فارماکولوژی: تفاوتهای فارماکولوژی پزشکی و دامپزشکی:

Παρουσίαση με θέμα: "فارماکولوژی: تفاوتهای فارماکولوژی پزشکی و دامپزشکی:"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 فارماکولوژی: تفاوتهای فارماکولوژی پزشکی و دامپزشکی:
علمی است تجربی که در مورد خواص و اثرات داروها روی موجود زنده بحث می کند. علمی است که اثرات متقابل دارو و موجود زنده را مورد بحث و بررسی قرار می دهد. فارماکولوژی در مورد منشا داروها، خواص داروها، اشکال دارویی، راههای تجویز داروها، جذب، پخش، متابولیسم و دفع داروها، اثرات مفید و مضرداروها، موارد مصرف و منع مصرف داروها، تداخلات دارویی، سمیت داروها بحث می کند. تفاوتهای فارماکولوژی پزشکی و دامپزشکی: 1- تنوع گونه ای 2- باقیمانده دارویی 3- محدودیت مالی

2 دارو: شامل همه مواد غیر از غذا هستند که برای تاثیر گذاری بر روی ساختمان و یا فعالیت قسمتی از بدن بکار می روند. شامل همه اقلامی از مواد می شود که برای پیشگیری، تشخیص، تسکین و درمان بیماری در انسان و حیوان استفاده می شود. دارو یا Drug کلمه ای فرانسوی است که از ریشه کلمه Droque به معنی علف یا herb گرفته شده است ارتباط دارو و سم :Pharmacopia مجموعه اطلاعات دارویی رایج هر کشور را Pharmacopia یا فرهنگ دارویی آن کشور مینامند

3 شاخه های فارماکولوژی: :Pharmacognosy مطالعه منابع و منشا داروها
:Pharmacodynamics مطالعه چگونگی اثر دارو بر بدن در حالت سلامتی و یا مطالعه پاسخ عضونسبت به اثر دارو در غیاب بیماری Pharmacokinetics: مطالعه سرانجام و سرنوشت دارو در بدن :Toxicology مطالعه اثرات سمی و ناخواسته مواد و داروها و یا مطالعه محدوده سلامتی مواد و داروها برای انسان و حیوان :Pharmacotherapy مطالعه درمان بیماری با استفاده از دارو :Therapeutics مطالعه استفاده از دارو، جراحی، اشعه، رفتار درمانی و دیگر روشهای درمانی :Clinical Pharmacology مطالعه اثرات داروها روی اعضا بدن درحالت بیماری :Pharmacy شاخه ای است که با جمع آوری، آماده سازی، فرموله کردن، استاندارد کردن، نگهداری و توزیع داروها مرتبط است

4 :Chemotherapy در ارتباط با داروهایی که بطور انتخابی باعث ممانعت یا انهدام عوامل بیماریزا ازجمله باکتریها، ویروسها، قارچها و دیگر پارازیتها می شوند بحث می کند. :Metrology مطالعه اوزان و اندازه های بکار رفته برای آماده سازی و تجویز داروها است Nutriceuticals: مطالعه مواد غذایی که علاوه بر ارزش غذایی دارای خواص دارویی و درمانی می باشند :Posology مطالعه میزان مورد نیاز دارو برای مصرف بیمار و یا دوز موثر یک دارو را که مقدار ضروری برای ظهور پاسخ درمانی در بیمار است را مشخص می کند Dose مقداری از دارو است که در یک زمان باید تجویز شود انواع دوز: 1-Sub-therapeutic dose, 2-Therapeutic dose, 3- toxic dose Dosage به تعیین و تنظیم مقدار لازم دارو اشاره دارد و یا محاسبه ای است که مفدار لازم دارو را مشخص می کند و بر حسب وزن، سطح و حجم تعیین می شود

5 Drug’s names 1- Non- Proprietary Name or Non- Specific Name
2- Proprietary Name or Specific Name 3- Chemical Name Amoxiciline Amoxitabs®, Robamax-v®, UtimaxTM, AmoxilTM D-α-amino-p-hydrobenzyl penicillin trihydrate

6 Sources of Drugs Synthetic Semisynthetic Natural 1- Mineral Origin
2- Micro-organism Origin 3- Animal Origin 4- Plant Origin Alkaloids Glycosides Resins Gums Tannins Oils

7 طرق تجویز داروها Routes of Drugs Administration
1- نوع پاسخ 2- محل اثر دارو 3- خواص شیمیایی دارو 4- حالت پاتولوژیک حیوان 5- مقدار دارو 6- گونه مورد درمان

