Διεξαγωγή Έρευνας σε δημόσια δημοτικά σχολεία της Κύπρου για αξιολόγηση της αποδοχής παιδιών με νοητική υστέρηση από τους συνομήλικους τους. Ακαδημαϊκή.

Παρουσίαση με θέμα: "Διεξαγωγή Έρευνας σε δημόσια δημοτικά σχολεία της Κύπρου για αξιολόγηση της αποδοχής παιδιών με νοητική υστέρηση από τους συνομήλικους τους. Ακαδημαϊκή."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Διεξαγωγή Έρευνας σε δημόσια δημοτικά σχολεία της Κύπρου για αξιολόγηση της αποδοχής παιδιών με νοητική υστέρηση από τους συνομήλικους τους Ακαδημαϊκή χρονιά 2006/7

2 Η Έρευνα έγινε από το προσωπικό της Επιτροπής Προστασίας Νοητικά Καθυστερημένων Ατόμων (ΕΠΝΚΑ) Νεόφυτο Κωνσταντινίδη Μαρίνα Παγιάτσου Χαράλαμπο Κωστέρη Στέλλα Πολυβίου Πόλυ Χατζησάββα Μάρω Ριαλά Ο σχεδιασμός, η ανάλυση των στοιχείων και σύνταξη της έκθεσης έγινε από την Δρ Στέλλα Πλέιπελ, Προϊστάμενη Υπηρεσιών της Επιτροπής

3 Σκοπός Έρευνας Εξακρίβωση της κατανόησης της νοητικής υστέρησης από μαθητές/τριες Στ΄ τάξης δημοτικών σχολείων Εξακρίβωση της στάσης που έχουν/πιστεύουν ότι πρέπει να έχουν οι ερωτούμενοι απέναντι στα άτομα με νοητική υστέρηση Διερεύνηση της αποτελεσματικότητας της επιμόρφωσης /παρέμβασης με διαφωτιστικό φυλλάδιο Διερεύνηση της αποτελεσματικότητας της επιμόρφωσης /παρέμβασης από το δάσκαλο Διερεύνηση της επιρροής των μέσων μαζικής ενημέρωσης και του οικογενειακού περιβάλλοντος. Κατά την εκτίμηση της ΕΠΝΚΑ πολλάκις τα μηνύματα και ο τρόπος που προβάλλονται στους πολίτες γύρω από την διαφορετικότητα και την αλληλεγγύη είναι παραπλανητικά

4 Ιστορικό Η έρευνα αυτή έγινε ξανά πριν 10 χρόνια (Μάιος 1997). Αυτό εξυπακούει τη δυνατότητα σύγκρισης των αποτελεσμάτων και την καταγραφή διαφοροποίησης στις αντιλήψεις/στάσεις των ερωτούμενων της ίδιας ηλικίας Τέθηκε η υπόθεση ότι θα σημειώνετο βελτίωση στους σχετικούς δείκτες σαν αποτέλεσμα της επίσημης πολιτικής για ένταξη παιδιών με ειδικές ανάγκες στο κοινό κορμό της δημόσιας εκπαίδευσης (Νόμος 113(I)/99)

5 Μεθοδολογία Διεξαγωγή της έρευνας Δομή ερωτηματολογίου Περιορισμοί

6 Διεξαγωγή Έρευνας Έκδοση /προώθηση διαφωτιστικού φυλλαδίου με θέμα «Το δικαίωμα των παιδιών με νοητική υστέρηση στην εκπαίδευση και η σημασία της κοινωνικής ενσωμάτωσης» Συζήτηση του φυλλαδίου από το δάσκαλο της τάξης Εξασφάλιση συγκατάθεσης γονέων για συμμετοχή του παιδιού στην Έρευνα συμπλήρωση ερωτηματολογίου που χορηγήθηκε από τους λειτουργούς ΕΠΝΚΑ σε κατοπινό στάδιο

7

8

9

10 Δομή ερωτηματολογίου 8 απλές ερωτήσεις κλειστού τύπου σχετικά με τα δημογραφικά των ερωτούμενων, την εμπειρία τους με παιδιά /άτομα με νοητική υστέρηση, την επίδραση από το διαφωτιστικό φυλλάδιο, την παρέμβαση του δασκάλου, ή άλλα μέσα ενημέρωσης 2 ερωτήσεις ανοικτού τύπου (εξαρτημένες μεταβλητές) -αξιολογούν την κατανόηση της έννοιας νοητική υστέρηση -αξιολογούν την στάση απέναντι στα άτομα με νοητική υστέρηση βλέπε ερωτηματολόγιο στις διαφάνειες 16,17

