6ο Σεμινάριο Υγρών, Ηλεκτρολυτών και Οξεοβασικής Ισορροπίας Κομοτηνή 28-29 Σεπτεμβρίου 2012 Η σημασία της υπονατριαιμίας στους ηλικιωμένους Νικόλαος.

Παρουσίαση με θέμα: "6ο Σεμινάριο Υγρών, Ηλεκτρολυτών και Οξεοβασικής Ισορροπίας Κομοτηνή 28-29 Σεπτεμβρίου 2012 Η σημασία της υπονατριαιμίας στους ηλικιωμένους Νικόλαος."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 6ο Σεμινάριο Υγρών, Ηλεκτρολυτών και Οξεοβασικής Ισορροπίας Κομοτηνή Σεπτεμβρίου Η σημασία της υπονατριαιμίας στους ηλικιωμένους Νικόλαος Κ. Καπλάνης Ειδικευόμενος Νεφρολογίας Νεφρολογικό και Μεταμοσχευτικό Κέντρο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών

2 Υπονατριαιμία Νa+ ορού <136 meq/lt Νa+ ορού = 130-135 mEq/lt ήπια
HJ Adroque, NE Madias, NEJM, 2000; 342(21), SM Doshi, AJKD, 2012; 59(2),

3 Τρίτη ηλικία Ετερογενής ομάδα με κοινό χαρακτηριστικό την χρονολογική ταυτότητα, η οποία δεν αντικατοπτρίζει τη βιολογική κατάσταση pre elderly (μεσήλικες) young old persons/elderly (ηλικιωμένοι) old persons / old (υπερήλικες) oldest- old persons/very elderly (βαθύ γήρας) >85 Ηλ. Θώδη, 17ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νεφρολογίας, Μάιος 2012

4 Επιδημιολογία υπονατριαιμίας
Αποτελεί τη συχνότερη ηλεκτρολυτική διαταραχή που παρατηρείται σε νοσηλευόμενους ασθενείς (1-5%) συνολικά Το ποσοστό παρουσιάζει μεγάλη διακύμανση και φθάνει μέχρι το 42,6 % Η διακύμανση των ποσοστών οφείλεται: Στη διαφορετική εκτίμηση από το ιατρικό προσωπικό Στη συχνότητα αιμοληψιών των ασθενών Al-Salman J et al. West J Med 2002; 176: Hawkins RC.. Clin Chim Acta. 2003;337 : Upadhyay A. et al, AJM,2006; 119 (7A):

5 Σχέση υπονατριαιμίας προ και κατά την νοσηλεία
Επίπτωση υπονατριαιμίας (%) Παρούσα στην εισαγωγή Κτηθείσα στη νοσηλεία Σύνολο Hawkins RC, Clin Chim Acta. 2003;337:

6 Επίπτωση υπονατριαιμίας στους ηλικιωμένους νοσηλευόμενους
Στους ηλικιωμένους νοσηλευόμενους ασθενείς το ποσοστό φθάνει και το 18-24% Hoyle GE et al, J Am Geriatr Soc 2006; 54:

7 Επιδημιολογία υπονατριαιμίας σε νοσηλευόμενους ανάλογα με την ηλικία
Hawkins RC.. Clin Chim Acta. 2003;337:

8 Επιδημιολογία υπονατριαιμίας νοσηλευόμενων ασθενών ανάλογα με την ηλικία και το φύλο
Shapiro DS et al, Int Med J, 2010; 40:

9 Ομοιοστασία Na+ και ύδατος
Βασίζεται κατά κύριο λόγο σε 3 μηχανισμούς: Στην παραγωγή και δράση της αντιδιουρητικής ορμόνης Στη νεφρική λειτουργία και ικανότητα των νεφρών για αραίωση και συμπύκνωση των ούρων Στο αίσθημα της δίψας

10 Αντιδιουρητική ορμόνη (ADH)
Εννιαπεπτίδιο Παράγεται στον παρακοιλιακό και υπεροπτικό πυρήνα του υποθαλάμου και απεκκρίνεται στον οπίσθιο λοβό της υπόφυσης

