ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΞΥΛΑΓΑΝΗΣ «Ο ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ ΤΩΝ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΩΝ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ»

Παρουσίαση με θέμα: "ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΞΥΛΑΓΑΝΗΣ «Ο ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ ΤΩΝ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΩΝ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ»"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΞΥΛΑΓΑΝΗΣ «Ο ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ ΤΩΝ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΩΝ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ» Το Κοράνιο Μουσικά Όργανα Εντερλέζ (Γιορτή του κλιβάνου - 6 Μαΐου) Ιερό Τέμενος Επιμέλεια : Ασπασία Τσώνη

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΞΥΛΑΓΑΝΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ : ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ : ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ : «Ο ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ ΤΩΝ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΩΝ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ» ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ : ΤΣΩΝΗ ΑΣΠΑΣΙΑ ΑΝΕΥΡΕΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΤΟΜΕΙΣ: Α) ΘΡΗΣΚΕΙΑ (ΛΑΪΚΗ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΛΑΤΡΕΙΑ) Δοξασίες για τον Θεό και πίστη σε δαίμονες (τι είναι το κακό) Β)ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΛΑΪΚΟΥ ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟΥ (Γιορτές) Γ) ΜΑΓΕΙΑ ΚΑΙ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΕΙΣΙΔΑΙΜΟΝΙΕΣ (Μάτιασμα / Λιτανείες και μαγικές ενέργειες σε περίπτωση ανομβρίας –έλλειψης νερού) Δ) ΛΑΪΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ (Ονόματα ασθενειών και θεραπείες) Ε) ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΑ (Αστέρες, αστραπή, βροντή, κεραυνός, βροχή / πώς προβλέπανε τα καιρικά φαινόμενα) Ζ) ΜΑΝΤΙΚΗ (Όνειρα, μαντική από ζώα και πτηνά) Η)ΔΗΜΩΔΗΣ ΠΟΙΗΣΗ – ΜΟΥΣΙΚΗ – ΧΟΡΟΙ (Λαϊκοί χοροί, όργανα, οργανοπαίκτες) ΙΑ) ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ – ΕΥΤΡΑΠΕΛΕΣ ΔΙΗΓΗΣΕΙΣ ΙΒ) ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΙΓ) ΓΛΩΣΣΙΚΟΣ ΘΗΣΑΥΡΟΣ (Ονόματα, επώνυμα, παρατσούκλια και τοπωνύμια) ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΟΣΩΝ ΕΔΩΣΑΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

3 Α) ΘΡΗΣΚΕΙΑ (ΛΑΪΚΗ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΛΑΤΡΕΙΑ)
Μουσουλμάνοι : οι ακόλουθοι του Ισλάμ Με τον όρο Μουσουλμάνος (ή μερικές φορές εσφαλμένα χρησιμοποιείται ο όρος Μωαμεθανός) εννοείται ο ακόλουθος του Ισλαμισμού, του πιστού στη διδασκαλία του Μωάμεθ. Ονομασία της θρησκέιας Η αραβική λέξη ισλάμ σημαίνει υποταγή, και χρησιμοποιείται από τους μουσουλμάνους ως «υποταγή στον Θεό» και εκείνοι που αποδέχονται την θρησκεία του ισλάμ (τη στάση υπακοής, εξάρτησης και αφοσίωσης στον Θεό) ονομάζονται μουσλίμ που σημαίνει υποταγμένος δηλαδή: υποταγμένος στον Ύψιστο.

4 Μαρτυρία Στη θρησκεία του Ισλάμ το Ευαγγέλιο είναι το ίδιο ακριβώς με το Κοράνιο. Και η γραφή αναφέρεται στο ότι ο προφήτης Χριστός για μας, είναι ο προφήτης που ήρθε πριν τον τελευταίο προφήτη τον Μουχαμμέτ, ο οποίος αναφέρεται και ως «παρακλητής». Για τους μουσουλμάνος ο Χριστός είναι προφήτης και όχι ο γιος του Θεού και ο Μουχαμμέτ είναι προφήτης όπως και ο προφήτης που ήρθε πρώτος στη γη ο Αδαμ, ο οποίος ξεκίνησε την πρώτη προφητεία της ανθρωπότητας. Μετά τον Αδάμ ήρθε ο Ιδρύς, ο Νόε, ο Χους, ο Σαλήχ, ο Ιμπραχήμ, ο Ισμαήλ, ο Ισαάκ, ο Ιακώβ, ο Σουίμη, ο Μωυσής, ο Χαρούν, ο Σουλεϊμάν, ο Γιουνούς και άλλοι. Στο Κοράνιο είναι γραμμένα μόνο τα ονόματα των 25 προφητών αλλά σημειώνεται ότι υπάρχουν και άλλοι προφήτες. Όλοι αυτοί πολέμησαν για τον ίδιο σκοπό. Ο Θεός έδωσε φώτιση και θαύματα μόνο στους προφήτες, για να μπορέσουν να διδάξουν την παρουσία του Θεού που είναι πανταχού παρών, παντοδύναμος, παντοκράτορας, φιλεύσπλαχνος και άλλες πολλές ονομασίες για τη χάρη του Θεού, του οποίου τα ονόματα αυτά είναι 99 στο σύνολο που γνωρίζουμε σήμερα και το εκατοστό όνομα θα το μάθουμε μετά τη Δευτέρα Παρουσία. Εμείς οι μουσουλμάνοι λατρεύουμε μόνο τον Θεό, ούτε τους προφήτες, ούτε τα βιβλία, η προσευχή μας ξεκινάει από το ξημέρωμα μέχρι τη νύχτα. Πέντε φορές την ημέρα. Στη διάρκεια της προσευχής προσευχόμαστε στο όνομα του Θεού, εξομολογούμαστε και κάνουμε μετάνοια για να ζητήσουμε άφεση αμαρτιών. Μπεκήρ Αμέτ

5 Το Κοράνι Το Κοράνι είναι το θεμέλιο πάνω στο οποίο στηρίζεται το Ισλάμ και, κατά τους Μωαμεθανούς, είναι το αντίγραφο ενός "ουράνιου" πρωτότυπου. Στους ανθρώπους κυκλοφορεί απλά ένα αντίγραφό του. Το πρωτότυπο αυτό βρίσκεται πάντοτε μπροστά στον Θεό. Έχει την ίδια θέση που έχει στον  χριστιανισμό  ο  Ιησούς ως προαιώνιος Λόγος του Θεού. Είναι βιβλίο που διαιρείται σε 114 κεφάλαια που εκτείνονται σε στίχους. Κάθε κεφάλαιο ονομάζεται «σούρα» Αραβικά: سورة ‎ ​ και μπορεί να απαρτίζεται από λίγους μόνο στίχους ή να περιέχει πάνω από 200. Τα δύο μεγαλύτερα (Η Βούς, 2ο και Οι Ποιηταί, 3ο) έχουν αντιστοίχως 286 και 227 στίχους, ενώ τα μικρότερα (Η Δείλη, 103ο, Το Κάουθερ, 108ο, Η Επικουρία, 110ο) μόνο τρεις. Στο αραβικό πρωτότυπο οι σούρες, είναι γνωστές με τα ονόματα που φέρουν π.χ. αλ-Φατίχα (Η Έναρξη), αλ-Μπάκαρα  (Η Aγελάδα), κ.λ.π.

6 Τα Χαντίθ Τα Χαντίθ είναι η παράδοση γύρω από την συμπεριφορά και τη σοφία του Μωάμεθ, που καθορίστηκαν μεταδιδόμενα από στόμα σε στόμα από αυτόπτες μάρτυρες κυρίως της πρώτης αλλά και της δεύτερης και της τρίτης Ισλαμικής γενιάς. Οι δύο κλασικές συλλογές είναι οι «Σαχίχ» του al-Bukhari και του Muslim. Οι συλλογές αυτές ονομάζονται «οι δυο γνήσιες» (al-sahihan) και περιέχουν αφηγήσεις δογματικού, ηθικού και ιστορικού ενδιαφέροντος .

7 Μαρτυρία Ο Θεός μας είναι μοναδικός και υπερβαίνει τα πάντα. Για αυτόν έχουμε εκατό ονόματα και το εκατοστό θείο όνομα του το αγνοούμε, γιατί η γνώση μας για το Θεό δεν μπορεί να είναι ολοκληρωμένη. Στη θρησκεία μας έχουμε Αγγέλους που έγιναν από φως και εκτελούν όσα λέει ο Θεός. Ο Άγγελος Γαβριήλ έφερε στη γη το Κοράνιο και το είπε στον Μωάμεθ και έμεινε αναλλοίωτο στο χρόνο. Στο Διάβολο πιστεύουμε, ο σκοπός του είναι να μας κάνει κακό και να ακυρώσει το λόγο Του. Ονομάζεται Σειτάν. Στο Κοράνιο αναφέρονται και 26 προφήτες. Υπάρχουν και πνεύματα, τα Τζιν. Όσο ζούμε τη ζωή μας ορίζει και το πεπρωμένο (qadar), το οποίο γνωρίζει μόνο ο Θεός. Όταν πεθάνουμε, πιστεύουμε ότι θα έρθει η ώρα της κρίσης και θα ξεχωρίσουν οι δίκαιοι από τους άδικους. Στο τέλος οι νεκροί θα αναστηθούν. Χουσεΐν Οκάν

8 Οι Πέντε Στύλοι της Τήρησης
Κάθε μουσουλμάνος έχει 5 υποχρεώσεις στην ζωή του, τους Πέντε Στύλους της Τήρησης. Αυτοί είναι οι εξής, όπως περιγράφονται στο Κοράνιο: Η ομολογία της πίστης, σαχάντα, ότι δηλαδή «Δεν υπάρχει άλλος θεός εκτός από τον Θεό (αραβικά Αλλάχ)· ο Μωάμεθ είναι ο προφήτης (ή αγγελιοφόρος) του Θεού». (Σούρα 33:40) Η προσευχή, σαλάτ (ή σαλάχ), η οποία πρέπει να γίνεται πέντε φορές την ημέρα κατά προτίμηση στο τζαμί κοιτάζοντας προς τη Μέκκα (κίμπλα) .(Σούρα 2:144). Επαναλαμβάνεται πέντε φορές την ημέρα με τρόπο τελετουργικό. Το πρωί μεταξύ χαραυγής και ανατολής του ήλιου, το μεσημέρι, γύρω στις 3 το απόγευμα, μετά την δύση του ήλιου, και το βράδυ όταν είναι σκοτάδι. Το Κοράνιο αναφέρει μόνο τρεις υποχρεωτικές προσευχές τονίζοντας κυρίως την μεσημβρινή προσευχή. Η ελεημοσύνη, ζακάτ, υποχρέωση δηλαδή να δίνει κανείς ένα ποσοστό του εισοδήματός του και της αξίας κάποιας ιδιοκτησίας στους φτωχούς. Δίνοντάς το, συμβάλλει στον εξαγνισμό της υπόλοιπης περιουσίας του. (Σούρα 24:56) Η νηστεία, σάουμ. Kατά τη διάρκεια του Ραμαντάν (Ραμαζανιού), του 9ου μήνα του ισλαμικού ημερολογίου, απαγορεύεται το φαγητό, το ποτό και το κάπνισμα καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας. (Σούρα 2: ) Η ιερή αποδημία ή προσκύνημα, Χατζ, στη Μέκκα, Κάθε πιστός τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του θα πρέπει να επισκεφθεί τους ιερούς τόπους του Ισλάμ «αν μπορεί να αντεπεξέλθει στα έξοδα», τον 12ο μήνα του ισλαμικού ημερολογίου και αν μπορεί να εξασφαλιστεί την διαβίωση της οικογένειάς του κατά την απουσία του.

9 Β)ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΛΑΪΚΟΥ ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟΥ (Γιορτές)
Ιερές μέρες των Μουσουλμάνων- γιορτές: Καντίρ Γετζεσί : Η ημέρα της αποδοχής της προσευχής Μεβλίντ Καντίλ : Γενέθλια του Μωάμεθ. Μπεράατ Καντίλ : Η αποκάλυψη του Κορανίου την πρώτη ημέρα. Μιράτς Καντίλ : Η ημέρα που δοξάστηκε ο Προφήτης. Ρεγαϊμπ Καντίλ : Νύχτα της Πέμπτης προς Παρασκευή. Είναι η νύχτα που οι προσευχές έχουν απαντηθεί. Ασουρέ Γιουνού : Η ημέρα της Ασούρας Κουρμπάν Μπαϊράμι : Κάποτε ένα ζευγάρι δεν μπορούσε να κάνει παιδί. Ο σύζυγος έταξε θυσία στο Θεό αν τούς έδινε παιδί και όταν τελικά τα κατάφεραν ο άντρας θυσίασε το παιδί του. Για να θυμόμαστε αυτό το γεγονός στη γιορτή σφάζουμε πρόβατα. Ραμαζάνι Μπαϊράμι : Το γιορτάζουμε όταν τελειώνει η νηστεία.

10 Σημαντικότερες γιορτές:
Ραμαζανι Το Ραμαζάνι εκ του τουρκικού ραμαζάν και αραβικού ραμαντάν, είναι Θρησκευτική-μουσουλμανική- εορτή νηστείας. Αποτελεί ονομασία του ένατου μήνα του μουσουλμανικού έτους όπου σύμφωνα με τη παράδοση δόθηκε το Κοράνι στους ανθρώπους, προκειμένου ν΄ αποτελέσουν οι κανόνες του, οδηγό της ζωής τους. Έτσι το Ραμαζάνι χαρακτηρίζεται ως ένας από τους «πέντε στύλους» του Ισλάμ με χαρακτήρα υπακοής και προσευχής προς το Θεό. Σε όλο το χρονικό διάστημα αυτό, διάρκειας ενός μηνός, οι μουσουλμάνοι απέχουν υποχρεωτικά, από ανατολής μέχρι δύσεως του Ηλίου, από κάθε είδους τροφή ακόμη και νερό, πολύ δε περισσότερο από κάπνισμα, ποτό, αρώματα και σεξουαλικές επαφές, όχι όμως στο υπόλοιπο διάστημα μέχρι την ανατολή του Ηλίου. Το Ραμαζάνι τελειώνει με τριήμερη γιορτή που αραβικά ονομάζεται κχιντ-αλ-φιτρ.

