ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ

Παρουσίαση με θέμα: "ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ
ΠΑΝΤΕΙΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Διάλεξη 2 - Αποτελεσματικότητα ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΕΙΡΗΝΗ ΑΝΔΡΙΟΠΟΥΛΟΥ

2 ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Το βασικό οικονομικό πρόβλημα κάθε κοινωνίας είναι η σχετική ανεπάρκεια των παραγωγικών πόρων, η οποία δεν επιτρέπει την ικανοποίηση όλων των αναγκών των μελών της. Κάθε κοινωνία πρέπει επομένως να επιλέξει τις ανάγκες που θα ικανοποιηθούν κάθε φορά, με άλλα λόγια ποια αγαθά θα παραχθούν για να τις ικανοποιήσουν έτσι ώστε να μεγιστοποιείται η ευημερία των ατόμων. Μη-ανταποδοτικές: δεν βασίζονται σε εισφορές των εργαζομένων

3 ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Η επίλυση του οικονομικού προβλήματος συνεπάγεται: Πλήρη απασχόληση των παραγωγικών μέσων (ΚΠΔ – μέγιστοι εφικτοί συνδυασμοί, κόστος ευκαιρίας) Αποτελεσματική κατανομή των παραγωγικών μέσων (οικονομική αποτελεσματικότητα, τεχνική αποτελεσματικότητα, pareto efficiency) Δίκαιη διανομή του εισοδήματος (αντιλήψεις κοινωνίας για κοινωνική δικαιοσύνη) Πραγματοποίηση ενός ικανοποιητικού ρυθμού οικονομικής μεγέθυνσης (κεφαλαιουχικά αγαθά, διαχρονική κατανομή των πόρων)

4 ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Ι. Πλήρης απασχόληση παραγωγικών συντελεστών Όταν υπάρχουν αργούσες παραγωγικές δυνάμεις, δεν παράγεται η μέγιστη δυνατή ποσότητα προϊόντος και επομένως δεν μεγιστοποιείται η ευημερία. Καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων ή μετασχηματισμού: Δείχνει τις μέγιστες ποσότητες ενός αγαθού που μπορεί να παράγει η οικονομία για δεδομένες ποσότητες άλλου/άλλων αγαθών και δεδομένη τεχνολογία. Διάγραμμα (κοίλη ως προς τους άξονες – νόμος αυξανόμενου κόστους λόγω της μη δυνατότητας εναλλαγής των παραγωγικών συντελεστών ανάμεσα στις διάφορες χρήσεις) Κόστος ευκαιρίας: Το κόστος ευκαιρίας ενός αγαθού Χ είναι το σύνολο των ποσοτήτων των άλλων αγαθών που πρέπει να θυσιάσουμε προκειμένου να παράγουμε μία επιπλέον μονάδα του αγαθού Χ Επεξήγηση με διάγραμμα ΚΠΔ

5 ΚΑΜΠΥΛΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΩΝ
1/11/2019 ΚΑΜΠΥΛΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΩΝ Η κλίση της ΚΠΔ είναι το κόστος ευκαιρίας. Κοίλη προς την αρχή των αξόνων – αυξανόμενο κόστος 11/1/2019 1:27 μμ

6 ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
ΙΙ. Αποτελεσματική κατανομή παραγωγικών μέσων Η παραγωγή προϊόντων δεν μπορεί να αυξηθεί με τους δεδομένους παραγωγικούς συντελεστές και τη δεδομένη τεχνολογία, ενώ υπάρχει αποδοτική χρήση των παραγωγικών συντελεστών υπό την έννοια ότι για την παραγωγή του κάθε αγαθού χρησιμοποιούνται οι ελάχιστες απαραίτητες ποσότητες από κάθε παραγωγικό συντελεστή, οπότε η παραγωγή πραγματοποιείται με το ελάχιστο μέσο συνολικό κόστος (τεχνική αποτελεσματικότητα στην παραγωγή – productive efficiency Η κατανομή των παραγωγικών συντελεστών ανάμεσα στην παραγωγή των διαφόρων αγαθών ανταποκρίνεται στις προτιμήσεις των ατόμων - Κανένας δεν μπορεί να βελτιώσει τη θέση του χωρίς να χειροτερεύσει η θέση κάποιου άλλου (pareto efficiency)

7 ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
ΙΙΙ. Δίκαιη Διανομή Εισοδήματος: Κοινωνική δικαιοσύνη ή ισότητα (equity) απαντάται στα οικονομικά της ευημερίας, είναι κατεξοχήν όρος της πολιτικής επιστήμης και σχετίζεται: Δίκαιη διανομή του κοινωνικού προϊόντος ως εισόδημα και στη δίκαιη κατανομή του πλούτου μεταξύ ατόμων ή κοινωνικών τάξεων με το δικαίωμα για πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες για όλους τους πολίτες ανεξάρτητα από τα κοινωνικο- οικονομικά χαρακτηριστικά τους καθώς και την εθνικότητα τους, τη θρησκεία τους κ.α. Τέτοια αγαθά μπορεί να είναι τα βασικά αγαθά επιβίωσης (τροφή, στέγαση, ένδυση), η πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης.