11 Τονικότητα ως ερέθισμα για απελευθέρωση ADH

12 Ωσμωτικότητα ως ερέθισμα για απελευθέρωση της ADH

13 Δράση της ADH

14 Άλλα αίτια που επηρεάζουν την έκκριση ADH
Αλγεινά ερεθίσματα (αύξηση) Ναυτία (αύξηση) Διάφορα φάρμακα, ειδικά στους ηλικιωμένους, επηρεάζουν την έκκριση της ADH Κοινά χρησιμοποιούμενα φάρμακα που χρησιμοποιούνται από τους ηλικιωμένους και επηρεάζουν την έκκριση ADH Νικοτίνη1 Μορφίνη (υψηλή δόση)1 Επινεφρίνη1 Κυκλοφωσφαμίδη1 Τολβουταμίδη2 Χλωροπροπαμίδη2 ΜΣΑΦ2 Αλκοόλη3 Μορφίνη (χαμηλή δόση)3 Κλονιδίνη3 Γλυκοκορτικοειδή3 Αλοπεριδόλη3 Σισπλατίνη3 Καρβαμαζεπίνη3 Λίθιο4 Κολχικίνη4 Δεμεκλοκυκλίνη4 Γλυμπουρίδη4 Διουρητικά της αγκύλης4 Βινμπλαστίνη4 Μεθοξυφλουράνιο4 1=αυξάνει την έκκριση της ADH, 2=αυξάνει την ανταπόκριση του νεφρικού σωληναρίου, 3=μειώνει την έκκριση της ADH, 4=μειώνει την ανταπόκριση του νεφρικού σωληναρίου, ΜΣΑΦ=μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα Tareen N, et al J of Nat Med Assoc 2005; 97(2):

15 Σύνδρομο Απρόσφορης Έκκρισης Αντιδιουρητικής Ορμόνης (SIADH)
Διαγνωστικά Κριτήρια για το Σύνδρομο Απρόσφορης Έκκρισης Αντιδιουρητικής Ορμόνης Πρωταρχικά Διαγνωστικά Κριτήρια Μειωμένη δραστική ωσμωτικότητα εξωκυττάριου υγρού (<270 mOsm/kg H2O) Απρόσφορη συμπύκνωση των ούρων(>100 mOsm/kg H2O) Κλινική ευογκαιμία Υψηλή συγκέντρωση Na+ ούρων κάτω από κανονικές συνθήκες πρόσληψης ύδατος και άλατος Απουσία επινεφριδιακής, θυρεοειδικής, υποφυσιακής ή νεφρικής βλάβης ή πρόσφατης λήψης διουρητικού Δευτερεύοντα Κριτήρια Διαταραγμένη δοκιμασία φόρτισης με νερό (αδυναμία αποβολής τουλάχιστον του 90% της φόρτισης με 20 mg/kgΣΒ νερού σε 4 ώρες ή/και αδυναμία αραίωσης των ούρων με ωσμωτικότητα <100 mosm/kg Επίπεδα ADH στο πλάσμα αυξημένα δυσανάλογα σε σχέση με την ωσμωτικότητα του πλάσματος Μη σημαντική διόρθωση του Na+ του πλάσματος με την έκπτυξη του όγκου, αλλά βελτίωση μετά τον περιορισμό του ύδατος

16 Απελευθέρωση ADH στους ηλικιωμένους
Johnson AG et al, J Am Geriatr 1994; 42 (4): Froklis VV et al , Arch Gerontol Geriatr 1999; 29 (3): Helderman et al, J Gerontol 1978; 33(1): 39-47

17 Συχνότητα SIADH στους ηλικιωμένους
Anpalahan M. J Am Geriatr Soc 2001; 49:

18 Ιδιοπαθές SIADH στους ηλικιωμένους
Προκύπτει ότι παρατηρείται σύνδρομο απρόσφορης έκκρισης αντιδιουρητικής ορμόνης στους ηλικιωμένους συχνότερα σε σχέση με τους νεότερους, χωρίς να υπάρχει προφανής αιτία Το σύνδρομο θεωρείται ιδιοπαθές και ευνοεί την ανάπτυξη υπονατριαιμίας με ή χωρίς συνυπάρχοντα παράγοντα

19 Ανατομικές μεταβολές των νεφρών με την ηλικία
Μείωση του βάρους του νεφρού (300 gr κατά την 9η δεκαετία της ζωής σε σχέση με 400 gr κατά την ηλικία των 40 ετών Μείωση του μεγέθους κατά 10 – 30 % στην ηλικία των 80 ετών Οι παραπάνω μεταβολές οφείλονται κατά κύριο λόγο στην σπειραματοσκλήρυνση στην επιφανειακή στοιβάδα του φλοιού, η οποία είναι <5% στην ηλικία των 40 και φθάνει στο10-30% στην ηλικία των 80 ετών Epstein M. J Am Soc Nephrol 1996; 7:

