman, την αγοράς δομημένων προϊόντων με «τοξικά» στεγαστικά δάνεια, ή ακόμη και την Morgan Stanley ενώ υποτίθεται ότι βοηθούσε την Ελλάδα να διαθέσει τίτλους στη διεθνή αγορά και είχε προνομιακή πληροφόρηση για τα μελλούμενα, ταυτόχρονα έπαιρνε –ευθέως ή έμμεσα- θέσεις εναντίον των ελληνικών ομολόγων στην αγορά των CDS, αλλά και με ανοικτές πωλήσεις ομολόγων. Και ποντάριζε στο σενάριο μιας ελληνικής χρεοκοπίας, που θα κλόνιζε το ευρώ, ανοίγοντας παράλληλα μεγάλες θέσεις κατά του ευρωπαϊκού νομίσματος στην αγορά συναλλάγματος. Μακεδονικό Πρακτορείο «Πόλεμος Ε.Ε.-Goldman στην… Ελλάδα!» , 3 Μαρτίου 2010

28 Ποιος επιτηρεί ή αξιολογεί τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης;

29 «Ερωτηματικά για τον ρόλο των οίκων αξιολόγησης»
Ο Πρόεδρος Μπαρόζο, σε δηλώσεις του από την Αυστραλία όπου βρίσκεται, ανέφερε μεν ότι υπάρχουν ερωτηματικά για το ρόλο των οίκων αξιολόγησης στην περίοδο που οδήγησε στην οικονομική κρίση, αλλά απέρριψε εισηγήσεις ότι η ΕΕ θα πρέπει να εγκαθιδρύσει τον δικό της οίκο. ''Δεν έχουμε καμία πρόθεση να δημιουργήσουμε οποιουδήποτε είδους δημόσιο οίκο αξιολόγησης'', είπε ο Κ. Μπαρόζο. Πηγή: 6 Σεπτεμβρίου 2011, SigmaLive/ΚΥΠΕ

30 Δηλώσεις Μπαρόζο «Χρειαζόμαστε αλληλεγγύη και σταθερότητα. Χωρίς αλληλεγγύη δεν υπάρχει Ένωση. Και η σταθερότητα είναι προς το συμφέρον όλων»

31 Συμβιβαστική λύση επιδιώκει ο Μπαρόζο
Μια συμβιβαστική «μη άμεση λύση» του ελληνικού δημοσιονομικού προβλήματος -για να μπορέσει να συμφωνήσει και η Γερμανία- επιδιώκει ο πρόεδρος της Κομισιόν, Μ. Μπαρόζο. Ο κ. Μπαρόζο κινείται προς την κατεύθυνση να δοθεί το πράσινο φως από τους κοινοτικούς ηγέτες για τη σύσταση ενός μηχανισμού χορήγησης βοήθειας προς την Ελλάδα. Πηγή: Γ. Δαράτος, Η Αυγή, 23 Μαρτίου 2010

32 «Ο πρόεδρος της ΕKT Ζαν-Κλοντ Τρισέ τροφοδοτεί νέες ανησυχίες για την Ελλάδα»
«Η υπερχρεωμένη Ελλάδα δεν μπορεί να ελπίζει σε ειδική μεταχείριση από την ΕΚΤ. Καμία κυβέρνηση και κανένα κράτος δεν μπορούν να περιμένουν ειδική μεταχείριση’, είπε ο πρόεδρος Ζαν Κλοντ Τρισέ χθες στη Φραγκφούρτη. Αυτή η απροσδόκητα σαφής τοποθέτηση οδήγησε σε νέα πτώση της αξίας των ελληνικών ομολόγων και εκτίναξε σε νέο ρεκόρ τα ασφάλιστρα επικινδυνότητας. Πηγή:

33 Η ΕΚΤ κατά της προσφυγής στο ΔΝΤ από την Ελλάδα
ΣΤΗΡΙΞΗ στην Ελλάδα προσέφερε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ζ. Κ. Τρισέ, που χαρακτήρισε πειστικές τις αποφάσεις της κυβέρνησης για τη λήψη «γενναίων μέτρων». Παράλληλα, ο Τρισέ τάχθηκε κατά της προσφυγής της Ελλάδας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι δεν θεωρεί πως το ΔΝΤ ενδείκνυται ως πάροχος οικονομικής βοήθειας σε μια χώρα- μέλος της ευρωζώνης. «Δεν θεωρώ ότι είναι ενδεδειγμένο να παράσχει βοήθεια το ΔΝΤ» Πηγή: Γ. Κανελλόπουλος, Η ΕΚΤ κατά της προσφυγής στο ΔΝΤ από την Ελλάδα, ΤΑ ΝΕΑ, 05 Μαρτίου 2010

34 Ο νέος παίκτης: ΔΝΤ

35 Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο
187 χώρες προώθηση της παγκόσμιας νομισματικής συνεργασίας, της οικονομικής σταθερότητας, της διευκόλυνσης του διεθνούς εμπορίου, προώθηση της υψηλής απασχόλησης και της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης και τη μείωση της φτώχειας σε όλο τον κόσμο.

36 ΔΝΤ Πρόκειται για μια εξειδικευμένη υπηρεσία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, αλλά έχει το δικό της καταστατικό χάρτη, που διέπει τη δομή, και τα οικονομικά. Τα μέλη του εκπροσωπούνται μέσω ενός συστήματος ποσόστωσης (quota) ανάλογα με το σχετικό μέγεθός τους στην παγκόσμια οικονομία.

37 Το ΔΝΤ αποσκοπεί στην προώθηση της διεθνούς νομισματικής συνεργασίας,
στη διευκόλυνση της επέκτασης και της ισορροπημένης ανάπτυξης του διεθνούς εμπορίου στην προώθηση της σταθερότητας των συναλλαγών στη συνδρομή στη δημιουργία ενός πολυμερούς συστήματος πληρωμών στη διάθεση πόρων (με κατάλληλες εγγυήσεις) σε μέλη που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στο ισοζύγιο πληρωμών

38 Οικονομική βοήθεια Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο παρέχει χρηματοδότηση των χωρών μελών του για να διορθώσουν προβλήματα ισοζυγίου πληρωμών. Αυτή παρέχεται στη βάση ενός Προγράμματος Πολιτικής που έχει σχεδιαστεί από τις εθνικές αρχές σε στενή συνεργασία με το ΔΝΤ, και η συνέχιση της χρηματοδοτικής στήριξης εξαρτάται από την αποτελεσματική εφαρμογή του προγράμματος αυτού…

39 Στοιχεία Κεντρικά Γραφεία: Washington, D.C.
Εκτελεστικό Συμβούλιο: 24 Διευθυντές που εκπροσωπούν χώρες ή ομάδες χωρών Προσωπικό: από141 χώρες Total quotas: US$383 billion (έως τις 8/18/11) Additional pledged or committed resources: US$600 billion Δάνεια υπό δέσμευση (έως 8/18/11): US$282 b., από τα οποία US$213 b.δεν έχουν εκταμιευτεί

40 Δομή Το ΔΝΤ είναι υπόλογο ενώπιον των κυβερνήσεων των χωρών μελών του. Στην κορυφή της οργανωτικής δομής του, είναι το Συμβούλιο των Διοικητών (Board of Governor), το οποίο αποτελείται από ένα διοικητή και έναν Αναπληρωτή Διοικητή από κάθε χώρα μέλος. Το Διοικητικό Συμβούλιο συνεδριάζει μια φορά κάθε χρόνο στη συνάντηση του ΔΝΤ-Παγκόσμιας Τράπεζας. Είκοσι τέσσερις από τους Διοικητές συμμετέχουν στη Διεθνή Νομισματική και Δημοσιονομική Επιτροπή (IMFC) που συνήθως συνέρχεται δύο φορές κάθε χρόνο.

