ΚΦL 05 Ρωμαϊκή Λυρική Ποίηση

Παρουσίαση με θέμα: "ΚΦL 05 Ρωμαϊκή Λυρική Ποίηση"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΚΦL 05 Ρωμαϊκή Λυρική Ποίηση
ΧΕ Διδάσκουσα: Σοφία Γ. Παπαϊωάννου Τ Ώρες συνεργασίας: Δ , Τρ (και ύστερα από συνεννόηση)

2 Ενδεκασύλλαβο μέτρο (hendecasyllabi) (= Φαλαίκειος στίχος)

3 X X / — U U — / U — / U — X cuī dō/nō lĕpĭdūm /nŏvūm /lĭbēllŭm ārĭ/dā mŏdŏ pū/mĭc(e) ēx/pŏlītŭm. Cōrnē/lī tĭbĭ nām/quĕ tū /sŏlēbās mĕās /ēss(e) ălĭquīd/ pŭtā/rĕ nūgās iām tūm/ c(um) aūsŭs ĕs ū/nŭs Ī/tălōrŭm ōmn(e) aē/vūm trĭbŭs ēx/plĭcā/rĕ cārtīs dōctīs/ Iūppĭtĕr ēt /lăbō/rĭōsīs. Quār(e) hă/bē tĭbĭ quid/quĭd hōc/ lĭbēllī quālĕ/cūmquĕ, quŏd, ō /pătrō/nă vīrgō, plūs ū/nō mănĕāt/ pĕrēn/nĕ saēclō.

4 Ιαμβικό Τρίμετρο και Χωλίαμβος / Σκάζων
quĭd ēst Cătūl/lĕ? quīd mŏrā/rĭs ēmŏrī? Sēll(a) īn cŭrū/lī strūmă Nō/nĭūs sĕdĕt. pēr cōn/sŭlā/tūm pēiĕrāt /Vătīnĭŭs. quĭd ēst Cătūllĕ? quīd mŏrārĭs ēmŏrī? (C. 52) X — U — / X | — | U |— / X — U X (Πενθημιμερής, μέση, εφθημιμερής (τομές)) X — U — / X | — | U |— / X — — —

5 Μέτρα των ποιημάτων του Κατούλλου
Ενδεκασύλλαβοι: Carmina i, ii, iii, v, vi, vii, ix, x, xii, xiii, xiv, xv, xvi, xxi, xxiii, xxiv, xxvi, xxvii, xxviii, xxxii, xxxiii, xxxv, xxxvi, xxxviii, xl, xli, xlii, xliii, xlv, xlvi, xlvii, xlviii, xlix, l, liii, liv, lv, lvi, lvii & lviii. Ιαμβικό τρίμετρο: Carmina iv, xxix & lii. Χωλίαμβοι (Σκάζοντες Ίαμβοι): Carmina viii, xxii, xxxi, xxxvii, xxxix, xliv, lix & lx. Σαπφική Στροφή: Carmina xi & li. Πριάπειο: Carmen xvii. Ιαμβικό τετράμετρο καταληκτικό: Carmen xxv. Μείζων Ασκληπειάδειος: Carmen xxx. Μείγμα Γλυκωνίων και Φερεκρατίων στίχων: Carmina xxxiv & lxi. Δακτυλικό εξάμετρο: Carmina lxii & lxiv. Γαλλιαμβικό: Carmen lxiii. Ελεγειακό Δίστιχο: Carmina lxv - cxvi.

6 Η κατασκευή της ανδρικής σεξουαλικότητας
Η Marilyn Skinner πρότεινε μια ανάγνωση του Κατούλλου που φωτίζει τόσο τους περιορισμούς της ρωμαϊκής κοινωνίας όσο και μια δυναμική εξουσίας που είναι εγγενής στην απόδοση του φύλου. Σύνδεση μεταξύ του ποιητικού και του πολιτικού. Η ποίηση του Κ. χρησιμοποιεί το λεξιλόγιο της σεξουαλικής κυριαρχίας και του ερωτικού ανταγωνισμού ως μεταγλώσσα για την πολιτική εξουσία και την σύγχρονη πολιτική ατμόσφαιρα. Η Skinner, εξετάζοντας τόσο πολιτικό όσο και πολιτιστικό κλίμα στη Ρώμη, καταλήγει ότι η mollitia δεν αντανακλά την σωματική κατάσταση του ατόμου ή τη σεξουαλική του προτίμηση, αλλά λειτουργεί ως πολιτική θέση, ως εργαλείο για να αμφισβητήσει την δομή εξουσίας της Ύστερης Ρεπουμπλικανικής περιόδου.