11 Περιορισμοί Σε ορισμένες τάξεις από την ανταπόκριση των μαθητών φάνηκε ότι το φυλλάδιο δεν συζητήθηκε όπως αναμένετο από το δάσκαλο Κατά την κωδικοποίηση των ανοικτών ερωτήσεων που επικεντρώνονταν στον ορισμό της Νοητικής Υστέρησης και στην στάση, παρατηρήθηκε ουσιαστική απόκλιση μεταξύ των αξιολογούντων λειτουργών η οποία προέρχεται κυρίως από το μεγάλο αριθμό αδιευκρίνιστων /ασαφών απαντήσεων. Έγινε επανακωδικοποίηση των απαντήσεων από 3 σε 5 κατηγορίες και επαναξιολόγηση. Ορίστηκαν οι πιο κάτω κατηγορίες: κακός ορισμός, αδιευκρίνιστος ορισμός, σύγχυση θέσεων, μέτριος ορισμός, καλός ορισμός. Στην έρευνα του 1997 υπήρχαν μόνο 3 κατηγορίες: κακός, μέτριος, καλός ορισμός. Η έκφραση, η σύνταξη και γενικά η χρήση της γλώσσας παρουσίαζε αξιοσημείωτες αδυναμίες Ακολουθούν παραδείγματα των δύο ανοικτών ερωτήσεων

12 Τι καταλαβαίνεις από τον ορισμό νοητική υστέρηση; (1)=κακός ορισμός, (2)=αδιευκρίνιστος, (3)=σύγχυση, (4)=μέτριος, (5)=καλός Είναι κάποιοι άνθρωποι που δεν έχουν πολλή νοημοσύνη (4) Καταλαβαίνω ότι πολλά παιδιά ίσως είναι παραμορφωμένα αλλά ξέρω ότι είναι άνθρωποι (1) Δεν μαθαίνει εύκολα. Δεν παίρνει πολλές στροφές ο εγκέφαλος του (5) Η λέξη νοητική βγαίνει από τη λέξη νους, υστέρηση σημαίνει ότι έχει μια καθυστέρηση. Δηλαδή έχουν μία καθυστέρηση στο μυαλό (4) Εγώ νομίζω πως η νοητική υστέρηση είναι για τα παιδιά που έχουν κάποιο πρόβλημα όπως η ακοή, η ομιλία κ.α. (2) Νομίζω ότι είναι κάποια αρρώστια όπου έχουν παιδιά με ειδικές ανάγκες (1) Αυτοί που έχουν πρόβλημα με τα μάτια τους ή με άλλα μέρη του σώματος (2) Σημαίνει ότι κάποιος δεν μπορεί να καταλάβει κάτι (3) Είναι μια αρρώστια άσχημη που κτύπα σε μωρά και ενήλικες και τους κάνει καθυστερημένους (1) Καταλαβαίνω ότι έχουν κάποιες στερήσεις στο μυαλό και είναι εσωτερικά και εξωτερικά καθυστερημένα με την καλή ένια (3)

13 Ποιά κατά την γνώμη σου πρέπει να είναι η σωστή στάση μας απέναντι στα άτομα με νοητική υστέρηση; (1)=κακός ορισμός, (2)=αδιευκρίνιστος, (3)=σύγχυση, (4)=μέτριος, (5)=καλός Πρέπει να τους αποφεύγουμε (1) Να τους κάνουμε να ελπίζουν πως είναι σαν κι εμάς (2) Πρέπει να τους βοηθούμε όπως : να τους δίνουμε λεφτά και να τους δίνουμε τροφή (1) Να τους κάνουμε ότι θέλουν (2) Εγώ τον φοβάμαι λίγο γιατί δεν ξέρω τι θα μου κάνουν, έτσι θα τον/την χαιρετούσα και θα έκανα την δουλειά μου (3) Πρέπει να είμαστε δίπλα τους (4) Η στάση μας πρέπει να είναι φιλική απέναντι τους, να τους κάνουμε παρέα και όχι να μην τα παίζουμε και να τους δείχνουμε οίκτο (3) Η στάση μας απέναντι στα άτομα με νοητική υστέρηση πρέπει να είναι όπως σε ένα φυσιολογικό παιδί. Να το σεβόμαστε γιατί έχει τα ίδια δικαιώματα (5) Πιστεύω πως αυτά τα παιδιά αξίζουν όσο κι εμείς. Δεν πιστεύω πως η στάση μας πρέπει να είναι διαφορετική απ΄ ότι στα άλλα παιδιά. Διαφωνώ με όσους δεν τα συμπαθούν ή με όσους τα φοβούνται. Ακόμα πιστεύω ότι όλοι πρέπει να κάνουμε παρέα μαζί τους (5) Η γνώμη μου είναι να είμαστε ταπεινοί και να βοηθούμε. Αν σκεφτείς, να ήσουν εσύ στη θέση τους; (4)

