Συναισθηματική ανάπτυξη

Παρουσίαση με θέμα: "Συναισθηματική ανάπτυξη"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Συναισθηματική ανάπτυξη
Εκδήλωση, αναγνώριση, ερμηνεία και αυτορρύθμιση συναισθημάτων Συναισθήματα και κοινωνική ανάπτυξη Κοινωνικοσυναισθηματική ικανότητα

2 Συναισθήματα Βιολογική διέγερση
Γνωστικό στοιχείο (επίγνωση του αισθήματος) Συμπεριφορικό στοιχείο (έκφραση του συναισθήματος)

3 Συναισθήματα Πρωτογενή συναισθήματα και Δευτερογενή συναισθήματα

4 Ορισμός συναισθημάτων
Πρωτογενή (ή βασικά) συναισθήματα: το σύνολο των συναισθημάτων που είναι παρόντα κατά τη γέννηση ή εμφανίζονται πολύ νωρίς μέσα στο πρώτο έτος, τα οποία ορισμένοι θεωρητικοί πιστεύουν ότι είναι βιολογικά προγραμματισμένα.

5 Ορισμός συναισθημάτων
Πρωτογενή (ή βασικά) συναισθήματα: Δύο γενικά είδη συναισθημάτων, ένα θετικό (ικανοποίηση) και ένα αρνητικό (δυσαρέσκεια). Π.χ., Η χαρά διαφοροποιείται από την ικανοποίηση στους τρεις μήνες περίπου και ο θυμός και ο φόβος διαφοροποιούνται από τη δυσαρέσκεια στους 4 μήνες

6 Ορισμός συναισθημάτων
Δευτερογενή (ή σύνθετα) συναισθήματα: ενσυνείδητα ή αυτο-αξιολογικά συναισθήματα που εμφανίζονται στη διάρκεια του δεύτερου έτους και εξαρτώνται εν μέρει από τη γνωστική ανάπτυξη.

7 Εκδήλωση Συναισθημάτων
Από τη γέννηση έως 7 μηνών: εμφάνιση πρωτογενών συναισθημάτων Από 7 έως 12 μηνών: τα πρωτογενή συναισθήματα γίνονται πιο εμφανή Από 1 έως 3 ετών: εμφανίζονται τα δευτερογενή συναισθήματα

8 Χαμόγελο και κοινωνικό χαμόγελο
Μεταξύ 6ης και 9ης εβδομάδας το βρέφος αρχίζει να χαμογελά με σταθερότητα στην παρουσία ευχάριστων ερεθισμάτων Κοινωνικό χαμόγελο: Αντίδραση σε πρόσωπα

9 Χαμόγελο και κοινωνικό χαμόγελο
Από την ηλικία των 18 μηνών και μετά, το παιδί χρησιμοποιεί σκόπιμα το χαμόγελο και δείχνει ευαισθησία στις συναισθηματικές εκφράσεις των άλλων

10 Αναγνώριση και ερμηνεία συναισθημάτων στην βρεφική ηλικία
Σε ηλικία 2 ετών εμφανίζονται οι πρώτες ενδείξεις ενσυναίσθησης: Η συναισθηματική αντίδραση που αντιστοιχεί στα συναισθήματα ενός άλλου ατόμου

11 Αναγνώριση και ερμηνεία συναισθημάτων στην παιδική ηλικία
3-6 ετών: ερμηνεύουν συναισθηματικές καταστάσεις αναζητώντας τα αίτιά τους σε εξωτερικούς παράγοντες. 

12 Αναγνώριση και ερμηνεία συναισθημάτων στην παιδική ηλικία
8 ετών: ερμηνεύουν συναισθηματικές καταστάσεις αναζητώντας τα αίτιά τους σε εξωτερικούς αλλά και σε εσωτερικούς παράγοντες. Κατανοούν ότι διαφορετικοί άνθρωποι μπορούν να έχουν διαφορετικές συναισθηματικές αντιδράσεις στο ίδιο γεγονός.