7 Ο Κάτουλλος και η ποιητική του ρωμαϊκού ανδρισμού
Παρά τις καλύτερες προσπάθειες πολλών μελετητών να αποφύγουν μια βιογραφική ανάγνωση των ποιημάτων, οι περισσότεροι αναγνώστες του συνεχίζουν να πιστεύουν ότι ο Κάτουλλος μας προσφέρει ένα παράθυρο στη ζωή του, μια ειλικρινή συναισθηματική διακήρυξη αγάπης ή αηδίας. Ο David Wray προσπάθησε να στρέψει την εστίασή μας μακριά από τον συναισθηματικό, ειλικρινή ποιητή σε έναν Ρωμαίο του οποίου πρωταρχική ανησυχία είναι το status του ως άνδρα. Χρησιμοποιώντας ένα ανθρωπολογικό μοντέλο (βασισμένο σε αυτό του Michael Herzfeld 1985), ο Wray στρέφει την προσοχή του στον Κάτουλλο ως uir durus, ο οποίος ανταγωνίζεται με τους φίλους και τους εχθρούς του.

8 Herzfeld, Michael, The poetics of manhood: contest and identity in a Cretan mountain village. Princeton University Press.

9 Αντί να εστιάζουμε στον ενεργό / παθητικό άξονα στο ποίημα, μπορούμε να συγκεντρωθούμε στην παράσταση της αρρενωπότητας σε αυτό το ποίημα, το ακροατήριό του και πώς το διαμορφώνει ή αναδιαμορφώνει ανδρική υποκειμενικότητα. Ο Κάτουλλος που προτείνει ο Wray είναι ένας παιχνιδιάρης ποιητής που επικεντρώνεται στην παράσταση της ανδρικής ταυτότητας. Η ανδρεία παριστάνεται και κατά συνέπεια αποδομείται και αποσταθεροποιείται καθώς ενδύεται πολλαπλές αρσενικές ταυτότητες.

10 Μάθημα 5ο : Lesbia (c. 2, 3, 7, 8, 70, 92,107)

11 Ποια ειναι η Lesbia; Η προσπάθεια να ταυτιστεί η Λεσβία με μια πραγματική Ρωμαία της εποχής του Κατούλλου ανάγεται ήδη στον 1ο αι. Oι αρχαίοι συγγραφείς πολύ συχνά τονίζουν την αντιστοιχία ποίησης και πραγματικότητας. Ο Oβίδιος μας πληροφορεί ότι το όνομα Lesbia είναι πλαστό, ψευδώνυμο της αγαπημένης του ποιητή: Sic sua lascivo cantata saepe Catullo/femina cui falsum Lesbia nomen erat ( Ov. Trist ) Ήδη τον 2ο αι. ο Απουλήιος ταυτίζει την Λεσβία με κάποια Κλωδία: Eadem igitur opera accusent C. Catullum, quod Lesbian pro Clodia nominarit. (Apul. Apolog. 10). Μεγάλος αριθμός ερευνητών υποστηρίζουν ότι πρόκειται για την Clodia Metelli, την αδελφή του μεγάλου εχθρού του Κικέρωνα, Publius Clodius Pulcher, και σύζυγο του Quintus Caecilius Metellus Celer, υπάτου της Ρώμης το 60 π.Χ.

12 Μύθοι και πραγματικότητα
Η ταύτιση της Clodia Metelli με την «Λεσβία» εξακολουθεί να αμφισβητείται βιβλιογραφικά. Παρ 'όλα αυτά, η εικόνα του ιστορικού προσώπου έχει χρωματιστεί από τις αναμνήσεις της ποιητικής δημιουργίας. Οι βιογραφικές αφηγήσεις για την Clodia αναφέρουν συχνά την κομψότητα της, το ζωντανό πνεύμα της και την εκτίμησή της για τη λογοτεχνία. Αυτά είναι τα χαρακτηρολογικά γνωρίσματα που πιστώνονται στη Λέσβια και τα οποία διανθίζονται από τους ερευνητές μέσω του πορτρέτου μιας ταλαντούχας αλλά εκφυλισμένης αριστοκράτισσας που προβάλλει ο Κικέρωνας στο Pro Caelio. Ομοίως, οι αναφορές του Κάτουλλου στην ηθική πτώση της ερωμένης του συμβάλλουν στην εικόνα μιας ανήθικης αριστοκράτισσας που κυνηγάει απρόθυμους εραστές.