8 ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
ΙΙΙ. Δίκαιη Διανομή Εισοδήματος: Ερμηνείες κοινωνικής δικαιοσύνης Ελαχίστων ορίων: κανένας δεν μπορεί να πέσει κάτω από ένα ελάχιστο επίπεδο εισοδήματος ή κατανάλωσης. Κάθε οικογένεια πρέπει να ζει σε μία αξιοπρεπή κατοικία έστω και αν μερικές οικογένειες θα έχουν καλύτερης ποιότητας στέγη από άλλες. Κάθε άτομο που έχει ανάγκη θα λαμβάνει τουλάχιστον ένα κατώτατο επίπεδο ιατρικής περίθαλψης, έστω και αν άλλα άτομα λαμβάνουν καλύτερη περίθαλψη Πλήρους ισότητας: καθένας πρέπει να έχει ίση μεταχείριση για ίσες ανάγκες ιατρικής περίθαλψης ή να λαμβάνει ίση εκπαίδευση ανάλογα με τις ικανότητές του κλπ.

9 ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
1/11/2019 ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΙV. Οικονομική Ανάπτυξη : Οι παραγωγικόι πόροι πρέπει να κατανέμονται άριστα διαχρονικά (κατά τρόπο που εξασφαλίζει την οικονομική μεγέθυνση: αύξησης του παραγόμενου προϊόντος σε συνθήκες χαμηλού πληθωρισμού και ανεργίας χωρίς ανισορροπίες στο ισοζύγιο γενικής κυβέρνησης, τρεχουσών συναλλαγών και χωρίς υψηλό δημόσιο χρέος) Κατανομή μεταξύ παραγωγής καταναλωτικών και κεφαλαιουχικών αγαθών (επενδύσεις) κατά τρόπο επιθυμητό στο κοινωνικό σύνολο

10 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΠΟΡΩΝ
Αποτελεσματικότητα κατά Pareto: Επιτυγχάνει μία οικονομία όταν όλα τα αγαθά παράγονται με το ελάχιστο δυνατό κόστος και δεν μπορούμε πλέον να ανακατανείμουμε τους διαθέσιμους πόρους κατά τρόπο ώστε να βελτιώσουμε την ευημερία κάποιων ατόμων χωρίς να μειώσουμε την ευημερία κάποιων άλλων 1. Τεχνολογική αποτελεσματικότητα 2. Οικονομική αποτελεσματικότητα Προϋποθέτει

11 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΠΟΡΩΝ
1/11/2019 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΠΟΡΩΝ 1. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ: Επιτυγχάνεται όταν οι παραγωγικοί συντελεστές κατανέμονται ανάμεσα στα διάφορα αγαθά κατά τέτοιο τρόπο ώστε να εξισώνεται ο λόγος τεχνολογικής υποκατάστασης (MRT) ανάμεσα στους διάφορους συντελεστές σε όλα τα αγαθά, κάτι που συνεπάγεται εξίσωση του οριακού προϊόντος των παραγωγικών συντελεστών ανάμεσα στα διάφορα αγαθά Εξήγηση διαγραμματικά

12 ΜΙΚΡΟΠΑΡΕΝΘΕΣΗ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Καμπύλες ίσου προϊόντος
1/11/2019 ΜΙΚΡΟΠΑΡΕΝΘΕΣΗ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Καμπύλες ίσου προϊόντος Οι καμπύλες ίσου προϊόντος (καμπύλες ισοπαραγωγής) δείχνουν τους συνδυασμούς των δύο παραγωγικών συντελεστών (εισροών) οι οποίοι παράγουν μια δεδομένη ποσότητα του προϊόντος (εκροής). \ Ιδιότητες καμπυλών ίσου προϊόντος: 1. Αρνητική κλήση (χρησιμοποιούνται συνδυασμοί εκροών οι οποίοι δεν οδηγούν σε σπατάλη των εισροών). Έτσι ώστε να ικανοποιείται το κριτήριο της τεχνολογικής αποτελεσματικότητας (technical efficiency). 2. Δεν τέμνονται μεταξύ τους. 3. Όσο μακρύτερα από την αρχή των αξόνων τόσο μεγαλύτερη η ποσότητα της εκροής. 4. Η κλίση τους μειώνεται κατά μήκος τους από επάνω αριστερά προς τα κάτω δεξιά. 5. ΑΒ > ΒΓ φθίνουσες αποδόσεις κλίμακας ΑΒ = ΒΓ σταθερές αποδόσεις κλίμακας ΑΒ < ΒΓ αύξουσες αποδόσεις κλίμακας Οριακός λόγος τεχνικής υποκατάστασης (ΟΛΤΥ) (marginal rate of technical substitution) είναι ο λόγος των μεταβολών των ποσοτήτων των συντελεστών κατά μήκος μιας καμπύλης ισοπαραγωγής (= αντίστροφο του λόγου των οριακών προϊόντων) (= κλίση της καμπύλης ισοπαραγωγής σε οποιοδήποτε σημείο)