11 Μαρτυρία Ο μήνας Ραμαντάν είναι μία περίοδος κατάλληλη για προσευχή, για καλές πράξεις και για περισσότερο χρόνο με τα αγαπημένα πρόσωπα. Η νηστεία έχει σκοπό να μας βοηθήσει να μάθουμε την αυτοπειθαρχία, την εγκράτεια και την υπομονή. Μας θυμίζει πόσο υποφέρουν οι φτωχοί συνάνθρωποι. Είναι μια χαρούμενη περίοδος η οποία ξεκινάει με μία συγκεκριμένη προσευχή νωρίς το πρωί και αργότερα ακολουθούν εορτασμοί και μοίρασμα δώρων και χρημάτων στα παιδιά. Το "Ραμαζάν Μπαϊράμ" γίνεται γύρω στο Νοέμβριο, ανάλογα με το φεγγάρι. Η γιορτή έχει σχέση με την αποκάλυψη του Κορανίου στο Μωάμεθ από τον Αλλάχ. Είναι μια ευκαιρία για να καθαρίσουμε και την ψυχή μας και το σώμα μας. Κατά τη διάρκεια του ραμαζανιού δεν τρώμε, δεν πίνουμε, δεν καπνίζουμε, από την ανατολή μέχρι τη δύση του ήλιου. Τη νύχτα μπορούμε να φάμε ό,τι θέλουμε. Όταν τελειώνει ο μήνας τελειώνει και η νηστεία. Ως παρένθεση εδώ θα ήθελα να αναφέρω ότι ο Θεός εξαιρεί κάποια άτομα από την νηστεία. Ο άρρωστος και ο ταξιδιώτης είναι από αυτούς που εξαιρούνται, αλλά πρέπει μετά τη θεραπεία τους ή το ταξίδι να νηστέψουν τις μέρες που χάσανε. Θα πρέπει να τονιστεί ότι η εξαίρεση περιλαμβάνει και τις γυναίκες οι οποίες έχουν την μηνιαία τους περίοδο, καθώς και οι γυναίκες οι οποίες κυοφορούν. Επίσης ο κάθε ένας που αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα υγείας δικαιολογείται… عيدالأضحى

12 Μετά λοιπόν από το τέλος του μήνα γιορτάζουμε το "Ραμαζάν Μπαϊράμ", που διαρκεί τρεις ημέρες. Την πρώτη μέρα, σηκωνόμαστε το πρωί και πηγαίνουμε στο τζαμί για να προσκυνήσουμε. Γυρίζοντας στα σπίτια τρώμε όλοι μαζί και οι νεότεροι σε ηλικία εύχονται στους ηλικιωμένους "χρόνια πολλά", φιλώντας τας τους το χέρι. Εκείνοι τους προσφέρουν δώρα, χρήματα και γλυκά. Κατόπιν, οι νέοι και τα παιδιά, επιστρέφουν πάλι στο τζαμί. Μετά, αρχίζουν να γυρνάνε στο χωριό, από σπίτι σε σπίτι με τα νταούλια και τους ζουρνάδες. Όσο διαρκεί το Μπαϊράμι, διοργανώνονται γλέντια και εκδηλώσεις. Όταν το Ραμαντάν τελειώνει δίνουμε ως ελεημοσύνη ένα συγκεκριμένο ποσό ικανό να ταΐσει έναν φτωχό της περιοχής για μία ημέρα. Αυτό είναι γνωστό ως «φίτρα», για να θυμόμαστε ότι υπάρχουν άνθρωποι που υποφέρουν και πρέπει να τους βοηθήσουμε. Πολλοί ακόμη με αφορμή την γιορτή πληρώνουν την ετήσια Ζακάτ τους (υποχρεωτική ελεημοσύνη) σ΄αυτούς που έχουν ανάγκη. Εμινέ Καλεντζή

13 Μαρτυρία Το Κουρμπάν Μπαιράμ είναι η δεύτερη μεγαλύτερη μας γιορτή και διαρκεί 3 μέρες. Είναι γνωστή ως η γιορτή των θυσιών κατά τη διάρκεια της οποίας θυσιάζουμε ζώα, βόδια, αρνιά και πρόβατα που έχουν ευλογηθεί από το χότζα. Η θυσία συμβολίζει την προθυμία του Αβραάμ να θυσιάσει το γιο του Ισμαήλ για τον Αλλάχ. Την ημέρα της γιορτής συγκεντρωνόμαστε σε σπίτια κι επισκεπτόμαστε τάφους μελών της οικογένειάς μας. Τα παιδιά τριγυρνάνε στις συνοικίες χτυπώντας τα κουδούνια των σπιτιών, φιλάνε το χέρι του οικοδεσπότη παίρνοντας ευχές για τη γιορτή μαζί με γλυκά και λεφτά. Συγκεκριμένα, το πρωί της πρώτης μέρας ξυπνάμε νωρίς και αρχίζουμε τις προετοιμασίες. Οι άντρες πηγαίνουν στο τζαμί για την ειδική εορταστική προσευχή της θυσίας. Η διαδικασία της σφαγής ξεκινά όταν γυρίσουν. Από την προηγούμενη κι΄ όλας η ράχη του ζώου καλύπτεται με ‘κνα’ που κοκκινίζει μέχρι την ώρα της σφαγής. Στο ζώο δίνουμε νερό και αλάτι, τα μάτια του τα τυλίγουμε μ’ ένα καθαρό μαντήλι και το πρόσωπό του το στρέφουμε προς τη Μέκκα. Απαγγέλλουμε εδάφια του Κορανίου και μετά κόβεται ο λαιμός του. Έπειτα το κρέας το μοιράζουμε σε τρία κομμάτια, το ένα για τους φτωχούς, ένα για τους γείτονες και συγγενείς κι ένα για την οικογένεια. Το δέρμα το πουλάμε και τα χρήματα τα δίνουμε σε όσους έχουν ανάγκη Σεϊχάν Αμέτ Χασάν. ذوالحجة

14 Το έθιμο της καμήλας   Το ίδιο διάστημα γίνεται το έθιμο της καμήλας, αποκλειστικά από αγόρια. Ντύνονται σα γυναίκες ή στρατιώτες ή κυνηγοί. Δυο αγόρια ντύνονται ο ένας γαμπρός κι ο άλλος νύφη. Οι υπόλοιποι ντύνονται άλλα πρόσωπα: πατέρας, μάνα και πολλά κορίτσια. Το ίδιο απόγευμα διαλαλούν στις γειτονιές και σε κάθε σπίτι, ότι τους περιμένουν στο γάμο του Τζεμίλ και της Τζεμιλέ, που θα γίνει στην πλατεία του χωριού.  Οι νέοι συνήθως μεταμφιέζονται, φτιάχνουν μια ψεύτικη καμήλα, ντύνουν γαμπρό, μια νύφη και γυρίζουν στις γειτονιές με νταούλια και ζουρνάδες.

15 Το "ασσουρέ"     Το "ασσουρέ" είναι ένα παραδοσιακό γλύκισμα, το φτιάχνουν σαράντα ημέρες μετά το "κουρμπάν - μπαϊράμ", μια από τις πιο μεγάλες θρησκευτικές γιορτές. Η παράδοση λέει ότι, όταν ο Νώε άραξε με την κιβωτό, μετά τον κατακλυσμό, στο όρος Αραράτ, κατέβασε τα ζώα στη γη και όλοι μαζί γιόρτασαν τη σωτηρία τους. Τα μόνα τρόφιμα όμως που τους είχαν απομείνει ήταν διάφοροι ξηροί καρποί και σπόροι, τους οποίους έβρασαν κι έφαγαν. Το "ασσουρέ" μοιράζεται σε επτά φτωχές οικογένειες.

16 Εντερλές ( Hidrellez) (η γιορτή του κλιβάνου) (6 Μαΐου)
Το εντερλές είναι μια γιορτή που εξυμνεί την αγάπη, ευνοεί την επικοινωνία και τρέφει την ελπίδα. Κατά την ημέρα του Εντρελέζ, ξαναζωντάνευαν ήθη και έθιμα, όπως τα ανύπαντρα κορίτσια από την προηγούμενη βραδιά μάζευαν λουλούδια, τα βάζανε σε πιθάρια με ένα πανί από ρούχο που είχαν φορέσει, με το μισό δένανε τα λουλούδια και το άλλο μισό το βάζανε κάτω από τα μαξιλάρια για να προκαλέσουν την τύχη τους. Τα αγόρια τρεις φορές έκαναν διέλευση από το ποτάμι με ένα στεφάνι νάρκισσο τυλιγμένο στη μέση τους και το βράδυ το έβαζαν κάτω από το μαξιλάρι για να δουν στο όνειρό τους την αγαπημένη τους και να ανοίξει η τύχη τους. Άνδρες και γυναίκες τυλίγανε σε ένα πανί ένα νόμισμα και το θάβανε κάτω από μονοετούς καλλιέργειας δένδρο όπως κληματαριά ή τριανταφυλλιά για να γίνουν γρήγορα πλούσιοι. Όλοι οι νέοι, αγόρια, κορίτσια, άνδρες, γυναίκες κατρακυλούσανε στα καταπράσινα λιβάδια και περιτυλίγανε στεφάνια από νάρκισσο στις μέσες τους για να είναι γεροί και ζωηροί. Αργότερα πλένονταν με νερό που είχαν μουλιάσει με άγρια λουλούδια από γεράνι για να είναι υγιείς κατά την διάρκεια του έτους. Τα παιδιά και προπαντός τα κορίτσια πηγαίνανε στα χωράφια, μετρούσανε το ύψος τους με την σίκαλη και άλλα σπαρτά για να μεγαλώσουν γρήγορα και πλένονταν με νερό βρασμένο από φύλλα καρυδιάς για να μην τους μαυρίζει ο ήλιος και ασχημαίνουνε. Οι γυναίκες πολύ πρωί πηγαίνανε στον υπαίθριο χώρο όπου θα γιόρταζαν, ανάβανε φωτιά και βάζανε το καλαμπόκι που είχαν μουλιάσει από βραδύς, για να ξεκινήσουν το φαγητό με σπόρο ψωμιού και το υπόλοιπο το μοιράζανε στους διερχόμενους για το καλό της σοδειάς. Όσοι ήταν άρρωστοι, πολύ πρωί πριν ανατείλει ο ήλιος, τρίβανε ένα σχοινί από τρίχα κατσίκας σε ξερό ξύλο, για να πιάσουν ζωντανή φωτιά, να την διαπεράσουν μέχρι επτά φορές για να βρουν την υγεία τους.

17 Τα απογεύματα στολίζανε τα άλογα και τρέχανε για την πρωτιά και οι νικητές βραβεύονταν με ένα κατσίκι ή ένα πρόβατο. Κατά την δύση του ηλίου ξεκινούσανε οι αγώνες πάλης και ο νικητής ανακηρύσσονταν αρχηγός για εκείνη την χρονιά και έπαιρνε δώρα από τους χωριανούς.  Σε όλα τα παραπάνω πάντα υπήρχε μια δυνατή φωτιά και όλα λάμβαναν χώρα γύρω από τη φωτιά. Η φωτιά δυναμωνόταν συνέχεια και τη διατηρούσαν μέχρι αργά το βράδυ, και μερικοί επί μέρες. Η φωτιά για το Εντρελέζ ήταν απαραίτητη και ζωντάνευαν ήθη και έθιμα που δεν τηρούνταν άλλες φορές. Με την ζωντανή φωτιά άναβαν το βράδυ το τζάκι του σπιτιού για να καίει και να καπνίζει συνέχεια, οι έγκυες και οι λεχώνες γυναίκες το βράδυ κυκλοφορούσαν με την φωτιά στο χέρι, για να φύγουν τα πνεύματα από το σπίτι. Τη φωτιά τη βάζανε σε πήλινο δοχείο και την γυρνούσανε από δωμάτιο σε δωμάτιο για να μπει πλούτος στο σπίτι, γυροφέρνανε την φωτιά τρεις ή επτά φορές γύρω από τα μέλη της οικογένειας για να φύγουν τα κακά πνεύματα και να μην ματιάζονται. Κατά την ημέρα του Εντρελέζ υπήρχαν πράγματα που απαγορευόταν και ήταν γρουσουζιά να τα κάνεις, όπως να πιάνεις βελόνα και να ράβεις, να πλένεις ρούχα γιατί ήταν αρρώστια, να κουρεύεσαι και να κόβεις τα νύχια γιατί ήταν φτώχεια, να έχεις σαρκική επαφή με την σύζυγό σου το προηγούμενο βράδυ γιατί αν γεννηθεί παιδί θα είναι ανάπηρο. Επίσης, δεν έπρεπε να ψαρέψεις και να φας υδρόβιο ζώο γιατί θα υπάρξει ξέρα και ανομβρία, δεν έπρεπε να κολυμπήσεις και να διασχίσεις ανάποδα τρεχούμενο νερό, να μην δρασκελίσεις στάσιμο νερό και προπαντός μην ουρήσεις στο νερό εκείνη την ημέρα.

18

19 Γ) ΜΑΓΕΙΑ ΚΑΙ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΕΙΣΙΔΑΙΜΟΝΙΕΣ
Μαρτυρία Όπως σε όλες τις θρησκείες του κόσμου έτσι και στη δική μας η μαγεία καταπολεμούνταν από τους χοτζάδες. Αυτοί ήταν που μπορούσαν να λύσουν και τα μάγια. Τα μάγια τα έκαναν οι άνθρωποι που είχαν συνδεθεί με το σατανά. Με πολλούς τρόπους θυσίαζαν ζώα, χρησιμοποιούσαν δηλητηριώδη βότανα, τρίχες από τα μαλλιά ανθρώπων και ζώων, νύχια ή ακόμη και ρούχα… εσώρουχα κυρίως, έπειτα έψελναν ύμνους στο σατανά, συνήθως όταν γέμιζε το φεγγάρι. Οι χότζες έκαναν και μια τελετή σαν την τελετή εξορκισμού, έτσι θα έφευγε ο δαίμονας μέσα από τον άνθρωπο. Για παράδειγμα : Στον προφήτη Μουχαμμέτ είχαν κάνει μάγια, είχαν ρίξει στο πηγάδι του νερού τρίχες από τα μαλλιά του και αυτός άρχισε να σκέφτεται πολύ και να μιλάει λιγότερο. Στη συνέχεια φανερώθηκε ένας άγγελος και του διάβασε εδάφια από το κοράνιο και τότε επανήλθε και ζήτησε όλος ο κόσμος να μάθει αυτά τα εδάφια για τη μαγεία και τη βασκανία. Εμείς οι μουσουλμάνοι πιστεύουμε στο μάτι, αλλά δε πιστεύουμε στη βοήθεια των φυλαχτών. Σε περίπτωση ματιάσματος κάποιος δίνει μια ευχή στον ματιασμένο και τον φυσάει, το ίδιο μπορεί να κάνει και σε ένα ποτήρι νερό και ο ματιασμένος να το πιει. Χουσεΐν Οκάν

20 Μαρτυρίες Το μάτιασμα το λέμε «Ναζάρ», άμα σε βρίσκει πρέπει να πας στο Χότζα να σου διαβάσει από το Κοράνιο, γιατί νιώθεις άρρωστος. Όταν υπήρχε ανομβρία τότε όλοι οι χωριανοί μαζευόμασταν σε κάποιο βουνό ή τζαμί μαζί με τον χότζα και προσευχόμασταν για να βρέξει, ο Χότζας διάβαζε την προσευχή «yagmur duasi». Μολλά Σεχρά Υπάρχουν ορισμένοι άνθρωποι που το μάτι τους, ακόμη και χωρίς να το θέλουν, ματιάζει. Το έχει συνήθως το σόι τους και την δύναμη αυτή την έχουν προπαντός τα γαλανά μάτια. Ματιάζονται όλοι οι άνθρωποι, μικροί και μεγάλοι, τα ζώα, τα δέντρα, τα σπαρτά ακόμη και το νερό. Από αυτούς που πεθαίνουν οι μισοί είναι από μάτι. Τα μικρά παιδιά, παχουλά και όμορφα, μπορούν ακόμη και δικοί τους άνθρωποι χωρίς να το φανταστούν να τα ματιάσουν. Γενικά ματιάζονται τα ωραία (άνθρωποι, ζώα ή πράγματα). Ματιάζουν επίσης κάτι αυτοί που το στερούνται. Γι’ αυτό, όποια έχει μικρά παιδιά ή εγγόνια όμορφα, δε ματιάζει των άλλων τα παιδιά είναι χορτάτη από παιδιά. Η κακή επίδραση του ματιάσματος στα έμψυχα είναι άμεση. Το παιδί την ίδια στιγμή αρρωσταίνει από το μάτιασμα. Ακόμη, και τα δένδρα , ώσπου να γυρίσει η χρονιά ξεραίνονται. Εμινέ Αμέτ Χασάν

21 Μουσουλμάνοι και βασκανία.
Οι μουσουλμάνοι έκαναν ό,τι μπορούσαν για να προλάβουν το μάτιασμα. Δεν έβγαζαν έξω συχνά το παιδί ή το έβγαζαν βάζοντας στο μέτωπό του λίγη μουτζούρα από τον τέτζερη. Ο επισκέπτης θα ερχόταν στο σπίτι και θα έβλεπε κάτι ωραίο έπρεπε να πει μασαλάχ φτου φτου να φτύσει τον κόρφο του και να αποφύγει τις πολύ επαινετικές φράσεις. Οι άνθρωποι του σπιτιού του το συνιστούσαν κάποτε για το μωρό : φτύσε το και δώσε του ύπνο. Για να προλάβουν το μάτιασμα μέσα στο σπίτι κρεμούσαν πίσω από την εξώπορτα ένα παλιό πέταλο. Όταν τα μελίσσια ματιάζονταν ανακατώνονταν μεταξύ τους, δαγκώνονταν, καταστρέφονταν. Για να προφυλάξουν τα δένδρα και τα σπαρτά τους κρέμαγαν το σκελετό από κεφάλι γαϊδουριού. Με όλες όμως τις προφυλάξεις πολλές φορές έβλεπαν καθαρά τα συμπτώματα του ματιάσματος και τότε έτρεχαν τον άρρωστο να τον γιατρέψουν. Αν όλα αυτά δεν έφερναν αποτέλεσμα έπρεπε να βρεθεί αυτός που μάτιασε το παιδί. Έλιωναν τότε στη φωτιά μέσα σε σιδερένιο δοχείο μολύβι και όπως ήταν λιωμένο το έχυναν σε πιάτο με νερό. Από το σχήμα που έπαιρνε το μολύβι μέσα στο νερό καταλάβαιναν αν το μάτιασε άνδρας ή γυναίκα , σκέφτονταν ποιός είχε έρθει στο σπίτι και τον έβρισκαν. Άλλοι έχυναν στο ποτήρι λίγες σταγόνες λαδιού και μάντευαν όπως και με το μολύβι.