8 روشهای تجویز 1- خوراکی، Oral، PO
مزایا: ساده و راحت بودن، نبودن نیاز به استریل بودن، کمتر بودن عوارض جانبی معایب: احتمال تجزیه دارو توسط اسید معده و میکروفلورا دستگاه گوارش ، تاخیر در جذب و شروع اثر، احتیاج به دوز بالای دارو، احتمال ورود دارو به ریه ها 2- غیر خوراکی، غیر روده ای، Parentral داخل وریدی (Intravenous, IV) مزایا: سریع الاثر است، دقیق است، مفید برای تزریق داروهای محرک است معایب: دارو باید استریل و حقیقی باشد، موضع تزریق ضد عفونی شود، بروز شوک آنافلاکسی و آمبولی ناشی از تزریق سریع دارو و یا تجویز بعضی داروها

9 داخل ماهیچه ای (Intramuscular, IM)
مزایا: مناسب برای تزریق در حیوانات شرور و وحشی، داروی تزریقی می تواند حقیقی یا تعلیقی باشد، معایب: حجم دارو کم باشد، دارو محرک نباشد، احتمال ورود دارو به رگ، عصب و چربی و لیگامنت هست زیر پوستی Subcutaneous (SC) مزایا: تزریق حجم زیادی از دارو بخصوص در مواقع کم آبی، همه مزایای تزریق عضلانی معایب: نامناسب جهت داروهای محرک، جذب طولانی روشهای انجام الف: تزریقی اگر دارو به شکل مایع باشد ب: کاشتنی یا Implantation زمانیکه دارو به شکل جامد یا نیمه جامد باشد جهت جذب بهتر می توان: موضع تزریق زیر پوستی را مالش داد و یا گرم کرد داخل صفاقی Intraperitoneal (IP) مزایا: روش جایگزین برای تزریقات داخل وریدی بویژه در حیوانات آزمایشگاهی است معایب: احتمال ورود دارو به ارگانهای مختلف هست

10 داخل پوستی Intradermal (ID)
جهت تشخیص بیماری، مقدار کم داخل پرده جنب Intrapleural (IPL) استفاده خیلی کم، جهت رفع عفونتهای پرده جنب و هیدروتورکس استنشاقی Intralation بخورها و داروهای بی هوشی Intratechal Epidural 3- موضعی Topical دارو میتواند مایع، خمیری و یا اسپری باشد، داخل چشم، بینی، پستان، واژن، رکتوم، گوش و پوستی انجام می شود میزان جذب از این طریق بستگی به: الف- طبیعت دارو دارد که تا چه حد قابل نفوذ باشد ب- به حلال دارو دارد که در چه حلالی حل شده باشد ج- به مواد همراه دارو دارد د- به حالت پاتولوژیکی ناحیه دارد مثلا جذب از پوست سوخته بیشتر است

11 صور دارویی Dosage forms
آسپرین-قرص، پنی سیلین- پودر 1- جامد مزایا: تجویز راحت، ماندگاری بیشتر، یکنواخت و همگن بودن انواع : الف: پودرها Powders: سادهترین شکل دارویی است و شامل ماده موثره و گاهی یکسری مواد برای افزایش حجم و طول نگهداری می باشد، به آب آشامیدنی و یا غذای حیوان اضافه می شوند ب- قرص ها Tablets : پودر را با مواد همراه کننده یا bander مخلوط و به صورت Press در می آورند، حجم کمی دارند، مصرف آنها ساده است، جزاشکال رایج دارویی هستند. قرص شیار دار را Scored tablet گویند گاهی قرص به صورت لایه لایهاست و در درجه حرارت متفاوت ساخته و بنابراین در حرارت و شرایط متفاوت حل می شود، این قرص ها را Layered tablet گویند گاهی قرص دارای پوشش یا روکشی مثلا از جنس phenyl salicylateاست که به اسید معده مقاوم است این قرص ها را enteric coated tablets نامند

12 ج- حب pill: بیضی، کروی و یا عدس مانند هستند، فرق چندانی با قرص ندارند، فقط یک پوشش قندی روی دارو را گرفته است گاهی این پوشش اضافه مانع از باز شدن دارو در دستگاه گوارش شده و دارو بدون باز شدن از بدن دفع می شود د- کپسول Capsule: پوشش است که ماده اصلی دارو را در آن می ریزند، جنس این پوشش از گلیسیرین و ژلاتین است، دارو می تواند به صورت پودر یا مایع باشد ه- قرص بزرگ Bolus: بدلیل حجیم بودن به این نام نامیده می شوند، دارای ماده موثره خیلی بیشتری نسبت به قرص هستند و- Oblet: نوعی بولوس است منتها تخت تر و بزرگتر از بولوس بوده و بولوس محدبتر و جمع و جورتر است