20 Λοιπές μεταβολές του νεφρού με την ηλικία
Διάμεση ίνωση με διήθηση μονοκυττάρων και άλλων φλεγμονωδών κυττάρων Ατροφία των σωληναρίων με αποτέλεσμα την εκφύλιση του επιθηλίου Μείωση του αριθμού, του μήκους και του όγκου των σωληναρίων Υαλίνωση των αρτηριολίων Όλα τα παραπάνω οδηγούν σε αντίστοιχες λειτουργικές μεταβολές

21 Μείωση μεγέθους νεφρών με την ηλικία
Διατομή νεφρού γηραιότερος νεότερος

22 Σπειραματοσκλήρυνση με την ηλικία

23 Λειτουργικές μεταβολές με την ηλικία
Διαταραχές στη διατήρηση της οξεοβασικής ισορροπίας Διαταραχές στη ομοιοστασία των ηλεκτρολυτών Διαταραχές στη συμπύκνωση των ούρων Διαταραχές στην αραίωση των ούρων Σε συνδυασμό με: Μείωση της σπειραματικής διήθησης Μείωση της ανταπόκρισης του ουροφόρου σωληναρίου στην ADH Schlanger LE, Adv Chronic Kidney Dis 2010; 17(4)

24 Αίσθημα δίψας Με την ηλικία το αίσθημα δίψας αμβλύνεται, γεγονός που ευνοεί την κατάσταση αφυδάτωσης και μειώνει την πιθανότητα ανάπτυξης υπονατριαιμίας

25 Ανατομικές μεταβολές προϊούσης της ηλικίας εκτός νεφρών
Σε υγιείς ενήλικες το ύδωρ είναι το 55-65% του συνολικού σωματικού βάρους Προϊούσης της ηλικίας μειώνεται η αναλογία υδρόφιλων (λ.χ. μύες) προς υδρόφοβους ιστούς (λ.χ. οστά, λίπος) Τα παραπάνω δημιουργούν προϋποθέσεις για ανάπτυξη υπονατριαιμίας στους ηλικιωμένους

26 Ισορροπία νατρίου στους ηλικιωμένους
SIADH Διαταραχή δίψας Νεφρική γήρανση Υπονατριαιμία Υπερνατριαιμία

27 Πώς εμφανίζουν οι ηλικιωμένοι κλινικά έκδηλη υπονατριαιμία;
Συνυπάρχουσα παθολογία Φαρμακευτική αγωγή Λειτουργικές μεταβολές Ανατομικές μεταβολές Διαιτητικές συνήθειες Διαταραχή ομοιοστατικών μηχανισμών Κλινικά έκδηλη Υπονατριαιμία

28 Αίτια υπονατριαιμίας στους ηλικιωμένους
Κοινά αίτια υπονατριαιμίας στους ηλικιωμένους Μειωμένο ολικό Na+ σώματος Φυσιολογικό ολικό Na+ σώματος (περίσσεια ύδατος) Αυξημένο ολικό Na+ σώματος Θειαζιδικά διουρητικά (>50% των περιπτώσεων) Νεφρική απώλεια άλατος Νόσος Addison Έμετοι, διάρροιες Χαμηλή πρόσληψη διαλυτών (λ.χ. υδρική δίαιτα) Χαμηλή ωσμωτική σίτιση με ρινογαστρικό σωλήνα Σύνδρομο απρόσφορης έκκρισης αντιδιουρητικής ορμόνης Υποθυρεοειδισμός Ανεπάρκεια γλυκοκορτικοειδών Ψυχογενής πολυδιψία Χορήγηση υπότονων διαλυμάτων Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια Ηπατική κίρρωση Νεφρωσικό σύνδρομο Νεφρική ανεπάρκεια

29 Πολυπαραγοντική υπονατριαιμία
Στα πλαίσια διερεύνησης για την καλύτερη αντιμετώπιση, διαπιστώθηκε ότι τα αίτια της υπονατριαιμίας στους ηλικιωμένους μπορεί να είναι πάνω από ένα ακόμη και στο 50% των περιπτώσεων Αριθμός ασθενών Αριθμός αιτιών Shapiro DS et al. In Med J 2010; 40:

