«بسم الله الرحمن الرحیم»

Παρουσίαση με θέμα: "«بسم الله الرحمن الرحیم»"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 «بسم الله الرحمن الرحیم»

2 «تاریخچه صنایع دستی در ایران»

3 «فهرست مطالب» پیشگفتار صنایع دستی یعنی چه؟؟؟!! تاریخچه صنایع دستی در ایران... بررسی چندی از صنایع دستی(قالی بافی و بوریا بافی) منابع

4 «پیشگفتار» سلام.... با لطف و عنایت خداوند به منظور گسترش فرهنگ ایران و همینطور برای آگاه کردن شما این مجموعه ی تحقیقی بسیار مختصر را گرد هم آوردم و امید وارم که از آن رضایت کامل داشته باشید و بتوانید به اطلاعات مفیدی دست یابید... «فرناز بذری»

5 صنایع دستی یعنی چه؟؟!!! صنایع دستی در واقع چیز هایی هستند که به دور از کارخانه و بدون استفاده از ماشین آلات صنعتی و با زحمات برخی مردم ساخته می شوند.از جمله صنایع دستی خاص در ایران عبارت است از قالی بافی بوریا بافی و... که در به بررسی این دو نیز می پردازیم...

6 «تاریخچه صنایع دستی در ایران»
متنوع و متعددی دارد که هر یک از آنها به نحوی، گذشته درخشان و تمدن باستانی این مرز و بوم را بازگو می کند.یکی از این مظاهر که در شاخه های متنوعی خود نمایی می کند و بازگو کننده ی هویت و ذوق و هنر ایرانیان است،صنایع دستی است. تاریخچه صنایع دستی در حدود 8000 سال قبل که به عصر «نوسنگي» معروف است، مردمي در منطقه وسيعي در آسياي جنوب غربي زندگي مي کردند که براي نخستين بار در گروههاي کوچک جمع آمده، در يک مکان ساکن شدند و اولين دهکده ها را به وجود آوردند. آثار به دست آمده از دوران پارينه سنگي، ميان سنگي و نوسنگي، گواه بر فعاليت انسان در ساخت ابزار و وسايل سنگي است. ابزارهايي چون تيغه هاي دندانه دار و به شکلهاي مختلف هندسي در مکانهايي مانند بيستون و غارهاي هوتو و کمربند به دست آمده است. انساني که ياد گرفته بود با کاشتن دانه هاي خوراکي مقدار بيشتري از آن را به دست آورد، ناگزير بود آن را در جايي ذخيره کند. او ظرفهايي را مي خواست که در برابر گرما و رطوبت هوا مقاومت داشته باشد و غلات، در آن فاسد نشود. از اين رو انسان دوران نوسنگي با الهام از همان شکلهاي طبيعي و با آميختن آب و خاک، اولين ظرفهاي سفالي را ساخت. در نتیجه کاوش های متعددی که صورت گرفته آثار و اشیاء بسیار زیادی غالبا فلزی ( مفرغ ) به دست امده که در کمال مهارت و استادی و با اشکال بسیار متنوع و بدیعی ساخته شده اند که همگی به عنوان پیشینه ای اثر گذار و تاریخی برای اشیاء و صنایع دستی دوره های بعدی ( غالبا از نظر شیوه ساخت مواد اولیه و نه از نظر محتوا و نقوش ) مورد استفاده قرار گرفته اند....

7 آثاری که در کاوش تپه زیویه به دست آمد حاصل کاوش هایی بود که در سال ۱۹۶۴ میلادی توسط دایسون و کرافورد صورت گرفت و اشیاء به دست آمده در کاوش های گورستان و قلعه زیویه تاریخ هزارۀ اول ق.م را بخود گرفت ، سال بعد هم دومین کاوش علمی صورت گرفت و آثار دورۀ دوم کاوش نیزمربوط به سدۀ ششم تا هفتم ق.م بود . قطعه ای از یک ظرف شکسته با دسته ای به شکل عقاب در کاوش های بعدی به دست آمد که از نمونه های زیبا و بسیار هنرمندانۀ این تمدن بشمار می آمد . این ظرف با گل لاجورد ساخته شده با ارتفاع ۱۴ سانتی متر خود بخشی از یک ظرف بزرگ و بسیار قیمتی بوده که در مراسم آئینی استفاده می شده است. مشابه این گونه ظروف مخصوص بعدها از حسنلو ۴ توسط دایسون به دست آمده بود . اما از جمله زیباترین و منحصرد به فرد ترین آثار زیویه تعدادی ریتون سفالین دراندازه ها و رنگ آمیزی های مختلف است که عموماً در داخل قبر قرار داشته اند ، این آثار توسط کارشناسان به سه دسته کلی تقسیم شده اند . ۱- ریتون هایی به شکل سر حیوان و گردن به صورت یک جام با دهانۀ گشاده و لبۀ برگشته که با گل قرمز به شکل بسیار ظریف و زیبا ساخته شده ،‌سر حیوان که نوعی گوزن به نام سایگاه است از مشخصات هنر زیویه بشمار می رود ، سطح این ریتون ها به وسیلۀ‌ لعاب سبز و سبز تیره پوشانده شده است . ۲- نوع دوم ریتون هایی به شکل پرندگان ( مرغابی ) است که دهانه بر پشت مرغابی و لوله به جای نوک مرغابی قرار دارد این ریتون ها با لعاب زمینه بنفش پوشیده شده و در قسمت های سینه و پربه شکل فلس ماهی از رنگ های بنفش روشن و تیره ،‌زرد ، قهوه ای و با خطوط به رنگ قهوه ای کرم روشن تزئین شده و دم حیوان نیز به رنگ سبز زیتونی رنگین شده است .