13 Αυτορρύθμιση συναισθημάτων στην παιδική ηλικία
1-3 ετών: το παιδί αποσπά την προσοχή του από το ερέθισμα που το δυσαρεστεί ή προσπαθεί να το ελέγξει 3-6 ετών: εμφάνιση και τελειοποίηση γνωστικών στρατηγικών για τη ρύθμιση των συναισθημάτων.

14 Αυτορρύθμιση συναισθημάτων στην παιδική ηλικία
6-12 ετών: Βελτιώνεται η ικανότητα συμμόρφωσης με τους κανόνες εκδήλωσης συναισθημάτων. Τα ενσυνείδητα συναισθήματα συνδέονται περισσότερο με τα εσωτερικευμένα πρότυπα της «σωστής» συμπεριφοράς.

15 Συναισθήματα και Κοινωνική Ανάπτυξη
Οι συναισθηματικές εκδηλώσεις του βρέφους/ παιδιού προάγουν την κοινωνική επαφή με τα πρόσωπα που το φροντίζουν Η ικανότητα του βρέφους/παιδιού να ερμηνεύει τα συναισθήματα των άλλων βοηθά το παιδί να συμπεράνει πώς θα πρέπει να αισθάνεται, να σκέφτεται ή να συμπεριφέρεται

16 Αποκωδικοποίηση εκφράσεων και φωνής
Φαίνεται ότι γύρω στον 5ο μήνα το βρέφος μπορεί να διαφοροποιήσει ανάμεσα στη χροιά της φωνής που εκφράζει χαρά και σε αυτήν που εκφράζει λύπη Στους 5 μήνες το βρέφος είναι πιθανό ότι κατανοεί τα συναισθήματα που αντιπροσωπεύουν οι εκφράσεις του προσώπου και η χροιά της φωνής

17 Κοινωνική αναφορά: Η ικανότητα αναγνώρισης των συναισθημάτων των άλλων
Η σκόπιμη αναζήτηση πληροφοριών σχετικά με τα συναισθήματα των άλλων, οι οποίες βοηθούν το άτομο να ερμηνεύσει ασαφείς καταστάσεις και γεγονότα (από 8-9 μηνών και μετά) Βίωση του συναισθήματος του άλλου ή πληροφόρηση;

18 Κανόνες εκδήλωσης Συναισθημάτων
Κανόνες εκδήλωσης Συναισθημάτων Πολιτισμικά καθορισμένοι κανόνες μίας κοινωνίας που προσδιορίζουν ποια συναισθήματα θα πρέπει ή δεν θα πρέπει να εκδηλώνονται και κάτω από ποιες συνθήκες Οι κανόνες αυτοί γίνονται γνωστοί στα παιδιά από πολύ νωρίς Αδυναμία προσαρμογής στους κανόνες μέχρι 3 ετών περίπου

19 Ρύθμιση συναισθημάτων και κοινωνική ανάπτυξη
Συναισθηματική ανάπτυξη μέσα από στάδια Άμεση σύνδεση συναισθηματικής – κοινωνική –γνωστικής ανάπτυξης

20 Κοινωνικοσυναισθηματική Ικανότητα
Τα υψηλά επίπεδα ανάπτυξης στην κοινωνική και συναισθηματική σφαίρα και η ικανότητα ανάπτυξης αυτών των προσόντων σε πραγματικές συνθήκες

21 Χαρακτηριστικά κοινωνικοσυναισθηματικής Ικανότητας
Επίγνωση προσωπικής συναισθηματικής κατάστασης Ικανότητα διάκρισης των συναισθημάτων των άλλων Ικανότητα να μιλάει κάποιος για τα συναισθήματά του

22 Χαρακτηριστικά κοινωνικοσυναισθηματικής Ικανότητας
Ικανότητα συναισθηματικής εμπλοκής Συνειδητοποίηση ασυμφωνίας εσωτερικής συναισθηματικής κατάστασης και εξωτερικής έκφρασης