13 Marilyn B. Skinner, «Clodia Metelli», Transactions of the American Philological Association 113 (1983) Τα ερωτικά ποιήματα του Κάτουλλου δεν μπορούν να θεωρηθούν ιστορικά ντοκουμέντα. Όπως κάθε άλλος καλλιτέχνης, ο ποιητής θα αισθάνθηκε ελεύθερος να τροποποιήσει τα δεδομένα της εμπειρίας του ώστε να ταιριάξει με τους δημιουργικούς του στόχους. Ακόμη και αν αποδειχθεί πέραν κάθε αμφιβολίας ότι η Clodia Metelli ήταν η ερωμένη του Κάτουλλου, θα ήταν λανθασμένο για τους ιστορικούς να χρησιμοποιούν δηλώσεις που ισχύουν μόνο για την ποιητική κατασκευή «Lesbia» ως άμεση μαρτυρία για τον χαρακτήρα της ή την συμπεριφορά της , δεδομένου ότι η πραγματική γυναίκα δεν θα ήταν πανομοιότυπη με το λογοτεχνικό της αντίστοιχο.

14 Ιστορία και λογοτεχνία
Η Clodia και ο λόγος του Κικέρωνα Pro Caelio: κατασκευάζεται ένα πειστικό γυναικείο πορτραίτο το οποίο όμως προκύπτει από την έξυπνη χειραγώγηση των αρνητικών στερεοτύπων για τις γυναίκες. Η Geffcken, για παράδειγμα, (Comedy in the Pro Caelio) παρατηρεί ότι η Clodia εξομοιώνεται προσεκτικά με δύο κωμικούς τυπικούς χαρακτήρες, την meretrix και τη virago. Η Lefkowitz εντοπίζει στην περιγραφή της Κλωδίας τα ιαμβικά θέματα της γυναικείας ακολασίας και της γυναικείας εισβολής στην αρσενική σφαίρα της δραστηριότητας πίσω στην αρχαϊκή Ελλάδα. Ο λογοτεχνικός αυτός τόπος, ανατρέπει το ιδεώδες της καλής συζύγου που μένει στο εσωτερικό του οίκου και ασχολείται με οικιακές δουλειές, δεν ακούγεται, δεν αναμιγνύεται στα πολιτικά, και έτσι διατηρεί την αγνότητα της.

15 Έτσι η "Clodia" του Pro Caelio θεωρείται πλέον ως λογοτεχνική κατασκευή παρόμοια με τη "Lesbia", μια μυθοπλασία που παίζει με τυποποιημένες προκαταλήψεις. Ο Κικέρωνας χρησιμοποιεί λογοτεχνικές αναφορές που τονίζουν την ανατροπή του γυναικείου προτύπου σύμφωνα με την ανδρική αντίληψη (χαρακτηρίζει την Κλωδία ως quadrantaria Clytemnestra και  Palatina Medea). Ισχυρίζεται ότι οι γυναίκες δεν μπορούν αποκτήσουν πολιτική δύναμη ή κοινωνική ελευθερία. Η θέση τους εκτός του οίκου και η απόπειρα επιβολής της άποψής τους ταυτίζεται άμεσα με χαλαρότητα ηθών. Ο Κικέρωνας εντάσσει την Κλωδία στο μυθικό αρχέτυπο επικίνδυνων γυναικών (Μήδεια, Κλυταιμνήστρα) των οποίων τα βασικά χαρακτηριστικά είναι η κατάχρηση του πλούτου και της θέσης, η προτίμηση συγγενών, η ανθρωποκτονία, η αχαλίνωτη σεξουαλική επιθυμία.

16 Lesbia Catulli Η Lesbia των πολυμετρικών ποιημάτων (1-60): mea puella
Παιχνιδιάρα, ερωτική, προκλητική ~ ποιήματα παίγνια (ludi) Musa: Docta, erudita (βλ. ποίημα 7 και υπαινιγμούς στον Καλλίμαχο) Ο Κάτουλλος είναι ερωτευμένος παράφορα. Ο εραστής υπερτερεί του ποιητή Vs. H Lesbia των επιγραμμάτων (65-116) : scripta puella Lesbia = η νεωτερική ποίηση του Κατούλλου Ο Κάτουλλος προσεγγίζει την κατασκευασμένη μούσα του πιο ψύχραιμα και λιγότερο συναισθηματικά.

