Κατέβασμα παρουσίασης
Η παρουσίαση φορτώνεται. Παρακαλείστε να περιμένετε
ΔημοσίευσεΔημήτριος Παπαγεωργίου Τροποποιήθηκε πριν 5 χρόνια
1
Η συμβολή των πρωτεργατών στην εξέλιξη της Παιδαγωγικής : Ρουσσώ, Καντ, Πεσταλότσι και Φρέμπελ.
Υλικό 5ης εβδομάδας (Παιδαγωγική και Φιλοσοφία της Παιδείας) Αγλαΐα Σταμπολτζή, Ε.ΔΙ.Π
2
J.J. Rousseau (1712-1778): φιλόσοφος, συγγραφέας και συνθέτης
Ο Ρουσώ πέρασε δύσκολα παιδικά χρόνια. Η μητέρα του πέθανε λίγο αφότου τον γέννησε και ο πατέρας του τον εγκατέλειψε στα 10 του χρόνια γιατί εξορίστηκε. Στην αρχή έζησε κοντά σε έναν πάστορα, μετά ο θείος του τον τοποθέτησε σε ένα δικαστικό γραφείο ως μαθητευόμενο γραφέα. Στα 16 του χρόνια φεύγει από τη Γενεύη, ασπάζεται τον Καθολικισμό και περιπλανιέται στην Ελβετία. Σημαντικό στοχείο της ζωής του είναι ότι με τη γυναίκα του (Τερέζα) αποκτά 5 παιδιά τα οποία εγκαταλείπουν σε ορφανοτροφείο. Η συμπεριφορά του αυτή θα αποτελέσει το κίνητρο για τη συγγραφή πολύ σημαντικών έργων, σαν να αισθάνεται την ανάγκη να αιτιολογήσει το αμάρτημά του (Χελιατσίδου, 2009).
3
J.J. Rousseau: η ζωή του Απότο 1762 ωςτο 1770 κάνει περιπλανήσεις (Ελβετία, Αγγλία κ.ά.), εξαιτίας πολιτικών διωγμών, καθώς και από τους Προτεστάντες, οι οποίοι δεν μπορούσαν να του συγχωρήσουν τη μεταστροφή του στον Καθολικισμό. Το πηγαίνει στο Παρίσι. Ανάμεσα στα πολλά έργα του (συγγράμματα) ξεχωρίζει ο Αιμίλιος (πεντάτομο έργο) όπου αναπτύσσει τις ιδέες του περί αγωγής και εκπαίδευσης. Το έγγραψε το Θεωρείται πως το έργο αυτό το έγραψε για να εξιλεωθεί για τη φριχτή του πράξη της εγκατάλειψης των παιδιών του.
4
Βασικές παιδαγωγικές αρχές του J.J.Rousseau
Ο Ρουσώ δίδασκε την επιστροφή του ανθρώπου στη φύση, επειδή η κοινωνία φθείρει τα ήθη των ανθρώπων. Οι παιδαγωγικές απόψεις του Ρουσσώ που θα μπορούσαν να συνοψιστούν με τον όρο «φυσική αγωγή», αγωγή δηλαδή του παιδιού έξω από την κοινωνία, στο ύπαιθρο και κοντά στην φύση. Ο Ρουσσώ υποστηρίζει ότι η επιλογή των γνώσεων πρέπει να έχει ως κριτήριο τη χρησιμότητά τους για τη βελτίωση της προσωπικότητας των νέων. Αυτά πρέπει να διδαχτούν σωστά και στον κατάλληλο χρόνο, διαφορετικά θα βλάψουν αντί να ωφελήσουν. Το παιδί πρέπει να μαθαίνει με τη θέλησή του και ο δάσκαλος οφείλει να κεντρίσει το ενδιαφέρον του μαθητή. Η ελευθερία και όχι ο εξαναγκασμός πρέπει να διέπει τη διδασκαλία.