14 Περιγραφική ανάλυση

15 Συγκεντρωτικά στοιχεία σχετικά με το δείγμα:
Συγκεντρωτικά στοιχεία σχετικά με το δείγμα: Σύνολο: -442 μαθητές/τριες, (4.6% του συνολικού αριθμού μαθητών/τριων Στ΄τάξης παγκύπρια) -12 σχολεία (4 έχουν μονάδα) Διαχωρισμός σε: -Αστική περιοχή (52%) -Ευρύτερη Αστική περιοχή (48%)

16 Ανάλυση κατά πόλη Σχολεία
Ανάλυση κατά πόλη Σχολεία Λευκωσία % Λεμεσός % Λάρνακα % Πάφος % Λυκαβητού 1, Β΄ Λακατάμειας 2 *, Δ Αγλαντζιάς2, Αγ. Ανδρέα 1 ΙΖ Κάτω Πολεμιδιών 1, Λινόπετρας 1 ΚΒ Λεμεσού 2 *, Β΄ Λεμεσού1 Καμάρες1, Κιτίου 1 * Χλώρακας1 *, Κουπάτειο 1 1: σχολεία που συμμετείχαν στην έρευνα του 1997 και στην υφιστάμενη έρευνα 2: σχολεία που έχουν περιληφθεί για πρώτη φορά *: σχολεία που έχουν ειδικές μονάδες για παιδιά με ειδικές ανάγκες

17 Επιπρόσθετες ερωτήσεις σε σχέση με την έρευνα 1997
Με γνώμονα την πολιτική της ένταξης παιδιών με ειδικές ανάγκες στο κοινό κορμό εκπαίδευσης (Νόμος 113(I)1999) στην παρούσα έρευνα διερευνάται επιπρόσθετα: -αν οι ερωτούμενοι έχουν συμμαθητές/τριες ή γνωρίζουν άλλα παιδιά στο σχολείο με νοητική υστέρηση -αν κάνουν παρέα μαζί τους Με γνώμονα τη δράση του Ραδιομαραθώνιου και άλλων σχετικών δραστηριοτήτων διερευνάται αν τα μηνύματα που παίρνουν τα παιδιά είναι συμβατά με το μήνυμα του διαφωτιστικού φυλλαδίου της έρευνας

18 Ερωτηματολόγιο για μαθητές/τριες Στ Τάξης Δημοτικών Σχολείων Σχολείο:
Ερωτηματολόγιο για μαθητές/τριες Στ Τάξης Δημοτικών Σχολείων Σχολείο: …………………………………………………………… Αγαπητά παιδιά, Για σκοπούς διαφώτισης σχετικά με τη νοητική υστέρηση σας έχουν δώσει στο σχολείο ένα φυλλάδιο. Θα σας παρακαλούσα όπως απαντήσετε τις πιο κάτω ερωτήσεις σχετικά με το διαφωτιστικό φυλλάδιο. Να βάλετε ένα √ στο κατάλληλο τετραγωνάκι. Εκεί που υπάρχουν τελείες να γράψετε με λίγα λόγια τη γνώμη σας. Φύλο Αγόρι (48%) Κορίτσι (52%) 2. Έχετε συζητήσει το θέμα της νοητικής υστέρησης μέσα στη τάξη με το δάσκαλο/α;   ΝΑΙ (60%)   ΟΧΙ (40%) 3. Έχεις διαβάσει το περιεχόμενο από μόνος/η σου; ΝΑΙ (57%)   ΟΧΙ (43%) 4. Τι καταλαβαίνεις από τον ορισμό νοητική υστέρηση; Κακός ορισμός (17%) Μέτριος ορισμός (30%) Αδιευκρίνιστος ορισμός (25%) Καλός ορισμός (6%) Σύγχυση (22%) 5. Έχεις συμμαθητές/τριες σου ή γνωρίζεις άλλα παιδιά στο σχολείο σου με νοητική υστέρηση; ΝΑΙ (54%)   ΟΧΙ (46%)