23 Επίγνωση πολιτισμικών κανόνων έκφρασης
Ικανότητα υπολογισμού μοναδικών προσωπικών πληροφοριών για τους άλλους για εκτίμηση συναισθηματικής κατάστασης Ικανότητα αντίληψης της επίδρασης της έκφρασης των συναισθημάτων στους άλλους Ικανότητα χρήσης αυτορρυθμιστικών στρατηγικών για την τροποποίηση συναισθηματικών καταστάσεων

24 Προσκόλληση Η δημιουργία κοινωνικών δεσμών
Προσκόλληση Η δημιουργία κοινωνικών δεσμών Προσκόλληση = ο θετικός συναισθηματικός δεσμός που αναπτύσσεται ανάμεσα στο παιδί και στο άτομο που το φροντίζει Konrad Lorenz (εθολόγος): αποτύπωση→συμπεριφορά που εμφανίζεται σε μια κρίσιμη περίοδο και περιλαμβάνει την προσκόλληση με το πρώτο κινούμενο αντικείμενο που αντικρίζει το νεογνό.

25 Προσκόλληση Η δημιουργία κοινωνικών δεσμών
Προσκόλληση Η δημιουργία κοινωνικών δεσμών Ο Freud πίστευε ότι η προσκόλληση απορρέει από την ικανότητα της μητέρας να ικανοποιεί τις στοματικές επιθυμίες του βρέφους

26 Προσκόλληση Η δημιουργία κοινωνικών δεσμών
Προσκόλληση Η δημιουργία κοινωνικών δεσμών Harry Harlow: πειραματική διαδικασία κατά την οποία τα πιθηκάκια προτιμούσαν τη ζεστή, υφασμάτινη «μητέρα» από τη συρμάτινη «μητέρα», η οποία παρείχε τροφή.

27 Προσκόλληση Η δημιουργία κοινωνικών δεσμών
Προσκόλληση Η δημιουργία κοινωνικών δεσμών John Bowlby (1951): Η προσκόλληση βασίζεται κυρίως στη ανάγκη του βρέφους να αισθάνεται ασφαλές. Καθώς μεγαλώνει, το βρέφος μαθαίνει ότι η ασφάλειά του εξασφαλίζεται από ένα συγκεκριμένο άτομο, με το οποίο οδηγείται τελικά να αναπτύξει μια ιδιαίτερη σχέση.

28 «Άγχος του ξένου» Η επιφυλακτικότητα και η συστολή που εκδηλώνει το βρέφος, όταν έρθει αντιμέτωπο με ένα πρόσωπο που δεν γνωρίζει

29 Άγχος αποχωρισμού Η δυσφορία που εκδηλώνει το βρέφος όταν απομακρύνεται το πρόσωπο που συνήθως το φροντίζει Αντικατοπτρίζουν τόσο τη γνωστική πρόοδο του βρέφους όσο και την εμφάνιση συναισθηματικών και κοινωνικών δεσμών ανάμεσα σε αυτό και στο πρόσωπο που το φροντίζει

30 Προσκόλληση Η δημιουργία κοινωνικών δεσμών
Προσκόλληση Η δημιουργία κοινωνικών δεσμών Mary Ainsworth: μαθήτρια του Bowlby που επινόησε τη λεγόμενη «Συνθήκη του Ξένου». Μια πειραματική τεχνική για την αξιολόγηση της βρεφικής προσκόλλησης.

31 Προσκόλληση Η «Συνθήκη του Ξένου»
Προσκόλληση Η «Συνθήκη του Ξένου» Περιλαμβάνει τα εξής 8 βήματα: Η μητέρα και βρέφος μπαίνουν σε ένα άγνωστο δωμάτιο, Η μητέρα κάθεται αφήνοντας το βρέφος να εξερευνήσει το χώρο, Ένα άγνωστο άτομο («ξένος») μπαίνει μέσα στο δωμάτιο και συνομιλεί πρώτα με τη μητέρα και μετά με το βρέφος, Η μητέρα φεύγει αφήνοντας το βρέφος με τον ξένο,