17 Carmen 2 Passer, deliciae meae puellae, quicum ludere, quem in sinu tenere, cui primum digitum dare appetenti et acris solet incitare morsus, cum desiderio meo nitenti 5 carum nescio quid lubet iocari et solaciolum sui doloris, credo ut tum gravis acquiescat ardor: tecum ludere sicut ipsa possem et tristis animi levare curas! tam gratum est mihi quam ferunt puellae pernici aureolum fuisse malum, quod zonam soluit diu ligatam. Carmen 3 Lugete, o Veneres Cupidinesque, et quantum est hominum venustiorum: passer mortuus est meae puellae, passer, deliciae meae puellae, quem plus illa oculis suis amabat- nam mellitus erat suamque norat ipsam tam bene quam puella matrem, nec sese a gremio illius movebat, sed circumsiliens modo huc modo illuc ad solam dominam usque pipiabat. qui nunc it per iter tenebricosum illuc, unde negant redire quemquam. At vobis male sit, malae tenebrae Orci, quae omnia bella devoratis: tam bellum mihi passerem abstulistis. O factum male! o miselle passer! Tua nunc opera meae puellae flendo turgiduli rubent ocelli.

18 Carmen 7 Quaeris, quot mihi basiationes tuae, Lesbia, sint satis superque. Quam magnus numerus Libyssae harenae lasarpiciferis iacet Cyrenis oraclum Iouis inter aestuosi et Batti veteris sacrum sepulcrum; aut quam sidera multa, cum tacet nox, furtivos hominum vident amores: tam te basia multa basiare vesano satis et super Catullo est, quae nec pernumerare curiosi possint nec mala fascinare lingua.

19 Ο αλεξανδρινισμός προβάλλεται όχι μόνο μέσω της επίδειξης γνώσης αλλά και της γεωγραφίας.
Ο ποιητής συνδέει την ερωτική σκηνή του Κάτουλλου και της Λεσβίας με την Αλεξάνδρεια μέσω πυκνών γεωγραφικών αναφορών. Ο έρωτας τους έτσι συνδέεται άμεσα με την λογοτεχνία. Ο ποιητής προβάλλει την πολυμάθεια του (και ελέγχει την ευρυμάθεια της Λεσβίας-docta puella) με πυκνές μυθολογικές αναφορές που γεωγραφικά μεταφέρουν το ποίημα στην Αλεξάνδρεια. Το μοτίβο του Φθόνου είναι ήδη γνωστό στον Μίμνερμο (Fr. 7W): σὴν αὐτοῦ φρένα τέρπε· δυσηλεγέων δὲ πολιτέων ἄλλος τίς σε κακῶς, ἄλλος ἄμεινον ἐρεῖ. Το ίδιο μοτίβο είναι βασικό στην ποιητική του Καλλιμάχου: οι φθονεροί = οι ποιητικοί αντίπαλοι

20 Κάτουλλος, πρόδρομος της Ελεγείας
Το ποίημα είναι γεμάτο από θέματα που θα επανεμφανιστούν στην ελεγεία. Οι κρυφοί έρωτες Το φεγγάρι που βλέπει από ψηλά τους εραστές Η ερωτική μανία που καταλαμβάνει τον εραστή Η αντίθεση στην αυστηρή παραδοσιακή ηθική Οι λογοτεχνικές αναφορές είναι πυκνές, και η γλώσσα καλλιμαχική. Με αυτόν τον τρόπο ένα ποίημα που φαίνεται να είναι προσωπικό και βιογραφικό, ανάγεται σε λογοτεχνικό μανιφέστο, και ο έρωτας ταυτίζεται σχεδόν με την λογοτεχνία.