13 ΜΙΚΡΟΠΑΡΕΝΘΕΣΗ: ΚΑΜΠΥΛΕΣ ΙΣΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ
1/11/2019 Οι καμπύλες ίσου προϊόντος (καμπύλες ισοπαραγωγής) δείχνουν τους συνδυασμούς των δύο παραγωγικών συντελεστών (εισροών) οι οποίοι παράγουν μια δεδομένη ποσότητα του προϊόντος (εκροής). Ιδιότητες καμπυλών ίσου προϊόντος: 1. Αρνητική κλήση (χρησιμοποιούνται συνδυασμοί εκροών οι οποίοι δεν οδηγούν σε σπατάλη των εισροών). Έτσι ώστε να ικανοποιείται το κριτήριο της τεχνολογικής αποτελεσματικότητας (technical efficiency). 2. Δεν τέμνονται μεταξύ τους. 3. Όσο μακρύτερα από την αρχή των αξόνων τόσο μεγαλύτερη η ποσότητα της εκροής. 4. Η κλίση τους μειώνεται κατά μήκος τους από επάνω αριστερά προς τα κάτω δεξιά. 5. ΑΒ > ΒΓ φθίνουσες αποδόσεις κλίμακας, ΑΒ = ΒΓ σταθερές αποδόσεις κλίμακας ΑΒ < ΒΓ αύξουσες αποδόσεις κλίμακας Οριακός λόγος τεχνικής υποκατάστασης (ΟΛΤΥ) (marginal rate of technical substitution- ΜRΤ) είναι ο λόγος των μεταβολών των ποσοτήτων των συντελεστών κατά μήκος μιας καμπύλης ισοπαραγωγής (= αντίστροφο του λόγου των οριακών προϊόντων) (= κλίση της καμπύλης ισοπαραγωγής σε οποιοδήποτε σημείο) dΚ/dE=MPE/MPK dK/dE κλίση καμπύλης Ταυτόχρονα, Οριακό Προϊόν του κεφαλαίου MPκ=dQ/dK άρα dK=dQ/MPκ Οριακό Προϊόν του κεφαλαίου MPε=dQ/dK άρα dK=dQ/MPε Άρα dK/dE =MPε/MPκ

14 1/11/2019 ΜΙΚΡΟΠΑΡΕΝΘΕΣΗ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Καμπύλη ίσου κόστους - Συνθήκη ελαχιστοποίησης κόστους Η ευθεία ίσου κόστους δείχνει όλους τους συνδυασμούς παραγωγικών συντελεστών που μπορούν να αγοραστούν σε μία τιμή (έχουν σταθερό κόστος). Η κλίση της καμπύλης είναι ίση με τη σχέση τιμών των δύο συντελεστών Η συνθήκη ελαχιστοποίησης κόστους προϋποθέτει εξίσωση του λόγου οριακών προϊόντων (άρα και του αντίστροφου ΟΛΤΥ), με το λόγο τιμών των παραγ. συντελεστών

15 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΠΟΡΩΝ
1/11/2019 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΠΟΡΩΝ 2. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ: Επιτυγχάνεται όταν εξισώνεται ο οριακός λόγος υποκατάστασης (MRS) των διάφορων αγαθών στην κατανάλωση μεταξύ των καταναλωτών και ο κοινός αυτός λόγος εξισώνεται με τον αντίστοιχο λόγο υποκατάστασης των ίδιων αγαθών στην παραγωγή. Εξήγηση διαγραμματικά

