Αντιμετώπιση των φυτοπαρασιτικών νηματωδών

Παρουσίαση με θέμα: "Αντιμετώπιση των φυτοπαρασιτικών νηματωδών"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Αντιμετώπιση των φυτοπαρασιτικών νηματωδών

2 Καλλιεργητικά μέτρα Βιολογικά μέτρα Φυσικά μέτρα Ανθεκτικότητα Χημικά μέτρα

3 Καλλιεργητικά μέτρα Αμειψισπορά Χρόνος σποράς ή μεταφύτευσης
Τα καλλιεργητικά μέτρα περιλαμβάνουν όλες τις καλλιεργητικές εργασίες που γίνονται με τα συνηθισμένα γεωργικά μηχανήματα και που γίνονται είτε κατά τον συνηθισμένο τρόπο είτε με κάποιες αλλαγές ώστε να περιορίσουν τον πληθυσμό των νηματωδών Αμειψισπορά Χρόνος σποράς ή μεταφύτευσης Προσθετικά εδάφους Φυτά – παγίδες Φυτά - ανταγωνιστές

4 καλλιεργητικά μέτρα Αμειψισπορά Εναλλαγή διαφορετικών φυτικών ειδών τα οποία παρουσιάζουν διαφορετική ευπάθεια στους νηματώδεις ώστε να συγκρατηθεί ο πληθυσμός τους σε επίπεδα κάτω από το όριο ανεκτής πυκνότητας πληθυσμού. Σημαντικό να λαμβάνεται υπ’όψιν το είδος του νηματώδη (ταυτοποίηση). Επιμελής καταστροφή των ζιζανίων (ξενιστές νηματωδών). Δυσκολία στην επιλογή των φυτών που θα χρησιμοποιηθούν (απαιτήσεις της αγοράς).

5 Προσθετικά εδάφους Ενσωμάτωση ζωϊκής κοπριάς
καλλιεργητικά μέτρα Προσθετικά εδάφους Ενσωμάτωση ζωϊκής κοπριάς απελευθέρωση αμμωνιακού αζώτου Απελευθέρωση οργανικών μορίων (οξικό, προπιονικό, βουτυρικό) καλλίτερη ανάπτυξη των φυτών εμπλουτισμός και αύξηση των μικροοργανισμών του εδάφους Ενσωμάτωση οργανικών και ανόργανων λιπασμάτων ουρία και αμμωνιακά λιπάσματα ασβεστούχος κυαναμίδη χουμικά οξέα Προσθήκη χιτίνης αύξηση των χιτινολυτικών μικροοργανισμών Είναι οργανικά και ανόργανα υλικά τα οποία όταν ενσωματώνονται στο έδαφος έχουν ως αποτέλεσμα την αλλαγή των φυσικοχημικών του ιδιοτήτων καθώς επίσης και της βιολογικής ισορροπίας του.

6 Φυτά – παγίδες λίγο πριν την καλλιέργεια ή αμέσως μετά
καλλιεργητικά μέτρα Φυτά – παγίδες λίγο πριν την καλλιέργεια ή αμέσως μετά Καλλιέργεια με φυτά-μη ξενιστές τα οποία εκκρίνουν ουσίες οι οποίες αυξάνουν τον ρυθμό εκκόλαψης των αυγών. Ραφανίδα (Raphanus sativus) Σινάπη (Sinapis alba) Καλλιέργεια με φυτά-ξενιστές τα οποία προσβάλλονται από τους νηματώδεις ωστόσο καταστρέφονται πριν αυτοί προλάβουν να συμπληρώσουν το βιολογικό τους κύκλο. Διάφορα φυτά

7 καλλιεργητικά μέτρα Φυτά - ανταγωνιστές Συγκαλλιέργεια με φυτά τα οποία εκκρίνουν ουσίες απωθητικές προς τους νηματώδεις Tagetes sp. Crotolaria sp. Asparagus officinalis

8 Κατεργασία του εδάφους
καλλιεργητικά μέτρα Κατεργασία του εδάφους Έκθεση των νηματωδών σε ακραίες θερμοκρασίες επιτυγχάνεται με βαθειά οργώματα συνήθως τις θερμές ή ψυχρές περιόδους του έτους