22 ….Έπαιρναν τότε κρυφά ένα κομμάτι ύφασμα από το ρούχο του φταίχτη,
ένα μικρό κομμάτι ξύλο από το κατώφλι της πόρτας του σπιτιού, λίγο χώμα από εκεί που είχε πατήσει, ένα κομμάτι ξύλο από την σκούπα, φλοίδες σκόρδου και κρεμμυδιού και θύμιαζαν με αυτά τον άρρωστο ή τα έριχναν στο τουναούρι και έσκυβε αυτός στον καπνό τους. Λυπότανε το ρούχο του αυτός που είχε ματιάσει και το μάτιασμα περνούσε. Καλούσαν ακόμη γυναίκες που ξεμάτιαζαν με γητέματα. Όταν η γητεύτρα χασμουριόταν το παιδί θα γινόταν καλά. Άλλοι έκαιγαν γαρίφαλα στο τσιρέκι και αν αυτά έσκαζαν ο άρρωστος θα γέρευε. Πολλοί θύμιαζαν το ματιασμένο με νύχι πετεινού, φλοίδα σκόρδου, θυμίαμα και γαρίφαλα που τα έκαιγαν όλα μαζί. Το Κοράνι χρησιμοποιείται μεταξύ άλλων για την επίκληση πονηρών πνευμάτων, για να γίνει κακό σε ανθρώπους. Είναι κοινό μυστικό ότι κάποιοι χοτζάδες επιδίδονται στην μαγεία. Σ΄αυτούς καταφεύγουν και πολλοί χριστιανοί για να κάνουν κακό σε συνανθρώπους τους ή για να αποτρέψουν μάγια που τους έχουν κάνει οι χοτζάδες. Η μαγεία γίνεται με τη χρήση του Κορανίου. Επίσης, πιστεύουν και στη βασκανία, η οποία αναφέρεται και στο Κοράνι, δηλαδή στο κακό μάτι με φθόνο και κακία για τους άλλους ανθρώπους. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιούν ιδιαιτέρως τα ματόχαντρα με επιγραφές που επικαλούνται την προστασία του Αλλάχ.

23 Ματόχαντρα: Το χέρι της Φατιμάς αποκαλείται φυλαχτό κατά της Βασκανίας.
Επιγραφές: "Allah, maşallah" και "Allah korusun!", οι οποίες επικαλούνται την προστασία του Αλλάχ Allah, maşallah

24 Δ) ΛΑΪΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ (Ονόματα ασθενειών και θεραπείες)
Μαρτυρίες Φάρμακα όπως σήμερα δεν είχαμε, για τον πόνο ζεσταίναμε τούβλα και πέτρες και τα βάζαμε όπου πονούσε. Για κοψίματα, βάζαμε τον ιστό της αράχνης, χώμα και κάποια θεραπευτικά φύλλα…για μελανιές βάζαμε κρεμμύδι με αλάτι και μασημένο ψωμί. Όταν κάποιος είχε κρύωμα οι γυναίκες του έκοβαν βεντούζες για να φύγει το κρύωμα. Μολλά Σεχρά Τα παλιά χρόνια υπήρχαν διάφοροι τρόποι για την θεραπεία κάποιου. Για παράδειγμα, όταν χτύπαγες και άνοιγες μια πληγή βάζανε καπνό. Επίσης, όταν τους τσιμπούσε κάποιο έντομο βάζανε λάσπη. Οι μεγαλύτερες σε ηλικία γυναίκες μάζευαν χόρτα και βότανα τα οποία αποξήραιναν και γνωρίζοντας τις ιδιότητες τους τα χρησιμοποιούσαν ανάλογα με την πάθηση. Θυμάμαι μικρός η γιαγιά μου, μου έδινε να πιω ένα σιρόπι, από μέλι, λεμόνι ζεστό νερό και ένα βότανο…που δεν θυμάμαι την ονομασία του. Ο παππούς μου έπινε βρασμένο νερό με μαϊντανό για να καθαρίσουν τα νεφρά του που τον πονούσαν Χουσεΐν Οκάν

25 Συγκεκριμένα για : Αμυγδαλίτιδα : Για την αμυγδαλίτιδα άπλωναν καθαρό μπαμπάκι σε ένα πανί , το έβρεχαν με οιονόπνευμα και το έβαζαν στο λαιμό. Σε βαρύτερη περίπτωση έβαζαν κοπανιστές ελιές ή μήλα ψημένα ή λεμόνι ψημένο ολόκληρο ή το λερωμένο μαλλί από την κοιλιά των προβάτων. Αποτελεσματική ήταν επίσης και η ξερή κοπριά ενός άσπρου σκύλου που την κοπάνιζαν και τη φυσούσαν με ένα καλάμι στο λαιμό του παιδιού με αποτέλεσμα η πληγή να ανοίξει και να βγει το πύο.

26 Ανεμοβλογιά :Η ανεμοβλογιά, το σαντάλ, δεν ήταν επικίνδυνη
Ανεμοβλογιά :Η ανεμοβλογιά, το σαντάλ, δεν ήταν επικίνδυνη. Τη θεραπεία αναλάμβανε η οτζάχ ναίκα , μια γυναίκα από τζάκι , πανω στα σπυριά του αρρώστου άναβε στουπί από κάνναβι πάνω σε κόκκινο πανί , ζύμωνε μαζί με τη στάχτη του , με μέλι και δυόσμο και την άναβε τρεις φορές στο ίδιο μέρος , έπειτα το σκέπαζε με το κόκκινο πανί. Αρθριτικά :Για τα αρθριτικά ή τους ρευματισμούς , τον Μάη , έβραζαν τα άγρια λουλούδια έκαναν στο νερό τους λουτρό και έπειτα τύλιγαν με αυτά τα γόνατά τους. Ακόμη πήγαιναν τους αρρώστους στη θάλασσα και τους έχωναν λίγες ώρες στην καφτήν άμμο. Για τις αρρώστιες αυτές καθώς και για άλλους πόνους κάποτε , χρησιμοποιούσαν και το γιακού , το τσερότο. Στο μέρος που πονούσαν έδεναν σφιχτά ένα σπυρί ροβίθι που σε λίγες μέρες σχημάτιζε την πληγή. Πάνω σε αυτήν έβαζαν τσερότο για να τραβήξει τα υγρά και το πύο που μαζεύονταν στην πληγή και που πίστευαν πως ήταν η αφορμή των πόνων. Αναιμία : Την αναιμία την έλεγαν κανσιζλίκ και συνιστούσαν στον άρρωστο καλοφαγία. Απόστημα:  Στα αποστήματα έβαζαν καταπλάσματα με λιναρόσπορο, ασπράδι αβγού, σαπούνι, λάδι, πίτουρο και ψιλοκομμένο κρεμμύδι, βρασμένα όλα μαζί. Άλλη αλοιφή γινόταν με βούτυρο, λάδι, καθαρό κερί και μεδούλι από κόκαλα ζώου. Μερικοί έβαζαν και κατάπλασμα με τσαντρούρ κουσάγ (είδος αγριόχορτου) ή κοπανισμένα σαλιγκάρια, μαζί με τα τσόφλια, ή τα έπλεναν με αφέψημα ενός είδους θυμαριού και με ρακί. Όταν τούς τρυπούσαν κάποτε καρφιά, όπως έτρεχαν συχνά ξυπόλυτοι στο χωριό, πατούσαν αμέσως σε ούρα για ν’ αποφύγουν τη μόλυνση (χάρη στην απολυμαντική δύναμη της αμμωνίας πού περιέχεται στα ούρα).

27 Αφτιού πόνος : Όταν πονούσε το αφτί, μικροί ή μεγάλου, έβαζαν μέσα λίγο κόκκινο πιπέρι ή ψημένο κρεμμύδι κι έσταζαν λίγες σταγόνες ζεστό λάδι ή έσταζαν γάλα γυναίκας πού βύζαινε. Αποτελεσματικό ήταν και το λίπος του λαγού, περισσότερο όμως το ποντικόλαδο. Βήχας :Πολλές φορές κρύωναν και έβηχαν. Για το βήχα έπιναν ζεστά αφέψημα με κουκούτσια κυδωνιού , λιναρόσπορο , μαύρο πιπέρι με κρασί , μολόχες , χαμομήλι , άγριο τριαντάφυλλο ή τους ξερούς καρπούς του κουρκουβάτσι , ένα από όλα αυτά. Αποτελεσματικότερο από τα φάρμακα αυτά θεωρούσαν για το βήχα το κρέμασμα κουρελιών στο τσαλού (αγκαθωτός θάμνος). Όταν υπόφερε κάποιος από αρρώστια κυρίως από βήχα πήγαινε εκεί χωρίς να μιλήσει καθόλου στον δρόμο κι έδενε στα κλαδιά του θάμνου ένα κουρέλι από το φόρεμα ή το μαντήλι του. Έλεγε έπειτα όποια προσευχή θυμόταν κι έφευγε μουρμουρίζοντας : το ντέρτι μου να το αφής εδώ και να πάω , τη στεναχώρια μου να την αφήσω εδώ και να φύγω κι γυρνούσε χωρίς να μιλήσει σε κανέναν.

28 Δαγκάματα. Στο δάγκαμα του σκύλου έκοβαν τρίχες από το ίδιο ζώο και τις έβαζαν μ’ ένα δεκάγροσο στην πληγή, με φρέσκο ψωμί μουσκεμένο, ενώ στo δάγκαμα του φιδιού έβαζαν ξίδι ζυμωμένο με γιαούρτι. Διάρροια-Δυσεντερία. Στο ΐσάλ (στη διάρροια ή τη δυσεντερία) - πηγαίνει, τρέχει ή κοιλιά του, έχει διάρροια, έλεγαν και για τα δύο. Άφηναν τον άρρωστο νηστικό στην αρχή, και υστέρα του έδιναν τσάι, ούζο και σούπα. Έκαιγαν επίσης κουρκουβάτσα, καβούρντιζαν ρύζι, τα έκοβαν μαζί σαν καφέ και τάγιζαν μ’ αυτά τον άρρωστο. Τον πήγαιναν ακόμη, όπως και γι’ άλλες αρρώστιες, στην Άξό και τον περνούσαν άσ’ σου καμηλιοΰ το κόκαλο (από της καμήλας το κόκαλο), από το άνοιγμα πού σχημάτιζαν οι πλευρές μ’ ένα κομμάτι της σπονδυλικής στήλης του σκελετοί καμήλας, που φυλαγόταν εκεί. Δυσκοιλιότητα. Έτάγιζαν τον άρρωστο σούπες ή του έδιναν καθάρσιο ή αφέψημα σιναμικής ή χάπια με χυμό σουτλιέν (πρόκειται ίσως για είδος φλόμου) και αλεύρι, προ παντός κριθαρίσιο. Έκζεμα. Όποιος είχε μαγιασούλ (έκζεμα), δεν έπρεπε να τρώει ξινά ή αλμυρά. Για φάρμακο χρησιμοποιούσαν το αφέψημα του μαγιασούλ Μοΰ (χόρτο του μαγιασούλ). ’Εμμηνόπαυση. Το ζουμί από βρασμένα φύλλα κρεμμυδιών το συνιστούσαν σ’ αυτές πού είχαν σταματήσει τα έμμηνά τους.

29 Εξάρθρωση. Όταν πάθαινε εξάρθρωση το πόδι ή το χέρι, το ξανάβαζαν στη θέση του και πόδεναν με ξύλα απ’ έξω, ώσπου να στερεωθεί. Μέσα από τα ξύλα έβαζαν χτυπημένο ασπράδι αβγού, σαπούνι και λάδι, ή σταφίδες, πιπέρι, κρεμμύδια, όλα μαζί κοπανισμένα, και ούζο. ‘Όταν γινόταν καλά, το δίπλωναν λίγες μέρες με χαβάτζιβα (άλειμματοκέρι). Ευλογιά.  Στη βλογιά θύμιαζαν τον άρρωστο με ξερά φύλλα σκόρδου, κρεμμυδιού και με λουλούδια των Βαΐων, τον τάγιζαν γλυκά και τον πότιζαν ζεστά. Δεν μαγείρευαν στο σπίτι, όταν ήταν επιδημία βλογιάς. Ίκτερος. Σαρουλούχ είναι ή χρυσή, ό ίκτερος. Κάτω από τη γλώσσα είναι μικρό σάρκωμα σαν του βατράχου το μάτι, το κουρμπατζίχ , πού τόκοβαν με το ξυράφι, γιατί πίστευαν πώς ήταν ή αφορμή της αρρώστιας. Ίσχυαλγία-κρυολόγημα. Έκαναν εντριβές και στις δύο περιπτώσεις, και για τον πόνο της μέσης έβαζαν ακόμη μπλάστρι από κοπανισμένο θυμίαμα, πού το μπούχτιζαν με ρακί, πάνω σε γαλάζιο χαρτί, τρυπημένο πολλές τρύπες με το βελόνι .Για θερμαντικό στο κρυολόγημα έπιναν αφέψημα θυμαριού.