5
Βασικές παιδαγωγικές αρχές του J.J.Rousseau (2)
Ιδεώδες αγωγής: Η ατομική ελευθερία, επιδιώκεται η ανάπτυξη του ατόμου ανεξάρτητα από το κοινωνικό σύνολο. Χρήση της μαιευτικής μεθόδου του Σωκράτη: O δάσκαλος πρέπει να μη λειτουργεί ως αυθεντία. Να θέτει κατάλληλες ερωτήσεις στο μαθητή για να τον οδηγήσει στη γνώση. Ο δάσκαλος ως πρότυπο: Ο δάσκαλος οφείλει να υποδείξει στο παιδί να μιλάει σταθερά να έχει καλή άρθρωση και να προφέρει τις λέξεις με ακρίβεια. Ο καλύτερος τρόπος να θεραπεύσουμε τις αδυναμίες των παιδών είναι να τους γνωστοποιήσουμε τις δικές μας. Τονίζει το ρόλο της μητέρας στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών επειδή φέρουν το κύριο βάρος της προσχολικής και σχολικής αγωγής (ας θυμηθούμε πως δεν έτυχε ο ίδιος μητρικής φροντίδας και προστασίας).
6
Αιμίλιος: Το κορυφαίο έργο του Rousseau
Αιμίλιος: αφετηρία μοντέρνας παιδαγωγικής Η διαπαιδαγώγηση του ανθρώπου βασίζεται πλέον μονάχα στην ελευθερία. Ο Αιμίλιος αποτελείται από πέντε βιβλία: το πρώτο βιβλίο αναφέρεται στην «ηλικία της φύσης» δηλαδή στο βρέφος. Το δεύτερο καλύπτει την ηλικία των δύο έως δώδεκα ετών όπου ο Αιμίλιος είναι πλέον παιδί, το τρίτο βιβλίο αφορά την «ηλικία της ρώμης» και καλύπτει τα έτη από δώδεκα έως δεκαπέντε ετών, το τέταρτο «την ηλικία της λογικής και των παθών» από δεκαπέντε έως είκοσι ετών και τέλος το πέμπτο βιβλίο αφορά στην «ηλικία της φρόνησης και του γάμου» και καλύπτει το χρονικό διάστημα των είκοσι με εικοσιπέντε ετών της ζωής του ήρωα (Χελιατσίδου, 2009, σ. 19).
7
Αιμίλιος: Το κορυφαίο έργο του Rousseau
Ο Αιμίλιος γράφτηκε για να εξιλεωθεί ο Ρουσώ για το φοβερό αμάρτημα της εγκατάλειψης των παιδιών του; Ο ίδιος αναφέρει στο 1ο του βιβλίο ότι δεν υπάρχει φρικτότερη δειλία από την εγκατάλειψη των παιδιών από αυτούς που τα έφεραν στη ζωή. Ωστόσο και πριν το γάμο του και τη γέννηση των παιδιών του, ο Ρουσσώ κατέγραφε τις απόψεις του περί αγωγής.
8
Η έννοια της φύσης στον Ρουσσώ
Η έννοια της φύσης στο Ρουσσώ προσλαμβάνει μια πιο περίπλοκη μορφή η οποία περιλαμβάνει ψυχολογικές και ιστορικές απόψεις. Φύση κατά βάση είναι το γνήσιο, το απλό, το αληθινό. Φυσική αγωγή κατά τον Ρουσώ σημαίνει εκδίπλωση των φυσικών προδιαθέσεων του ανθρώπου. Στον Αιμίλιο, φυσική θεωρείται η ικανότητα του ανθρώπου να ανταποκρίνεται σε όλες τις συνθήκες. Στο 4ο βιβλίο του Αιμίλιου, η έννοια της φύσεως εκφράζεται μέσα από την έννοια της συνείδησης, η οποία θεωρείται ένα «θεϊκό ένστικτο» πριν και πάνω από τη γνώμη. Η έννοια της συνείδησης εκφράζει τις έννοιες της ισότητας, της ελευθερίας και της δικαιοσύνης.