9 Φυσικές μέθοδοι Θερμότητα Μηχανική συμπίεση Κατάκλυση με νερό
Παρατεταμένη ξηρασία

10 Θερμότητα Κάψιμο των υπολειμμάτων της καλλιέργειας Χρήση θερμού ατμού
φυσικά μέτρα Θερμότητα Οι περισσότεροι νηματώδεις θανατώνονται σε θερμοκρασίες μεταξύ 44 – 480C. Ωστόσο υπάρχουν διαφορές στην ευαισθησία των νηματωδών αναλόγως του σταδίου στο οποίο βρίσκονται. Κάψιμο των υπολειμμάτων της καλλιέργειας Χρήση θερμού ατμού Ηλιοαπολύμανση Εμβάπτιση σε θερμόλουτρα

11 φυσικά μέτρα Ηλιοαπολύμανση Είναι η μέθοδος της ανύψωσης της θερμοκρασίας του εδάφους με τη χρήση της ηλιακής ακτινοβολίας. Αυτό επιτυγχάνεται με την κάλυψη του εδάφους με πλαστικό φύλλο και εγκλωβισμό της παραγόμενης θερμότητας. πλεονεκτήματα Αποτελεσματική εναντίον πολλών ειδών Μεταβάλλει τις φυσικοχημικές και βιολογικές ιδιότητες του εδάφους Φιλική προς το περιβάλλον και τον χρήστη Δεν απαιτεί εξοπλισμό μειονεκτήματα Ο αγρός πρέπει να παραμείνει χωρίς καλλιέργεια για κάποιο χρονικό διάστημα Απαιτεί κατάλληλες κλιματικές συνθήκες Αποτελεσματική μόνο εναντίον των νηματωδών στα επιφανειακά στρώματα εδάφους

12

13 Βιολογική καταπολέμηση
Είναι η μείωση των νηματωδολογικών πληθυσμών που επιτυγχάνεται εξαιτίας της δράσης ζωντανών οργανισμών και η οποία συμβαίνει είτε φυσικά είτε μέσω χειρισμών του περιβάλλοντος ή με εισαγωγή ανταγωνιστών

14 βιολογικά μέτρα Χαρακτηριστικά που πρέπει να πληρούν διάφοροι οργανισμοί για να θεωρηθούν βιολογικοί παράγοντες Εξειδίκευση όσον αφορά τον νηματώδη-στόχο Δράση εναντίον όλων των πληθυσμών ή φυλών του νηματώδη-στόχου Όσο το δυνατόν γρηγορότερη πρόκληση θανάτου του ξενιστή Εύκολη και οικονομική μαζική παραγωγή Εύκολη εφαρμογή στον αγρό με την υπάρχουσα τεχνολογία

15 Εύκολη εγκατάσταση και εκτεταμένη περίοδο καταπολέμησης
βιολογικά μέτρα Εύκολη εγκατάσταση και εκτεταμένη περίοδο καταπολέμησης Ακίνδυνοι στο χρήστη, στο περιβάλλον και στα καλλιεργούμενα φυτά Περίοδο αποθήκευσης τουλάχιστον ένα χρόνο Αντοχή σε εύρος συνθηκών θερμοκρασίας και υγρασίας

16 βιολογικά μέτρα Χαρακτηριστικά των φυτοπαρασιτικών νηματωδών τα οποία δημιουργούν δυσκολίες στη χρήση βιολογικών παραγόντων Βρίσκονται για μεγάλο χρονικό διάστημα εντός των φυτικών ιστών Εναποθέτουν τα αυγά τους είτε εντός των φυτικών ιστών είτε εντός ειδικών κατασκευών Έχουν υψηλό αναπαραγωγικό ρυθμό Σημαντικός αριθμός βρίσκεται στα βαθύτερα στρώματα του εδάφους

17 βιολογικά μέτρα Βιολογική καταπολέμηση των νηματωδών επιτυγχάνεται με τους παρακάτω οργανισμούς Μύκητες Βακτήρια Ασπόνδυλα Νηματώδεις Έντομα και ακάρεα