19  6.      Κάνεις παρέα μαζί τους;
  ΝΑΙ (26%) ΟΧΙ (28%)   ΚΑΠΟΤΕ (46%) 7.      Γνωρίζεις ενήλικα άτομα που έχουν νοητική υστέρηση;   ΝΑΙ (38%)   ΟΧΙ (62%) 8.      Ποιά κατά τη γνώμη σου πρέπει να είναι η σωστή στάση μας απέναντι στα άτομα με νοητική υστέρηση; Κακός ορισμός (3%) Μέτριος ορισμός (84%) Αδιευκρίνιστος ορισμός (6%) Καλός ορισμός (3%) Σύγχυση (4%) 9.      Πιστεύετε ότι τα μέσα μαζικής ενημέρωσης παρουσιάζουν την εικόνα των ατόμων με νοητική υστέρηση όπως περιγράφεται στο φυλλάδιο που σας δόθηκε; ΝΑΙ (21%)   ΟΧΙ (21%)   ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ ΣΙΓΟΥΡΗ/ΟΣ (58%)   10. Έχεις συζητήσει καθόλου το θέμα του φυλλαδίου με τους γονείς σου; ΝΑΙ (56%)   ΟΧΙ (44%)

20 Σύγκριση των απαντήσεων με την έρευνα 1997
Μικρή αύξηση στις δηλώσεις των ερωτούμενων ότι συζήτησαν το θέμα με το δάσκαλο στη τάξη (60% έτος 2007, 56% έτος 1997) Αύξηση στις δηλώσεις των ερωτούμενων ότι διάβασαν το περιεχόμενο του φυλλαδίου από μόνοι τους (57% έτος 2007, 47% έτος 1997) Μεγάλη μείωση αν γνωρίζουν ενήλικα άτομα με νοητική υστέρηση (38% έτος 2007, 65% έτος 1997) Μεγάλη μείωση στη συζήτηση του διαφωτιστικού φυλλαδίου με τους γονείς (56% έτος 2007, 75% έτος 1997)

21 -κακός ορισμός:17% έτος 2007, 40% έτος 1997
(Συνέχεια) Ουσιαστική μείωση στο κακό ορισμό και μικρή μείωση στο καλό ορισμό γύρω από την έννοια της νοητικής υστέρησης -κακός ορισμός:17% έτος 2007, 40% έτος 1997 -καλός ορισμός: 6% έτος 2007, 9% έτος 1997 Ουσιαστική μείωση του καλού ορισμού και σταθεροποίηση του κακού ορισμού γύρω από τη στάση που αναμένεται να τηρούν οι ερωτούμενοι απέναντι στα άτομα με νοητική υστέρηση -κακός ορισμός: 4% έτος 2007, 7% έτος 1997 -καλός ορισμός: 5% έτος 2007, 28% έτος 1997 Βλέπε διαγράμματα

22 Τι καταλαβαίνεις από τον ορισμό νοητική υστέρηση;

23 Ποιά κατά την γνώμη σου πρέπει να είναι η σωστή στάση μας απέναντι στα άτομα με νοητική υστέρηση; (ορισμός)

24 Εξειδικευμένη Ανάλυση

25 Ανάλυση συσχετίσεων των ερωτήσεων (μέθοδος Χ2 )
στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ της αντίληψης για τον ορισμό νοητικής υστέρησης και της σωστής στάσης απέναντι στα άτομα αυτά. Σύμφωνα με τον πίνακα 1, 227 από 389 παιδιά έχούν «μέτρια» αντίληψη για τη σωστή στάση ενώ παράλληλα έχουν «σύγχυση θέσεων /αδιευκρίνιστη θέση /μέτρια αντίληψη» για τον ορισμό νοητική υστέρηση. Σημαντική συσχέτιση των σχετικών παραμέτρων προέκυψε και στην έρευνα 1997.