16 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΠΟΡΩΝ
1/11/2019 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΠΟΡΩΝ 2. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ: ΟΛΥ κατανάλωσης: δείχνει την ποσότητα ενός αγαθού που πρέπει να πάρει ο καταναλωτής προκειμένου να μη μεταβληθεί η ευημερία του, όταν μειώνεται η ποσότητα του άλλου αγαθού που καταναλώνει κατά μία μονάδα ΟΛΥ παραγωγής: μετρά την ποσότητα ενός αγαθού την οποία θα πρέπει να θυσιάσουμε προκειμένου να παράγουμε μία επιπλέον μονάδα του αγαθού (κόστος ευκαιρίας) Εξήγηση διαγραμματικά

17 ΜΙΚΡΟΠΑΡΕΝΘΕΣΗ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Καμπύλες αδιαφορίας
1/11/2019 ΜΙΚΡΟΠΑΡΕΝΘΕΣΗ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Καμπύλες αδιαφορίας Μια καμπύλη αδιαφορίας (ΚΑ) δείχνει όλους τους συνδυασμούς κατανάλωσης δύο αγαθών από τους οποίους αντλείται η ίδια χρησιμότητα Υποθέσεις υπό τι οποίες χαράζονται οι κλασικές κ.α. Οι καταναλωτές προτιμούν τις μεγαλύτερες από τις μικρότερες ποσότητες. Η αύξηση της ποσότητας ενός αγαθού οδηγεί πάντα σε αύξηση της χρησιμότητας των καταναλωτών Οι καταναλωτές μπορούν και συγκρίνουν άρα και κατατάσσουν τους συνδυασμούς κατανάλωσης ανάλογα με τη χρησιμότητα που αντλούν από αυτούς. Η οριακή χρησιμότητα είναι φθίνουσα. Όσο μειώνεται η κατανάλωση του ενός αγαθού τόσο μεγαλύτερες ποσότητες από το άλλο αγαθό χρειάζονται για να διατηρήσουν το ίδιο επίπεδο χρησιμότητας. (Οι προτιμήσεις των καταναλωτών) ικανοποιούν την υπόθεση του φθίνοντος ΟΛΥ. Για τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, οι προτιμήσεις του καταναλωτή είναι δεδομένες. Αντίστοιχες ιδιότητες των κ.α. Από τις παραπάνω υποθέσεις προκύπτουν και οι αντίστοιχες ιδιότητες των καμπυλών αδιαφορίας: Οι καμπύλες αδιαφορίας έχουν αρνητική κλίση, γιατί αν αφαιρεθεί μία ποσότητα από το ένα αγαθό θα πρέπει να του δοθεί πρόσθετη ποσότητα από το άλλο προκειμένου να παραμείνει στην ίδια καμπύλη αδιαφορίας και άρα στο ίδιο επίπεδο χρησιμότητας. Αρνητικός ΟΛΥ (να το δείξω διαγραμματικά) Οι κ.α. είναι κατά κανόνα κυρτές ως προς την αρχή του συστήματος των αξόνων. Αυτό αντανακλά την παραδοχή της φθίνουσας οριακής χρησιμότητας. Οι κ.α. ενός καταναλωτή δεν μπορούν να τέμνονται, αφού αντιστοιχούν μόνο σ’ ένα σταθερό επίπεδο συνολικής χρησιμότητας. ( Η απόδειξη γίνεται με άτοπο, με δύο σημεία που περιλαμβάνουν την ίδια ποσότητα από το ένα αγαθό και διαφορετικά από το άλλο, δες Κώττη σελ. 46) Ο οριακός λόγος υποκατάστασης μεταξύ δύο αγαθών Χ και Υ και μας δείχνει την ποσότητα του αγαθού Υ που ο καταναλωτής είναι διατεθειμένος να θυσιάσει, προκειμένου να αποκτήσει μία επιπλέον μονάδα του αγαθού Χ και να παραμείνει στην ίδια καμπύλη αδιαφορίας. Σε αριθμητικούς όρους είναι ίσος με το λόγο των οριακών χρησιμοτήτων των δύο αγαθών, την κλίση δηλαδή της καμπύλης αδιαφορίας. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι αρνητικός και φθίνων.

