აღორძინების ეპოქის ლიტერატურა

Παρουσίαση με θέμα: "აღორძინების ეპოქის ლიტერატურა"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 აღორძინების ეპოქის ლიტერატურა
ლევან ცაგარელი

2 გეგმა დასავლური ლიტერატურა გვიანდელ შუა საუკუნეებში:
ისტორიული კონტექსტი: ქალაქური კულტურის წარმოქმნა მსოფლმხედველობრივი კონტექსტი და ლიტერატურული ცხოვრების თავისებურებები ქალაქური ლიტერატურა საერო თეატრის სათავეებთან დასავლური ლიტერატურა აღორძინების ხანაში ისტორიული კონტექსტი: აღმოჩენები და რეფორმაცია მსოფლმხედველობრივი კონტექსტი: რენესანსი და ჰუმანიზმი აღორძინების ხანის დასავლური ლიტერატურა

3 დასავლური ლიტერატურა გვიანდელ შუა საუკუნეებში
ნაწილი პირველი დასავლური ლიტერატურა გვიანდელ შუა საუკუნეებში

4 ისტორიული კონტექსტი: გვიანდელი შუა საუკუნეების ეპოქა (XIII-XV სს.)
დეფეოდალიზაცია, ტერიტორიალიზაცია ადრეული კაპიტალიზმი: ნატურალური ეკონომიკა → მონეტარული ეკონომიკა ვაჭრობა და ხელოსნობა ქალაქი - სხვადასხვა ფენის შეხვედრის ადგილი (Burg  Bourgeois): მოქალაქეთა ფენის წარმოქმნა ინკვიზიცია და საეკლესიო მარგინალური ჯგუფები, მათხოვართა ორდენები (დომინიკანერები, ფრანცისკანელები, ავგუსტინელები)

5 მსოფლმხედველობრივი კონტექსტი და ლიტერატურული ცხოვრების თავისებურებები გვიანდელ შუა საუკნეებში
პირველი უნივერსიტეტები ცოდნის წყურვილი - დილეტანტიზმი მედიის ცვლა: პერგამენტი → ქაღალდი წერა-კითხვის მცოდნეთა რაოდენობის ზრდა → ხალხური საკითხავის მოთხოვნილება გადასვლა პროზაზე: პროზა ← ორიგინალის ერთგულება სარაინდო თხზულებების გადატანა პროზაში

6 ქალაქური ლიტერატურა მცირე ლიტერატურული ფორმები:
მაგალითი - Exemplum იგავი - Fabel შვანკი და ფაბლიო - გერმ. Schwank, ფრანგ. fablieu ხალხური ზღაპარი ნოველა პროტაგონისტი: უბრალო გლეხი, რომელიც განირჩევა საზრიანობით (გაიძვერა) მოქნილი გონება და მოხერხებულობა - ბიურგერული იდეალი ტილ ოილენშპიგელი, ხუცესი ამისი, რაინეკე მელა, ბალადები რობინ ჰუდის შესახებ

7 საერო თეატრის სათავეებთან
მისტერია მხიარული ფარსი (ფრანგ.) და საყველიერო დრამა (გერმ. ფასტნახტშპილი) მოქმედი პირები: ერისკაცები თემატიკა: რეალისტური, კომიკური, საყოფაცხოვრებო ელემენტები

8 დასავლური ლიტერატურა აღორძინების ხანაში
ნაწილი მეორე დასავლური ლიტერატურა აღორძინების ხანაში

9 ისტორიული კონტექსტი: ადრეული ახალი ხანა
აღმოსავლეთ რომის იმპერიის დაცემა (1453 წ.) აღმოჩენები და სამყაროს ეკლესიური მოდელის გადატრიალება: ამერიკის აღმოჩენა (1492 წ.) პირველი მოგზაურობა დედამიწის გარშემო ( წწ.) ჰელიოცენტრული სისტემა ( წწ.) სტამბა (1450 წ.)

10 რეფორმაცია და რელიგიური განხეთქილება (1517 წ.)
Martin Luther ( ) ეკლესიის რეფორმა (მარტინ ლუთერი) → პროტესტანტული ეკლესიის გამოყოფა და გათავისუფლება რომის პაპის პოლიტიკურ-ეკონომიკური ქვეშევრდომობიდან დაბრუნება პირველწყაროებისკენ (ad fontes) → სიტყვის თეოლოგია: ბიბლიის თარგმნა რწმენა - ინდივიდის შინაგანი სამყარო ბრძოლა ’სიტყვებით’ - გერმანული პუბლიცისტიკის დაბადება

11 მსოფლმხედველობრივი კონტექსტი: რენესანსი და ჰუმანიზმი
ანტიკურობის ’ხელმეორედ დაბადება’: mens sana in corpore sano ადამიანის უფლება ბედნიერებაზე ასკეტური მორალისა და საეკლესიო დოგმატიკის უარყოფა ბედნიერება: ამქვეყნიურ ცხოვრებაში, ადამიანისადმი სიყვარულსა და ადამიანური შესაძლებლობების ჰარმონიულ განვითარებაში სამყაროს, ბუნებისა და ადამიანის ’აღმოჩენა’ ბუნების მიბაძვა ინდივიდის თვითმყოფადობისა და თვითღირებულების აღიარება: ადამიანი როგორც სახე და ხატი ღვთისა ჰარმონიული სამყაროს მოდელი (ნეოპლატონიზმი)

12 ანთროპოცენტრიზმი (ძვ. ბერძნ. Άνθρωπος - ადამიანი)
ანთროპოცენტრიზმი (ძვ. ბერძნ. Άνθρωπος - ადამიანი)

13 აღორძინების ხანის დასავლური ლიტერატურა
იტალიაში: დანტე ალიგიერის ( წ.) ეპოსი ღვთაებრივი კომედია; ფრანჩესკო პეტრარკას ( წ.) ლირიკა; ჯოვანი ბოკაჩოს ( წ.) ნოველების კრებული დეკამერონი. საფრანგეთში: ფრანსუა რაბლეს ( წ.) რომანი გარგანტუა და პანტაგრუელი. ესპანეთში: მიგელ დე სერვანტეს საავედრას ( წ.) რომანი დონ კიხოტი. ინგლისში: ჯეფრი ჩოსერის ( წ.) კენტერბერიული მოთხრობები; უილიამ შექსპირის ( წ.) დრამები ჰამლეტი, მეფე ლირი, ოტელო, მაკბეტი, რომეო და ჯულიეტა, ზაფხულის ღამის სიზმარი... ნიდერლანდებში: ერაზმ როტერდამელის ( წ.) სისულელის ქება

14 გმადლობთ ყურადღებისთვის!