26 Πίνακας 1 Ορισμός για Νοητική Υστέρηση /Ορισμός για τη τήρηση στάσης
Πίνακας 1  Ορισμός για Νοητική Υστέρηση /Ορισμός για τη τήρηση στάσης κακή στάση αδιευκρίνιστη στάση σύγχυση στη στάση μέτρια στάση καλή στάση σύνολο κακός ορισμός ν.υ. 3 18% 2 8% 7 19% 52 4 21% 68 αδιευκρίνιστος σύγχυση /μέτριος 10 59% 23 92% 29 78% 227 11 58% 300 77% καλός ορισμός ν.υ. 23% 1 3% 12 4% 21 5% 17 100% 25 37 291 19 389 Level of Significance 0,01 Χ2=25,6

27 (Συνέχεια) στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ της αντίληψης για τον ορισμό νοητικής υστέρησης και του σχολείου των ερωτούμενων μαθητών. Σύμφωνα με τον πίνακα 2, σ΄όλα τα 12 σχολεία είναι αισθητή η εικόνα ότι οι απαντήσεις των παιδιών ταξινομήθηκαν στην κατηγορία «σύγχυση θέσεων /αδιευκρίνιστη θέση /μέτρια αντίληψη» (τα ποσοστά κατά σχολείο κυμαίνονται από 63% -89%)

28 Πίνακας 2 Ορισμός για την νοητική υστέρηση / Σχολεία
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII σύνολο κακός ορισμός ν.υ. 9 22% 1 4% 6 12% 3 13% 7 8 35% 20% 23% 15 26% 10% 2 7% 69 17% Αδιευκ/στοςσύγχυση μέτριος 26 63% 20 83% 41 85% 87% 50 65% 22 76% 77% 38 68% 10 23 80% 24 89% 309 καλός ορισμός ν.υ. 15% 3% 5% 6% 100% 49 60 29 56 13 27 400 (I) Λυκαβητός (VII) Χλώρακας (II) Λινόπετρα (VIII) Κουπάτειο (III) Άγ. Γεώργιος (IX) Β Λεμεσού (IV) ΙΖ Λεμεσού (IX) Β Λακατάμειας Level of (V) Καμάρες ( X) Δ Αγλαντζιάς Significance 0,05 (VI) Κιτίου (XI) Άγ. Ανδρέα Χ2=33,6

29 (Συνέχεια) στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ της αντίληψης για τη σωστή στάση και του σχολείου των ερωτούμενων μαθητών. Σύμφωνα με τον πίνακα 3, σ΄ όλα τα 12 σχολεία οι απαντήσεις των παιδιών επικεντρώνονται στη κατηγορία «μέτρια /καλή αντίληψη» (τα ποσοστά κατά σχολείο κυμαίνονται από 65% - 100%)

30 Πίνακας 3 Ορισμός για την τήρηση στάσης/ Σχολεία
Πίνακας 3  Ορισμός για την τήρηση στάσης/ Σχολεία I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII σύνολο κακή στάση αδιευκ/τη σύγχυση 5 12% 3 14% 17 34% 8 35% 15 24% 1 4% 7 20% 20 30% 2 8% 17% 88 21% μέτρια /καλή στάση 39 88% 19 86% 33 66% 65% 48 76% 23 100% 27 96% 28 80% 38 12 70% 24 92% 25 83% 331 79% 44 22 50 63 35 58 26 30 419 (I) Λυκαβητός (VII) Χλώρακας (II) Λινόπετρα (VIII) Κουπάτειο (III) Άγ. Γεώργιος (IX) Β Λεμεσού (IV) ΙΖ Λεμεσού (IX) Β Λακατάμειας Level of (V) Καμάρες ( X) Δ Αγλαντζιάς Significance 0,00 (VI) Κιτίου (XI) Άγ. Ανδρέα Χ2=32,6

31 (Συνέχεια) στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ της αντίληψης για τη σωστή στάση και της επαρχίας. Σύμφωνα με τον πίνακα 4, σ΄ όλες τις πόλεις οι απαντήσεις των παιδιών ταξινομούνται στην κατηγορία «μέτρια /καλή αντίληψη» (τα ποσοστά κατά πόλη κυμαίνονται από 68% -87%). Σημαντική συσχέτιση των σχετικών παραμέτρων προέκυψε και στην έρευνα 1997.