18 1/11/2019 ΜΙΚΡΟΠΑΡΕΝΘΕΣΗ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Εισοδηματικός περιορισμός - Ισορροπία Εισοδηματικός περιορισμός (ή ευθεία δυνατοτήτων κατανάλωσης) ενός καταναλωτή είναι ο γεωμετρικός τόπος των σημείων που μας δείχνουν τους μέγιστους συνδυασμούς των αγαθών που μπορεί να αγοράσει ένας καταναλωτής δεδομένου του εισοδήματός του και των τιμών των αγαθών. Γεωμετρικά διαχωρίζει τους εφικτούς από τους ανέφικτους συνδυασμούς κατανάλωσης. Μετατόπιση εισοδηματικού περιορισμού Ο εισοδηματικός περιορισμός μετατοπίζεται παράλληλα προς τα πάνω δεξιά όταν υπάρχει μία αύξηση του χρηματικού εισοδήματος και κάτω αριστερά όταν υπάρχει μείωση. Επίσης, μπορεί να μετατοπιστεί αν αλλάξει το πραγματικό εισόδημα, δηλαδή ο λόγος του χρηματικού εισοδήματος προς τις τιμές των αγαθών, εξαιτίας μεταβολής των τιμών. Έτσι π.χ αν μειωθεί η τιμή του Ψ, η καμπύλη θα μετατοπιστεί προς τα κάτω αριστερά, το σημείο όμως Α (πάνω στον άξονα των Χ) θα παραμείνει σταθερό.    Ισορροπία Ο καταναλωτής θα επιλέξει να καταναλώσει το συνδυασμό εκείνο που μεγιστοποιεί τη χρησιμότητά του δεδομένων των προτιμήσεων του (κ.α.), του εισοδήματός του και των τιμών των αγαθών (ε.π.). Δεδομένου του σχήματος των κ.α και του ε.π. θα επιλέξει να καταναλώσει στο σημείο όπου ο εισοδηματικός περιορισμός εφάπτεται στην υψηλότερη καμπύλη αδιαφορίας. Εκεί δηλαδή όπου η κλίση της κ.α. (ο λόγος των οριακών χρησιμοτήτων των δύο αγαθών) ισούται με την κλίση του εισοδηματικού περιορισμού (το λόγο των τιμών των δύο αγαθών). Το σηµείο β δεν είναι σηµείο ισορροπίας. Στο β το άτοµο επιθυµεί να ανταλλάξει 1 Τ για 1 Γ (παραµένοντας στην ίδια καµπύλη αδιαφορίας). Με βάση τις τιµές που υπάρχουν µπορεί να ανταλλάξει ½ Τ για 1 Γ. Έτσι ανταλλάσσει Τ και παίρνει περισσότερο Γ. Γι αυτό και τελικά, στο α (σημείο ισορροπίας), καταναλώνει περισσότερο Γ και λιγότερο Τ.

19 ΜΙΚΡΟΠΑΡΕΝΘΕΣΗ: Καμπύλες αδιαφορίας
1/11/2019 ΜΙΚΡΟΠΑΡΕΝΘΕΣΗ: Καμπύλες αδιαφορίας Μια καμπύλη αδιαφορίας (ΚΑ) δείχνει όλους τους συνδυασμούς κατανάλωσης δύο αγαθών από τους οποίους αντλείται η ίδια χρησιμότητα Αντίστοιχες ιδιότητες των κ.α. Οι καμπύλες αδιαφορίας έχουν αρνητική κλίση, γιατί αν αφαιρεθεί μία ποσότητα από το ένα αγαθό θα πρέπει να του δοθεί πρόσθετη ποσότητα από το άλλο προκειμένου να παραμείνει στην ίδια καμπύλη αδιαφορίας και άρα στο ίδιο επίπεδο χρησιμότητας. Αρνητικός ΟΛΥ (να το δείξω διαγραμματικά) Οι κ.α. είναι κατά κανόνα κυρτές ως προς την αρχή του συστήματος των αξόνων. Αυτό αντανακλά την παραδοχή της φθίνουσας οριακής χρησιμότητας. Οι κ.α. ενός καταναλωτή δεν μπορούν να τέμνονται, αφού αντιστοιχούν μόνο σ’ ένα σταθερό επίπεδο συνολικής χρησιμότητας. Ο οριακός λόγος υποκατάστασης μεταξύ δύο αγαθών Χ και Υ και μας δείχνει την ποσότητα του αγαθού Υ που ο καταναλωτής είναι διατεθειμένος να θυσιάσει, προκειμένου να αποκτήσει μία επιπλέον μονάδα του αγαθού Χ και να παραμείνει στην ίδια καμπύλη αδιαφορίας. Σε αριθμητικούς όρους είναι ίσος με το λόγο των οριακών χρησιμοτήτων των δύο αγαθών, την κλίση δηλαδή της καμπύλης αδιαφορίας. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι αρνητικός και φθίνων. Μια καμπύλη αδιαφορίας (ΚΑ) δείχνει όλους τους συνδυασμούς κατανάλωσης δύο αγαθών από τους οποίους αντλείται η ίδια χρησιμότητα Υποθέσεις υπό τι οποίες χαράζονται οι κλασικές κ.α. Οι καταναλωτές προτιμούν τις μεγαλύτερες από τις μικρότερες ποσότητες. Η αύξηση της ποσότητας ενός αγαθού οδηγεί πάντα σε αύξηση της χρησιμότητας των καταναλωτών Οι καταναλωτές μπορούν και συγκρίνουν άρα και κατατάσσουν τους συνδυασμούς κατανάλωσης ανάλογα με τη χρησιμότητα που αντλούν από αυτούς. Η οριακή χρησιμότητα είναι φθίνουσα. Όσο μειώνεται η κατανάλωση του ενός αγαθού τόσο μεγαλύτερες ποσότητες από το άλλο αγαθό χρειάζονται για να διατηρήσουν το ίδιο επίπεδο χρησιμότητας. (Οι προτιμήσεις των καταναλωτών) ικανοποιούν την υπόθεση του φθίνοντος ΟΛΥ. Για τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, οι προτιμήσεις του καταναλωτή είναι δεδομένες. Αντίστοιχες ιδιότητες των κ.α. Από τις παραπάνω υποθέσεις προκύπτουν και οι αντίστοιχες ιδιότητες των καμπυλών αδιαφορίας: Οι καμπύλες αδιαφορίας έχουν αρνητική κλίση, γιατί αν αφαιρεθεί μία ποσότητα από το ένα αγαθό θα πρέπει να του δοθεί πρόσθετη ποσότητα από το άλλο προκειμένου να παραμείνει στην ίδια καμπύλη αδιαφορίας και άρα στο ίδιο επίπεδο χρησιμότητας. Αρνητικός ΟΛΥ (να το δείξω διαγραμματικά) Οι κ.α. είναι κατά κανόνα κυρτές ως προς την αρχή του συστήματος των αξόνων. Αυτό αντανακλά την παραδοχή της φθίνουσας οριακής χρησιμότητας. Οι κ.α. ενός καταναλωτή δεν μπορούν να τέμνονται, αφού αντιστοιχούν μόνο σ’ ένα σταθερό επίπεδο συνολικής χρησιμότητας. ( Η απόδειξη γίνεται με άτοπο, με δύο σημεία που περιλαμβάνουν την ίδια ποσότητα από το ένα αγαθό και διαφορετικά από το άλλο, δες Κώττη σελ. 46)