41 Μικτή λύση ΔΝΤ-Ευρωζώνη
Υπέρ: Γερμανία, Ιταλία, η Ιρλανδία, η Φινλανδία, η Αυστρία και η Ολλανδία Κατά: Γαλλία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Ισπανία «Η δέσμευση και η στήριξη της Ελλάδας πρέπει να είναι ταυτόχρονη, δηλαδή να συμμετάσχουν διμερώς οι χώρες της Ευρωζώνης, χορηγώντας δάνεια». Ο κανονισμός λειτουργίας του ΔΝΤ προβλέπει, πως μια χώρα, μπορεί σε περίπτωση ανάγκης να αντλήσει έως και το 10πλάσιο του ποσού που έχει εισφέρει μέχρι τη στιγμή εκείνη στα ταμεία του ΔΝΤ (10-12 δισ ευρώ)

42 Ποσοστώσεις Οι χώρες καταβάλλουν το 25% της ποσόστωσης τους σε κύρια νομίσματα, όπως το δολάριο, ευρώ, λίρες Αγγλίας ή γεν Ιαπωνίας. Πληρώνουν το υπόλοιπο 75% στα δικά τους νομίσματα. Οι ποσοστώσεις επανεξετάζονται κάθε πέντε χρόνια και μπορεί να αυξηθούν όταν κρίνεται αναγκαίο από το Συμβούλιο των Διοικητών. Το 2009, το G-20 συμφώνησε ότι το Ταμείο θα πρέπει να επισπεύσει το χρονοδιάγραμμα για την επόμενη γενική αύξηση των ποσοστώσεων.

43 Οι ψήφοι Τα ποσοστά των ψήφων βασίζονται στη ποσόστωση ΗΠΑ 16,8%
Ε.Ε. 32,1% Κίνα 3,66% Μεξικό 1,43% Τουρκία 0,5% (!)

44 The 14th General Review of Quotas
Διπλασιασμό των quotas από SDR δις σε SDR δις (US$767 δις). Πάνω από 6% των quota shares από υπερ-εκπροσωπούμενες σε υπο-εκπροσωπούμενες χώρες. Πάνω από 6% των quota shares στις δυναμικές αναδυόμενες αγορές και αναπτυσσόμενες χώρες (EMDCs). Η Κίνα θα γίνει η 3η μεγαλύτερη χώρα μέλος του ΔΝΤ και θα υπάρχουν τέσσερις EMDCs (Βραζιλία, Κίνα, Ινδία και Ρωσία) μεταξύ των 10 μεγαλύτερων μετόχων στο Ταμείο διατήρηση της ποσόστωσης και μερίδιο ψήφου από τις φτωχότερες χώρες μέλη

45 …και χρυσός… Το ΔΝΤ έχει ένα σχετικά μεγάλο ποσό χρυσού μεταξύ των στοιχείων του ενεργητικού του, όχι μόνο για λόγους οικονομικής ευρωστίας, αλλά και για απρόβλεπτες ανάγκες. Το ΔΝΤ κατέχει ουγκιές (3.217 μετρικούς τόνους) του χρυσού, αξίας περίπου 83 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τα τέλη Αυγούστου του 2009, καθιστώντας το, τον τρίτο μεγαλύτερο επίσημο κάτοχο χρυσού στον κόσμο.

46 Ευρωπαϊκός μηχανισμός
Balance –of-payments assistance facility Μηχανισμός βοήθειας για το ισοζύγιο πληρωμών, χρησιμοποιήθηκε για την Ουγγαρία, Λετονία, Ρουμανία

47 Τα στοιχεία... ΛΕΤΤΟΝΙΑ Αύξηση ΦΠΑ 21% από 5%
Μείωση δαπανών υγείας κατά 40% Μείωση μισθών 20% Ανάπτυξη –18% Ανεργία 22,8% ΡΟΥΜΑΝΙΑ Απολύσεις Δ.Υ. Περικοπές σε μισθούς και επιδόματα Αύξηση φόρων Αύξηση εισφορών 3,3% Ανάπτυξη –8% Ανεργία 7,2%