32 Πίνακας 4 Ορισμός για την τήρηση στάσης/ Επαρχία
Πίνακας 4  Ορισμός για την τήρηση στάσης/ Επαρχία Λευκωσία Λεμεσός Λάρνακα Πάφος σύνολο κακή στάση αδιευκρ/τη σύγχυση 17 15% 48 22% 15 18% 8 13% 88 21% μέτρια /καλή στάση 100 85% 105 68% 71 82% 55 87% 331 79% 117 100% 153 86 63 419 Level of Significance 0,01 Χ2=16,14

33 (Συνέχεια) στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ της αντίληψης για την σωστή στάση και της γεωγραφικής περιοχής. Σύμφωνα με τον πίνακα 5 στην ευρύτερη αστική περιοχή συνολικά οι απαντήσεις των παιδιών ήσαν σχετικά καλύτερες απ΄ ότι στις αστικές περιοχές (διαφορά 83% με 75%). Αυτό σύμφωνα με τον πίνακα 7, μπορεί να οφείλεται σε πιο αποτελεσματική παρέμβαση του δασκάλου στις ευρύτερες αστικές περιοχές

34 Πίνακας 5 Γεωγραφική Περιοχή / Ορισμός για τήρηση στάσης
Πίνακας 5  Γεωγραφική Περιοχή / Ορισμός για τήρηση στάσης κακή στάση /αδιευκρίνιστη /σύγχυση μέτρια /καλή στάση σύνολο αστική 54 25% 163 75% 217 100% ευρύτερη αστική 34 17% 168 83% 202 88 21% 331 79% 419 Level of Significance 0,04 Χ2=4

35 (Συνέχεια) στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ της γεωγραφικής περιοχής και του βαθμού συναναστροφής με παιδιά με νοητική υστέρηση. Σύμφωνα με τον πίνακα 6 παρατηρείται μεγαλύτερη συναναστροφή στις αστικές περιοχές συγκριτικά με την ευρύτερη αστική περιοχή (79% σε σύγκριση με 65%). Αυτό εξηγείται ενδεχομένως από το γεγονός ότι οι πλείστες μονάδες ένταξης λειτουργούν στις αστικές περιοχές.

36 Πίνακας 6 Γεωγραφική Περιοχή /Συναναστροφή με συμμαθητές/θήτριες με νοητική υστέρηση
ναι /κάποτε όχι σύνολο αστική 180 79% 48 21% 228 100% ευρύτερη αστική 133 65% 72 35% 205 313 72% 120 28% 433 Level of Significance 0,00 Χ2=10,6

37 (Συνέχεια) στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ της γεωγραφικής περιοχής και αν συζητήθηκε το ενημερωτικό φυλλάδιο στη τάξη. Σύμφωνα με τον πίνακα 7 η συζήτηση στη τάξη έγινε σε μεγαλύτερη έκταση στην ευρύτερη αστική περιοχή (67% σε σύγκριση με 53%). Σημαντική συσχέτιση των σχετικών παραμέτρων προέκυψε και στην έρευνα 1997.

38 Πίνακας 7 Γεωγραφική περιοχή / Έχει συζητηθεί το θέμα της νοητικής υστέρησης στη τάξη
συζητήθηκε το θέμα δεν συζητήθηκε το θέμα σύνολο αστική 121 53% 107 47% 228 100% ευρύτερη αστική 142 67% 70 33% 212 263 60% 177 40% 440 Level of Significance 0,00 Χ2=8,8

39 (Συνέχεια) στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ της σωστής στάσης και αν στο υφιστάμενο σχολείο υπάρχουν μονάδες παιδιών με ειδικές ανάγκες. Σύμφωνα με τον πίνακα 8 τόσο στα σχολεία που λειτουργούν μονάδες, όσο και στα υπόλοιπα σχολεία παρατηρείται η ίδια εικόνα. Τα πλείστα παιδιά (γύρω στο 75%) έχουν αξιολογηθεί με «μέτρια στάση»

40 Πίνακας 8 Τύπος σχολείου / Ορισμός για την τήρηση στάσης
Πίνακας 8  Τύπος σχολείου / Ορισμός για την τήρηση στάσης κακός ορισμός αδιευκ/στος σύγχυση στον ορισμό μέτριος ορισμός καλός σύνολο υπάρχει ειδική μονάδα 14 12% 9 8% 89 75% 6 5% 118 100% δεν υπάρχει ειδική μονάδα 17 6% 16 32 10% 223 74% 13 4% 301 30 7% 41 312 19 419 Level of Significance 0,01 Χ2=12,6

41 (Συνέχεια) στατιστικά σημαντική συσχέτιση όσον αφορά τη συζήτηση του θέματος από το δάσκαλο και τον τύπο του σχολείου, αν υπάρχουν ειδικές μονάδες ή όχι. Σύμφωνα με τον πίνακα 9 το θέμα συζητήθηκε πολύ περισσότερο στα σχολεία που λειτουργούν μονάδες (διαφορά 75% με 54%).