18 Μύκητες βιολογικά μέτρα Ενδοπαράσιτα Μύκητες – παγίδες
Μύκητες με κινούμενα ζωοσπόρια Aphanomyces, Catenaria, Lagenidium Μύκητες με κολλητικά σπόρια (συνήθως κονίδια) Verticillium, Hirsutella, Drechmeria, Cephalosporium, Nematoctonus Μύκητες με κονίδια που προσλαμβάνονται από τους νηματώδεις Harposporium Μύκητες – παγίδες Monacrosporium, Arthrobotrys Δημιουργία δακτυλίων παγίδευσης κολλητικών βραχιόνων κολλητικών κόμβων δίκτυο μυκηλιακών υφών Παράσιτα του σώματος του θηλυκού και των αυγών Υποχρεωτικά παράσιτα Nematophthora Προαιρετικά παράσιτα Pochonia chlamydosporia, Paecilomyces lilacinus, Dactylella oviparasitica

19

20

21 βιολογικά μέτρα Προβλήματα που πρέπει να λυθούν σχετικά με τη χρήση των μυκήτων ως βιολογικοί παράγοντες Απαιτούν την παρουσία ελεύθερου νερού για την ενεργοποίησή τους Ορισμένοι δεν μπορούν να επιβιώσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα στο έδαφος χωρίς την παρουσία του ξενιστή τους Δύσκολα συνδυάζονται με τις πρακτικές της συμβατικής γεωργίας

22

23 βιολογικά μέτρα Προβλήματα που πρέπει να λυθούν σχετικά με τη χρήση των βακτηρίων ως βιολογικοί παράγοντες Πρέπει να μειωθεί το κόστος μαζικής παραγωγής Ορισμένα βακτήρια (P. penetrans) δεν παράγονται σε τεχνητα υποστρώματα Παρουσιάζουν υψηλό βαθμό εξειδίκευσης Μετακινούνται μόνο παθητικά με την κίνηση του νερού

24 Ανθεκτικότητα Ως ανθεκτικότητα ορίζεται η ικανότητα του φυτού να περιορίζει την ανάπτυξη και αναπαραγωγή των νηματωδών, ενώ ως ανεκτικότητα η ικανότητα του φυτού να αντέχει τη ζημία εξαιτίας του παρασιτισμού από τους νηματώδεις

25 Η καταπολέμηση των νηματωδών χρησιμοποιώντας ανθεκτικές ποικιλίες έχει ορισμένα πλεονεκτήματα
μειώνεται ο ρυθμός αναπαραγωγής δεν παράγονται ανεπιθύμητα υπολείμματα δεν απαιτείται ειδικός εξοπλισμός δεν απαιτείται επιπλέον κόστος κατά την καλλιεργητική περίοδο

26 Ανθεκτικότητα πριν την είσοδο του νηματώδη
Φυτά με χονδρούς ιστούς οι οποίοι είναι δύσκολα διαπερατοί από τους νηματώδεις Άλλα φυτά εκκρίνουν ουσίες οι οποίες απωθούν τους νηματώδεις Asparagus officinalis Tagetes patula Ορισμένα φυτά δεν εκκρίνουν σε μεγάλες ποσότητες ουσίες οι οποίες δρουν προσελκυστικά στους νηματώδεις

27 Ανθεκτικότητα μετά την είσοδο του νηματώδη
Ορισμένοι νηματώδεις μόλις εισέλθουν, τα κύτταρα της ρίζας νεκρώνονται (υπερευαισθησία) και δεν του επιτρέπουν να συνεχίσει το βιολογικό του κύκλο Ενδέχεται το φυτό να παράγει ουσίες (αναστολείς) οι οποίες δεσμεύουν τα ένζυμα που εκκρίνονται από τους νηματώδεις και δεν τους επιτρέπουν να δημιουργήσουν τις αλλαγές στα κύτταρα της ρίζας (μόνιμη θέση διατροφής) Ορισμένα φυτά παράγουν φυτοαλεξίνες, μικρού μοριακού βάρους, αντιμικροβιακές δευτερογενείς ουσίες οι οποίες παράγονται ως αντίδραση του φυτού στη μόλυνση από μικροργανισμούς Σύνθεση μεγαλύτερης ποσότητας υδροξυπρολίνης (hydroxyproline) από τις ρίζες πατάτας και σουμπερίνης (suberin) από ρίζες φασολιού