30 Θειαζιδικά διουρητικά-υπονατριαιμία- ηλικιωμένοι
Αποτελούν το συνηθέστερο αίτιο που συμβάλει σε μία πολυπαραγοντική υπονατριαιμία, ενώ αντίθετα σπανιότερα θα συναντηθεί ως το μοναδικό αίτιο της διαταραχής αυτής Η υπονατριαιμία από τα θειαζιδικά διουρητικά προσβάλλει ευκολότερα τους ηλικιωμένους, τις γυναίκες και ασθενείς με χαμηλό σωματικό βάρος Χαρακτηρίζεται από γρήγορη εμφάνιση μετά την έναρξη του φαρμάκου (περίπου 2 εβδομάδες) και σχετικά γρήγορη ύφεση μετά τη διακοπή του. Στους ηλικιωμένους τα θειαζιδικά διουρητικά προκαλούν αισθητή μείωση της κάθαρσης ελευθέρου ύδατος σε σύγκριση με μικρότερες ηλικίες, ακόμη και όταν δεν έχει διαπιστωθεί υπονατριαιμία στον εργαστηριακό έλεγχο. Palmer BF, Naderi, J Am Soc Hypertens 2007; 1(6): Clark BA et al J Am Soc Nephrol 1994; 5:

31 Θειαζιδικά στους ηλικιωμένους
Clark BA et al J Am Soc Nephrol 1994; 5:

32 Φάρμακα και υπονατριαιμία(1)
Φάρμακα που επηρεάζουν την ομοιόσταση Na+ και ύδατος Διουρητικά Θειαζιδικά Ινδαπαμίδη Αμιλορίδη Διουρητικά της αγκύλης Liamis G, Milionis H, Elisaf M. Am J Kidney Dis 2008; 52(1):

33 Φάρμακα και υπονατριαιμία(2)
Φάρμακα που επηρεάζουν την ομοιόσταση μόνο του ύδατος Αυξημένη υποθαλαμική παραγωγή ADH Αντικαταθλιπτικά Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (αμιτρυπτιλίνη, προτριπτυλίνη, δεσιπραμίνη) Ειδικοί αναστολείς επαναπρόσληψης της σεροτονίνης Αναστολείς της μονοαμινοοξειδάσης Αντιψυχωσικά φάρμακα Φαινοθειαζίνες (θειοριδαζίνη, τριφθοριοπεραζίνη) Βουτυροφαινόνες (αλοπεριδόλη) Αντιεπιληπτικά φάρμακα Καρβαμαζεπίνη ,οξκαρβαζεπίνη Βαλπροϊκό νάτριο Αντικαρκινικοί παράγοντες Αλκαλοειδή της vinca (βινκριστίνη, βινπλαστίνη) Παράγωγα πλατίνης (σισπλατίνη, καρβοπλατίνη) Κυκλοφωσφαμίδη, μελφαλάνη, ιφοσφαμίδη Διάφορα (μεθοτρεξάτη, ιντερφερόνη και λεβαμιζόλη, πεντοστατίνη, μονοκλωνικά αντισώματα) Οπιοειδή Ενίσχυση της δράσης της ADH Καρβαμαζεπίνη, λαμοτριγίνη Αντιδιαβητικά φάρμακα Χλωροπροπαμίδη, τολβουταμίδη Αλκυλιωτικοί παράγοντες (ΕΦ κυκλοφωσφαμίδη) Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα Επανατοποθέτηση του ωσμωστάτη Βενλαφαξίνη Καρβαμαζεπίνη Liamis G, Milionis H, Elisaf M. Am J Kidney Dis 2008; 52(1):

34 Φάρμακα συχνής χρήσης ως σπανιότερα αίτια υπονατριαιμίας
Αντιϋπερτασικά Αναστολείς μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης Αμιλοδιπίνη Ανοσοσφαιρίνη (ΕΦ) 3,4-Μεθυλενεδιοξυμεθυλαμφεταμίνη (ecstasy) Aντιβιοτικά Τριμεθοπρίμη/σουλφαμεθοξαζόλη Σιπροφλοξασίνη Κεφοπεραζόνη/σουλβακτάμη Αντιαρρυθμικά Αμιοδαρόνη, λορκαϊνίδη, προπαφαινίνη Θεοφυλλίνη Αναστολείς αντλίας πρωτονίων Βρωμοκρυπτίνη Τερλιπρεσσίνη Ντουλοξετίνη Φθοριοαγγειογραφία Βουπροπιόνη Liamis G, Milionis H, Elisaf M. Am J Kidney Dis 2008; 52(1):