42 Πίνακας 9  Τύπος σχολείου /Έγινε συζήτηση για την νοητική υστέρηση στην τάξη
ναι όχι σύνολο υπάρχει ειδική μονάδα 90 75% 30 25% 120 100% δεν υπάρχει ειδική μονάδα 173 54% 147 46% 320 263 60% 177 40% 440 Level of Significance 0,00 Χ2=15,9

43 (Συνέχεια) στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ της πρόθεσης των ερωτούμενων να συναναστρέφονται παιδιά με νοητική υστέρηση και κατά πόσα στα σχολεία που φοιτούν υπάρχουν ειδικές μονάδες. Σύμφωνα με τον πίνακα 10 , όπως αναμένετο η συναναστροφή είναι πολύ μεγαλύτερη στην περίπτωση που στα σχολεία υπάρχουν μονάδες (διαφορά 89% με 66%).

44 Πίνακας 10 Τύπος σχολείου /Συναναστροφή με παιδιά με νοητική υστέρηση
Ναι όχι σύνολο υπάρχει ειδική μονάδα 105 89% 13 11% 118 100% δεν υπάρχει ειδική μονάδα 208 66% 107 34% 315 313 72% 120 28% 433 Level of Significance 0,00 Χ2=22,5

45 Ανάλυση συσχετίσεων των ερωτήσεων (correlation): έχουν σημειωθεί οι πιο κάτω στατιστικά σημαντικές συσχετίσεις: παρέμβαση από δάσκαλο/διαφωτιστικό φυλλάδιο - στις περιπτώσεις που το ενημερωτικό φυλλάδιο συζητήθηκε στη τάξη, παρατηρείται μεγαλύτερη ανταπόκριση από τα παιδιά να διαβάσουν το φυλλάδιο από μόνοι τους όπως και να το συζητήσουν στο σπίτι με τους γονείς. Πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές ανάμεσα στα σχολεία σε σχέση με τη συζήτηση του θέματος και σε σχέση με την προθυμία των παιδιών να διαβάσουν από μόνοι το φυλλάδιο. Περισσότερο φαίνεται να διαβάστηκε το φυλλάδιο από τα παιδιά των μικρότερων πόλεων Λάρνακας / Πάφου. Παρόμοιες διαπιστώσεις προέκυψαν με την έρευνα του 1997.

46 (Συνέχεια) η συναναστροφή με παιδιά με νοητική υστέρηση φαίνεται να είναι μεγαλύτερη στις περιπτώσεις που οι ερωτούμενοι διάβασαν το ενημερωτικό φυλλάδιο καθώς και στις περιπτώσεις που συζήτησαν το θέμα με τους γονείς τους. -  το φυλλάδιο διαβάστηκε περισσότερο από τα κορίτσια τα οποία δίνουν σχετικά καλύτερο ορισμό όσον αφορά τη σωστή στάση απέναντι στα παιδιά με νοητική υστέρηση, συγκριτικά με τα αγόρια. Τα κορίτσια επίσης είχαν μεγαλύτερη προθυμία να συζητήσουν το θέμα στο σπίτι με τους γονείς. Παρόμοιες διαπιστώσεις προέκυψαν με την έρευνα του 1997.

47 Επιρροή από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης
(Συνέχεια) Επιρροή από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης - τα παιδιά που έδωσαν σχετικά κακό ορισμό για τη σωστή στάση, παράλληλα δήλωσαν ότι οι πληροφορίες που παίρνουν από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης συνάδουν με το κείμενο του ενημερωτικού φυλλαδίου. Σχετική είναι η παρατήρηση ότι οι μαθητές / τριες που δεν είναι σίγουροι για τα μηνύματα που παίρνουν από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, παράλληλα δεν είναι σταθεροί στη συναναστροφή τους με παιδιά με νοητική υστέρηση.