30 Ιλαρά : Κιζαμούχια είναι η ιλαρά
Ιλαρά : Κιζαμούχια είναι η ιλαρά. Προφύλασσαν τα παιδιά από το κρύο , τους έδιναν ζεστά και γλυκά και γίνονταν καλά. Κάψιμο : Έσπαζαν αυγά στο τηγάνι , τα έβαζαν στη φωτιά χωρίς λάδι και τα άφηναν να καούν. Στο τέλος έμενε λίγο υγρό το οποίο έβαζαν στο καμένο μέρος. Στο κάψιμο έκανε καλό και του ροβιού το βούτυρο. Γέμιζαν με ρόβι μια στάμνα και σκέπαζαν το στόμιό της με αγριάδα. Έκαιγαν φωτιά γύρω στη στάμνα και ύστερα την αναποδογύριζαν για να στάξει το βούτυρο – το λίγο υγρό που υπήρχε. Άλλοι άλειβαν την πληγή με λάδι ή μελάνι ή έβαζαν κατάπλασμα με κρεμμύδια και τσααούρ κουσάγ ή καβουρντισμένη και κοπανισμενη σικάλη. Κέντημα : Λάσπη ζυμωμένη με νερό ή γιαούρτι έκανε καλό στο κέντημα της μέλισσας ή της σφήκας. Άλλοι πίεζαν μ’ ένα μαχαίρι το μέρος όπου το κέντημα. Στο δάγκαμα τού φιδιού έβαζαν ξίδι ζυμωμένο με γιαούρτι, στο κέντημα του σκόρπιου γιαούρτι και ούζο , ή το έτριβαν με ξίδι. Αν σκότωναν το σκορπιό, τον κοπάνιζαν και τον έβαζαν στην πληγή. Πονόδοντος : Όταν τους πονούσαν τα δόντια έβαζαν στο στόμα τους βρασμένο αυγό , ζεστό , ξεφλουδισμένο ή φακές ωμές ή ζεστές φέτες πατάτας με λίγο καφέ ή μέλι με δυόσμο ή ένα ψημένο κρεμμύδι και τα κρατούσαν για πολύ ώρα. Αν με όλα αυτά πονούσε ακόμη το έβγαζαν με τη δοντάγρα κι έβαζαν στην πληγή μέλι.

31 Πυρετός. Όταν ό άρρωστος είχε πολύ πυρετό, τον τύλιγαν με δέρμα σκύλου ή προβάτου, αμέσως μετά το γδάρσιμο, και με την εσωτερική του πλευρά ακουμπημένη στο κορμί του άρρωστου. Άλλοι έβραζαν φύλλα ιξού — γερμαραντασί — και βουτούσαν στο νερό του το πουκάμισο του άρρωστου. Τον τύλιγαν έπειτα μ’αύτό, τον κοίμιζαν, ίδρωνε και ξεγέρευε. Για τον πυρετό, γενικά, μάζευαν επίσης φύλλα ιτιάς, πρωί, πριν ακόμη φωτίσει, τα έστρωναν στο στρώμα, τα μπούχιζαν με ξίδι, και δίπλωναν μ’ αύτά τον άρρωστο. Στειρότητα. Για τη θεραπεία της στειρότητας χρησιμοποιούσαν πολλά μέσα. Επί πολλά μερόνυχτα συνεχώς, π.χ., δεν έδιναν στη γυναίκα να πιει καθόλου νερό, θεραπεία πού, όταν επιβαλλόταν καλοκαίρι και ή γυναίκα ήταν υποχρεωμένη να εργάζεται στη ζέστη του υπαίθρου, καταντούσε ανυπόφορη. Μούσκευαν τότε οι «άρρωστες» στο νερό ένα πανί και δρόσιζαν μ’ αυτό τα χέρια και τα χείλη τους. Άλλες έπιναν ούρο καμήλας βρασμένο με κουκιά, ή κάθονταν σ’αύτά πάνω, όπως ήταν ζεστά, ή κάθονταν πάνω στο ζεστό τουντούρι ή στον άχνό βρασμένου κριθαριού, ώσπου να τα πατήσ’ ίδρος, να ιδρώσουν πολύ. Για τον ίδιο σκοπό έβαζαν στα γεννητικά τους όργανα χάπια από μαύρες σταφίδες και μπαχαρικά, ή από κοπανισμένο μικρό σπουργίτη (πουλί γνωστό γιά τή γονιμότητά του) , σταφίδα, μακροκέφαλα. Άλλες κοπάνιζαν φρεσκοσφαγμένη κότα, και, ζεστή όπως ήταν, την έβαζαν στο ίδιο μέρος. 'Υπάρχουν περιπτώσεις πού, ύστερα από τέτοιες «θεραπείες» και τις αναπόφευκτες δυνατές μολύνσεις, οι άρρωστες πέθαναν μετά λίγες ώρες, μέσα σε φριχτούς πόνους.

32 Μερικές έβαζαν στα γεννητικά τους όργανα μπλάστρι με ασπράδι αβγού και πίσσα, ή χάπια από σταφίδα και κόκκινο πιπέρι, ή πορτοκάλι ή αβγό - ολόκληρα τα δύο τελευταία - ή κεφάλι παστού ψαριού και άλλες χάπια από κοπανισμένη πέτρα , γαρίφαλα και ρίζα ζενζεφίλ (πιπερόριζα), για να ΐσιάσ’ ή μήτρα της γυναίκας, γιατί είχαν ακούσει πώς ή στειρότητα προερχόταν κάποτε και από αντικανονική θέση της μήτρας. Φυματίωση : Έδιναν στον άρρωστο να φάει σκύλο τον οποίο έσφαζαν πριν ακόμη ανοίξει τα μάτια του, όταν κοιμόταν, ή τον τύλιγαν με το δέρμα φρεσκοσφαγμένου σκύλου όπως έκαναν και για τον πυρετό. Όταν έτρωγε το γιατρικό αυτό, του φανέρωναν ότι έφαγε σκύλο και εκείνος αηδίαζε κάνοντας εμετό και έβγαζε, ξερνούσε την αρρώστια.

33 Ε) ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΑ
Η αστρολογία ήταν πάντα ένα κομμάτι πολύ σημαντικό της παραδοσιακής μας οικογενειακής ζωής, διότι η ζωή μας ήταν άμεσα συνδεδεμένη με την παρουσία του φεγγαριού. Συνδέαμε ακόμη και την κοπή των δέντρων με το φεγγάρι, συγκεκριμένα δεν κόβαμε ποτέ δέντρο όταν η σελήνη ήταν στην πρώτη της εβδομάδα. Έτσι οι γεωργοί προσπαθούσαν να φέρουν σε τέτοια κατάσταση την εργασία τους, ώστε την πιο καρποφόρα εργασία, για παράδειγμα το αλώνισμα να έχει σαν χρονολογία την περίοδο του φεγγαριού μετά τη δέκατη ημέρα. Ακόμη κανείς δεν όργωνε ποτέ κατά τη γένεση του φεγγαριού. Ακόμη, οι πιο έμπειροι, δηλαδή οι περισσότεροι ηλικιωμένοι μπορούσαν να βγάλουν σε διάφορες περιόδους του έτους από τα διάσπαρτα αστέρια του ουρανού, τις κλιματικές συνθήκες που θα επικρατούσαν όλο το έτος. Αυτοί μπορούσαν να βγάλουν αποτέλεσμα για το τέλος του μήνα, αν θα είναι ο καιρός βροχερός, αν θα έχει αέρα ή ζέστη. Με τον ήλιο είχαμε ιδιαίτερη σχέση την ημέρα ήταν το κινητό μας ρολόι. Μπορούσαμε να γνωρίζουμε ανά πάσα στιγμή τι ώρα είναι από την περιστροφή του ήλιου και ανάλογα να προσευχόμαστε, να αναπαυόμαστε ή να δουλεύουμε. Ακόμη, από τη λαμπρότητα του ήλιου οι πιο έμπειροι μπορούσαν να συμπεράνουν αν μετά από δύο μέρες θα είχε κακοκαιρία ή καλοκαιρία. Τα σώματα του ουρανού ήταν γενικότερα συνδεδεμένα με τη ζωή μας, διότι μας βοηθούσαν να προγραμματίσουμε την καθημερινότητα μας και να εκμεταλλευτούμε τις φυσικές καταστάσεις. Από αυτά καταλαβαίναμε πολλά….για παράδειγμα το ουράνιο τόξο για μας ήταν η απόδειξη ότι τίποτα άλλο κακό δε θα συμβεί στο φυσικό περιβάλλον, αντίθετα οι αστραπές και η δυνατή βροχή ήταν προμήνυμα της θεϊκής «βροντής». Μπεκήρ Αμέτ

34 Μαρτυρίες Όταν πονούσανε τα πόδια και τα χέρια των μεγαλύτερων έλεγαν ότι θα βρέξει ή θα αλλάξει ο καιρός, όταν πονούσε κάτι, στο σημείο που το είχες σπάσει τότε καταλάβαινες το ίδιο. Όταν είχε πολλά αστέρια το βράδυ, τότε λέγαμε ότι δε θα βρέξει την άλλη μέρα. Μολλά Σεχρά Υπήρχε η φήμη πως όταν τα πουλιά πετούν κοντά στη γη, τις επόμενες μέρες και ώρες θα βρέχει, καθώς επίσης και πως από τα αστέρια θα καταλάβαινες αν θα έβρεχε, διότι εάν τα αστέρια έκαναν κυκλικό σχήμα θα έριχνε χιόνι ή χαλάζι. Η θρησκεία μας λέει ότι οι άνεμοι είναι προάγγελοι της ευσπλαχνίας του Αλλάχ, δηλαδή της βροχής. Η βροντή είναι έπαινος στη δόξα του και με τις αστραπές χτυπά όποιον θέλει κι όποιον τον αμφισβητεί. Χουσεΐν Οκάν

35 Ζ) ΜΑΝΤΙΚΗ Μαρτυρίες Εμείς πιστεύαμε πολύ στα όνειρα, λίγο πολύ όλοι ξέραμε να τα ξηγήσουμε , αλλά κάποιες γυναίκες γνώριζαν περισσότερα. Σε αυτές κατέφευγαν όσοι ήθελαν πολύ να μάθουν τι σήμαινε το όνειρο που είδαν στον ύπνο τους. Αν το όνειρο ήταν καλό και πίστευαν τότε περίμεναν να βγει. Αν όμως το όνειρο δεν ήταν καλό, υπήρχαν τρόποι για να αποτρέψουν τα όσα είδαν να συμβούν στη ζωή τους. Αν πάλι το όνειρο ήταν του φθινοπώρου πιστεύαμε ότι δε θα βγει γιατί, όπως πέφτανε τα φύλλα, έπεφταν κι’ αυτά που επρόκειτο να συμβούν. Μερικά πράγματα που όλοι ξέραμε: Το ψωμί είναι καλή τύχη. Αν δεις ότι τρως ψωμί είναι ακόμη καλύτερα. Μην το δώσεις όμως σ’ άλλον, γιατί τότε χάνεις την τύχη σου. Αν δεις σκοινί θα κάνεις δρόμο. Το κόκκινο άλογο είναι γρήγορη είδηση. Τα πτηνά συμβολίζουν το ταξίδι της ψυχής μετά το θάνατο. Τα φίδια αντιπροσωπεύουν το κακό. Τα σκυλιά την ευγένεια και την αρετή. Αν δεις στο όνειρο σου ιερέα ή χότζα σημαίνει επιτυχίες, ευχάριστες ειδήσεις και κέρδη. Το μωρό συμβολίζει ένα νέο ξεκίνημα, το ψάρι λαχτάρα.  Λάσπη να δεις δεν είναι καλό. Είναι στεναχώρια.  Το άσπρο περιστέρι είναι ευχάριστη είδηση. Μαντείες έβγαιναν ακόμη και από το φτερούγισμα των ματιών. Το φτερούγισμα του αριστερού ματιού σήμαινε δυσάρεστη είδηση, ενώ του δεξιού ευχάριστη. Το κοκκίνισμα των μαγούλων σήμαινε κατηγόριες από εχθρούς, ενώ το βουητό των αυτιών σήμαινε ότι μιλάν για σένα. Του αριστερού αυτιού αρνητική η αναφορά, του δεξιού επαινετική.         Μολλά Σεχρά

36 Οι τρόποι που χρησιμοποιούσαμε για τη μαντεία είναι πολλοί
Οι τρόποι που χρησιμοποιούσαμε για τη μαντεία είναι πολλοί. Εξηγούσαμε τα όνειρα, λέγαμε το φλιτζάνι και άλλα. Άλλοι έβλεπαν το μέλλον στα σύννεφα, στο νερό ή στο λιωμένο κερί. Αργότερα και στα χαρτιά της τράπουλας. Υπήρχαν γυναίκες που διάβαζαν το χέρι, δηλαδή τις γραμμές της ανθρώπινης παλάμης. Πολλοί για να μάθουν το μέλλον κατέφευγαν σε Χότζα. Ο Χότζας με διάφορες πρακτικές αποκάλυπτε τα μελλούμενα και τα επικύρωνε με μία προσευχή. Μπεκήρ Αμέτ

37 Υπάρχουν πολλές γυναίκες που λένε τα χαρτιά και το φλιτζάνι, άλλοι πιστεύουν και άλλοι όχι. Το 1 % των ανθρώπων έλεγε η γιαγιά μου ότι μπορεί να βλέπει το μέλλον, άλλοι πάλι εξηγούσαν τα όνειρα, για παράδειγμα έλεγαν ότι αν όταν κάποιος βλέπει στο όνειρο ένα σκύλο, τότε θα συναντήσει έναν εχθρό του, η θρησκεία μας όμως δεν τα δέχεται όλα αυτά, ο θεός λέει να αποφεύγουμε τα έργα του διαβόλου για να αποκτήσουμε πρόσβαση στην άνεση. Χουσεΐν Οκάν

38 Η) ΔΗΜΩΔΗΣ ΠΟΙΗΣΗ – ΜΟΥΣΙΚΗ – ΧΟΡΟΙ
Μαρτυρία Έχουμε έναν χορό που τον λένε Ζεϊμπέκ (Zeybek), όλοι κάνουν ένα κύκλο και στη μέση κάποιος χορεύει. Άλλοι παραδοσιακοί χοροί είναι ο καρσιλαμάς (Karşılama) και το τσιφτετέλι (Τsıftetelı). Όλοι οι ομαδικοί χοροί που οι άνθρωποι πιάνονται και χορεύουν ονομάζονται Hora, που βγαίνει από το ελληνικό «χορός».    Η μουσική συνοδεύει κάθε εκδήλωση της ζωής μας. Τα παραδοσιακά μας όργανα είναι ο κεμεντζές, τα νταβούλια, οι ζουρνάδες, η γκάιντα, η φλογέρα, το καβάλι, η πλάγια σφυρίχτρα από καρυδιά….σχεδόν όλα ξεχάστηκαν προ πολλού και είναι πλέον γλυκιά ανάμνηση για μας τους ηλικιωμένους. Εμινέ Αμέτ Χασάν

39 Στα τούρκικα ο χορευτής λέγεται rαkkαs και η χορεύτρια rαkkαsse
Στα τούρκικα ο χορευτής λέγεται rαkkαs και η χορεύτρια rαkkαsse. Η λέξη rαkkαs δηλώνει και το εκκρεμές των ρολογιών του τοίχου. Ο χορός (και η αιώρηση) ονομάζεται rakιs. Σχετικά με το τραγούδι μερικοί μουσουλμάνοι θεωρούν ότι μόνο η φωνητική μουσική είναι επιτρεπόμενη (halal) και ότι τα όργανα είναι απαγορευμένα (haram). Ως εκ τούτου, υπάρχει μια ισχυρή παράδοση (capella) αφοσιωμένο τραγούδι. Άλλοι μουσουλμάνοι δέχονται τα τύμπανα αλλά κανένα άλλο όργανο. Μερικά παραδοσιακά όργανα μουσικής : daf, bendir, zarb, rebana, Stringed, tanbour, oud, santur, qanun, ney, shehnai. Επίσης το ντέφι, προσφιλές στις γυναίκες κυρίως, είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη μουσική και τραγούδια.