8 بررسی صنایع دستی(قالی بافی)
قالی بافی از صنایع دستی بومی است که رواج کامل داشته و از نظر اقتصادی پس از دامداری مقام دوم را دارد، صنایع مربوط به فرش بافی است. این صنعت به طور عموم به زنان اختصاص دارد و در تمام منطقه از شهرت خاصی برخوردار است. به طور متوسط فرش‌های درجه 3 در هر یک ماه با دو نفر بافنده و فرش‌های در جه 2 از هر دو ماه با دو نفر بافنده و فرش‌های درجه یک از هر 6 ماه با دو نفر بافنده به اتمام می‌رسد. مرغوبترین نوع فرش‌های منطقه مربوط به محلی بنام "بیتگنه" است. این فرش‌ها با ظرافت و دقت تمام بافته می‌شود و جنبه صادراتی دارد، رنگ پشم که به طور عموم توسط بافندگان، رنگرزی می‌شود از ثبوت قابل توجهی بر خوردار است. این بافته‌ها بسیار ریز و در 6.5 سانتیمتر دارای 80 تار و 40 گره بوده و تار آنها از نخ‌های شش تار تشکیل می‌شود که نازک و مقاوم‌اند. نقشه‌های بافته‌های این منطقه عموما طرحی است بنام لچک و ترنج که از خطوط اسلیمی اقتباس شده و بدون نقشه بر روی قالی‌ها پیاده می‌شوند. زمینه این فرشها بیشتر قرمز رنگ است. بافته‌های درجه یک مهمترین صادرات شهرستان زنجان را تشکیل داده و در کشور آلمان از شهرت خاصی برخوردار است. فرش‌های درجه دوم و سوم شامل فرش‌های معروف جلیل آباد، هوپا، بوغداکندی و شهر زنجان با طرح‌های لچک و ترنج، ریزماهی با زمینه قرمز و سیاه بافته می‌شوند. این فرشها معمولا در 6.5 سانتیمتر دارای 40 تار و20 گره است.

9

10 ابزار آلات این صنعت معمولا توسط بافندگان و تهیه کنندگان آن ساخته و پرداخته می‌شود. هنر گلیم بافی نیز از قرن‌ها پیش در روستاها به عنوان فعالیتی در کنار کشاورزی تداوم داشته است. از گذشته بسیار دور اکثریت روستائیان هنرمند و با ذوق زنجان به تولید انواع زیر انداز برای مصرف داخلی خانه خوشان می‌پرداخته‌اند. انواع گلیم با نقوش سنتی و هندسی خاص استان، انواع خورجین، جل اسب، نمکدان، قاشقدان و رختخواب پیچ با همان شیوه بافت گلیم انواع تولیداتی بوده است که در استان زنجان از رواج بسیار خوبی برخوردار بوده است. این بافته‌های داری، بر روی دارهای بسیار ساده چوبی عمودی در منازل روستائیان تولید می‌شده است که در حال حاضر اکثر دارهای چوبی تبدیل به دارهای مقاوم فلزی شده است. تولید انواع بافته‌های کوچک به غیر از زیر انداز، رواج خود را در روستاها از دست داده است که به طور حتم حمایت، دستگیری و برنامه ریزی لازم را برای احیا و توسعه این نوع بافته‌های سنتی را می‌طلبد. از نقوش گلیم‌های روستایی می‌توان به نام‌های "هشت توک" و "پقل" اشاره کرد. از طرح‌های گلیم ماهنشان، نقوش سماوری، توسپاقا، صندوق، اشگل، تک گل و ترکیبی همگون از نقوش حیوانی و گیاهی اشاره کرد. در منطقه سهرین هم نقش‌های گلیم به صورتی اجرا می‌شود که در حقیقت نوعی موج در آن گلی‌ ها ایجاد می‌شود. مناطق فعال گلیم بافی استان زنجان، شهرستان ماهنشان و روستاهای این شهرستان است که در حدود 50 نفر صنعتگر فعال در این روستاها مشغول فعالیت هستند. جاجیم بافی از دیگر رشته‌های صنایع دستی استان که متاسفانه به دلایل مختلف روبه نابودی است و تولید کنندگان چندانی ندارد. جاجیم بافی هم مانند دیگر بافته‌های داری، در گذشته نه چندان دور در اکثر روستاهای شهرستان خرمدره، سلطانیه، خدابنده و طارم رایج بوده است که متاسفانه در حال حاضر به دلیل نفوذ تافته‌های ماشینی و غیرسنتی، این بافته بسیار زیبا و هنری رواج اولیه خودش را از دست داده و تولید کنندگان علاقه‌ای به بافت آن نشان نمی‌دهند. تولید جاجیم بر روی دارهای افقی بسیار ساده چوبی انجام می گیرد.