48 Τι σημαίνει αυτό για την Ε. Ε
Τι σημαίνει αυτό για την Ε.Ε.; Μικτές λύσεις (ΔΕΕ-ΝΑΤΟ, ΕΝΤ-ΔΝΤ) Η ΟΝΕ είναι η καρδιά του ευρωπαϊκού εγχειρήματος

49 Το χρονικό της ελληνικής κρίσης
2008, πρώτος χρόνος της κρίσης ανάπτυξη +1.3% ΑΕΠ 2009 ανάπτυξη -2.3% ΑΕΠ η χαμηλότερη στην Ευρωζώνη 2007 δημοσιονομικό έλλειμμα 6.4% ΑΕΠ και χρέος 105% του ΑΕΠ 2008, η κατάσταση χειροτερεύει Αναθεώρηση δημοσιονομικού ελλείμματος (2009) από 6 σε 12% ΑΕΠ (στόχος 3%) και εν τέλει σε 15,4% Χρέος 126,8% ΑΕΠ

50 Σήμερα (Στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ)
Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (Εκτιμήσεις) Γ' 3μηνο 2012 (-7,2%)  Δείκτης ΑνεργίαςΒ' 3μηνο 2012 (23,6%)  Δείκτης Βιομηχανικής ΠαραγωγήςΣεπ. 12/Σεπ. 11 (-7,3%)  Δείκτης Κύκλου Εργασιών στο Λιανικό ΕμπόριοΑύγ. 12/Αύγ-Αυγ/11 (-8,0%) Δείκτης Τιμών Παραγωγού στη Βιομηχανία Σεπ. 12/Σεπ/11 (5,0)  Οικοδομική Δραστηριότητα (όγκος)Αύγ. 12/Αύγ/Αυγ. 11 (-27,5%) Στόχος για το 2020 το χρέος να μην ξεπερνά το 120% του ΑΕΠ

51 Τα βήματα Απόφαση του Συμβουλίου Υπουργών Οικονομικών της ΕΕ (Ecofin) στις 2 Δεκεμβρίου 2009, αφού η Ελλάδα δεν είχε λάβει τα απαραίτητα μέτρα για τη μείωση του υπερβολικού ελλείμματος Υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδος από τους ξένους οίκους Η Ελλάδα ζητά τεχνική στήριξη από ΔΝΤ και την Επιτροπή Ιανουάριος 2010, η Ελλάδα υπέβαλλε Επικαιροποιημένο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης Φεβρουάριος 2010, η Ελλάδα σε επιτήρηση (Επιτροπή, ΕΚΤ, ΔΝΤ)

52 Ο κατήφορος…και η διάσωση (;)
25 Μαρτίου 2010 απόφαση για δημιουργία Μηχανισμού Δημοσιονομικής Σταθερότητας Απρίλιος 2010, δημοσιονομικό έλλειμμα 13,6% 23 Απριλίου 2010 η Ελλάδα υποβάλει αίτηση για διμερή δάνεια από τα 16 υπόλοιπα κράτη μέλη της Ευρωζώνης ύψους 80 δις ευρώ και 30 δις ευρώ από το ΔΝΤ Πρόκειται για το μεγαλύτερο δάνειο που έχει χορηγηθεί ποτέ σε χώρα Στις 8 Μαΐου 2010 η Ελλάδα συνήψε με τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης (πλην της Γερμανίας) και την γερμανική κρατική τράπεζα ΚfW σχετική Σύμβαση Δανειακής Διευκόλυνσης ύψους 80 δισ. ευρώ.