28 Χημική καταπολέμηση Ουσίες οι οποίες είναι πτητικές, ενεργούν ως υποκαπνιστικά και είναι αποτελεσματικές εναντίον όλων των σταδίων του βιολογικού κύκλου των νηματωδών όπως αυγά, λάρβες και ενήλικα Ουσίες οι οποίες δεν είναι πτητικές και δεν έχουν ιδιότητες υποκαπνισμού αλλά θανατώνουν τους νηματώδεις όταν αυτοί έρθουν σε επαφή με το μόριο της χημικής ουσίας (νηματωδοκτόνα) ή επηρεάζουν τη συμπεριφορά τους με χαρακτηριστικότερο το σύμπτωμα του αποπροσανατολισμού που συνοδεύεται από ανικανότητα εύρεσης τροφής (νηματωστατικά)

29 Τρόποι εφαρμογής Προσπαρτικά Μεταφυτρωτικά Σε όλη την έκταση
χημικά μέτρα Τρόποι εφαρμογής Προσπαρτικά Σε όλη την έκταση Στη γραμμή σποράς ή φύτευσης Στη θέση σποράς ή φύτευσης Μεταφυτρωτικά Με το σύστημα στάγδην (μόνο το enzone)

30 Μη καπνιστικά Οργανοφωσφορικά Καρβαμιδικά Fenamiphos (Nemacur)
χημικά μέτρα Μη καπνιστικά Οργανοφωσφορικά Fenamiphos (Nemacur) Ethoprophos (Mocap) Cadusafos (Rugby) Isazophos Fensulfothion Thionazin Terbufos Καρβαμιδικά Aldicarb (Temic) Oxamyl (Vydate) Carbofuran (Furadan) Aldoxycarb

31 Τρόποι εφαρμογής Προσπαρτικά Κατά την σπορά Μεταφυτρωτικά
χημικά μέτρα Τρόποι εφαρμογής Προσπαρτικά Σε όλη την έκταση Στη γραμμή σποράς ή φύτευσης Στη θέση σποράς ή φύτευσης Κατά την σπορά Μεταφυτρωτικά Ψεκασμό (υγρή μορφή)

32 Ζωοπαρασιτικοί νηματώδεις
Μπορεί να υπάρχει ελεύθερο στάδιο Μπορεί να παρεμβάλλεται ενδιάμεσος ξενιστής (πάντοτε ασπόνδυλο ζώο) Μπορεί να χρησιμοποιούνται ασυνήθεις ξενιστές όπου η νύμφη δεν αναπτύσσεται (απλώς μεταφέρεται)

33 Νηματώδεις και άνθρωπος
Ασκαριδίασις – Ascaris suum – εντερικό σωλήνα ανθρώπου, ζώων Ανισακίασις – Anisakis sp. – στομάχι ψαριών Στρογγυλίδωση – Strongyloides stercolaris – λεπτό έντερο του ανθρώπου Τριχινέλλωσις – Trichinella spiralis – λεπτό έντερο του ανθρώπου, χοίρου κ.α. Ancylostoma caninum – λεπτό έντερο του σκύλου Ελεφαντίασις – Wuchereria bancrofti – λεμφαδένες του ανθρώπου

34 Η μόλυνση του τελικού ξενιστή στους ζωοπαρασιτικούς
Νύμφη 3ου σταδίου Αυγό που περιέχει τη νύμφη 3ου σταδίου Κατάποση του ενδιάμεσου ξενιστή που περιέχει τη νύμφη 3ου σταδίου Είσοδος της νύμφης 3ου σταδίου μέσω του δέρματος ενργητικά ή παθητικά με αιμομυζητικό αρθρόποδο

35 Οι ζωοπαρασιτικοί προσβάλλουν
Παραγωγικά ζώα Ψάρια Κατοικίδια ζώα Άγρια ζώα Άνθρωπο