21 Carmen 8 Miser Catulle, desinas ineptire, et quod vides perisse perditum ducas. Fulsere quondam candidi tibi soles, cum ventitabas quo puella ducebat amata nobis quantum amabitur nulla; ibi illa multa cum iocosa fiebant quae tu volebas nec puella nolebat, fulsere vere candidi tibi soles. Nunc iam illa non volt: tu quoque, impotens, noli, nec quae fugit sectare, nec miser vive, sed obstinata mente perfer, obdura. Vale, puella! Iam Catullus obdurat, nec te requiret, nec rogabit invitam. At tu dolebis, cum rogaberis nulla. Scelesta, vae te! Quae tibi manet vita? Quis nunc te adibit? Cui videberis bella? Quem nunc amabis? Cuius esse diceris? Quem basiabis? Cui labella mordebis? At tu, Catulle, destinatus obdura.

22 Μένανδρος, Σαμία λάβ᾽ αὐτόν
Μένανδρος, Σαμία λάβ᾽ αὐτόν. ὦ πόλισμα Κεκροπίας χθονός, 325 ὦ ταναὸς αἰθήρ, ὦ— τί, Δημέα, βοᾷς τί βοᾷς, ἀνόητε; κάτεχε σαυτόν, καρτέρει· οὐδὲν γὰρ ἀδικεῖ Μοσχίων σε. παράβολος ὁ λόγος ἴσως ἐστ᾽, ἄνδρες, ἀλλ᾽ ἀληθινός. εἰ μὲν γὰρ ἢ βουλόμενος ἢ κεκνισμένος 330 ἔρωτι τοῦτ᾽ ἔπραξεν ἢ μισῶν ἐμέ, ἦν ἂν ἐπὶ τῆς αὐτῆς διανοίας ἔτι θρασὺς ἐμοί τε παρατεταγμένος. νυνὶ δέ μοι ἀπολελόγηται τὸν φανέντ᾽ αὐτῷ γάμον ἄσμενος ἀκούσας. οὐκ ἐρῶν γάρ, ὡς ἐγὼ 335 τότ᾽ ᾠόμην, ἔσπευδεν, ἀλλὰ τὴν ἐμὴν Ἑλένην φυγεῖν βουλόμενος ἔνδοθέν ποτε· αὕτη γάρ ἐστιν αἰτία τοῦ γεγονότος· παρέλαβεν αὐτόν που μεθύοντα δηλαδή, οὐκ ὄντ᾽ ἐν ἑαυτοῦ· πολλὰ δ᾽ ἐξεργάζεται ἀνόητ᾽ ἄκρατος καὶ νεότης, ὅταν λάβῃ τὸν συνεπιβουλεύσαντα τούτοις πλησίον. οὐδενὶ τρόπῳ γὰρ πιθανὸν εἶναί μοι δοκεῖ τὸν εἰς ἅπαντας κόσμιον καὶ σώφρονα τοὺς ἀλλοτρίους εἰς ἐμὲ τοιοῦτον γεγονέναι, οὐδ᾽ εἰ δεκάκις ποητός ἐστι, μὴ γόνῳ ἐμὸς υἱός· οὐ γὰρ τοῦτο, τὸν τρόπον δ᾽ ὁρῶ. χαμαιτύπη δ᾽ ἅνθρωπος, ὄλεθρος. ἀλλὰ τί; οὐ γὰρ περιέσται. Δημέα, νῦν ἄνδρα χρὴ εἶναί σ᾽· ἐπιλαθοῦ τοῦ πόθου, πέπαυσ᾽ ἐρῶν, καὶ τἀτύχημα μὲν τὸ γεγονὸς κρύφθ᾽ ὅσον ἔνεστι διὰ τὸν ὑόν, ἐκ τῆς δ᾽ οἰκίας ἐπὶ κεφαλὴν ἐς κόρακας ὦσον τὴν καλὴν Σαμίαν. ἔχεις δὲ πρόφασιν ὅτι τὸ παιδίον ἀνείλετ᾽· ἐμφανίσῃς γὰρ ἄλλο μηδὲ ἕν, δακὼν δ᾽ ἀνάσχου, καρτέρησον εὐγενῶς.