40 Παραδοσιακό τραγούδι αγάπης. Şişeler (Μπουκάλια)
Giydigim atlas Igneler batmaz Yar bensiz yatmaz haci cavcav Canima degsin Siseler Lingo lingo lingolik Iraki mi içtin sen bensiz Çamura mi düstün a densiz Yar yar yar yar yar yar aman Giydigim beyaz Geceler ayaz Bu da bir miraz haci cavcav Canima degsin Giydigim sari Geceler yari Sen kimin yari haci cavcav Canima degsin

41

42 ΙΑ)ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ – ΕΥΤΡΑΠΕΛΕΣ ΔΙΗΓΗΣΕΙΣ
Μαρτυρία Στα χρόνια μας ήταν πολύ αναπτυγμένη η παιδική μυθολογία, όπως και τώρα πολύ διαδεδομένη ήταν η διήγηση των παραμυθιών από τις γιαγιάδες στα εγγόνια. Με αυτό τον τρόπο θέλαμε να διασκεδάσουν τα παιδιά, αφού τηλεοράσεις δεν είχαμε, αλλά και να μάθουν για την παράδοση μας και να πλουτίσουν το λεξιλόγιο τους. Ακόμη, τα παραμύθια έδιναν παραδείγματα ήθους προβάλλοντας την ηθική τάξη των οικογενειών, όπως τρόπους συμπεριφοράς προς τους μεγαλύτερους, προς τα ζώα για τα οποία είχαμε μεγάλη ευαισθησία και τα παιδιά έπρεπε να μάθουν να δείχνουν σε αυτά ευσπλαχνία. Μέσα από τα παραμύθια τα παιδάκια έπρεπε να μάθουν ότι ο καλός επαινείται και ο κακός έχει πάντα την ανάλογη τιμωρία από τους ανθρώπους ή τις φυσικές δυνάμεις. Ο ήρωας του παραμυθιού πάντα πολεμούσε το κακό και πάντα έβγαινε νικητής. Οι γιαγιάδες προσπαθούσαν να δώσουν τέτοιες ερμηνείες στα παραμύθια τους και είχαν σκοπό πάντα στην επικράτηση της δικαιοσύνης και της αλήθειας. Μολλά Σεχρά

43

44 Παραμύθια : Masalları Στα παραμύθια των μουσουλμάνων, όπως και στα δικά μας, κυρίαρχη είναι η παρουσία υπερφυσικών όντων, όπως δράκοι, φαντάσματα, διάβολοι, νεράιδες αλλά και στοιχειωμένοι μύλοι. Παράδειγμα είναι ο ήρωας που κυνηγάει τον δράκο στον κάτω κόσμο κι επιστρέφει στις φτερούγες ενός αετού. Υπάρχουν πολλά τέτοια παραμύθια όπως επίσης η παραλλαγή της Σταχτοπούτας αλλά και η σχέση μιας αρκούδας με τον άνθρωπο. Στον επίλογο τους τελειώνουν με τη φράση 'Ο Θεός είναι μεγάλος για όλους' αλλά τα σημάδια του Αλλάχ είναι παντού ορατά, είναι ικανός να γιατρέψει ακόμη και ανίατες ασθένειες.

45 Το σοφό σπουργίτι Μια μέρα ο ένας χωρικός, έπιασε με τις ξόβεργές που είχε βάλει στο φράχτη του ένα καλοθρεμμένο σπουργίτι και σκεφτόταν πώς θα το μαγειρέψει για να το φάει. Όμως το σπουργίτι τού μίλησε με ανθρώπινη φωνή και του είπε: - Ούτε καν να το σκεφτείς να με φας! Ο χωρικός τα 'χασε που ένα σπουργίτι μπορούσε να μιλάει και του το είπε. - Δεν είμαι απλό σπουργίτι, του είπε τότε εκείνο. Είμαι δάσκαλος, Χότζας δηλαδή, ανάμεσα στα πουλιά κι αν με αφήσεις ελεύθερο θα σου δώσω τρεις πολύτιμες συμβουλές. Ο χωρικός σκέφτηκε ότι δεν συναντά κανείς πουλιά που μπορούν να μιλάνε κάθε μέρα με ανθρώπινη φωνή και ότι σίγουρα αυτό το σπουργίτι θα πρέπει να ξέρει πολλά. Κι έτσι, του υποσχέθηκε να το αφήσει ελεύθερο αν του δώσει τις τρεις συμβουλές που του υποσχέθηκε. - Εντάξει, είπε το σπουργίτι. Πρώτη συμβουλή: Μην πιστεύεις ποτέ τις ανοησίες που σου λέει οποιοσδήποτε, ακόμη κι αν έχει φήμη, κύρος, δύναμη, πλούτη ή εξουσία. Αν κάποιος, λοιπόν, σου πει μια ανοησία, μην τον πιστέψεις. - Σύμφωνοι, είπε ο χωρικός και το σπουργίτι συνέχισε: - Δεύτερη συμβουλή: Ό,τι κι αν κάνεις, ποτέ μην προσπαθήσεις να κάνεις κάτι αδύνατο για σένα, γιατί θα αποτύχεις. Να έχεις πάντα επίγνωση μέχρι πού μπορείς να φτάσεις. - Πολύ ωραία, είπε ο χωρικός και το σπουργίτι συνέχισε: - Τρίτη συμβουλή: Αν κάνεις κάτι που είναι σωστό, μην το μετανιώσεις ποτέ.

46 Κι έτσι ο χωρικός άφησε το σπουργίτι χαρούμενος, επειδή σκεφτόταν ότι αυτές ήταν πράγματι τρεις σοφές συμβουλές και ότι θα μπορούσε να τις πει στους μαθητές του. Αποφάσισε, μάλιστα, να τις γράψει και στον τοίχο του σπιτιού του για να τις θυμάται πάντα. Όμως το σπουργίτι πήγε και κάθισε ψηλά στο κλαδί ενός δέντρου πάνω από τον Χότζα και άρχισε να γελάει κοροϊδευτικά. - Τι συμβαίνει; το ρώτησε ο χωρικός. - Έχω μέσα στο στομάχι μου ένα πολύτιμο διαμάντι. Αν με είχες σκοτώσει για να με φας, τώρα το διαμάντι θα ήταν δικό σου! Χα, χα, χα! Ο χωρικός θύμωσε πολύ και μετάνιωσε που άφησε το σπουργίτι να του φύγει. Αμέσως άρχισε να σκαρφαλώσει στο δέντρο για να το πιάσει. Ήταν όμως πια γέρος και το σπουργίτι ήταν πολύ γρήγορο. Κάθε φορά που το πλησίαζε εκείνο πέταγε όλο και πιο ψηλά. Στο τέλος, έφτασαν και οι δύο στην κορυφή του δέντρου, οπότε το σπουργίτι πέταξε μακριά και ο χωρικός κατάκοπος, δεν μπόρεσε να κρατηθεί γερά κι έπεσε κάτω και τσακίστηκε. Ενώ βογκούσε από τους πόνους στο έδαφος, τον πλησίασε το σπουργίτι και πετώντας πάνω από το κεφάλι του, του είπε: - Γιατί πίστεψες την ανοησία που σου είπα, ότι έχω ένα διαμάντι στο στομάχι μου; Και δεν έφτανε αυτό, αλλά μετάνιωσες που με άφησες ελεύθερο, ενώ είχες κάνει κάτι σωστό. Και τέλος προσπάθησες να κάνεις κάτι αδύνατο για σένα: Γέρος άνθρωπος να σκαρφαλώσεις στο δέντρο. Πριν περάσει λίγη ώρα από τη στιγμή που στις είπα, δεν ακολούθησες καμία από τις τρεις συμβουλές μου. - Μμμμ... βόγκηξε ο χωρικός, καθώς το σοφό σπουργίτι πέταξε μακριά.

47 Η συντέλεια των αιώνων. Μια χρονιά, ο Χότζας έτρεφε στο σπίτι του ένα αρνί , για να το σφάξει στην εορτή του Κουρμπάν Μπαϊράμ. Μερικοί του φίλοι, που το ξέρανε, συνεννοήθηκαν μια μέρα, να του φτιάξουνε παιγνίδι, και πήγανε και του ΄παν: -Ω Χότζα μ, τι κάθεσαι και το τρέφεις, και παν οι κόποι σου χαμένοι; Δεν ξέρεις πως αύριο είναι ο χαλασμός του κόσμου, κατά πως βεβαιώνουν οι αστρολόγοι; Σφάχ’ το να το φάμε, και να το ευφρανθούμ, τουλάχιστον, στη λίγη ζωή που μας μένει. Ο Χότζας, στην αρχή, δεν πίστεψε στα λόγια τους, μα, όταν ήρθαν κι’ άλλοι, που σαν κι’ αυτοί συνεννοημένοι με τους πρώτους, και του ΄παν τα ίδια, έδωσε πια πίστη, και δίχως να χάνει καιρό, έσφαξε τ’ αρνί. Ύστερα, το φορτώθηκε στον ώμο του, και παίρνοντας τους φίλους του, βγήκε μαζί τους στην εξοχή, όπου διάλεξαν ένα τερπνό μέρος για να ψήσουνε το αρνί και να καθίσουν να γλεντήσουν ως την άλλη μέρα, που θα ‘ριχνε ο Θεός την Αιώνια Φωτιά Του και θα χαλούσε τον Κόσμο, κι’ αυτούς μαζί. Ενώ ο Χότζας καταγινόταν ν’ ανάψει τη φωτιά, και να ετοιμάσει όλα τ’ απαιτούμενα, οι φίλοι του έβγαλαν τα εξωτερικά τους ρούχα, τα παρέδωσαν σ΄ αυτόν για να τους τα προσέχει, και σκόρπισαν στο λιβάδι για να ρίξουν το λιθάρι, ή να παίξουν άλλα παιγνίδια, ως που να ψηθεί τ’ αρνί. Μόλις αυτοί απομακρυνθήκανε αρκετά, ο Χότζας πήρε τα ρούχα τους και τα ‘ριχνε ένα ένα στη φωτιά, όπου, σε λίγο, όλα κάηκαν και γίνηκαν στάχτη Όταν, ύστερα από κάμποση ώρα, οι φίλοι βαρέθηκαν τα παιγνίδια, και γύρισαν να δουν αν ψήθηκε το αρνί, γιατί άρχισαν κιόλας να πεινούν, είδαν πως έλειπαν τα ρούχα τους κι’ απόρησαν πολύ γι’ αυτό. -Χότζα, του ‘παν, πούνε τα ρούχα που σου τα’ αφήσαμε να μάς τα φυλάξεις; -Αμ, με τι έψησα το αρνί; απάντησε ο Χότζας δείχνοντας τη φωτιά. -Πώς; Τι; Τα ‘ριξες στη φωτιά και τα ‘καψες; -Ναι, ντε! -Και γιατί; -Πώς, γιατί; Απάντησε ο Χότζας. Αύριο είναι η συντέλεια των Αιώνων, και χαλασμός του Κόσμου. Τι τα χρειάζεστε πια;. . .

48 Το καζάνι που γεννά. Μια φορά, ο Χότζας δανείστηκε από το γείτονά του ένα καζάνι, για να βράσει, όπως έλεγε, μούστο. Ύστερα από μερικές ημέρες, γύρισε στο γείτονα το καζάνι, μαζί μ' ένα μικρόν τέντζερη. Ρώτησε ο γείτονας:  — Τι είναι αυτός ο τέντζερης, Χότζα; Αποκρίθηκε ο Χότζας:  — Τόνε γέννησε το καζάνι σου, τις μέρες που το χα στα χέρια μου. Ο γείτονας δέχτηκε με χαρά τον τέντζερη, ευχαρίστησε τον Χότζα θερμά και του ζήτησε συμπάθειο για την ενόχληση που του δώσε το καζάνι του με τον τοκετό του. Ύστερα, από κανένα μήνα, ο Χότζας δανείστηκε πάλι από το γείτονά του το καζάνι, μα, τούτη τη φορά, δεν του το επέστρεψε πια. Ο γείτονας βλέποντας πως περνούσε ο καιρός κι' ο Χότζας δεν του φέρνε πίσω το καζάνι, πήγε, μόνος του, στο σπίτι του μια μέρα, και το ζήτησε. Ο Χότζας του αποκρίθηκε:  — Ζωή σε λόγου σου! Το καζάνι σου πέθανε!  — Πώς; αναφώνησε ο γείτονας. Πεθαίνει ποτέ το καζάνι;  — Μπα! είπε ο Χότζας. Πως γεννάει, το πιστεύεις, πως πεθαίνει, δεν το πιστεύεις;  — Εγώ δεν τ ακούω αυτά, απάντησε ο γείτονας, αγριεμένος. Να πάμε στον Καδή να μας κρίνει.  — Και στον Καδή, και στο Σουλτάνο, ακόμα, αν θέλεις πάμε. Σήκω! Πήγαν, λοιπόν, στο δικαστήριο, κι' όταν ήρθε η σειρά τους ο Χότζας μίλησε πρώτος κ' είπε στον Καδή:  — Καδή μου, κάθε πράμμα που γεννά, δεν πεθαίνει;  — Βέβαια, είπε ο Καδής.  — Λοιπόν, εξακολούθησε ο Χότζας, όταν γέννησε το καζάνι του ανθρώπου από δω, αυτός δέχτηκε με χαρά και το καζάνι και το μικρό του. Τώρα, το καζάνι του πέθανε και δεν το πιστεύει. Σε παρακαλώ, κρίνε μας! Ο Καδής, μην μπορώντας ν' αναιρέσει την προηγούμενη απόφαση του, ότι κάθε πράμμα που γεννά, πεθαίνει, έδωσε δίκιο στο Χότζα κ' έστειλε το γείτονά του να χαίρεται τον τέντζερέ του.