35 Υπονατριαιμία εκ φαρμάκων
Δεν μπορεί να προβλεφθεί η ανάπτυξη ή μη υπονατριαιμίας από ένα φαρμακευτικό σκεύασμα Εξαρτάται από τη συνυπάρχουσα παθολογία και κυρίως από τη νεφρική λειτουργία Mπορεί να είναι και η πρώτη εκδήλωση νεφρικής δυσλειτουργίας Baglin A et al Presse Med 1992; 21(31): Burkhardt H et al J Nephrol 2005; 18 (2):

36 Ειδοποιός διαφορά στους ηλικιωμένους
Κλινική εικόνα Στους ηλικιωμένους, όπως και στο γενικό πληθυσμό η κλινική εικόνα εξαρτάται από: Τη βαρύτητα της διαταραχής Την ταχύτητα εγκατάστασης Ειδοποιός διαφορά στους ηλικιωμένους Συνηθέστερη βαριά διαταραχή Σοβαρότερα συμπτώματα και σημεία Rosner MH Aging Health 2011; 7(5):

37 Συμπτώματα και σημεία Κεφαλαλγία Σύγχυση Σπασμοί Γνωσιακές διαταραχές
Διαταραχές της μνήμης Διαταραχές στη βάδιση Λήθαργος Κώμα Οφείλονται στο οίδημα των εγκεφαλικών κυττάρων, όταν η διαταραχή είναι οξεία

38 Κατάγματα λόγω υπονατριαιμίας
Σχετίζονται με: Τις διαταραχές βάδισης Την αταξία Την οστεοπόρωση Λαμβάνουν χώρα: Στο ισχίο Στον αυχένα του μηριαίου οστού Μπορούν να αναπτυχθούν και σε ήπια υπονατριαιμία Verbalis JG et al, J Bone Min Res 2010; 25 (3):

39 Οστεοπόρωση και υπονατριαιμία
Υπονατριαιμία Αυξημένη οστεοκλαστική δραστηριότητα Μειωμένη οστεοβλαστική δραστηριότητα Μείωση οστικής πυκνότητας Verbalis JG et al, J Bone Min Res 2010; 25 (3):

40 Οστεοκλαστική δραστηριότητα σε πειραματικό μοντέλο SIADH
Verbalis JG et al, J Bone Min Res 2010; 25 (3):

41 Οστεοπόρωση από υπονατριαιμία σε πειραματόζωα
Verbalis JG et al, J Bone Min Res 2010; 25 (3):

42 Υποθρεψία και Υπονατριαιμία στους ηλικιωμένους
Παρατηρείται πτώση του δείκτη μάζας σώματος (BMI) σε υπονατριαιμικούς νοσηλευόμενους ηλικιωμένους Δε διαφέρουν νορμο- και υπο- νατριαιμικοί ασθενείς σχετικά με άλλους παράγοντες θρέψης (αλβουμίνη, αιμοσφαιρίνη) Η πτώση του BMI πιθανόν οφείλεται στη στέρηση ύδατος που εφαρμόζεται για την αντιμετώπιση της υπονατριαιμίας Chen LK et al , J Chin Med Assoc 2006; 69(3):

43 Πρόγνωση της υπονατριαιμίας στους ηλικιωμένους
Αυξημένη νοσηρότητα Παρατεταμένη ενδεχόμενη νοσηλεία Καθυστερημένη αποκατάσταση Αυξημένη θνητότητα Όσο βαρύτερη η διαταραχή στην εισαγωγή, τόσο φτωχότερη η πρόγνωση Chua M et al Arch Gerontol Geriatr 2007; 45(3): Terzian C et al J Gen Inter Med 1994; 9(2):89-91

44 Θνητότητα και υπονατριαιμία
Σε Na+ ορού < 125 mEq/lt Αυξημένη θνητότητα κατά τη νοσηλεία Αυξημένη μονοετή θνητότητα Αυξημένη πενταετή θνητότητα Ανάλογα δεδομένα ισχύουν και στην ήπια υπονατριαιμία Waikar SS et al Am J Med 2009; 122:

45 Waikar SS et al Am J Med 2009; 122:857-865

46 Πόσο επιδεινώνεται η πρόγνωση από την υπονατριαιμία;
Waikar SS et al Am J Med 2009; 122:

47 Απαραίτητη η διόρθωση του Na+
Waikar SS et al Am J Med 2009; 122:

48 Υπονατριαιμία και καρδιακή ανεπάρκεια
Πτώση Na+ ορού κατά 3 meq/lt Στους ηλικιωμένους με καρδιακή ανεπάρκεια, η υπονατριαιμία αποτελεί δυσμενή παράγοντα, ακόμη και εάν η συστολική λειτουργία του μυοκαρδίου είναι ικανοποιητική Αύξηση θνητότητας στο νοσοκομείο κατά 19,5% Αύξηση θνητότητας κατά 10% στην άμεση μετέπειτα περίοδο Barsheshet A et al, Eur J Hear Fail 2010; 12(8):

49 Υπονατριαιμία και κόστος νοσηλείας
Αυξημένο κόστος νοσηλείας και περίθαλψης ασθενών με υπονατριαιμία έναντι εκείνων με αυξημένο ή φυσιολογικό Na+ ορού σε 6μηνιαία και ετήσια βάση Shea AM et al , J Am Soc Nephrol; 19:

50 Προσοχή στην υπονατριαιμία !

51 Αντιμετώπιση Αντιμετώπιση του γενεσιουργού παράγοντα (λ.χ. διακοπή υπεύθυνου φαρμάκου) Συντηρητικά μέτρα Περιορισμός ύδατος Χορήγηση υπέρτονων διαλυμάτων υπό αυστηρή παρακολούθηση Νεότερες ειδικές θεραπείες

52 Βαπτάνες Ανταγωνιστές υποδοχέων αντιδιουρητικής ορμόνης
Ευογκαιμική ή υπερογκαιμική υπονατριαιμία Αξιόλογη αντιμετώπιση οξείας ή χρόνιας υπονατριαιμίας Ποσοστό υποτροπής 68% 7ημέρες μετά τη διακοπή Παρενέργειες σε κίρρωση ήπατος Nemerovski C, Hutchinson DJ Clin Ther 2010; 32(6):

53 Ανεπιθύμητες δράσεις βαπτανών
Πρέπει και πότε θα λάβουν οι ηλικιωμένοι βαπτάνες; Συχνοουρία Ξηροστομία Δίψα Πολυουρία Πολυδιψία Ηπατονεφρικό σύνδρομο (σε ασθενή με κίρρωση) Δε βελτιώνεται η θνητότητα επί καρδιακής ανεπάρκειας Greenberg A, Lehrich RW J Am Soc Nephrol 2010; 21:

54 Στους ηλικιωμένους με υπονατριαιμία εναλλακτική αγωγή με περιορισμένες ανεπιθύμητες ενέργειες Αλατο- ή γλυκο-κορτικοειδή 10 mg υδροκορτιζόνης ημερησίως Takei M et al Geriatr Gerontol Int 2009; 9: Lee P et al Arch Intern Med 2008; 168:

55 Συνοψίζοντας… Η υπονατριαιμία είναι η συχνότερη ηλεκτρολυτική διαταραχή που διαπιστώνεται στους ηλικιωμένους, ειδικά σ’ αυτούς που νοσηλεύονται Φυσιολογικές δομικές και λειτουργικές μεταβολές που συμβαίνουν εξαιτίας γήρανσης στον υποθάλαμο και τους νεφρούς δημιουργούν προδιάθεση για υπονατριαιμία Στους ηλικιωμένους παρατηρείται ιδιοπαθές σύνδρομο απρόσφορης έκκρισης αντιδιουρητικής ορμόνης Οι ηλικιωμένοι εμφανίζουν οστοπόρωση και κατάγματα εξαιτίας της υπονατριαιμίας Η υπονατριαιμία αποτελεί παράγοντα που επιδεινώνει την πρόγνωση των ηλικιωμένων, ως προς τη νοσηρότητα, τις ημέρες νοσηλείας και τη θνητότητα

56 Συνοψίζοντας… Η διόρθωση του Na+ βελτιώνει το προσδόκιμο επιβίωσης σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια και ογκολογικούς ασθενείς Η αντιμετώπιση της συμπτωματικής υπονατριαιμίας περιλαμβάνει στέρηση ύδατος, χορήγηση υπέρτονων διαλυμάτων και κάποιες φορές γλυκοκορτικοειδή Η χορήγηση ανταγωνιστών των υποδοχέων της αντιδιουρητικής ορμόνης μπορεί να προκαλούν αύξηση των επιπέδων Na+ ορού, όμως αμφισβητείται η χρήση τους εξαιτίας των ανεπιθύμητων ενεργειών

57 Na+ ορού;

58 Ευχαριστώ για την προσοχή σας