20 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΠΟΡΩΝ
1/11/2019 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΠΟΡΩΝ 2. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ: Σε κατάσταση πλήρους ανταγωνισμού, το οριακό όφελος των καταναλωτών ισούται με την τιμή που είναι διατεθειμένοι να καταβάλουν οι καταναλωτές για την απόκτηση του αγαθού και η ισορροπία επιτυγχάνεται εκεί που το οριακό κόστος παραγωγής ισούται με την τιμή του προϊόντος Εξήγηση διαγραμματικά

21 ΜΙΚΡΟΠΑΡΕΝΘΕΣΗ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
1/11/2019 ΜΙΚΡΟΠΑΡΕΝΘΕΣΗ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Οριακό όφελος: τι ποσό είναι οι καταναλωτές πρόθυμοι να θυσιάσουν (πληρώσουν) προκειμένου να αποκτήσουν μία επιπλέον ποσότητα του αγαθού Οριακό κόστος: το κόστος ευκαιρίας για την παραγωγή μιας επιπλέον μονάδας του αγαθού Στο πιο πάνω διάγραµµα, αν παραχθεί ποσότητα q το οριακό όφελος είναι µεγαλύτερο από το οριακό κόστος. Εποµένως είναι επιθυµητή η αύξηση της παραγωγής. Αυτό συµβαίνει µέχρι την ποσότητα q1. Για ποσότητες µεγαλύτερες από q1, το οριακό όφελος είναι µικρότερο από το οριακό κόστος. Εποµένως είναι επιθυµητή η µείωση της παραγωγής. Άρα το επιθυµητό επίπεδο παραγωγής είναι το q1.

22 ΜΙΚΡΟΠΑΡΕΝΘΕΣΗ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Μεγιστοποίηση κοινωνικής ευημερίας
1/11/2019 Το πλεόνασµα του καταναλωτή δίνεται από την επιφάνεια που βρίσκεται κάτω από την καµπύλη ζήτησης και πάνω από την τιµή ισορροπίας (βγδ) Το πλεόνασµα του παραγωγού δίνεται από την επιφάνεια που βρίσκεται πάνω από την καµπύλη προσφοράς και κάτω από την τιµή ισορροπίας (αγδ) Το συνολικό πλεόνασµα (η κοινωνική ευηµερία) ορίζεται ως το άθροισµα του πλεονάσµατος του καταναλωτή και του πλεονάσµατος του παραγωγού (αβδ). Στις ανταγωνιστικές αγορές µεγιστοποιείται το συνολικό πλεόνασµα.