23 (Μετάφραση: Χριστίνα Δεδούση) Πιάστε τον
(Μετάφραση: Χριστίνα Δεδούση) Πιάστε τον. Ω πόλη της γης του Κέκροπος, ω άπειρε αιθέρα, ω — τί ξεφωνίζεις, Δημέα, τί φωνάζεις, ανόητε; Συγκρατήσου. Κάνε υπομονή. Δεν σου φταίει σε τίποτε ο Μοσχίων. Είναι παράλογο ίσως αυτό που λέω, θεατές, αλλά αυτή είναι η αλήθεια. Γιατί αν το έκανε αυτό με τη θέλησή του ή τον παρέσυρε 330ο έρωτας ή επειδή με μισεί, θα εξακολουθούσε να έχει την ίδια διάθεση και στάση απέναντί μου. Αλλά τώρα έδειξε σε μένα την αθωότητά του, όταν άκουσε με χαρά τον γάμο που του πρότεινα. Δεν έδειξε βέβαια μεγάλη προθυμία, επειδή 335ήταν, όπως τότε νόμιζα εγώ, ερωτευμένος, αλλά επειδή, ήθελε να γλιτώσει απ᾽ τη δική μου άπιστη Ελένη. Αυτή βέβαια φταίει για ό,τι έγινε· Θα τον βρήκε δηλαδή, μεθυσμένο εκτός εαυτού· 340πολλές απερισκεψίες διαπράττουν το κρασί και τα νιάτα, όταν βρουν κοντά τους συνεργό σ᾽ αυτές τις απερισκεψίες. Γιατί δεν μπορώ να πιστέψω, με κανένα τρόπο, ότι αυτός που σ᾽ όλους τους ξένους ήταν φρόνιμος και μυαλωμένος, φέρθηκε σε μένα έτσι· 345ούτε αν είναι δέκα φορές υιοθετημένος, όχι πραγματικός μου γιος. Δεν είν᾽ αυτό, βλέπω τον χαρακτήρα του. Αλλά αυτή είναι μια πόρνη, μια πανούκλα. Τί τα λέω; Ποιό το όφελος; Τώρα, Δημέα, πρέπει να φανείς άντρας. Ξέχασε τον πόθο σου, πάψε να την αγαπάς, και τη δυστυχία που σε βρήκε κράτησέ την μυστική όσο μπορείς χάριν του γιού σου. Κι από το σπίτι σου πέταξε έξω την προκομμένη τη Σαμιώτισσα, να πάει στα κομμάτια. Έχεις δικαιολογία, ότι κράτησε το παιδί χωρίς να σε ρωτήσει. Μη φανερώσεις τίποτ᾽ άλλο, Σφίξε την καρδιά σου, κάνε υπομονή μ᾽ αξιοπρέπεια.

24 Carmen 107 Si quicquam cupido optantique optigit umquam insperanti, hoc est gratum animo proprie. Quare hoc est gratum nobisque hoc carius auro, quod te restituis, Lesbia, mi cupido, restituis cupido atque insperanti, ipsa refers te nobis. O lucem candidiore nota! Quis me uno vivit felicior aut magis hac rem optandus in vita dicere quis poterit?

25 SCRIPTA PUELLA Ο όρος Puella scripta, που χρησιμοποιήθηκε στο πλαίσιο της ελεγείας από την Maria Wyke, περιγράφει έναν γυναικείο λογοτεχνικό χαρακτήρα που χρησιμεύει ως «σύμβολο για την ποιητικής γραφής ».

26 Carmen 70 Nulli se dicit mulier mea nubere malle quam mihi, non si se Iuppiter ipse petat. Dicit: sed mulier cupido quod dicit amanti, in vento et rapida scribere oportet aqua. Carmen 92 Lesbia mi dicit semper male nec tacet umquam de me: Lesbia me dispeream nisi amat. Quo signo? Quia sunt totidem mea: deprecor illam assidue, verum dispeream nisi amo.

27 Το ποίημα 70 θέτει το πρόβλημα της ερμηνείας του λόγου της Λεσβίας και του αυτοπροβληματισμού του Κατούλλου, από μια οπτική αντίθετη από εκείνη του 92. Η προτίμηση της Λεσβίας στον Κάτουλλο σε σύγκριση ακόμα και με το Δία τον ορίζει ως μοναδικό στην επιθυμία της. Η μοναδικότητα του Κατούλλου αντανακλά την μοναδικότητα της σχέσης τους. Αλλά ο Κάτουλλος αντιστρέφει αυτή την ανάγνωση στο δεύτερο μισό του ποιήματος. «επαναλαμβάνει» την ομιλία της υπό το πρίσμα της ποιητικής παράδοσης, της ερωτικής αλήθειας ως ποιητικού τόπου έχοντας στο μυαλό του τον Καλλίμαχο. (βλ. επίγραμμα 25)