32 Προσκόλληση Η «Συνθήκη του Ξένου»
Προσκόλληση Η «Συνθήκη του Ξένου» Η μητέρα επιστρέφει, μιλάει στο βρέφος, το ησυχάζει και ο ξένος φεύγει από το δωμάτιο, Η μητέρα φεύγει ξανά από το δωμάτιο αφήνοντας το βρέφος μόνο του, Ο ξένος επιστρέφει και Η μητέρα επιστρέφει στο δωμάτιο και ο ξένος φεύγει

33 Προσκόλληση Η «Συνθήκη του Ξένου»
Προσκόλληση Η «Συνθήκη του Ξένου» Συνήθως τα βρέφη ενός έτους εμφανίζουν ένα από τα τέσσερα είδη προσκόλλησης: Ασφαλής, Αποφυγή, Αμφιθυμική ή Αποδιοργανωμένη-αποπροσανατολισμένη (κατηγορία που προέκυψε πρόσφατα)

34 Προσκόλληση Η «Συνθήκη του Ξένου»
Προσκόλληση Η «Συνθήκη του Ξένου» Τα αγόρια που έχουν διαμορφώσει ασφαλή προσκόλληση σε ηλικία ενός έτους, αργότερα εμφανίζουν ελαφρότερης μορφής ψυχολογικές δυσκολίες από ό,τι τα παιδιά με αποφυγή ή αμφίθυμη προσκόλληση, Δείχνουν περισσότερη κοινωνική και συναισθηματική επάρκεια αργότερα στη ζωή και Η εικόνα που έχουν οι άλλοι γι’ αυτούς είναι θετικότερη.

35 Προσκόλληση Η «Συνθήκη του Ξένου»
Προσκόλληση Η «Συνθήκη του Ξένου» Ωστόσο, δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι τα παιδιά που δεν έχουν διαμορφώσει ασφαλή προσκόλληση στη βρεφική ηλικία αντιμετωπίζουν απαραιτήτως προβλήματα αργότερα στη ζωή τους, ούτε ότι τα παιδιά που έχουν διαμορφώσει ασφαλή προσκόλληση στην ηλικία του ενός έτους παρουσιάζουν πάντοτε καλή προσαρμογή στη ζωή τους.

36 Προσκόλληση Η «Συνθήκη του Ξένου»
Προσκόλληση Η «Συνθήκη του Ξένου» Σήμερα υποστηρίζεται ότι η προσκόλληση πρέπει να θεωρηθεί μεν ως μια γενική τάση, η οποία, όμως, ποικίλει στον τρόπο έκφρασής της, ανάλογα με το πόσο εντατικά το άτομο που φροντίζει το παιδί επιδιώκει να ενθαρρύνει την ανεξαρτησία στο παιδί.

37 Ο ρόλος της μητέρας στη διαμόρφωση της προσκόλλησης
Ευαισθησία στις ανάγκες και τις επιθυμίες του βρέφους Επίγνωση της συναισθηματικής κατάστασης του βρέφους Ζεστασιά στις πρόσωπο με πρόσωπο συναλλαγές Ανταπόκριση με τον κατάλληλο τρόπο Συγχρονισμός

38 Ο ρόλος της μητέρας στη διαμόρφωση της προσκόλλησης
Υπάρχουν σημαντικές ομοιότητες στο είδος προσκόλλησης από τη μια γενιά στην επόμενη Η συμπεριφορά της μητέρας αποτελεί συνάρτηση της ικανότητας του βρέφους να παρέχει αποτελεσματικές ενδείξεις για τις ανάγκες του

39 Αλληλεπιδράσεις με το βρέφος: Η δημιουργία μιας λειτουργικής σχέσης
Μοντέλο αμοιβαίας ρύθμισης: Το βρέφος και οι γονείς μαθαίνουν να εκφράζουν ο ένας στον άλλο τα συναισθήματά τους και να αντιδρούν αντίστοιχα (Tronick, 2003) Δηλαδή, συμβαίνει μια διαδικασία αμοιβαίας κοινωνικοποίησης