23 ΜΙΚΡΟΠΑΡΕΝΘΕΣΗ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Μεγιστοποίηση κοινωνικής ευημερίας
1/11/2019 Το πλεόνασµα του καταναλωτή δίνεται από την επιφάνεια που βρίσκεται κάτω από την καµπύλη ζήτησης και πάνω από την τιµή ισορροπίας (βγδ), απεικονίζει τη διαφορά μεταξύ της τιμής που πληρώνει ο καταναλωτής στην ισορροπία και της τιμής που θα ήταν διατεθειμένος να πληρώσει για κάθε μονάδα αγαθού. Το πλεόνασµα του παραγωγού δίνεται από την επιφάνεια που βρίσκεται πάνω από την καµπύλη προσφοράς και κάτω από την τιµή ισορροπίας (αγδ), απεικονίζει τη διαφορά μεταξύ της τιμής που πουλάει ο παραγωγός στην ισορροπία και της τιμής που θα ήταν διατεθειμένος να προσφέρει την κάθε μονάδα αγαθού. Το συνολικό πλεόνασµα (η κοινωνική ευηµερία) ορίζεται ως το άθροισµα του πλεονάσµατος του καταναλωτή και του πλεονάσµατος του παραγωγού (αβδ),το οποίο μεγιστοποείται στις ανταγωνιστικές αγορές Το πλεόνασµα του καταναλωτή δίνεται από την επιφάνεια που βρίσκεται κάτω από την καµπύλη ζήτησης και πάνω από την τιµή ισορροπίας (βγδ) Το πλεόνασµα του παραγωγού δίνεται από την επιφάνεια που βρίσκεται πάνω από την καµπύλη προσφοράς και κάτω από την τιµή ισορροπίας (αγδ) Το συνολικό πλεόνασµα (η κοινωνική ευηµερία) ορίζεται ως το άθροισµα του πλεονάσµατος του καταναλωτή και του πλεονάσµατος του παραγωγού (αβδ). Στις ανταγωνιστικές αγορές µεγιστοποιείται το συνολικό πλεόνασµα.

24 Μεγιστοποίηση κοινωνικής ευημερίας
Το πλεόνασµα του καταναλωτή δίνεται από την επιφάνεια που βρίσκεται κάτω από την καµπύλη ζήτησης και πάνω από την τιµή ισορροπίας (βγδ), απεικονίζει τη διαφορά μεταξύ της τιμής που πληρώνει ο καταναλωτής στην ισορροπία και της τιμής που θα ήταν διατεθειμένος να πληρώσει για κάθε μονάδα αγαθού. Το πλεόνασµα του παραγωγού δίνεται από την επιφάνεια που βρίσκεται πάνω από την καµπύλη προσφοράς και κάτω από την τιµή ισορροπίας (αγδ) ), απεικονίζει τη διαφορά μεταξύ της τιμής που πουλάει ο παραγωγός στην ισορροπία και της τιμής που θα ήταν διατεθειμένος να προσφέρει την κάθε μονάδα αγαθού. Το συνολικό πλεόνασµα (η κοινωνική ευηµερία) ορίζεται ως το άθροισµα του πλεονάσµατος του καταναλωτή και του πλεονάσµατος του παραγωγού (αβδ),το οποίο μεγιστοποείται στις ανταγωνιστικές αγορές 11/1/2019 1:27 μμ

25 Πότε περιορίζεται Η οικονοµική αποτελεσµατικότητα των αγορών περιορίζεται όταν υπάρχουν: Ρυθµίσεις τιµής και ποσότητας Φόροι ή επιδοτήσεις Εξωτερικότητες Δηµόσια αγαθά ή κοινοί πόροι Μονοπώλια Υψηλό κόστος συναλλαγών 11/1/2019 1:27 μμ

26 1/11/2019 ΣΥΝΟΨΗ Συνθήκες για μεγιστοποίηση ευημερίας – τεχνολογική αποτελεσματικότητα 1. Ο οριακός λόγος τεχνικής υποκατάστασης μεταξύ κάθε δύο συντελεστών παραγωγής πρέπει να είναι ο ίδιος για όλους τους παραγωγούς. Σε μια τέλεια ανταγωνιστική οικονομία αυτό συμβαίνει όταν οι παραγωγοί μεγιστοποιούν το κέρδος τους με το να εξισώνουν τον οριακό λόγο τεχνικής υποκατάστασης με το λόγο των τιμών των συντελεστών Εξήγηση διαγραμματικά