36 ΤΑΞΗ:. ASCARIDA Υπεροικογένεια:. Ascaridoidea Οικογένεια:
ΤΑΞΗ: ASCARIDA Υπεροικογένεια: Ascaridoidea Οικογένεια: Ascaridae Γένος: Ascaris Είδος: lubricoides, suum προσβάλλουν τον άνθρωπο, παραγωγικά ζώα και κατοικίδια ζώα

37 Τα αυγά εναποτίθενται με τα περιττώματα
Κατάποση από τον ξενιστή Οι προνύμφες μέσω των αεραγωγών φθάνουν στη στοματική κοιλότητα και στον οισοφάγο Προνύμφη 2ου σταδίου Τραχεία Προνύμφη 1ου σταδίου Οι προνύμφες διατρυπούν το εντερικό τοίχωμα και με την κυκλ. του αίματος φτάνουν στους πνεύμονες Μετά από δύο επιπλέον εκδύσεις τα ενήλικα άτομα εγκαθίστανται στο λεπτό έντερο όπου συζεύγνυνται και παράγουν αυγά Αδιαφοροποίητο αυγό Τα αυγά εναποτίθενται με τα περιττώματα

38 ΤΑΞΗ:. STRONGYLIDA Υπεροικογένεια:. Trichostrongyloidea Οικογένεια:
ΤΑΞΗ: STRONGYLIDA Υπεροικογένεια: Trichostrongyloidea Οικογένεια: Trichostrongylidae Γένος: Trichostrongylus Ostertagia Chaemonchus Cooperia Nematodirus Προκαλούν την γαστροεντερική τριχοστρογγυλίδωση των αιγοπροβάτων και βοοειδών

39 Προσβολή του ανθρώπου μέσω της στοματικής κοιλότητας
Οι προνύμφες εγκαταλείπουν το κυκλοφορικό, περνούν στους αεραγωγούς και μέσω της τραχείας μεταναστεύουν στο λεπτό έντερο Μετανάστευση μέσω του κυκλοφορικού στα πνευμόνια Ανάπτυξη μολύνουσας προνύμφης Είσοδος μέσω του δέρματος του ανθρώπου Εκκόλαψη προνύμφης 1ου σταδίου Ανάπτυξη των ενήλικων στο λεπτό έντερο, σύζευξη και παραγωγή αυγών Ανάπτυξη εμβρύου Τα αυγά περνούν στα περιττώματα

40 ΤΑΞΗ:. TRICHINELLIDA Υπεροικογένεια:. Trichinelloidea Οικογένεια:
ΤΑΞΗ: TRICHINELLIDA Υπεροικογένεια: Trichinelloidea Οικογένεια: Trichinellidae Γένος: Trichinella Είδος: spiralis προκαλούν την ασθένεια τριχινέλωσις του ανθρώπου, χοίρου και άλλων σαρκοφάγων ζώων

41 Μόλυνση από ωμό η λίγο ψημένο κρέας
Εγκυστωμένες προνύμφες στα κύτταρα Ελευθέρωση των προνυμφών στο στομάχι Σχηματισμός εγκυστωμένων προνυμφών Είσοδος των προνυμφών στο λεπτό έντερο Ενηλικίωση των προνυμφών στο λεπτό έντερο Ενηλικίωση προνυμφών στους μύες Μετακίνηση με τη κυκλοφορία του αίματος Νεαρές προνύμφες εισέρχονται στους σκελετικούς μύες Δημιουργία νεαρών προνυμφών οι οποίες εισέρχονται στο αίμα Καρδιακή ανεπάρκεια Μόλυνση στον εγκέφαλο

42

43 Προληπτικά μέτρα Καλό ψήσιμο του κρέατος
Κατάψυξη του κρέατος για τουλάχιστον 20 ημέρες Η τροφή των χοίρων πρέπει να είναι απαλλαγμένη από νηματώδεις ή να μαγειρεύεται Καθαρισμός των σκευών τροφής Αντοχή των εγκυστωμένων μορφών σε κρέατα παστά, καπνιστά, αποξηραμένα κλπ