40 Ανάπτυξη της έννοιας του εαυτού
Τα πολύ μικρά βρέφη δεν έχουν συνείδηση του εαυτού τους ως ατόμων και δεν μπορούν να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους σε φωτογραφίες ή στον καθρέπτη Η αυτεπίγνωση αρχίζει να αναπτύσσεται περίπου στην ηλικία των 12 μηνών Το βρέφος μηνών αρχίζει επίσης να κατανοεί τον τρόπο που λειτουργεί ο νους

41 Θεωρία του νου Οι γνώσεις και οι πεποιθήσεις σχετικά με τις διεργασίες του νου και το πώς αυτός επηρεάζει τη συμπεριφορά Οι θεωρίες του νου αποτελούν υποθέσεις που χρησιμοποιεί το παιδί για να ερμηνεύσει τον τρόπο με τον οποίο σκέπτονται οι άλλοι

42 Θεωρία του νου Το βρέφος μαθαίνει να αντιλαμβάνεται τα άτομα στο περιβάλλον του ως συμβατούς παράγοντες: του μοιάζουν, συμπεριφέρονται σύμφωνα με την προσωπική τους βούληση και έχουν την ικανότητα να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του Κατανόηση των εννοιών της πρόθεσης και της αιτιότητας.

43 Θεωρία του νου Στο 2ο έτος το βρέφος αρχίζει επίσης να χρησιμοποιεί την παραπλάνηση (στα παιχνίδια προσποίησης – συμβολικό παιχνίδι) και στην καθημερινή συμπεριφορά

44 Η ανάπτυξη της προσωπικότητας
Προσωπικότητα: Το σύνολο των σταθερών χαρακτηριστικών του ατόμου που το διαφοροποιούν από άλλα άτομα

45 Erikson ( ) Ψυχολόγος του Εγώ – Έμφαση στη δημιουργία ταυτότητας Στάδια ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης σε όλη τη ζωή του ανθρώπου. Σε κάθε στάδιο-κρίση η ωρίμανση προσφέρει νέες δυνατότητες αλλά και αυξημένες κοινωνικές απαιτήσεις. «Διευρυνόμενος κύκλος» των σημαντικών ατόμων Ο πολιτισμός παρέχει τα ερμηνευτικά εργαλεία και τη μορφή των κοινωνικών καταστάσεων όπου γίνεται η επεξεργασία των κρίσεων

46 Erikson (1902-1994) Γέννηση – 1ο έτος Εμπιστοσύνη έναντι δυσπιστίας
Γέννηση – 1ο έτος Εμπιστοσύνη έναντι δυσπιστίας 1ο - 2ο έτος Αυτονομία έναντι ντροπής & Αμφιβoλίας

47 Ιδιοσυγκρασία Χαρακτηριστικά διέγερσης και συναισθηματικότητας που αντιπροσωπεύουν σταθερά γνωρίσματα του ατόμου

48 Ιδιοσυγκρασία Διαφοροποίηση μεταξύ των ατόμων και συνέπεια με τους εαυτούς μας στην προδιάθεσή μας για συγκεκριμένα είδη συναισθημάτων

49 Ιδιοσυγκρασία Μια από τις θεμελιώδεις διαστάσεις της ιδιοσυγκρασίας είναι το επίπεδο δραστηριότητας, που αντανακλά το βαθμό της συνολικής κινητικότητας Μια άλλη σημαντική διάσταση είναι η φύση και η ποιότητα της συναισθηματικής κατάστασης, δηλ. ο βαθμός ευερεθιστότητας

50 Ιδιοσυγκρασία Εύκολα βρέφη Δύσκολα βρέφη Βραδυψυχικά βρέφη

51 Δείκτες ιδιοσυγκρασίας
Επίπεδο δραστηριότητας Ρυθμικότητα Προσέγγιση/ Απόσυρση Προσαρμοστικότητα Ουδός αντίδρασης Ένταση αντίδρασης Ποιότητα συναισθήματος Ευκολία περισπασμού – Διάσπαση προσοχής Εύρος προσοχής / επιμονή