9
Κριτική της ζωής και των ιδεών του J.J.Rousseau
Ο Ρουσσώ με το σύνολο του έργου του και τις απόψεις του ήρθε σε αντίθεση με τις κυρίαρχες τάσεις της εποχής του και με τον Προτεσταντισμό. Υπερασπιζόμενος την ισότητα ως προϋπόθεση της ελευθερίας, καθώς και την απονομή ίσως δικαιωμάτων σε πλούσιους φτωχούς και ευγενείς, έθεσε τις βάσεις των σοσιαλιστικών ιδεών. Το έργο του Αιμίλιος καταδικάστηκε από το Παρισινό Κοινοβούλιο το 1762, με απόφαση το βιβλίο να σχιστεί και να καεί και ο ίδιος ο Ρουσώ να συλληφθεί. Οι παιδαγωγικές ιδέες του Ρουσσώ θεωρούνται αποτέλεσμα του ενθουσιασμού του για την ιδέα της ελευθερίας και της φυσικότητας. Στο δεύτερο μισό του 20ου αι., πολλές από τις ιδέες του βρήκαν τη θέση τους στην παιδαγωγική επιστήμη (Χελιατσίδου, 2009).
10
Immanuel Kant (1724-1804): φιλόσοφος, καθηγητής Πανεπιστημίου
Γεννήθηκε στην Πρωσία και έζησε όλη τη ζωή του στην ίδια πόλη. Δεν παντρεύτηκε ποτέ ούτε και απομακρύνθηκε από το Königsberg. Η ζωή του ήταν αυστηρή και προγραμματισμένη σε σημείο υπερβολικό. Ήταν θρησκευόμενος και φιλάσθενος. Δίδαξε στο Πανεπιστήμιο που σπούδασε στην γενέτειρά του Λογική και Μεταφυσική, καθώς και άλλες επιστήμες όπως και την Παιδαγωγική.
11
Immanuel Kant Το έργο του είναι κυρίως φιλοσοφικό. Προσπάθησε να γεφυρώσει τον ορθολογισμό και τον εμπειρισμό. Η φράση «ο νους δίχως την αίσθηση είναι χωλός, η αίσθηση χωρίς το νου είναι τυφλή», συνοψίζει αυτή του την προσπάθεια (Ματσέλα, 2014). Βασικό μέρος του έργου είναι η θεωρία του για την ηθική.
12
Βασικές παιδαγωγικές αρχές του I.Kant
Βασική θέση του Καντ είναι ότι ο άνθρωπος είναι το μοναδικό πλάσμα στον κόσμο που οφείλει να εκπαιδευτεί. Με την παιδεία μεταβάλλεται η αγριότητα σε ανθρωπιά. Παιδαγωγική κατά τον Καντ είναι η τέχνη, που η άσκησή της πρέπει να τελειοποιείται με τη διαδοχή των γενεών. Τα παιδιά πρέπει να εκπαιδεύονται κατάλληλα και ταιριαστά όχι μόνο προς τη σύγχρονη αλλά και στην καλύτερη δυνατή μελλοντική κατάσταση του ανθρώπινου γένους. Η παιδεία πρέπει να στοχεύει στην πειθαρχία και τη μόρφωση. Για το λόγο αυτόν το παιδί πρέπει να συνηθίσει νωρίς στην πειθαρχία, αφού αργότερα είναι δύσκολο να αλλάξει συμπεριφορά. Ο Καντ αποδίδει σ’ αυτήν τόση βαρύτητα, που τη θεωρεί ακόμη σπουδαιότερη και από τον εκπολιτισμό (Κουμάκης, 1998).
13
Βασικές παιδαγωγικές αρχές του I.Kant (2)
Αναγκαίες προϋποθέσεις της ευτυχίας: η ηθικότητα και η σύνεση. Ο Κάντ ανέπτυξε σημαντική φιλοσοφική θεωρία για την ηθική και τις διαστάσεις της. Η αγωγή είναι το δυσκολότερο πρόβλημα της ανθρωπότητας κατά τον Καντ. O μηχανισμός στην τέχνη της αγωγής πρέπει να μεταβληθεί σε επιστήμη (δημιουργία της Παιδαγωγικής επιστήμης), προκειμένου να γίνει μία συντονισμένη επιδίωξη ώστε κάθε γενιά μεταδίδει την πείρα και τις γνώσεις της στην επόμενη για να γίνεται καλύτερη (Ματσέλα, 2014). Αυτό που έχει μεγάλη σπουδαιότητα στη φιλοσοφία της παιδείας του Καντ είναι ότι το παιδί πρέπει να ασκείται, ώστε να μάθει να σκέφτεται (Κουμάκης, 1998).