44 Toxocara sp. Προνύμφες στους ιστούς Αυγά στα κόπρανα του σκύλου
Μόλυνση από τη μητέρα στα νεογνά Ενήλικα άτομα στο έντερο Αυγά στα κόπρανα του σκύλου

45 Προληπτικά μέτρα - καταπολέμηση
Αποπαρασιτισμός των κατοικίδιων – ιδιαίτερα για τα ζώα που βγαίνουν από το σπίτι τακτικά Εβδομαδιαίος καθαρισμός της περιοχής των κατοικίδιων – ασφαλή απομάκρυνση των ακαθαρσιών Καλό πλύσιμο των χεριών Αποφυγή των παιδιών να έρχονται σε επαφή με τις ακαθαρσίες των ζώων Πλύσιμο των χεριών με σαπούνι μετά από βόλτα με τα ζώα, και πριν τα γεύματα Επιπλέον Τα αυγά του Toxocara μπορούν να επιβιώσουν για μήνες ή ακόμη και χρόνια σε κατάλληλες συνθήκες. Τα εγκυστωμένα αυγά επιβιώνουν ακόμη και μετά από έκθεση σε απολυμαντικά Απομάκρυνση των ακαθαρσιών διότι απαιτείται ένα διάστημα 2 έως 4 εβδομάδες ώστε τα αυγά να γίνουν παθογόνα

46 Anisakis sp. Ο άνθρωπος είναι περιστασιακός ξενιστής εξαιτίας της πρόσληψης μολυσμένης τροφής Γαστροσκόπηση και παρατήρηση των προνυμφών (2 εκατοστά) Πρόσληψη των προνυμφών 3ου σταδίου από θαλάσσια θηλαστικά και σχηματισμός των ενηλίκων ατόμων. Σχηματισμός αυγών τα οποία ελευθερώνονται στο νερό Ελευθέρωση αυγών στο νερό Σχηματισμός προνυμφών εντός των αυγών Οι Π3 των ψαριών και καλαμαριών μολύνουν τον άνθρωπο Έξοδος των Π2 και ελεύθερη μετακίνηση στο νερό Πρόσληψη των προνυμφών από οστρακωτά και σχηματισμός των Π3 Τα οστρακωτά καταναλώνονται από ψάρια ή καλαμάρια. Μετακίνηση των προνυμφών στους μύες

47 Η ανιασακίαση παρατηρείται στο τοίχωμα του οισοφάγου, στομάχου ή του εντέρου
Μόλυνση Ελευθέρωση των αυγών από ψάρια και σχηματισμός των προνυμφών Πρόσληψη των προνυμφών από οστρακωτά Κατανάλωση των οστρακωτών από το καλαμάρι Μόλυνση του ανθρώπου από κακοψημένα ψάρια ή καλαμάρια Το παράσιτο προσβάλλει το γαστροεντερικό σωλήνα Πρόκληση μιας άμορφης μάζας (οισοφάγο, στομάχι, έντερο) Που απαντάται Προβλήματα δημιουργούνται σε λαούς που τρέφονται με ωμό ή λίγο ψημένο ψάρι και καλαμάρι Η διάγνωση γίνεται με ενδοσκόπηση, ακτίνες ή βιοψία Δεν μεταφέρεται από άνθρωπο σε άνθρωπο Προληπτικά μέτρα Καλό μαγείρεμα στα ψάρια και καλαμάρια

48 Αντιμετώπιση ελμινθιάσεων
Βενζιμιδαζολικά (benzimidazoles) Ιμιδαζοθιοζολικά (imidazothiozoles) Τετραϋδροπυριμιδίνες (tetrahydropyrimidine) Οργανοφωσφορικά (organophosphates) Από στόματος Ενέσιμα Επίπαση ή εμβάπτιση Συσκευές ελεγχόμενης απελευθέρωσης

49 Προληπτικά μέτρα Καλή διατροφή Τακτικός αποπαρασιτισμός
Τακτική αλλαγή βοσκοτόπων Έγκαιρος διαχωρισμός των ασθενών ζώων Αποφυγή βόσκησης σε υγρές περιοχές Συχνή συλλογή και απομάκρυνση της κόπρου Χορήγηση τροφής εντός καθαρών δοχείων