Eva Albrechtsen Stúdentarapport 28. april 2006

Παρουσίαση με θέμα: "Eva Albrechtsen Stúdentarapport 28. april 2006"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Eva Albrechtsen Stúdentarapport 28. april 2006
Bilirubin Eva Albrechtsen Stúdentarapport 28. april 2006

2 Hvaðan kemur bilirubin?
Niðurbrotsefni heme Heme finnst í: Rblk/hemoglobin 75% hjá nýburum 85-90% hjá fullorðnum Myoglobin Cytochrome Catalasar Bilirubin er endastigið á niðurbrotsferli heme, en heme finnst að mestu hjá fullorðnum einstaklingi í hemoglobini sem er eins og við vitum flutningsmólíkúl súrefnis í rblk. Hjá nýburum er hlutfall heme sem hemoglobin lægra en hjá fulloðrnum en ástæðan fyrir því er að heme er í meira magni í öðrum ferlum líkamans eins og í cytochromum eða ensímum. Auk þess er hærra hlutfall forstiga rblk í mergnum brotin niður eða svokölluð inefficient erythropoesis. Heme er bláa mólíkúlið á þessari mynd en þetta er hemoglobin-mólíkúl. Til að niðurbrot heme geti átt sér stað þurfa alfa og beta globulin keðjur hemoglobins fyrst að brotna niður, en þetta er próteinkeðjur

3 Niðurbrotsferli heme Bygging heme Niðurbrotið þarfnast tveggja ensíma
Fjórir protoporphyrin hringir tengdir saman með kolefnis-tengjum Central járn atóm (ferroprotoporphyrin IX) Niðurbrotið þarfnast tveggja ensíma Heme oxygenasa Hraðatakmarkandi þáttur í niðurbroti heme Biliverdin reductasa Finnast í reticuloendothelial frumum í milta og lifur

4 Heme er myndað úr fjórum protoporphyrin-hringjum tengt saman með kolefnis-tengjum (alfa, beta, delta og gamma) og central járn atómi (ferroprotoporphyrin IX). Heme oxygenasa opnar porphyrin hringinn með því að brjóta niður alfa-kolefnis tengið og mynda  biliverdin + Fe + CO + CO; grænleitt. Við niðurbrot á einu heme-mólíkúli fæst eitt mólíkúl af bilirubini og eitt CO mólíkúl Heme oxygenasi finnst í háum styrk í reticuloendothelial frumum í milta en einnig í Kuppfer frumum lifrarinnar, nýrum, heila og lungum. Fer aðallega fram í miltanu. Biliverdin reductasa  bilirubin IXa (appelsínugult)

5 Fakta um bilirubin Bilirubin IXα er náttúrulegi ísómeri bilirubins í líkamanum Bilirubin er ill-leysanlegt í vatni við eðlilegt pH-gildi  skautaðir hópar bilirubins eru bundin með vetnistengjum (ókonjugated bilirubin) Toxískt fyrir líkamann í fríu formi  kernicterus

6 Flutningur bilirubins í blóði
Aðallega bundið albúmíni í blóði Hefur einn high-affinity bindistað og 1-2 low-affinity Binst að einhverju leyti HDL mólíkúlum – skiptir máli í hypoalbuminemiu Ýmis lyf hafa sama bindistað á albumini og bilirubin t.d. warfarin, sýklalyf (ceftriaxone), fitusýrur og röntgen kontrastefni. Flyst til lifrarinnar þar sem bilirubin er tekið upp af hepatocytum, ekki albumin – passivur flutningur. Binst glutathione S-transferasa inni í lifrafrumunni sem hindrar að bilirubin skiljist aftur út í blóðrásina

7 Conjugation Bilirubin flyst inn í slétta frymisnetið (sER) þar sem glucuronidation fer fram Glucuronidation er miðlað af uridine-diphosphate-glucuronyl (UDG) transferasa Umbreytir ókonjugeruðu bilirubini sem er ill-leysanlegt í vatni í konjugerað sem er vatnsleysanlegt. Fyrst myndast bilirubin monoglucuronide í sER og síðan er það flutt út í umfrymið það sem bilirubin diglucuronide er myndað af transferasa í frumuhimnu lifrafrumunar 90% af bilirubini er á formi diglucuronide í fullorðnum

8 Útskilnaður bilirubins
Conjugerað bilirubin skilst út um gallgöngin út í meltingaveginn Engin endurupptaka á conjugeruðu bilirubini β-glucuronidasi í görninni deconjugerar bilirubin Óconjugerað bilirubin er til tekið upp í enterohepatísku blóðrásina aftur inn í lifrina

9 Útskilnaður bilirubins (2)
Conjugerað bilirubin er umbreytt í urobilinogen og stercobilinogen af bakteríu-ensímum í görninni Clostridium ramosum Escherichia coli Skilst út með hægðum eða þvagi

10 Bilirubin í fósturlífi
Hægt að mæla í legvatni eftir 12 vikna meðgöngu Óconjugerað bilirubin skilst út um fylgjuna þannig að bilirubin í blóði helst lágt UDG-transferasinn virkjast eftir 20 vikna meðgöngu en virknin er mjög lítil fyrir fæðingu β-glucuronidasi í görninni er mjög virkur  deconjugerar conjugeraða bilirubin í görninni og er það endurupptekið í enterohepatísku blóðrásina Shunt um portal blóðrásina um ductus venosus

11 Hvað gerist við fæðingu?
Styrkur ókonjugeraðs bilirubins eykst mikið rétt eftir fæðingu Aukin framleiðsla Nýburar  6-8 mg/kg/dag Meiri þéttni rblk á líkamsþyngd hjá nýburum mv/fullorðna Styttri líftími rblk, 2/3 af líftíma rblk hjá fullorðnum Niðurbrot forvera rblk (“ineffective erythropoiesis”) Fullorðnir  3-4 mg/kg/dag

12 Aukinn styrkur ókonjugerað bilirubins eftir fæðingu (frh)
Minni virkni í lifrinni Glutathione S-transferasi er í litlum styrk hjá nýburum  bilirubin helst illa í lifrarfrumunni Virkni UDG-transferasans er 1% af því sem hann er hjá fullorðnum Aukin endurupptaka í görninni β-glucuronidasi mjög virkur á fóstur-og nýburaskeiði Nýburar eru lengur að búa til úrobilinogen og stercobilinogen  konjugerað bilirubin er frekar deconjugerð Minni þéttni baktería í þörmum nýbura

13

14 Takk fyrir