14
Κριτική της θεωρίας του Καντ για την αγωγή
Ο Κάντ δίνει υπερβολική έμφαση στην πειθαρχία χωρίς να λαμβάνει υπόψη του πως ένας λαός με τυφλή πειθαρχία μπορεί να οδηγηθεί και σε μεγάλα σφάλματα (παράδειγμα η Γερμανία και οι παγκόσμιοι πόλεμοι). Η παιδαγωγική του Κάντ δεν αφήνει περιθώρια ελευθερίας στο μαθητή. Οι τιμωρίες συνιστούν μέρος της πειθαρχίας προκειμένου να καταστείλουν το ζωώδες στοιχείο στον άνθρωπο. Ένα άλλο σημείο που επιδέχεται σχολιασμό είναι ότι ο Καντ αντιδιαστέλλει σαφώς την πολιτιστική καλλιέργεια από την πειθαρχία· στη δεύτερη μάλιστα αποδίδει μεγαλύτερη σπουδαιότητα από την πρώτη, ενώ θα μπορούσαμε να πούμε πως σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει αλληλεξάρτηση μεταξύ τους (Κουμάκης, 1998; Ματσέλα, 2014).
15
Johann Heinrich Pestalozzi (1746-1827)
Παιδαγωγός γεννημένος στη Ζυρίχη (Ελβετία). Ο Ρουσσώ και ο «Αιμίλιος» αποτέλεσαν το πρότυπό του. Επηρεάστηκε κι από τον Διαφωτισμό. Ίδρυσε πρότυπο σχολείο όπου δίδασκε. Στο σχολείο φοιτούσαν φτωχά και εγκαταλελειμένα παιδιά. Δίνει μεγάλη έμφαση στην οικογενειακή αγωγή και θεωρεί συμπλήρωμα τη σχολική αγωγή που προετοιμάζει το άτομο για τη ζωή. Σκοπός της αγωγής του Pestalozzi είναι η συνολική εξέλιξη και μόρφωση του ανθρώπου, ηθική και θρησκευτική. Στηρίζει τις διαδικασίες αγωγής στις σχέσεις εκπαιδευτικού μια μαθητή, τις οποίες θεμελιώνει στην αγνή και ανιδιοτελή αγάπη (Πολίτης, χ.η)
16
Johann Heinrich Pestalozzi (1746-1827) (2)
Ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για τα παιδιά των φτωχών συνοικιών. Η διδασκαλία πρέπει να στηρίζεται όχι στα λόγια αλλά στην πράξη (η μάθηση πρέπει να περνάει από την εμπειρία του μαθητή). Ο Πεσταλότσι πίστευε ότι η εκπαίδευση πρέπει να προσεγγίζεται από το παιδιά με ισορροπημένο τρόπο. Το παιδί πρέπει να μαθαίνει «με το κεφάλι, με τα χέρια και την καρδιά». Είναι ο εισηγητής της αλληλοδιδασκαλίας των μαθητών που αργότερα βρήκε απήχηση (Καποδίστριας στην Ελλάδα).
17
Johann Heinrich Pestalozzi
Η αγάπη είναι διάχυτη στο έργο του. «Προτιμώ παιδαγωγό με αγάπη για τα παιδιά παρά παιδαγωγό με τυπικές γνώσεις που δεν διαμορφώνουν τη ψυχή των παιδιών» Η μόρφωση είναι για όλο τον λαό. Εγκαινίασε την παιδοκεντρική περίοδος της Παιδαγωγικής. Ο Πεσταλότσι πίστευε ότι οι δάσκαλοι έπρεπε να είναι ευγενικοί, ανοιχτοί και χαρούμενοι καθώς και στοργικοί. Ο ίδιος ήταν «δάσκαλος της καρδιάς».
18
Friedrich Fröebel (1782-1852) Γερμανός παιδαγωγός.
Ενώ μελέτησε τις φυσικές επιστήμες, επηρεάστηκε από τον Pestalozzi και στράφηκε στην παιδαγωγική. Το 1837 δημιούργησε στο Μπλάκενμπουργκ ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα για παιδιά με την ονομασία Κήπος των Παιδιών (Kindegarden), όπου υπήρχε ιδιαίτερη προστασία και φροντίδα των νηπίων.