48 4. Με πόση ευκολία οι μαθητές/τριες σας έχουν κατανοήσει το θέμα της
Η εκτίμηση των δασκάλων σχετικά με το δείκτη δυσκολίας που είχαν οι μαθητές/τριες στην κατανόηση του φυλλαδίου δείγμα 28 δάσκαλοι, κυρίως γυναίκες ηλικίας 31-40 3. Με πόση ευκολία οι μαθητές/τριες σας έχουν κατανοήσει το θέμα των ίσων δικαιωμάτων για τα παιδιά με νοητική υστέρηση; 4. Με πόση ευκολία οι μαθητές/τριες σας έχουν κατανοήσει το θέμα της διαφορετικότητας στη μάθηση και τη συμπεριφορά; Μεγάλη κατανόηση (56%) Μέτρια κατανόηση (41%) Περιορισμένη κατανόηση (3%) Μεγάλη κατανόηση (30%) Μέτρια κατανόηση (67%) Περιορισμένη κατανόηση (3%)

49 Μεγάλη Κατανόηση (22%) Μέτρια (60%) Περιορισμένη 18%)
5. Με πόση ευκολία οι μαθητές/τριες σας έχουν κατανοήσει τη διαφορά μεταξύ αλληλεγγύης και οίκτου; 6. Μήπως οι μαθητές/τριες έχουν εκφράσει απορία για διαφορά μεταξύ των λέξεων "καθυστέρηση" και "υστέρηση"; Αξιοσημείωτη είναι η παρατήρηση από δασκάλους ότι οι ερωτούμενοι σύγχυζαν τη σωματική με τη νοητική αναπηρία και δεν μπορούσαν να κατανοήσουν ότι μπορούν να συνυπάρχουν Μεγάλη Κατανόηση (22%) Μέτρια (60%) Περιορισμένη 18%) Ναι (19%) Όχι (50%) Έχει επισημανθεί από τον ίδιο τον δάσκαλο (31%)

50 Συμπέρασμα /Προβληματισμός /Εισήγηση
Παρέμβαση με το διαφωτιστικό φυλλάδιο / δάσκαλο Η παρέμβαση του δασκάλου φάνηκε να ήταν καθοριστική στο να ενθαρύνει τους μαθητές /τριες να διαβάσουν από μόνοι τους το διαφωτιστικό φυλλάδιο και αργότερα να το συζητήσουν στο σπίτι με τους γονείς. Ωστόσο δεν είναι ξεκάθαρο σε ποία έκταση δάσκαλος και διαφωτιστικό φυλλάδιο βελτίωσαν την αντίληψη των παιδιών για το προσδοκούμενο

51 Η στάση των μαθητών/τριων απέναντι στα άτομα με νοητική υστέρηση:
(Συνέχεια) Η στάση των μαθητών/τριων απέναντι στα άτομα με νοητική υστέρηση: Παρά τη μείωση του καλού ορισμού σε σχέση με την έρευνα του 1997 η στάση των ερωτούμενων αξιολογείται ως ικανοποιητική (μέτρια) Η αντίληψη των μαθητών/τριων για την έννοια της νοητικής υστέρησης: Δεν συνάδει με τη στάση των μαθητών/τριων. Συγκριτικά με την έρευνα 1997 υπάρχει μείωση του κακού ορισμού άλλα μετατόπιση στη «σύγχυση θέσεων και στην ασάφεια», γεγονός που επιβεβαιώνει η αξιολόγηση των δασκάλων. Ενδεχομένως οι μαθητές ενεργούν από οίκτο και μίμηση

52 Σύγκριση με προηγούμενες έρευνες
Επισκόπηση της βιβλιογραφίας επιβεβαιώνει ότι επικρατεί σύγχυση στο θέμα των στάσεων των παιδιών χωρίς ειδικές ανάγκες προς τους συνομήλικους τους με ειδικές ανάγκες (Vlachou 1997, Kyle & Dαvies 1991, Lewis 1995, Phtiaka 2002) Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία η στάση αυτή βασικά διαβιβάζεται στα παιδιά από εσφαλμένες εκτιμήσεις/αντιλήψεις των ενηλίκων γύρω από το συγκεκριμένο θέμα

53 Επίλογος Η παρούσα έρευνα οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η στάση για τη διαφορετικότητα πρέπει να είναι συνειδητή, όχι επιφανειακή, πράγμα που εξυπακούει και επίγνωση του θέματος. Κατά συνέπεια θα πρέπει να επιμείνουμε όλοι σχολείο, οικογένεια, κοινωνία ώστε οι γνώσεις και τα ερεθίσματα που δίδονται στις νεαρές ηλικίες να έχουν τις σωστές βάσεις