13 2- مایع Liquids : الف- مخلوط Mixture :
محلول آبی و آبکی از داروها بوده و می تواند به صورت Suspension وSolution باشد، ممکن است حاوی یکسری preservatives مثل بنزوییک اسید باشد ب- امولسیون Emulsion: حاوی مواد روغنی معلق در آب است و برای معلق نگه داشتن آنها و تثبیت آنها از صمغ استفاده می شود ج- شربت Syrup : محلول هایی با درصد قند (فروکتوز) بالا هستند، علاوه بر ماده موثره و قند بالا دارای مواد رنگی و طعم دهنده نیز می باشند د- الکسیر Elexir: محلول آبی، قندی، الکلی داروها میباشد و معمولا خوش طعم است. شبیه شربت ها هستند ولی شربت ها الکل ندارند. ه- درده Mugma: سوسپانسیون جامدات در مایعات است که ممکن است تا حدودی حالت خمیری نیز پیدا کند و – قطره Drop: دارو در حلال آبکی حل می شود و معمولا غلیظ ساخته می شود

14 ٍ3- اشکال مصرفی خارجی External usages:
الف- مرهم رقیق Liniment: به صورت مایع یا نیمه جامد بوده و روی پوست و موضع مالیده می شود ب- لوسیون، شویه Lotion : به صورت Solution یا Suspension مواد نرم کننده است که روی پوست قرار کرفته و نیازی به مالیدن ندارند ج- پماد Ointment: ترکیبی نیمه جامد است که حالت گریسی دارد یعنی چرب است د- کرم Cream: به صورت یک امولسیون آبی روغنی است و تفاوت آن با پماد این است که در پماد آب بکار نرفته و براحتی پاک نمی شود ولی در کرم آب بکار رفته و براحتی قابل پاک شدن است ه – پودرهای پاشیدنی Dusting powders: در موضع پاشیده می شوند، می توانند اثر جاذب، آنتی بیوتیکی و یا Lubricant داشته باشند. و – اسپری Aerosal : به صورت اسپری است و با فشار در هوا و روی موضع پاشیده می شود ز- لاک Collodian : دارو به صورت لاک بر روی پوست برای مدتی باقی می ماند، برای این منظور از ترکیبات اتری سلولز استفاده می شود

15 5- شکل کاشتنی Implant: 4- اشکال تزریقی Injections:
الف- آمپول Ampule : تمام شیشه ای هستند و معمولا یکباره مصرف می شوند ب – ویال Vial : بزرگتر از آمپول بوده و چندین بار می توان از آن استفاده کرد ج- محلول های حجیم Large volume capped bottle : مثل سرم فیزیولوژی که برای انفوزیون و یا شستشو بکار می روند 5- شکل کاشتنی Implant: به تدریج جذب می شوند

16 نسخه: سند قانونی و رسمی، تجویز کننده مسئول دقیق بودن محتویات آن مزایا:
1- ثبت دارویی: جه داروهایی قبلا مصرف شده 2- اثبات بی گناهی دامپزشک در صورت تلف شدن دام 3- پویا نگه داشتن ذهن 4- در صورت اورژانسی انجام دادن کاری نسخه مدرکی برای گرفتن حق ویزیت است

17 محتوای نسخه: 1- نام دکتر دامپزشک و نام کلینیک 2- نام دامدار 3- نوع دام
4- سن و جنس دام 5- آدرس محل نگه داری دام یا دامداری 6- تعداد دام بیمار 7- تاریخ 8- متن نسخه شامل: نام دارو- سایز دارو – شکل دارو و مقدار مورد نیار- دستورات دارویی 9- آدرس کلینیک و یا مطب 10- امضا- با امضا نسخه بعنوان یک سند قانونی شکل می گیرد

18 لطفا هنگام مراجعه نسخه را همراه داشته باشید
001051 دفتر خدمات درمانی دامپزشکی دکتر ………… کد 1076 نام دامدار نوع دام جنس و سن دام محل دامداری تعداد دام بیمار تاریخ Rx/ قیمت دارو مهر و امضا دامپزشک مهر و امضا داروخانه لطفا هنگام مراجعه نسخه را همراه داشته باشید نشانی: شهرکرد- چهار راه دامپزشکی- بلوار حافظ – روبروی آتش نشانی تلفن

19 پروردگارا چنان کن عاقبت کار که تو خشنود باشی و ما رستگار
پروردگارا چنان کن عاقبت کار که تو خشنود باشی و ما رستگار