11

12 بررسی صنایع دستی(بوریا بافی)
حصيربافي يا بافت بوريا بي گمان يکي از قديمي‌ترين صنايع دستي و شايد کهن‌ترين آنها باشد. اولین بوریای یافت شده مربوط به 5000هزارسال پیش از میلاد مسیح است.پروفسور ایهام معتقد است بوریا بافی قبل از سفالگری یا کوزه گری در بین النهرین رونق یافته است.بوریابافی الگویی برای دستیابی انسان به شیوه های تولید قالی بوده است.بنابراین میتوان اظهار کرد که اولین زیراندازهای انسان حصیری بوده و از هنر بوریابافی به دست آمده است. علف بوریا علفی شبیه نی که ساقه ای نرم و استوانه ای شکل و بدون برگ دارد. ارتفاع این گیاهcm 50 وقطر آنcm 5 است و حدودا 25 سنبلچه دارد. انتهای ساقه کروی شکل و به صورت دسته جات است. موسم گلدهی این گیاه خرداد ماه است.این علف هرز بیشتر در حاشیه آبراههاιاستخرهاιبرکه ها و مکان های با آب راکد و مرداب ها میروید. امروزه در مناطق مختلف کشورمان به ویژه مناطق شمال و جنوب این هنر دستی همچنان رونق دارد.مواد مورد استفاده با توجه به ویژگی های محیطی متفاوت است.معمولا در مناطق گرمسیری از برگ درخت خرما و نی باتلاقی استفاده می کنند اما در مناطق سردسیر از ترکه ιشاخه درخت بید یا ساقه گندم استفاده می شود. وسایل مورد استفاده در حصیربافی یا بوریابافی بسیار محدود است که عبارتند از: داس، ابزارکار، روغن جلا، انواع کارد، اره، رند،، انبردست، قیچی، سوزن، درف، دفتین...ι، سنگ نفت

13

14 آماده سازی با بوریا: شیوه کار چم بافی،  مروار بافی یا ترکه بافی  به طور تقریبی مشابه یکدیگر و شبیه بافت شعاعی بامبو است به این ترتیب که بافندگان ابتدا ترکه های درخت را که ماده اولیه ومصرفشان است را انتخاب و آن تعدد از ترکه هایی را که قابلیت تقسیم شدن  به دو سه چهار قسمت دارند ابتدا برش طولی داده و سبس از نظر اندازه به طول های مورد نیاز درآورده و درآب می خیسانند تا انعطاف بذیر و قابل استفاده شود. در مرحله بافت تعداد چهار عدد از ترکه ها در کنار یکدیگر قرار گرفته و تعداد چهار یا بنچ ترکه دیگر بصورت متقاطع روی آنها قرار می گیرد تا شکل یک ستاره بنج بر را بدهد آنگاه به وسیله ترکه های باریکتری مهار شده و بافنده با ترکه های نازک عمل بافت را انجام می دهد. به شیوه یکی از زیر یکی از رو آغاز کرده و ترکه هارا بطور یکی در میان از لابلای ترکه های قبلی که بطور متقاطع روی یکدیگر قرار گرفته عبور می دهد و این کار را تا تکمیل قسمت کف شی که تولید آن موردنظراست تعقیب میکند. بعد از بایان قسمت کف در محلی که قرار است از آنجا به بعد لبه کار شود عموما صنعتگران به آن بافت ماربیچی داده و کار را به شیوه قبلی ادامه می دهند وانتهای کار را نیز بصورت ماربیچ در آورده و سر ترکه هایی را که در واقع حالت تار کار را دارند به داخل قسمت ماربیچ خم می کنند. حصیر از گذشته تا به امروز مصارف متنوع و گوناگونی چون کیف، سبد نان، زنبیل (ساک خرید)، سبد میوه، زیرانداز، پاراوان و کلاهک آباژور داشته است.  حفاظت از حرارت و آتش، فشار، ضربه و اشیای نوک تیز و برنده برخی از راه‌های نگهداری است که البته این تولیدات با آب ولرم و شوینده‌های معمولی قابل شست و شو است. بوریا بافی در استانهای که به مواد اولیه نظیر ساقه گندم و ترکه وبرگ درخت خرما و نی باتلاقی دست رسی دارند رونق دارد نظیر:سیستان و بلوچستان خوزستان، کردستان، هرمزگان، بوشهر، خراسان، کرمان، یزد، .فارس، زرقان و کازرون، مازندران، گیلان، آذربایجان شرقی و حتی تهران نیز رونق دارد.

15 منابع: سایت:فارس نیوز سایت:

16 تمامی دانش آموزان مبتکر،متفکر وعلم جو...
تقدیم به: تمامی دانش آموزان مبتکر،متفکر وعلم جو...

17 دبیر مربوطه:سرکار خانم صحرایی
کاری از: «فرناز بذری» کلاس:هشتم درس:کاروفناوری دبیر مربوطه:سرکار خانم صحرایی