49 Ο Χότζας ξεμυαλιστης! Μαζί με τα παιδιά που πήγαιναν στο σχολείο του Χότζα , μια χρονιά , ήταν κι ένα αγόρι ελεύθερο και μια κοπελούδα σκλάβα και το αγόρι είχε πέσει σε τρελό ερωτικό πάθος για την κόρη. Λοιπόν μια μέρα στο διάλειμμα ενώ τα άλλα παιδιά έπαιζαν στον αυλόγυρο ο μικρός ερωτευμένος πήρε την πλάκα το κοριτσιού και έγραψε απάνω αυτούς τους στίχους: <<Τι θα πεις για εκείνον που τον έλιωσε της αγάπης ο καημός και έχασε το λογικό του για σένα ; Τι θα πεις για εκείνον που ο φλογερός του πόνος τον κάνει κρυφά να βαριαναστενάζει και δεν αντέχει πια η καρδιά του στο βάρος αυτού του μυστικού ;>> Όταν η μικρούλα πήρε την πλάκα της , διάβασε τους στίχους που ήταν γραμμένοι απάνω τους ένιωσε και δάκρυσε.Ύστερα έβγαλε το κοντύλι και έγραψε τους , από κάτω , αυτούς στίχους: <<Σαν βλέπω έναν εραστή έτσι για μένα να υποφέρει και να με επιθυμεί πως μπορεί η καρδιά μου να μην του αποκριθεί ; Ναι , ό,τι θέλεις από μένα έλα πάρε το καλέ μου και ας πάθω ό,τι πάθω.>> Τώρα συνέβη στο δεύτερο διάλειμμα ο Χότζας να μείνει στην τάξη και να περνώντας πλάι από το θρανίο της μικρής σκλάβας να πάρει από περιέργεια στα χέρια του την πλάκα της και να διαβάσει τους στίχους του αγοριού και την απάντηση της κόρης. Λοιπόν τόσο συγκινήθηκε η γέρικη καρδιά του από το αίσθημα των δύο παιδιών ώστε αμέσως έβγαλε από την τσέπη του ένα κοντύλι κι έγραψε από κάτω τους στίχους απευθυνομένους στην κόρη: <<Παρηγόρησε τον εραστή σου και μην φοβάσαι τις συνέπειες. Κοίτα πως έλιωσε ο καημός , το κακόμοιρο το αγόρι! Ούτε από τον δάσκαλό σου μη φοβάσαι δε θα σε μαλώσει γιατί – ε! – κι αυτός δοκίμασε μια φορά τον πόνο της αγάπης.>>

50 Οι αχμάκηδες Μια φόρα και έναν καιρό ήταν μια οικογένεια η οποία είχε 2 παιδιά, ένα αγόρι και ένα κορίτσι. Το αγόρι μεγάλωσε και ήρθε η ώρα να πάει στρατό και πήγε. Εν τω μεταξύ στο σπίτι πάει να μπει η μάμα του μέσα στην αποθήκη και βλέπει ένα σκεπάρνι να είναι κρεμασμένο κ να είναι έτοιμο να πέσει. Αφού το είδε αυτό η μανά άρχισε να κλαίει. Μετά από λίγο γύρισε και η κόρη στο σπίτι κ βλέπει τη μάμα της να κλαίει και την ερωτάει γιατί κλαίει. Και εκείνη της αποκρίθηκε: Αχ, κορίτσι μου εσύ δεν θα μεγαλώσεις; Δε θα κανείς παιδιά; Δε θα έρθεις να μας γειτονέψεις; Δεν θα μπει το παιδάκι σου μέσα στην αποθήκη και θα το πλακώσει το σκεπάρνι; Καλά λες λέει η κόρη και αρχίζει να κλαίει και αυτή. Το μεσημεράκι επιστρέφει στο σπίτι κ ο μπαμπάς και βλέπει μανά και κόρη και τις ερωτάει γιατί κλαίνε. Και αποκρίνεται η κόρη: Αχ μπαμπάκα μου...δεν θα μεγαλώσω; Δε θα κάνω παιδιά; Δε θα ρθω στο σπίτι να σας γειτονέψω; Αμ δε θα πέσει το σκεπάρνι να το σκοτώσει το παιδί; Καλά λες λέει κ ο μπαμπάς κ αρχίζει κ αυτός το κλάμα. Σήμερα όμως ήταν να έρθει κ ο μεγάλος γιος από το στρατό. Έρχεται και αυτός κ τους ερωτάει γιατί κλαίνε και αυτοί του απατάνε ξανά τα ίδια. Και ο γιος αποκρίνεται : Καλά κλαίτε για αυτό το πράμα; Και μετά πάει βάζει μια σκαλίτσα και το κατεβάζει το σκεπάρνι κάτω και κατευθείαν σταμάτησαν να κλαίνε όλοι. Αφού τον ευχαρίστησαν αυτός τους είπε: Θα ξεκινήσω σε μια εβδομάδα να κάνω μια περιοδεία να δω αν υπάρχουν και άλλοι αχμάκηδες σαν εσάς. Άμα βρω πάνω από 20 αχμάκηδες θα σας αφήσω να ζήσετε άμα δεν βρω όμως θα σας σκοτώσω. Αφού πέρασε μια εβδομάδα ξεκίνησε την περιοδεία του. Έφτασε σε ένα χωριό που κάτι άνθρωποι προσπαθούσαν να ανεβάσουν μια αγελάδα με μια μεγάλη σκαλωσιά πάνω στην ταράτσα ενός σπιτιού. Πάει εκεί και τους ρωτάει:

51 Γιατί ρε μάστορες προσπαθείτε να ανεβάσετε την αγελάδα πάνω στην ταράτσα;
Κι αυτοί του απαντούν: Να γιατί έβγαλε κάτι χόρτα η ταράτσα και προσπαθούμε να την ανεβάσουμε για να τα φάει. Μόλις το ακούει αυτό τραντάχθηκε και τότε ανεβαίνει αυτός πάνω στην ταράτσα, κόβει το χόρτο και το δίνει στην αγελάδα. Ποπό! λένε οι αχμάκηδες, σε ευχαριστούμε πολύ για αυτό που έκανες και σαν ανταμοιβή πάρε ένα δισάκι λύρες για το κάλο που μας έκανες. Έφυγε από εκείνο το χωριό και πήγε σε ένα άλλο στο οποίο κάποιοι αχμάκηδες με κάτι κοσκίνα έτρεχαν μέσα-έξω στο σπίτι και τους ρωτάει: Γιατί τρέχετε με τα κοσκίνα μέσα-έξω στο σπίτι; Και αυτοί αποκρίνονται: Να γιατί το σπίτι μας δεν είναι πολύ φωτεινό και θέλουμε να βάλουμε λίγο ήλιο μέσα και έτσι πήραμε τα κοσκίνα και προσπαθούμε να βάλουμε λίγο ήλιο μέσα στο σπιτικό μας. Μόλις το ακούει αυτό παίρνει μια έναν κασμά και ανοίγει ένα παραθυράκι στην ταράτσα ως φεγγίτη. Αφού τέλειωσε τον ευχαρίστησαν οι άνθρωποι και του έδωσαν ένα δισάκι λύρες ως αμοιβή. Αφού τον φιλοξένησαν και κοιμήθηκε εκεί την άλλη μέρα σηκώθηκε νωρίς το πρωί και ξεκίνησε για κάποιο άλλο χωριό. Έφτασε σε ένα χωριό το απόγευμα και είδε πολλούς ανθρώπους μαζεμένους να συζητάμε. Πηγαίνει εκεί τους λέει: Τι συζητάτε βρε παιδιά τόσο πολύ; Τι σημαντικό θέμα έχετε να σας βοηθήσω; Και αυτοί του αποκρίνονται: Να παιδάκι μ κάλο κάθε βραδύ πριν νυκτώνει στέλνουμε μια παρέα από καμιά 10αρια παλικάρια για να πάνε να μας φέρουν την μέρα γιατί αλλιώς η μέρα δεν έρχεται . Μόλις το άκουσε αυτό αυτός ο λογικός άνθρωπος σάστισε και πήγε στην πόλη έφερε έναν κόκορα και τους τον έκανε δώρο και τους λέει: Από δω και στο εξής δεν θα πηγαίνει κανείς να φέρει την αυγή γιατί θα σας την φέρνει αυτό το ζώο που λέγεται κόκορας.

52 Τον ευχαρίστησαν και του έδωσαν και αυτοί ένα δισάκι λίρες για το κάλο που τους έκανε και τότε αυτός έφυγε. Αφού είχε προχωρήσει αρκετά και είχε ανέβει το βουνό οι άνθρωποι συνειδητοποίησαν ότι δεν τον ρώτησαν τι τρώει αυτό το ζώο και στέλνουν έναν γρήγορα να τον ρωτήσει τι τρώει ο κόκορας. Αυτός όμως ήταν πολύ μακριά και βαριόταν ο άλλος να τρέχει μέχρι εκεί και σκέφτηκε να φωνάξει. Και έτσι και έκανε. Βάζει όλα του τα δυνατά και φωνάζει: Μάαααστορα δεν μας είπες τι τρώει αυτό το ζώοοοο; Και του απάντησε ο λογικός: Ψωμί και τυρί !Ψωμί και τυριιιιί! Όμως ο αχμάκης δεν κατάλαβε και άκουσε ότι του του είπε: Σας και τα παιδία σας εσάς και τα παιδία σας!!! Πανικόβλητος γυρνά στο χωριό και τους λέει τα κακά μαντάτα και τότε πήραν να κυνηγάν τον κόκορα σε όλο το χωριό όμως δεν κατάφεραν να τον πιάσουν και ένας "Έξυπνος" είπε να αφήσουν το χωριό να πάρουν μόνο ρούχα μαζί τους και να το βάλουν φωτιά το χωριό μπας και γλιτώσουν από αυτό το κακό. Και έτσι και έγινε, μάζεψαν όλοι λίγα ρουχαλάκια, φόρτωσαν τα αρνιά, τα μουλάρια και έβαλαν φωτιά στο χωριό...Ναι όμως ο κόκορας βρήκε ένα ψηλό κυπαρίσσι και ανέβηκε και δεν κάηκε και αυτός. Αφού φύγανε από τα σπιτικά τους δεν είχανε που να πάνε και αποφάσισαν καμιά 10αρια άνδρες να πάνε να κόψουν ένα πολύ κάλο και γερό ξύλο για να κάνουν μια μεγάλη καλύβα να χωρεί πολλά άτομα. Αυτό το ξύλο ήταν πάνω από έναν ποταμό και από κάτω είχε λίγα βράχια και ήθελαν να κρεμαστούν από το ξύλο καμιά 10αρια άνδρες μέχρι να τεντώσει το ξύλο και τελικά να σπάσει και να το πάρουν. Και έτσι κ έγινε...Ανεβαίνει ο ένας πιάνεται από την άκρη του ξύλου, σκαρφαλώνει και ο δεύτερος και πιάνεται από τον πρώτο, ο τρίτος από τον δεύτερο και πάει λέγοντας. Έφτασε να υπάρχουν 8 άνδρες να λυγίζουν το κλαδί και οι άλλοι 2 να κάθονται από κάτω να τους πιάσουν άμα πέσουν. Και για μια στιγμή λέει ο πρώτος: Παιδιά, κρατηθείτε να αφήσω τα χέρια μου. Πήγε να τα αφήσει, αμόλησε και το κλαδί και έπεσαν όλοι και σκοτώθηκαν. Μετά από αυτό εμείνανε λίγοι χωριανοί οπού ήταν μακριά και έβλεπαν τι γινόταν και έτσι πως ήταν λίγοι χωριστήκαν και πήγε ο κάθε ένας να βρει την τύχη του. Στο μεταξύ ο μεγάλος γιος της οικογενείας αφού είδε τόσους πολλούς αχμάκηδες αποφάσισε να πάρει τον δρόμο της επιστροφής και να μην σκοτώσει την οικογένεια του και έζησαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερααααα...!!!

53 Ευτράπελες διηγήσεις: Mizahi öyküler
Δημοφιλής είναι η ιστορία με την αλεπού που έφαγε όλο το καζάνι. Υποκρίνεται ότι την καλούν για να βαφτίσει ένα παιδί, του δίνει τρία διαφορετικά ονόματα και τρώει ένα ολόκληρο καζάνι. Γνωστές είναι και οι ιστορίες του Νασρεντίν Χότζα.

54 Ιστορίες του Νασρεντίν Χότζα
Σε μια συνάντηση ρώτησε κάποιος τον Νασρεντίν: - Πόσων χρονών είσαι Χότζα; - Πενήντα, απάντησε εκείνος. - Το ίδιο μου είπες και πριν δυο χρόνια που συναντηθήκαμε και σε ξαναρώτησα. - Ναι, είμαι πάντα σταθερός στις απόψεις μου. Ο Νασρεντίν είχε στήσει έναν πρόχειρο πάγκο με μια επιγραφή που έγραφε: «Δίνω απαντήσεις για 2 οποιεσδήποτε ερωτήσεις, μόνο για 100 ασημένια νομίσματα». Ένας άντρας που ήθελε να κάνει ερωτήσεις, πήγε τότε στον πάγκο και του έδωσε τα 100 ασημένια νομίσματα, λέγοντας: ασημένια νομίσματα, για 2 μόνο ερωτήσεις, είναι λίγο ακριβά, δεν νομίζεις; Και η απάντηση του Νασρεντίν: - Είναι. Η επόμενη ερώτηση παρακαλώ;

55 Κάποτε , ο Χότζας με κάτι οικονομίες που είχε κάνει , αγόρασε ένα μικρό χωράφι , όπου άρχισε να πηγαίνει κάθε πρωί και να σηκώνει τα μάτια του στον ουρανό και να λέει: -Θεέ μου , ρίξε τα μάτια Σου και δες αυτό το χωράφι του πιστού Σου δούλου που ολοχρονίς Σε προσκυνάει.Σε παρακαλώ , λοιπόν , μην το παραμελήσεις μόνο ρίχτου μπόλικο νερό για να μου καρποφορήσει. Και εξακολούθησε να το κάνει αυτό για κάμποσον καιρό.Εννοείται δα ούτε τσάπα πήρε ποτέ του να το σκάψει , ούτε αλέτρι να το οργώσει , και να σπείρει , παρά μόνο αφέθηκε στο έλεος και στη βοήθεια του Θεού. Λοιπόν μια μέρα εκεί που κοιμόταν , ο Νασρ-εν-Ντιν Χότζας άκουσε απάνω στον ύπνο του ταραχή κι ανεμοζάλη.Σηκώθηκε αμέσως και είδε πως είχαν ανοίξει οι καταράκτες του ουρανού και η βροχή έπεφτε με τα τουλούμια. Πήγε να μουρλαθεί από τη χαρά του : -Μπράβο , έλεγε , μπράβο!Δοξασμένο το όνομα του Θεού , που άκουσε τη δέησή μου!Τώρα το χωράφι μου θα πετάξει στάχια πιο ψηλά και από το ανάστημά μου. Και δεν έβλεπε την ώρα , πότε να ξημερώσει , για να πάει να δει αυτό το πολύ ευχάριστο θέαμα. Τέλος , ξημέρωσε και χωρίς να χάνει ούτε στιγμή ανέβηκε στο γάιδαρό του και ξεκίνησε για το χωράφι του.Μα , όταν πλησίασε σε εκείνο το μέρος δε γνώριζε ούτε τον τόπο , όπου ήταν το χωράφι του γιατί όλη γύρω η περιφέρεια είχε πλημμυρίσει από την βροχή και φαινόταν σαν μια απέραντη λίμνη. Τότε , ο Νασρ-εν-Ντιν ,βλέποντας αυτήν την κατάσταση του χωραφιού του ύψωσε τα μάτια του στον ουρανό και είπε με μεγάλη φωνή: -Δε φταις εσύ Θεέ μου!Εγώ φταίω που φάνηκα τόσο κουτός να σου δείξω το χωράφι μου.

56 Ο Νασρεντίν βρέθηκε κάποτε σε μια γειτονική πόλη στην οποία κανείς δεν τον γνώριζε. Αφού τέλειωσε τις δουλειές του, πριν πάρει τη στράτα του γυρισμού σκέφτηκε να πάει να κάνει ένα λουτρό στο χαμάμ της πόλης το οποίο ήταν ονομαστό. Καθ' oτι φτωχικά ντυμένος, οι υπάλληλοι δεν τον περιποιήθηκαν. Δεν τον βοήθησαν να γδυθεί και να ντυθεί, του έδωσαν μια άπλυτη πετσέτα και ένα απλό σαπουνάκι και κανείς δε φρόντισε να τον τρίψει. Όταν ο Νασρεντίν τελείωσε έδωσε στους υπαλλήλους από ένα χρυσό νόμισμα. Οι υπάλληλοι τα 'χασαν και μετάνιωσαν για την επιπολαιότητά τους να παρασυρθούν από την εξωτερική εμφάνιση και να μην περιποιηθούν τον πελάτη τους όπως του έπρεπε. Μετά από μια εβδομάδα ο Νασρεντίν ξαναβρέθηκε στην ίδια πόλη και αφού ξεμπέρδεψε τις δουλειές του ξαναπήγε στο χαμάμ, πάντα το ίδιο φτωχικά ντυμένος. Οι υπάλληλοι τον περιποιήθηκαν αρχοντικά. Τον βοήθησαν να γδυθεί και να ντυθεί, του έδωσαν μια πεντακάθαρη μεταξωτή πετσέτα, του πήγαν χίλιων λογιών αρωματισμένα σαπούνια, τον άλειψαν με χίλια μυρωδικά και τον έτριψαν καλά. Και όταν ο Νασρεντίν ήταν έτοιμος να φύγει έτειναν χαμογελαστοί τις παλάμες τους λαχταρώντας ένα ακόμη χρυσό νόμισμα. Ο Νασρεντίν όμως τους έδωσε από ένα χάλκινο πιάστρο. Βλέποντας την έκπληξη ζωγραφισμένη στα μάτια τους, ο Νασρεντίν τους λέει: - Για τη σημερινή περιποίηση σας πλήρωσα την προηγούμενη εβδομάδα. Τώρα σας πληρώνω για την προηγούμενη περιποίηση.