28 Καλλιμαχος Επιγρ. Απ. 25 ὤμοσε Καλλίγνωτος Ἰωνίδι μήποτ᾽ ἐκείνης  ἕξειν μήτε φίλον κρέσσονα μήτε φίλην.  ὤμοσεν: ἀλλὰ λέγουσιν ἀληθέα τοὺς ἐν ἔρωτι ὅρκους μὴ δύνειν οὔατ᾽ ἐς ἀθανάτων.  νῦν δ᾽ ὃ μὲν ἀρσενικῶι θέρεται πυρί: τῆς δὲ ταλαίνης  νύμφης ὡς Μεγαρέων οὐ λόγος οὐδ᾽ ἀριθμός. Ο Καλλιγνώτος ορκίστηκε στην Ιωνίδα ότι ποτέ δεν θα θεωρούσε καμιά γυναίκα ή άνδρα ακριβότερο από αυτήν. Έτσι ορκίστηκε. Αλλά λένε ότι οι όρκοι που μιλάνε στην αγάπη δεν είναι σε θέση να φτάσουν στα αυτιά των αθανάτων. Και τώρα καίγεται για έναν άνδρα, ενώ εκείνη τη φτωχιά, όπως λένε οι Μεγαρείς, "ούτε τη μετρά ούτε την υπολογίζει" .

29 Το κοινό σημείο της ποιητικής παράδοσης που χρησιμοποιεί ο Κάτουλλος υπογραμμίζει την αναξιοπιστία του γυναικείου όρκου. Ο Κάτουλλος όμως χρησιμοποιεί ως ποιητικό διακείμενο το Καλλιμαχικό επίγραμμα αλλά αντιστρέφει τους έμφυλους ρόλους. Εδώ η Λεσβία γίνεται ο ψεύτης Καλλίγνωτος, ενώ ο ίδιος παίρνει το ρόλο της άμοιρης Ιωνίδας. Με αυτόν τον τρόπο ο Κάτουλλος υποσκάπτει τόσο την αξιοπιστία τόσο του ίδιου όσο και της Λεσβίας. Όσο δυνατόν είναι για τη Λεσβία να ψεύδεται άλλο τόσο μπορούν ο ποιητής και η ποίησή του.

30 Carmen 86 Quintia formosa est multis
Carmen 86 Quintia formosa est multis. Mihi candida, longa, recta est: haec ego sic singula confiteor. Totum illud formosa nego: nam nulla venustas, nulla in tam magno est corpore mica salis. Lesbia formosa est, quae cum pulcerrima tota est, tum omnibus una omnis surripuit Veneres.

31 Μαζί με τα γνωστά ουσιαστικά venustas, sal και Veneres ο τριπλά επαναλαμβανόμενος τύπος formosus υποδηλώνει την παρουσία της νεωτερικής γλώσσας. η Λεσβία διαθέτει τις νεωτερικές αρετές που η Quintia στερείται. Εγγράφεται σαν μια puella scripta: είναι η νεωτερική ποίηση του Κατούλλου ενώ η Quintia είναι .. Τι είδους ποίηση (;;;)

32 Carmen 43 Salve, nec minimo puella naso nec bello pede nec nigris ocellis nec longis digitis nec ore sicco nec sane nimis elegante lingua, decoctoris amica Formiani. ten provincia narrat esse bellam? tecum Lesbia nostra comparatur? o saeclum insapiens et infacetum! parvus, -a, -um: μικρός (minus- minimus) pŭella, -ae, κοπέλα, κορίτσι nāsus, -i, μύτη bellus, -a, -um: όμορφος pēs, pĕdis, πόδι, μετρικός πόδας nĭger, -gra, -grum: μαύρος, σκούρος ŏcellus, -i, m.: υποκοριστικό του oculus, μάτι longus, -a, -um: μακρύς, ψηλός dĭgĭtus, -i, m.: δάκτυλο ōs, ōris: στόμα, πρόσωπο siccus, a, um: ξερός, στεγνός sānē: σίγουρα nĭmis: επιρ. Πολύ, υπερβολικά ēlĕgans, -antis: κομψός, ραφινάτος lingua, -ae: γλώσσα dēcoctor, -ōris, m.: χρεωκοπημένος, μπατίρης ămīcus, -a, -um: φίλος prōvincĭa, -ae: αποικία narro (1): διηγούμαι compăro (1): ετοιμάζω, συγκρίνω saec(u)lum, -i : γενιά, αιώνας, καιρός infăcētus, -a, -um: άκομψος, χωριάτικος

33 Γεια σου κοπελιά! Ούτε μικρή μύτη έχεις, ούτε ωραία πόδια, ούτε μαύρα μάτια, ούτε μακριά δάχτυλα και στόμα όμορφο και σίγουρα όχι γλώσσα κομψή, Ερωμένη ενός μπατίρη από τη Φόρμια. Σε θεωρούν τάχα ωραία του χωριού; Συγκρίνεται με σένα η Λεσβία μου; Ω καιροί, χωρίς γνώση και κομψότητα!