19
Friedrich Fröebel (2) Σκοπός της αγωγής κατά τον Fröebel είναι η αυτοπραγμάτωση του ατόμου με την αυτενέργεια & την αυτοέκφραση, γιατί όλα όσα πρόκειται να γίνει το άτομο υπάρχουν μέσα του (Κακανά, χ.η). Ήταν ο πρώτος που ανέπτυξε ένα ολοκληρωμένο παιδαγωγικό σύστημα για την αγωγή των νηπίων. Πρωταρχικός στόχος του νηπιαγωγείου θα πρέπει να είναι το παιχνίδι. Ο ίδιος έγραψε πολλά για το παιχνίδι και ανέπτυξε τη χρησιμότητά του.
20
Friedrich Fröebel (3) Ο Froebel σχεδιάσε μια σειρά από εκπαιδευτικά υλικά που ονόμασε «δώρα και επαγγέλματα», τα οποία οδήγησαν τα παιδιά σε σύγκριση και δημιουργικές δραστηριότητες εξερεύνησης. Tα δώρα ήταν κατασκευασμένα από φυσικά υλικά (κυρίως από ξύλο). Επαγγέλματα: πηλός, άμμος, χάντρες (Κιαμίλη και συν., 2007). Πίστευε πως αν η εκπαίδευση του παιδιού στα προσχολικά έτη δεν ήταν σωστή, το παιδί θα αντιμετώπιζε προβλήματα κατά τη σχολική εκπαίδευση (Kumar, 2008). Tο σύστημα του Fröebel θεωρείται πρόδρομος της οργάνωσης των προσχολικών ιδρυμάτων.
21
Ο ρόλος του παιδαγωγού Πίστευε ότι οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα σεβαστοί άνθρωποι με αξίες που τα παιδιά θα πρέπει να μιμηθούν. Ο Froebel συγκρίνει τα μικρά παιδιά με την καλλιέργεια φυτών και, ως εκ τούτου, ζητά από τους καθηγητές να αφήσουμε τα παιδιά να μεγαλώσουν και να αναπτυχθούν σύμφωνα με τα φυσικά τους χαρίσματα. Ο παιδαγωγός πρέπει να βοηθήσει το νήπιο να αποκτήσει εμπιστοσύνη στον εαυτό του και στις δραστηριότητές του. Ο Froebel πίστευε ότι οι εκπαιδευτικοί πρέπει να σέβονται απόλυτα την ανάπτυξη του παιδιού (Kumar, 2008).
22
Θέματα για συζήτηση Τι σας κάνει μεγαλύτερη εντύπωση από τη ζωή του Ρουσώ και από τις απόψεις του για την αγωγή των παιδιών; Πιστεύετε ότι τον επηρέασαν τα βιώματα της παιδικής του ηλικίας; Σχολιάστε τα λόγια του Pestalozzi: Το παιδί πρέπει να μαθαίνει «με το κεφάλι, με τα χέρια και την καρδιά». O Friedrich Fröebel σε ποια βαθμίδα εκπαίδευσης αφιέρωσε κυρίως το έργο του γι αυτό και θεωρείται ο πρόδρομός της; Τι ρόλο είχαν τα «δώρα» που σχεδίασε και κατασκεύασε;
23
Βιβλιογραφία Κακανά. Δ. (χ.η). Εισαγωγή στην Παιδαγωγική. Υλικό ανακτημένο στο διαδίκτυο με τη μορφή σημειώσεων e-class. Κιαμίλη ,Φ., Νικολακάκη, Μ., & Σωφρονά, Ε .(2007). Αγωγή προσχολικής ηλικίας. Αθήνα. Οργανισμός Εκδόσεων Διδακτικών Βιβλίων. Kumar, S. (2008).Comprehensive Essay on Froebel's Educational Philosophy. Education, I (10),1-15 Κουμάκης, Γ. (1998). Φιλοσοφικά ρεύματα και παιδεία. Ιωάννινα: Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Ματσέλα, Α. (2014). Η παιδαγωγική θεωρία του Immanuel Kant. Αδημοσίευτη διπλωματική εργασία. Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Χελιατσίδου, Ζ. (2009). Οι παιδαγωγικές απόψεις του Ρουσώ στο έργο Αιμίλιος. Αδημοσίευτη διπλωματική εργασία. Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Παρόμοιες παρουσιάσεις
© 2025 SlidePlayer.gr Inc.
All rights reserved.