57 Ο Νασρεντίν ερέθιζε συνεχώς τους φίλους του με την αιώνια αισιοδοξία του. Όσο άσχημη κι αν ήταν μια κατάσταση, εκείνος έλεγε πάντοτε: - Θα μπορούσε να είχε συμβεί κάτι χειρότερο. Για να τον θεραπεύσουν από αυτή του την ενοχλητική συνήθεια, οι φίλοι του αποφάσισαν να του παρουσιάσουν μια κατάσταση τόσο μαύρη, τόσο ζοφερή, που να μην μπορούσε ο Νασρεντίν να βρει καμία ελπίδα σ' αυτήν. Μια μέρα, ένας απ' αυτούς τον πλησίασε στο καφενείο και του είπε: - Νασρεντίν, άκουσες τι συνέβη στον Αλί; Χθες βράδυ, πήγε στο σπίτι του, βρήκε τη γυναίκα του στο κρεβάτι με έναν άλλο άντρα, τους σκότωσε και τους δύο κι ύστερα αυτοκτόνησε. - Τρομερό, θα μπορούσε όμως να είχε συμβεί κάτι χειρότερο, είπε ο Νασρεντίν. - Τι στα κομμάτια θα μπορούσε να είχε συμβεί, που να ήταν χειρότερο απ' αυτό; - Αν είχε συμβεί προχθές, τώρα θα μπορούσα να είμαι εγώ ο σκοτωμένος. Η γυναίκα του Νασρεντίν Χότζα τού έλεγε πολύ άσχημα λόγια. Ήταν πολύ θυμωμένη, απότομη, επιθετική, βίαιη, έτοιμη να εκραγεί. Και ο Νασρεντίν απλώς καθόταν και άκουγε. Τότε, ξαφνικά, εκείνη γύρισε προς το μέρος του και του είπε: - Λοιπόν, πάλι διαφωνείς μαζί μου. Ο Χότζας είπε: - Μα, δεν είπα ούτε λέξη, της λέει ο Νασρεντίν. - Το ξέρω, αλλά ακούς με μεγάλη επιθετικότητα, απάντησε η γυναίκα του.

58 Ένα βράδυ ο Νασρεντίν βημάτιζε νευρικά πάνω-κάτω, πάνω-κάτω στην κρεβατοκάμαρα και είχε σπάσει να νεύρα της γυναίκας του. - Τι έχει; βρε άνθρωπέ μου και δεν κοιμάσαι; - Να, χρωστάω στον Εβραίο απέναντι 1000 χρυσά γρόσια και δεν έχω αύριο να του τα δώσω. - Ε και γι' αυτό σκας; Κάτσε να δεις. Πάει η γυναίκα του στο παράθυρο και φωνάζει του Εβραίου: - Ε, γείτονα, τα 1000 χρυσά που σου χρωστάμε δεν τα έχουμε! Ύστερα λέει στον άντρα της: - Τώρα ησύχασες; Σβήσε το φως και κοιμήσου. Τώρα ο Εβραίος θα μείνει ξάγρυπνος! Ο Νασρεντίν ξεκουραζόταν κάτω από μια καρυδιά. Μπροστά του ήταν ένα μποστάνι με καρπούζια. Κοίταζε ο Νασρεντίν τις καρπουζιές με τα λεπτά βλαστάρια και τα πελώρια καρπούζια, κοίταζε και την καρυδιά με τον χοντρό κορμό και τα μικρά καρύδια και μονολογούσε: - Αχ, Αλλάχ, πώς τα 'φτιαξες έτσι τα πράγματα; Ανάποδα τα 'φτιαξες. Ένα τόσο δα βλασταράκι δίνει καρπό που δεν χωρά στην αγκαλιά και ένα τόσο χοντρό δέντρο φτιάχνει κάτι καρυδάκια μια σταλιά. Αν αυτό δεν είναι ανάποδο, τότε τι είναι; Δεν προλαβαίνει να αποσώσει την κουβέντα του και ένα καρύδι πέφτει από ψηλά στο κεφάλι του. - Ωχ! κάνει ο Χότζας και πετάγεται όρθιος. Τρίβει το κεφάλι του, κοιτάζει το καρύδι που είχε πέσει χάμω, κοιτάζει και τα καρπούζια λίγο παρακάτω και λέει: - Δόξα να 'χει ο Αλλάχ! Ήξερε αυτός τι έκανε. Για φαντάσου να έσκαγε το καρπούζι στο κεφάλι μου!

59 Ρωτά κάποιος τον Νασρεντίν: - Ποιά είναι η έννοια του πεπρωμένου, Χότζα μου; - Εικασίες. - Πως αυτό; - Υποθέτετε πως τα πράγματα πρόκειται να πάνε καλά και δεν πηγαίνουν. Αυτό το λέτε κακή τύχη. Υποθέτετε ότι τα πράγματα πρόκειται να πάνε άσχημα και δεν πηγαίνουν. Αυτό το λέτε καλή τύχη. Υποθέτετε ότι κάποια συγκεκριμένα πράγματα πρόκειται να συμβούν ή να μην συμβούν. Και σας λείπει τόσο η διαίσθηση ώστε να μην γνωρίζετε τι πρόκειται να συμβεί. Υποθέτετε πως το μέλλον είναι άγνωστο. Όταν αιφνιδιάζεστε αυτό το ονομάζετε «Πεπρωμένο». Μια μέρα, εκεί που περπατούσε ο Νασρεντίν σ’ ένα στενό, ένας μάστορας που έφτιαχνε τα κεραμίδια σε μια στέγη, γλίστρησε κι ήρθε και…«προσγειώθηκε» πάνω στο Χότζα! Ο μάστορας δεν έπαθε τίποτα, αλλά ο Νασρεντίν μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο με σπασμένο σβέρκο! -Και τι δίδαγμα βγάζεις απ’ αυτό που σου συνέβη; τον ρώτησε ένας φίλος του που πήγε να τον δει, κι ο Χότζας του απάντησε: - Να μην το βάζεις κάτω πιστεύοντας στο αναπόφευκτο, ακόμα κι όταν μια αιτία κάνει το αποτέλεσμα να μοιάζει αναπόφευκτο. Απέφευγε θεωρητικές υποθέσεις, όπως, «όταν ένας άνθρωπος πέσει από μία στέγη, αναπόφευκτα θα σπάσει τον σβέρκο του», γιατί όπως έδειξε αυτό που μου συνέβη, ο μάστορας έπεσε από τη στέγη, αλλά το δικό μου σβέρκο έσπασε.

60 Μια κρύα χειμωνιάτικη νύχτα, ο Νασρεντίν έβαλε στοίχημα με τους φίλους του, ότι θα μπορούσε να σταθεί στην πλατεία του χωριού, όλη την νύχτα, μες στο κρύο. Ο μοναδικός όρος ήταν να μην υπάρχει εκεί κοντά εμφανής πηγή θερμότητας. Το έπαθλο για τον κερδισμένο θα ήταν ένα πλούσιο γεύμα. Έτσι κι έγινε. Ο Νασρεντίν στεκόταν όλη την νύχτα στην παγωμένη πλατεία και το πρωί που έληξε το στοίχημα, έτρεξε περιχαρής να συναντήσει τους φίλους του και να τους αναγγείλει την νίκη του. Ένας απ' αυτούς όμως, είχε μια ένσταση: - Σε απόσταση 3 μέτρων από εσένα, πίσω από ένα παράθυρο, ήταν αναμμένο ένα κερί. Άρα υπήρχε πηγή θερμότητας. Επομένως έχασες το στοίχημα και θα πρέπει να μας κάνεις το τραπέζι. - Αυτό είναι γελοίο, απάντησε ο Νασρεντίν. Πως θα μπορούσα να ζεσταθώ από ένα κερί και μάλιστα από τόση απόσταση και πίσω από ένα παράθυρο; Οι υπόλοιποι όμως ήταν ανένδοτοι. Έτσι ο Νασρεντίν δέχτηκε την άποψή τους και υποσχέθηκε να τους κάνει το τραπέζι. Λίγες μέρες αργότερα τους προσκάλεσε στο σπίτι του για το γεύμα. Το φαγητό δεν ήταν έτοιμο όταν πήγαν, ο Νασρεντίν όμως τους καθησύχασε: -Φίλοι μου, κάντε λίγη υπομονή και το γεύμα θα είναι έτοιμο σε λίγο. Τώρα το μαγειρεύω. Λέγοντας αυτά πήγε στην κουζίνα για να συνεχίσει το μαγείρεμα. Η ώρα περνούσε και ο Νασρεντίν με το φαγητό δεν έκανε την εμφάνισή του. Τελικά, οι πεινασμένοι φίλοι του αποφασίζουν να πάνε στην κουζίνα για να δουν τι γίνεται. Εκεί έκπληκτοι αντικρίζουν τον Νασρεντίν να βρίσκεται καθισμένος μπροστά σε ένα μεγάλο καζάνι. Κάτω από το καζάνι ήταν τοποθετημένο ένα αναμμένο κερί. Ήρεμος, γυρνάει και τους λέει: - Μην ανησυχείτε φίλοι μου. Το φαγητό θα είναι έτοιμο σε λίγο. Όπως βλέπετε, μαγειρεύεται. - Έχεις τρελαθεί Νασρεντίν; Πως είναι δυνατόν να βράσει το φαγητό με ένα αναμμένο κεράκι; - Η άγνοιά σας με διασκεδάζει φίλοι μου. Αν ένα κερί σε απόσταση 3 μέτρων μπορεί να ζεστάνει έναν άνθρωπο, τότε σίγουρα ένα κερί όταν βρίσκεται σε απόσταση 3 εκατοστών από ένα καζάνι, μπορεί να βράσει και το φαγητό.

61 ΙΒ)ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ Μαρτυρίες
Οι παροιμίες ήταν πολύ σημαντικές. Βοηθούσαν τη βελτίωση της γλώσσας και στη συνέχιση των γνωμικών και των απόψεων του λαού. Οι παροιμίες είχαν σκοπό τη διδασκαλία όσων είχαν πει οι πρόγονοι μας, σε ότι αφορούσε κυρίως τις καθημερινές τους συναλλαγές και επαφές μεταξύ τους. Με μία δόση χιούμορ χρησιμοποιούνταν από τους μεγαλυτέρους για τη διαπαιδαγώγηση και παραίνεση των νέων. Η χρήση πολλών από αυτές ήταν ένδειξη ατόμου καλλιεργημένου και πεπειραμένου από τη ζωή. Οι παροιμίες αποτελούσαν το «α» και το «ω» του παραδοσιακού εκπαιδευτικού συστήματος και του τρόπου σωστής συμπεριφοράς. Εμινέ Αμέτ Χασάν

62 Φράσεις / Γνωμικά: Deyımler
Στο μισό δρόμο αφήνουμε: Όταν κάνουμε μια δουλειά δεν την αφήνουμε στη μέση. Yarı yolda bırakmak : Yapılan yardımı ış bıtmeden kesmek. Όσο χιόνι και να στρώσει για το καλοκαίρι δε μένει. Ο άνθρωπος που κάνει καλές πράξεις καλό βρίσκει στην επόμενη ζωή του. Kar ne kadar çok yağsa yaza kalmaz. Iyılık eden ıyılık bulur. Korku dağları bekletır. Ο φόβος τα βουνά σχίζει. Köpek sahıbını ısırmaz Το σκυλί δε δαγκώνει τον ιδιοκτήτη του. Zorla güzellık olmaz Με το ζόρι ομορφιά δε γίνεται. Yalansının evı yanmış kımse ınanmamış Κάηκε το σπίτι του κλέφτη και κανείς δεν τον πίστευε.

63 Το σκυλί που γαυγίζει σε δαγκώνει. Yerın kulağı var.
Ürüyen köpek ısırmaz. Το σκυλί που γαυγίζει σε δαγκώνει. Yerın kulağı var. Αίνιγμα : Αυτή υπάρχει στο πάτωμα. Bır adamın adı çıkacağına canı çıksın. Αντί να βγει το όνομα του ανθρώπου να βγει η ψυχή του. Boş çuval ayakta durmaz. Άδειο τσουβάλι δε στέκεται. Böyle gelmış, böyle gıter. Έτσι ήρθε , έτσι θα πάει Bugün bana ıse yarın sana. Σήμερα στη δουλειά μου, αύριο στη δουλειά σου.

64 Παροιμίες : atasözlerı sözlüğü

65 «Άκου δύο, μα λέγε το ένα» Iki dinle, bir söyle
«Θα θερίσεις ό,τι έσπειρες» Ne ekersen onu biçersin «Κύλησε ο τέντζερης και βρήκε το καπάκι» Tencere yuvarlandı kapağını buldu «Όποιος αγαπάει τα τριαντάφυλλα θα υπομείνει τα αγκάθια.» Gülü seven dikenine katlanır. «Πες μου ποιός είναι ο φίλος σου, να σου πω ποιός είσαι.» Bana arkadaşını söyle, sana kim olduğunu söyleyeyim «Όποιος σπέρνει ανέμους, θερίζει θύελλες.» Rüzgar eken fırtına biçer «Ο δάσκαλος είναι μια γέφυρα της οποίας την αξία αντιλαμβάνεται ο μαθητής αφού την περάσει.» Ogretmenler bir kopru gibidir ama onun kismetini bilmez. «Σταλαγματιά σταλαγματιά γεμίζει η στάμνα η πλατιά» Damlaya damlaya göl olur.

66 «Γελάει καλύτερα όποιος γελάσει τελευταίος» Son gulen iyi guler.
“Σκύλος που γαυγίζει δε δαγκώνει.” Havlayan kopek isirmaz. «Ακόμα κι ο κόκορας του πλούσιου γεννά αυγά» Zenginin horozu bile yumurtlar. «Αυτός που ψάχνει τον τέλειο φίλο, θα μείνει χωρίς φίλους» Ayıpsız dost arayan dostsuz kalır. «Όποιος παίρνει φτηνά, παίρνει ακριβά.» Uzuk alan pahalı alır. «Το φίδι που κοιμάται δεν πρέπει να το πειράζει κανείς.» Uyuyan yılanın kuyruğuna basılmaz. «Η δουλειά είναι ο καθρέφτης του ανθρώπου.» Iş ınsanın aynasıdır.

67 «Το σίδερο που δουλεύει δε σκουριάζει.» Işleyen demır pas tutmaz.
«Ο καλός φίλος στις δύσκολες στιγμές φαίνεται.» Dost kara günde bellı olur. «Η κακή είδηση έρχεται νωρίς.» Kara haber tez duyulur. «Λίγα λόγια πες, πολλά άκου.» Az söyle çok veren maldan. «Το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό.» Büyük balık küçük balığı yer. «Αγάπα με να σε αγαπήσω.» Sev benı seveyım senı. «Το μοναχό ο λύκος τρώει.» Yalnız kalanı kurt yer. «Η μοναχή πέτρα ντουβάρι δε χτίζει.» Yalnız taş duvar olmaz.