27 1/11/2019 ΣΥΝΟΨΗ Συνθήκες για μεγιστοποίηση ευημερίας – οικονομική αποτελεσματικότητα 2. Ο οριακός λόγος υποκατάστασης μεταξύ δύο αγαθών πρέπει να είναι ο ίδιος για όλους τους καταναλωτές. Σε μια τέλεια ανταγωνιστική οικονομία αυτό συμβαίνει όταν οι καταναλωτές εξισώνουν τον οριακό λόγο υποκατάστασης τους με το λόγο των τιμών των αγαθών που προσδιορίζονται από την αγορά. Εξήγηση διαγραμματικά

28 1/11/2019 ΣΥΝΟΨΗ Συνθήκες για μεγιστοποίηση ευημερίας – οικονομική αποτελεσματικότητα 3. Ο οριακός λόγος τεχνικής υποκατάστασης μεταξύ δύο αγαθών πρέπει να είναι ίσος με τον οριακό λόγο υποκατάστασης μεταξύ των αγαθών αυτών. Σε μια τέλεια ανταγωνιστική οικονομία αυτό συμβαίνει όταν οι παραγωγοί θέτουν το οριακό τους κόστος ίσο με την τιμή του αγαθού. Εξήγηση διαγραμματικά

29 Ερωτήσεις δεύτερης διάλεξης
Πώς ορίζεται το βασικό οικονομικό πρόβλημα μιας κοινωνίας, σύμφωνα με την οικονομική επιστήμη, και τι συνεπάγεται ως προς τη μεγιστοποίηση της κοινωνικής ευημερίας; Ποιες είναι οι προϋποθέσεις επίτευξης κοινωνικής ευημερίας; Γιατί είναι αναγκαία η πλήρης απασχόληση των παραγωγικών μέσων μιας κοινωνίας ώστε να μεγιστοποιηθεί η κοινωνική ευημερία; Γιατί είναι αναγκαία η αποτελεσματική κατανομή των παραγωγικών μέσων μιας κοινωνίας ώστε να μεγιστοποιηθεί η κοινωνική ευημερία; Γιατί είναι αναγκαία η δίκαιη διανομή εισοδήματος ώστε να μεγιστοποιηθεί η κοινωνική ευημερία; Γιατί είναι αναγκαία η πραγματοποίηση ενός ικανοποιητικού ρυθμού οικονομικής μεγέθυνσης/ανάπτυξης ώστε να μεγιστοποιηθεί η κοινωνικής ευημερία;

30 Ερωτήσεις δεύτερης διάλεξης
Πώς ορίζεται η κατά pareto αποτελεσματικότητα και τι προϋποθέτει; Πότε επιτυγχάνεται η τεχνολογική αποτελεσματικότητα σε μία οικονομία; ή Ποια είναι η συνθήκη για την επίτευξη τεχνολογικής αποτελεσματικότητας; Πότε επιτυγχάνεται οικονομική αποτελεσματικότητα σε μία οικονομία; ή Ποιες είναι οι συνθήκες για την επίτευξη οικονομικής αποτελεσματικότητας; Τι είναι το πλεόνασμα του καταναλωτή, τι το πλεόνασμα του παραγωγού, τι το συνολικό πλεόνασμα; Απεικονίστε τα διαγραμματικά. Πότε περιορίζεται η οικονομική αποτελεσματικότητα των αγορών;

31 Βιβλιογραφία Διαφάνειες Διαλέξεων, e-class: course=TMG265&openDir=/5506ba00kQif Θ. Γεωργακόπουλος (2012), “Εισαγωγή στη Δημόσια Οικονομική” (έκδοση Δ’), εκδόσεις Μπένος (Κεφάλαιο 1) H. Rosen et al. (2009), “Δημόσια Οικονομική: Σύγχρονη Θεωρία και Ελληνική Πραγματικότητα”, εκδόσεις Κριτική (Κεφάλαιο 3 ) J.E. Stiglitz (1992), “Οικονομική του Δημόσιου Τομέα”, εκδόσεις Κριτική (Κεφ 4) Επανάληψη Μικροοικονομική Θ. Γεωργακόπουλος et al. (2007), “Εισαγωγή στην Πολιτική Οικονομία” (Έκδοση Ζ’), Εκδόσεις Μπένος (Κεφάλαια 2,3,4,5,6,7) D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch (2006), “Εισαγωγή στην Οικονομική (Τόμος Α΄)” , Εκδόσεις Κριτική (Κεφάλαιο 6)

32 Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας!
Καλή μελέτη! Ειρήνη Ανδριοπούλου