34 Defamatio όπως και το ποίημα 41 που είναι αφιερωμένο στην Ameana (η ίδια με την κοπέλα του 43;;;)
Salutatio, αφού αρχίζει με τον χαιρετισμό (salve). Δραματοποίηση. Σχήμα λιτότητας που στηρίζει μια αντίστροφη laudatio Η κοπέλα (Ameana;) είναι η πλήρης αντιστροφή της Λεσβίας, έτσι μπορεί να διαβαστεί ως ποιητικός λίβελλος για ποιητές που δεν ενστερνίζονται τα νεωτερικά ιδεώδη. Puella candida vs puella defututa Decoctoris amica Formiani: επανάληψη από το π. 43 και 57. Αναφορά στον Μαμμούρα. Το ποίημα είναι λοιπόν περισσότερο από μια απλή επίθεση σε ένα κορίτσι που ζητά περισσότερα από όσα αξίζει. Από την μια είναι ποίημα ποιητικής και από την άλλη πολιτικό ποίημα που επιτίθεται σε πολιτικούς αντιπάλους. Η Ameana είναι το θηλυκό ποιητικό ισοδύναμο του Μαμμούρα.

35 Carmen 41 Ameana puella defututa tota milia me decem poposcit, ista turpiculo puella naso, decoctoris amica Formiani. propinqui, quibus est puella curae, amicos medicosque convocate: non est sana puella, nec rogare qualis sit. solet esse imaginosa. Η Αμεάνα, η κοπέλα η καταπηδηγμένη, δέκα μου ζήτησε χιλιάρικα. Αυτή η κοπέλα με την ασχημούλα μύτη, ενός μπατίρη από η Φόρμια η ερωμένη. Συγγενείς, αν νοιάζεστε για δαύτην, καλέστε σε συμβούλιο γιατρούς και φίλους. Η κοπελιά τρελάθηκε, τι έχει μη ρωτάτε: της έχει γίνει συνήθεια η φαντασιοπληξία.

36 Ameana - Mamurra Στο 41 η Ameana δανείζεται τα χαρακτηριστικά της από τους τυπικούς γυναικείους χαρακτήρες της κωμωδίας. Η φιλάργυρη και άσχημη πόρνη είναι λογοτεχνικός τόπος. 29 Ο Μαμμούρας χαρακτηρίζεται ως diffututa mentula και έτσι οι δυο χαρακτήρες συνδέονται και λεξιλογικά. Ο Μαμμούρας και η Ameana φαίνεται να είναι χρεωκοπημένοι και να έχουν στρεβλή εικόνα της αξίας τους.

37 Puella (Lesbia) vs Ameana
Oι νεωτερικοί όροι επιστρατεύονται στον χαρακτηρισμό και των δυο. puella amica urbana rustica candida defututa bella Bella (provinciae) Cura Non sana

38 Πρόγραμμα Μαθημάτων Ι (Κάτουλλος)
2.10 Εισαγωγικά (C. 51) 9.10 Ποιήματα ποιητικής (C. 1, 14, 14b, 16, 22, 36, 38, 65, 66, 95) Έρωτας και Γάμος (C. 17, 61, 62, 67, 96) Κοινωνικές συναναστροφές, επικαιρότητα (C. 10, 28, 29, 46, 47, 49, 50, 52, 54, 93) 30.10 Lesbia (C. 2, 3, 5, 7, 8, 11, 30, 37, 51, 58, 70, 72, 75, 76, 77, 79, 83, 85, 86, 87, 92, 104, 107, 109) 6.11 Ίαμβοι, Σκώμματα, Προσωπικές επιθέσεις (C. 23, 25, 26, 33, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 57, 59, 69, 71, 74, 78, 78b, 80, 84, 88, 89, 90, 91, 94, 97, 98, 103, 105, 108, 110, 111, 112, 113, 114, , 116