68 Παιχνίδια με τις παροιμίες : Oyun atasözleri
Ateş düştüğü yerı yakar atasözünün anlamı aşağıdakılerden hangısıdır? Ποια παροιμία χρησιμοποιείται με την κυριολεκτική χρήση της γλώσσας και ποιες μεταφορικά;

69 Η ΦΩΤΙΑ : YANGIN A) Acı bır alay kımlerın başına gelmışse en çok onlar üzülürç. B)Ateş nereye düşerse orada yangın çıkarç. C) Ateş her şeyı yok eden bır güçtürç. D) Ateşle oynamak tehlıkelıdır. Α) Η φωτιά είναι το χειρότερο ατύχημα. Β) Η φωτιά όπου πέφτει καίει. Γ) Η φωτιά είναι ένα πράγμα που καταστρέφει τα πάντα. Δ) Όποιος παίζει με τη φωτιά καίγεται. Aşağıdakı atasözlerınden hangısı “Akıllı düşününceye kadar delı oğlunu everır” atasözüyle eşanlamlıdır? Ποια παροιμία είναι συνώνυμη με την παραπάνω; Α) Akıl yaşta değıl baştadırç. B) Ala keçı her vakıt püsküllü oğlak doğurmaz. C) akıllı köprü arayıncaya dek delı suyu geçer. D) Dağ dağ üstüne olur ev ev üstüne olmaz.

70 Aşağıdakı atasözlerınden hangısı farklı anlamdadır.
Να βρείτε ποια παροιμία έχει διαφορετική σημασία. Α)Ağacı kurt ınsanı dert yer. Β) Derdını söylemeyen derman bulamaz. C) Duvarı nem ınsanı gam yıkar. D)Demır nemden ınsan gamdan çürür. Α) Το δέντρο ο λύκος τρώει τον άνθρωπο η στεναχώρια. Β) Αν δεν πεις τη στεναχώρια σου, δεν μπορείς να βρεις βοήθεια από πουθενά. Γ) Τον τοίχο η υγρασία, τον άνθρωπο το άγχος τρώει. Δ) Το σίδερο το τρώει η σκουριά τον άνθρωπο το άγχος. Τις παραπάνω παροιμίες μετέφρασαν οι μαθητές : Μεμέτ Σαλήμ, Κιπτή Μπερκάι και Kαρά Αλή Τζεμάλ Μπαρίς

71 ΙΓ) ΓΛΩΣΣΙΚΟΣ ΘΗΣΑΥΡΟΣ
Ονόματα (isimler): Εμρέ: Ερωτευμένος, φίλος, μεγάλος αδερφός Γιαγμούρ : Βροχή Μελέκ : Άγγελος Γκιουλουμσέλ : Χαμόγελο Μπαχάρ: Άνοιξη Γκιούλ : Τριαντάφυλλο Μπανού : Γυναίκα Καν : Ψυχή Ταμπίμπ : Γιατρός Κεμάλ : Τελειότητα Ασλάν: Λιοντάρι Καντάν : Ειλικρινής Αλπ: Γενναίος Ιντζί: Φεγγάρι Μωάμεθ : Τίμιος , σεβαστός, αγαπητός Σεμά : Προσευχή που εισακούεται, ουρανός Χαντιτζέ: Πρωτότοκη κόρη Μουσταφά : Επιλεγμένος, καθαρός Μεριέμ: Γυναίκα του Ισά Ακάι: Πανσέληνος Τζεϊλίν : Πόρτα του Παραδείσου Ετζρίν : Δώρο του Θεού Εζρά : Αυτή που μιλάει σωστά Ονούρ : Αξιοπρεπής Σερτάπ: Επίμονη Σάρα: Πριγκίπισσα Ράνα: Όμορφη , ευχάριστη στο μάτι

72 ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ ΑΠΟ ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ
Μαρτυρία Στο Ισλάμ απαγορεύονται τα παρατσούκλια, θεωρούνται αμαρτία. Τα ονόματα των παιδιών τα επιλέγουν οι γονείς δεν είναι απαραίτητο να είναι κάποιου παππού. Μπορεί να είναι ένα αγαπημένο όνομα. Υπάρχουν όμως κάποιες λέξεις που με το πέρασμα των χρόνων έγιναν και σαν παρατσούκλια και έμειναν και ως επώνυμα χριστιανών, όπως Μπεκιάρ που σημαίνει εργένης. Χουσεΐν Οκάν ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ ΑΠΟ ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ Μουμτζής. Επώνυμο προερχόμενο από το τ. mumcu=που κατασκευάζει ή πουλάει κεριά. Μπακιρτζής. Επώνυμο προερχόμενο από το τ. bakirci=χαλκιάς Μπαλτατζής. Επώνυμο προερχόμενο από το τ. baltaci=ξυλοκόπος Μπασματζής, Μπασματζόγλου, Βασματζίδης. Επώνυμο προερχόμενο από το τ. basmaci=πιεστής, εκείνος που πουλάει μμπασμάδες, τσίτια ή: συσκευασία ιδιαίτερη φύλλων καπνού- τ. basmakci= τσαγκάρης Μποσταντζής. Επώνυμο προερχόμενο από το τ. bostanci=περιβολάρης Μπρισιμιτζής. Επώνυμο προερχόμενο από το τ. ibrisimci=μεταξάς (ibrisim=μεταξοκλωστή) Πεστεμαλτζής, Πεσματζής, Πεσματζόγλου. Επώνυμο προερχόμενο από το τ. pestamalci=εκείνος που πουλάει πεσκίρια για το λουτρό (πεσταμάλια pestamal) ή ο λουτράρης που τα φέρνει στο λουζόμενο για να τυλίξει τη μέση του

73 Ρακιτζής. Επώνυμο προερχόμενο από το τ
Ρακιτζής. Επώνυμο προερχόμενο από το τ. rakici=που κατασκευάζει ρακί Σαμαρτζής, Σεμερτζής, Σεμερτζίδης, Σαμαρτσίδης. Επώνυμο που προέρχεται από το τ. semerci=που πουλάει σαμάρια Σαπουντζής, Σαπουντζάκης. Επώνυμο προερχόμενο από το τ. sabuncu=σαπωνοποιός και σαπουνάς Σεπετζής. Επώνυμο προερχόμενο από το τ. sepetci=κοφινοπώλης (sepet=κοφίνι) Σιλκιτζής. Επώνυμο προερχόμενο από το τ. silgi=πετσέτα, αυτός που πουλάει πετσέτες Σιμιτζής, Σιμιτσής. Επώνυμο προερχόμενο από το τ. simitci=κουλουροπώλης, κουλουράς, κουλουρτζής Ταμπουρατζής. Επώνυμο προερχόμενο από το τ. tamburaci=καθαριστής, που παίζει τον ταμπουρά Ταχμιτζής, Ταχμιντζής. Επώνυμο προερχόμενο από το τ. tahmisci=που καβουρντίζει και αλέθει τον καφέ (τ. tahminci=εκτιμητής) Τερετζής, Τερεζάκης. Επώνυμο προερχόμενο από το τ. tereci=ο πωλητής του κάρδαμου (τ. tare) Τουτουντζής, Τουτουντζάκης. Επώνυμο προερχόμενο από το τ. tutuncu=καπνάς, καπνοπαραγωγός ή καπνοπώλης Τεσμετζής. Επώνυμο προερχόμενο από το τ. cesme=κρήνη Τσοχατζής. Επώνυμο προερχόμενο από το τ. cuhaci < τ. σλαβ. cuha=τσόχα

74 Τοπωνύμια (toponym): Αρριανά Kozlukebir Δαρμένη Değirmendere Δειλινά
Delinazköy Λύκειον Kurcalı Μικρόν Πιστόν Küçük Müsellim Νικηταί Üçgaziler Πλαγιά Payamlar Σκάλωμα Menetler Στροφή Dolapçılar Αρχοντικά Celebiköy Βραγιά Balafar Δοκός Domruköy Δροσιά Dundarlı Ομηρικόν Umurköy Φιλλύρα Sirkeli Βυρσίνη Hacıviran Κάρδαμος Aşağı Gerdeme Οργάνη Hemetli Κερασιά Beşikli Κέχρος Mehrikoz Μοναστήριον Manastır Χαμηλόν Salıncak Χαράδρα Karadere Χλόη Seçek Αμβροσία Ortacı Γαλήνη Çakırlı Διαλαμπή Balabanköy Ίασμος Yassıköy Ιππικόν Beygirciler Σάλπη Sağsallı Αγίασμα Ayazma Ασώματοι Bulatköy

75 Μίσχος Çepellli Πολύανθον Narlıköy Σώστης Susurköy Αμαξάδες Arabacıköy Yunan Ήφαιστος Kalkanca Κάλχας Kalfa Κηκίδιον Tuzcuköy Κομοτηνή Gümülgine Νυμφαία Yanıkköy Σύμβολα Semetli Αρωγή Sarıyer Γλυφάδα Nuhçalı Καλλίστη Kalanca Μελέτη Melekli Μέση Meşe Πόρπη Ortakışla Βάκος Vakıf Βέννα Demirbeyli Εργάνη Yardımlı Ίσαλον Uysallı Μίρανα Muratlı Πάμφορον Ambarköy Σαλμώνη Salmanlı Παγούρια Bayatlı Αρίσβη Ircan Αρσάκειον Aşağıköy Κρωβύλη Karakurcalı Λοφάριον Lefeciler Σάπαι Şapçı

76  Ερωτηματολόγιο Το ερωτηματολόγιο δόθηκε στους μαθητές μετά την ολοκλήρωση της εργασίας. Ακολουθεί ανάλυση με βάση τις απαντήσεις που εισπράχθηκαν. 1.Φύλο: Αγόρι Κορίτσι 2.Περιοχή έρευνας : _______________________ 3.Μαθητής της : Α΄ Γυμνασίου Γ΄ Γυμνασίου 4. Θρήσκευμα : Χριστιανοί Μουσουλμάνοι 5.Χαρακτηρίστε την εντύπωση που σας έκανε η ενασχόληση με τη λαογραφική έρευνα : 1.Κακή Μέτρια Καλή Πολύ καλή Άριστη 6.Είχατε ασχοληθεί ποτέ με κάτι σχετικό; ΝΑΙ ΟΧΙ 7.Θεωρείτε ότι μέσω της συγκεκριμένης εργασίας , ήρθατε πιο κοντά στην πολιτισμική σας παράδοση; ΝΑΙ ΟΧΙ ΙΣΩΣ 8. Μάθατε έθιμα που δε γνωρίζατε; ΝΑΙ ΟΧΙ 9. Θα παίρνατε μέρος ξανά σε ανάλογα πολιτιστικά προγράμματα; ΝΑΙ ΟΧΙ ΙΣΩΣ 10.Ποιος τομέας του πνευματικού βίου των μουσουλμάνων σας εντυπωσίασε περισσότερο; Να υπογραμμίσετε: α) ΜΑΓΕΙΑ ΚΑΙ ΔΕΙΣΙΔΑΙΜΟΝΙΕΣ, β)ΛΑΪΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ , γ) ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΑ, δ)ΜΑΝΤΙΚΗ, ε)ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΚΑΙ ΑΝΕΚΔΟΤΑ, στ) ΓΛΩΣΣΙΚΟΣ ΘΗΣΑΥΡΟΣ, ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

77 ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ
ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ Συνοπτική παρουσίαση των αποτελεσμάτων του ερωτηματολογίου σχετικά με τη λαογραφική έρευνα. Στο ερωτηματολόγιο απάντησαν όπως φαίνεται από τους παρακάτω πίνακες σχεδόν ο ίδιος αριθμός αγοριών και κοριτσιών. Η τάξη των ερωτηθέντων διαφέρει , καθώς απάντησαν άτομα της Α΄και της Γ΄Γυμνασίου. Η περιοχή έρευνας ως επί το πλείστον ήταν τα χωριά γύρω από την Ξυλαγανή, κυρίως η Μαρώνεια και η Εργάνη. Ωστόσο έρευνες διεξήχθησαν και σε πολλά κοντινά χωριά , όπως στον Ίμερο, στη Βέννα, στη Σαλμώνη, στον Ίσαλο και σε άλλες περιοχές.

78

79 Από τις απαντήσεις των ερωτηθέντων, σε δείγμα 23 ατόμων, το ποσοστό 83% εμφανίζεται αρκετά θετικό, όσον αφορά την εντύπωση που προκάλεσε η λαογραφική έρευνα. Ακόμη, πρέπει να τονιστεί ότι τα περισσότερα παιδιά που συμμετείχαν στην έρευνα δήλωσαν ότι μέσω της συγκεκριμένης εργασίας, ήρθαν πιο κοντά στην πολιτισμική τους παράδοση και έμαθαν έθιμα που δε γνώριζαν. Την ερώτηση 8 απάντησαν μόνο οι μουσουλμάνοι μαθητές.

80 Από τους δύο επόμενους στατιστικούς πίνακες, γίνεται φανερό ότι οι περισσότεροι μαθητές δεν είχαν ασχοληθεί με παρόμοια εργασία στο παρελθόν και ότι ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό θα επιθυμούσε να συμμετάσχει ξανά σε πολιτισμικά προγράμματα.

81 Τέλος, οι περισσότεροι μαθητές εντυπωσιάστηκαν από τον τομέα «Μαντική» και από τα «Παραμύθια». Ενώ αξίζει να παρατηρηθεί ότι τα «Παραμύθια και οι Ευτράπελες Διηγήσεις» κίνησαν το ενδιαφέρον περισσότερο των μαθητών της Α΄ Γυμνασίου, ενδεχομένως λόγω ηλικίας. Συμπερασματικά, μέσα από αυτή την εργασία γίνεται φανερό ότι παρόλο που οι νέοι δε γνωρίζουν πολλά πράγματα για την παράδοση τους και τα έθιμα, υπάρχει ελπίδα και τρόπος να στραφούν προς αυτήν.

82 ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ Όνομα : Ηλικία : Τόπος κατοικίας : Γραμματικές γνώσεις :
Όνομα : Ηλικία : Τόπος κατοικίας : Γραμματικές γνώσεις : Εμινέ Αμέτ Χασάν Κομοτηνή Απόφοιτος Δημοτικού Σεχρά Μολλά Κομοτηνή Απόφοιτος Γυμνασίου Σεϊχάν Αμέτ Χασάν Σαλμώνη Αναλφάβητη Εμινέ Καλεντζή Βέννα Απόφοιτος Δημοτικού Χουσεΐν Οκάν Εργάνη Φοίτηση έως Δ΄Δημοτικού Μπεκήρ Αμέτ Εργάνη Αναλφάβητος

83 Η ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ : Τσώνη Ασπασία
ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΠΟΥ ΕΛΑΒΑΝ ΜΕΡΟΣ : Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Kαρά Αλή Τζεμάλ Μπαρίς Κιπτη Μπερκάϊ Μεμέτ Σαλήμ Μπεκήρ Ταϊφούν Γαμβρόπουλος Χρήστος Ζουρνατζής Ιωσήφ Ιακωβίδου Ευαγγελία Καρταλάκη Κωνσταντίνα Νίττης Περίανδρος Πανταζή Ανδρονίκη Χατζηαλέξης Γιώργος Χατζηφραντζή Αναστασία Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Καλεντζή Χασάν Εσρά Κιοσέ Ογήν Μολλά Ιμπράμ Ταρήκ Μπαϊράμ Μπιργκιούλ Ταγκούλ Σαϊτ Χουσεΐν Οκάν Χουσεΐν Μινέ Βασιλειάδης Χρήστος Γεωργιάδου Ραφαέλα Γκαμπράνη Αθηνά Μαυρουδή Αγγελική Μητράκα Μαρία 12 ΑΓΟΡΙΑ / 11 ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΜΕΙΚΤΗ ΟΜΑΔΑ