53 Κυρώνονται με νόμο από την ελληνική Βουλή με απλή πλειοψηφία
η ΣΔΔ της 8ης Μαΐου 2010 μαζί με τα επτά Παραρτήματα η Συμφωνία μεταξύ των Πιστωτών με τα πέντε Παραρτήματά της που υπογράφτηκε στις 8 Μαΐου 2010 το Μνημόνιο Συνεννόησης που υπογράφτηκε στις 3 Μαΐου 2010 μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που ενεργεί εξ ονόματος των κ-μ της Ευρωζώνης ο Διακανονισμός Χρηματοδότησης Αμέσου Ετοιμότητας από το ΔΝΤ

54 Η συνέχεια... Το "Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής " ψηφίζεται από τη Βουλή στις 29 Ιουνίου 2011 Απόφαση Ευρωπαϊκού Συμβουλίου 27ης Οκτωβρίου Λόγω της απόκλισης από τους στόχους, κούρεμα του ελληνικού χρέους κατά 50% και επιπλέον 130 δις για την Ελλάδα. Δεύτερο Μνημόνιο «Έγκριση των Σχεδίων Συμβάσεων Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης μεταξύ του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (Ε.Τ.Χ.Σ.), της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Τράπεζας της Ελλάδος, του Σχεδίου του Μνημονίου Συνεννόησης μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Τράπεζας της Ελλάδος και άλλες επείγουσες διατάξεις για τη μείωση του δημοσίου χρέους και τη διάσωση της εθνικής οικονομίας» ,

55 Νέα μέτρα Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής , ψηφίστηκε στις 7 Νοεμβρίου 2012 από 153 βουλευτές και αφορά μέτρα ύψους 18,9 δις ευρώ

56 Οι μηχανισμοί διάσωσης
Στις οι Αρχηγοί των κ-μ και κυβερνήσεων της Ευρωζώνης αποφάσισαν τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοοικονομικής Σταθεροποίησης (EFSM) που έχει κοινοτικό χαρακτήρα κι επιτρέπει στην Επιτροπή τη λήψη δανείων για στήριξη κ-μ ύψους 60 δις ευρώ με εγγύηση του ευρ. προϋπολογισμού Τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης ίδρυσαν με βάση τη νομοθεσία του Λουξεμβούργου ανώνυμη εταιρεία υπό τον τίτλο European Financial Stability Facility (EFSF) (440 δισ. ευρώ στη βάση ενός διακυβερνητικού μηχανισμού και από δάνεια του ΔΝΤ ύψους 250 δισ.ευρώ)

57 Μόνιμος μηχανισμός Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, Μάρτιος 2011 συμφώνησε στη μεταρρύθμιση της Συνθήκης (Άρθρο 136 ΣΛΕΕ) και την υιοθέτηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας με συνολικά κεφάλαια ύψους 700 δις ευρώ και χρηματοδοτική ικανότητα ύψους 500 δις ευρώ, που θα αντικαταστήσει από το 2013 το EFSF και τον EFSM

58 Το πρόβλημα της Ελλάδας πρέπει και μπορεί να λυθεί
Το πρόβλημα της Ελλάδας πρέπει και μπορεί να λυθεί Πρέπει γιατί θα προκληθούν αλυσιδωτές αντιδράσεις εξαιτίας της έκθεσης των ευρωπαϊκών τραπεζών, τις οποίες οι χώρες θα αναγκαστούν να στηρίξουν. Εάν οι χώρες της Ευρωζώνης αποφάσιζαν να δώσουν στήριξη στην Ελλάδα, θα ανέβαζαν το χρέος τους μόλις κατά 3%. Αυτό είναι ένα πολύ μικρό ποσό σε σχέση με αυτά που έδωσαν ή που θα δώσουν για τη διάσωση των τραπεζών Paul De Grauwe, 9 March 2010

59 Με τη στάση της Γερμανίας, το πρόβλημα της Ελλάδας ανέδειξε το δομικό πρόβλημα της ΟΝΕ

60 Δομικές αδυναμίες της ευρωζώνης
Ασυμμετρία στις οικονομικές δυνατότητες των κρατών μελών της Ευρωζώνης Έλλειψη μηχανισμού διάσωσης (bail-out) Έλλειψη μηχανισμού αναδιανομής των κερδών Έλλειψη μηχανισμού αντιμετώπισης κρίσεων Δεν υπάρχει διαδικασία αντιμετώπισης εσωτερικών ανισορροπιών Κοινή αρχή εποπτείας του τραπεζικού συστήματος

61 Εσωτερικές προεκλογικές υποθέσεις;

62 Θολό το τοπίο στο Βερολίνο Der Spiegel

63 Η Γερμανία ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας μέσω της συμπίεσης του κόστους εργασίας, που οδηγεί σε έκρηξη των εξαγωγών, αλλά μειωμένη εσωτερική ζήτηση (εξαγωγικό πλεόνασμα της Γερμανίας 176,2 δισ. ευρώ το 2009) το 43% των συνολικών εξαγωγών της Γερμανίας κατευθύνονται στις χώρες της Ευρωζώνης, με τις χώρες του Νότου, που έχουν και τις πιο ευάλωτες οικονομίες (Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία), να δέχονται το 12% των συνολικών εξαγωγών της Γερμανίας ενώ αδυνατούν να εξαγάγουν δικά τους προϊόντα στη γερμανική αγορά

64 Εμπορικές σχέσεις Ελλάδας - Γερμανίας
οι εξαγωγές προς τη Γερμανία το 2007 έφθασαν το 11,5% των συνολικών εξαγωγών, μειωμένες σε σχέση με το 15,8% που ήταν το 2001. Η Γερμανία την ίδια χρονιά ήταν πρώτη στη λίστα των χωρών από τις οποίες εισάγει προϊόντα η Ελλάδα. Τα πλεονάσματα της Γερμανίας δεν είναι τίποτε άλλο από τα ελλείμματα των εταίρων της Το ευρώ συμβάλλει στη διόγκωση του χρέους των PIGS

65 Ποια είναι η λύση; Σε επίπεδο συστήματος Θεραπεία δομικής ανισορροπίας
Νέα οικονομική διακυβέρνηση Τραπεζική ένωση (;) Δημοσιονομική ένωση (;)

66 Προτάσεις έχουν καταγραφεί για λήψη μέτρων όπως:
ενδοευρωπαϊκή κατανομή πόρων επέκταση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού καθιέρωση ελάχιστου μισθού ασφάλιση κατά της ανεργίας Η ΕΚΤ να μπορεί να έχει τη δυνατότητα να αγοράσει το δημόσιο χρέος.

67 Γκι Φέρχοφστατ, πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου
Γκι Φέρχοφστατ, πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου «Δεν είναι αυτή η Ευρώπη που οικοδομούσαμε στη διάρκεια δεκαετιών. Δεν είναι η Ευρώπη που πρέπει να αντικαταστήσει τον πόλεμο με τη συνεργασία και την αλληλεγγύη. Δεν είναι επίσης η Ευρώπη την οποία οραματίζονται οι πολίτες της»

68 αγορές εναντίον κρατών;

69 Ο νομισματικός πόλεμος (;)
Το δολάριο αποτελεί το κυριότερο νόμισμα στις διεθνείς συναλλαγές Το 2002 το 65% των συναλλαγματικών αποθεμάτων έναντι 14,6% σε ευρώ και 4,4% σε λίρες Αγγλίας Οι ιδιωτικοί φορείς των ΗΠΑ κυριαρχούν στον κόσμο (57/100) πολυεθνικές

70 Το γουάν αποθεματικό νόμισμα
«Τον παγκόσμιο χάρτη αναμένεται να αλλάξει η συμφωνία Πεκίνου-Τόκιο για διεξαγωγή του εμπορίου στα νομίσματά τους και όχι μέσω δολαρίου. Το γουάν αναβαθμίζεται σε αποθεματικό νόμισμα κάτι που αποτελεί μία πολύ κακή η είδηση για την Ουάσιγκτον. Η Κίνα και η Ιαπωνία επιδιώκουν την προώθηση των διμερών εμπορικών τους συναλλαγών στα εθνικά νομίσματα των δύο χωρών, δηλαδή στο γιεν και γουάν και όχι μέσω δολαρίου, όπως γίνονταν μέχρι σήμερα. Με αυτό τον τρόπο η Κίνα προσεγγίζει τον στόχο της που είναι η αναβάθμιση του γουάν σε παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, όπως το δολάριο.» Πηγή:

71 ΕΕ-ΗΠΑ μύθος η αντιπαράθεση;
ΕΕ-ΗΠΑ το 11% του παγκόσμιου πληθυσμού που παράγει το 54% του παγκοσμίου ΑΕΠ Η Κίνα εισήγαγε προϊόντα 85 δις$ (2008) και εξήγαγε 348 δις $ στις ΗΠΑ Η ΕΕ εισήγαγε 467 δις & και εξήγαγε 521δις $ 12 εκ θέσεις εργασίας δημιουργούνται σε Ευρώπη και ΗΠΑ αντίστοιχα από τις ΑΜΕ

72 Άμεσες Ξένες Επενδύσεις
Οι ευρωπαϊκές επενδύσεις στις ΗΠΑ (2008) ήταν $1,4 τρις (60% επί του συνόλου ΕΕ) και των ΗΠΑ στην ΕΕ $1,6 τρις (51% του συνόλου ΗΠΑ) Οι επενδύσεις των ΗΠΑ (2008) στην Κίνα είναι $46δις όσο το 1/3 των επενδύσεων των ΗΠΑ στην Ιρλανδία) και οι επενδύσεις της Κίνας στις ΗΠΑ μόλις $1,2δις (!) Οι επενδύσεις των ΗΠΑ στην Ιρλανδία ($146 δις) είναι οι διπλές από ότι στη Ρωσία Ινδία και Κίνα μαζί ($71 δις) Οι επενδύσεις των ΗΠΑ στις BRICs είναι 7% του συνόλου.

73 Η διάδοση της κρίσης Χέρμαν βαν Ρομπάι: Απρόβλεπτες για όλους οι συνέπειες ενός Grexit Το Βήμα,

74

75

76 Η κρίση πλήττει την Ιταλία

77 Οι χώρες του νότου…

78

79 Περιορίζεται η ανάπτυξη της γερμανικής οικονομίας
«Η γερμανική οικονομία μετά τη σχεδόν στατική πορεία της κατά το δεύτερο τρίμηνο επέστρεψε σε μια «μέτρια ανάπτυξη» στο τρίτο, γεγονός το οποίο οφείλεται στην ιδιωτική κατανάλωση και στην αύξηση των βιομηχανικών παραγγελιών, σύμφωνα με το γερμανικό Υπουργείο Οικονομικών». Πηγή:skai.gr ,

80 Ευρώ ή δραχμή;

81 Κύριες πηγές Μαριάς, Ε. (2010), Η δανειακή σύμβαση Ελλάδας-κρατών Ευρωζώνης υπό το πρίσμα των θεσμών και του δικαίου της ΕΕ. Νομικό Βήμα, τ.58, σσ Παπαστάμκος, Γ. & Α. Κότιος (2011), Κρίση της Ευρωζώνης, Κρίση του συστήματος ή της πολιτικής;, NAFTEMPORIKI.GR Δευτέρα, 11 Ιουλίου 2011 διαθέσιμο Eichengreen., Β. (1990), "Is Europe an Optimum Currency Area?," Economics Working Papers , University of California at Berkeley.Kotios, Α., G. Pavlidis and G.Galanos (2011) “Greece and the Euro: The Chronicle of an Expected Collapse”, Intereconomics: Review of European Economic Policy, Vol.46, No 5, pp M. Mitsopoulos, T. P e l a g i d i s (2009), “Economic and Social Turbulencein Greece: The Product Markets Are a No-brainer, the “Labour MarketIs Not, Intereconomics: Review of European Economic Policy, Vol. 44, No. 4, pp