ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΟΥ ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

Παρουσίαση με θέμα: "ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΟΥ ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΟΥ ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ
ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΟΥ ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

2 Α. Το παραγωγικό λεξιλόγιο Β. Το δεκτικό λεξιλόγιο
Τύποι λεξιλογίου Α. Το παραγωγικό λεξιλόγιο Β. Το δεκτικό λεξιλόγιο Αν και το λεξιλόγιο ενός ατόμου είναι ενιαίο και αδιαίρετο, για μεθοδολογικούς λόγους που έχουν σχέση με τις ανάγκες της γλωσσικής διδασκαλίας και της μελέτης της γλωσσικής κατάκτησης, το λεξιλόγιο διακρίνεται σε δύο επιμέρους τύπους, ανάλογα με τη χρήση του.

3 Παραγωγικό λεξιλόγιο 1. Προφορικό λεξιλόγιο
Το σύνολο των λέξεων που χρησιμοποιεί ο χειριστής μιας γλώσσας για να κωδικοποιεί τα μηνύματα που εκπέμπει στην προφορική ή γραπτή επικοινωνία του με τα άλλα μέλη της γλωσσικής κοινότητας 1. Προφορικό λεξιλόγιο Δεν αποτελείται από σταθερό αριθμό λέξεων, ούτε από συγκεκριμένες λέξεις, επειδή επηρεάζεται πολύ από τους εξωγλωσσικούς παράγοντες της προφορικής επικοινωνίας 2. Γραπτό λεξιλόγιο Μεγαλύτερη άνεση χρόνου- λαμβάνονται καλύτερα οι εξωγλωσσικές συνθήκες της επικοινωνίας- προσαρμογή του λεξιλογίου- φαίνεται πλουσιότερο Λεπτές και αρκετά συζητήσιμες διακρίσεις του παραγωγικού λεξιλογίου

4 Δεκτικό λεξιλόγιο Το σύνολο των λέξεων που διαθέτει ο ομιλητής μιας γλώσσας, για να αποκωδικοποιήσει τα μηνύματα που δέχεται στην προφορική ή γραπτή επικοινωνία του με τα άλλα μέλη της γλωσσικής κοινότητας- το σύνολο των λέξεων που κατανοεί το άτομο 1. Ακουστικό λεξιλόγιο (το σύνολο των λέξεων που κατανοεί το άτομο, όταν τις ακούει στην προφορική επικοινωνία) 2. Αναγνωστικό λεξιλόγιο (……όταν τις διαβάζει στη γραπτή επικοινωνία- μεγαλύτερο, άνεση χρόνου, δεν επηρεάζει η προφορά) Το δεκτικό λεξιλόγιο είναι μεγαλύτερο από το παραγωγικό, καθώς η παραγωγή ενός λεξικού τύπου απαιτεί μεγαλύτερη γνώση από ότι η κατανόησή του. Στην καθημερινή γλωσσική επικοινωνία εξασκείται περισσότερο η δεκτική- προσληπτική χρήση της γλώσσας παρά η παραγωγική: περισσότερο δέκτες γλωσσικών μηνυμάτων παρά πομποί.

5 Παραγωγικό λεξιλόγιο

6 Το δεκτικό λεξιλόγιο παιδιών ηλικίας 5:5- 6:5 ετών
Ο μέσος αριθμός λέξεων που κατανοούν τα παιδιά ανέρχεται στις λέξεις (Οικονομίδης, 2003) Ουσιαστικά: 56,61% Ρήματα: 18,29% Επίθετα: 16,53% Επιρρήματα: 7,63% Η υπεροχή των ουσιαστικών οφείλεται στο ότι το λεξιλόγιο αποτελείται στο μεγαλύτερο ποσοστό του από ουσιαστικά Επιτελούν την κατεξοχήν δηλωτική-αναφορική λειτουργία έχοντας είτε συγκεκριμένο είτε αφηρημένο αντικείμενο αναφοράς

7 Παράγοντες που επιδρούν στο δεκτικό λεξιλόγιο παιδιών προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας
Η νοημοσύνη Η μνημονική ικανότητα, ιδιαίτερα η φωνολογική εργαζόμενη μνήμη Η συστηματική γλωσσική επικοινωνία και διδασκαλία Η ηλικία Οι γνώσεις, τα βιώματα και οι εμπειρίες Το φύλο Το κοινωνικοπολιτιστικό επίπεδο της οικογένειάς του Η γεωγραφική περιοχή μόνιμης κατοικίας του

8 Το κοινωνικοπολιτιστικό επίπεδο της οικογένειας
Τα παιδιά της κατώτερης κοινωνικής τάξης διαφοροποιούνται ποιοτικά από τα παιδιά της μεσαίας κοινωνικής τάξης, όσον αφορά στη χρήση της γλώσσας Η διαφορά αυτή έγκειται στη διαφορετική χρήση του γραμματικού συστήματος και του λεξιλογίου της γλώσσας Τα παιδιά κάθε τάξης στην επικοινωνία τους χρησιμοποιούν διαφορετικές γλωσσικές μορφές, διαφορετικούς γλωσσικούς κώδικες (Bernstein): Τον επεξεργασμένο ή καλλιεργημένο κώδικα Τον περιορισμένο κώδικα

9 Διαφορές του επεξεργασμένου από τον περιορισμένο γλωσσικό κώδικα ως προς το λεξιλόγιο
Ο επεξεργασμένος γλωσσικός κώδικας χαρακτηρίζεται από: Προσεκτική επιλογή από πλήθος επιθέτων και επιρρημάτων έτσι ώστε να προσδιορίζονται με σαφήνεια και έμφαση αντικείμενα και καταστάσεις που θέλει να τονίσει ο ομιλητής Συχνή χρήση προθέσεων όλων των ειδών για τη δήλωση χώρου, χρόνου, σχέσεων κ.ά. Ευρεία χρήση ποικίλων συνδέσμων που εισάγουν πολλές δευτερεύουσες προτάσεις Συχνή χρήση αόριστων αντωνυμιών Ο περιορισμένος γλωσσικός κώδικας χαρακτηρίζεται από: Επαναλαμβανόμενη χρήση περιορισμένου αριθμού επιθέτων και επιρρημάτων έτσι ώστε οι επιθετικοί προσδιορισμοί να μην είναι πάντοτε σαφείς- Απλή και επαναλαμβανόμενη χρήση των ίδιων συνδέσμων- Σπάνια χρήση αόριστων αντωνυμιών

10 Παράδειγμα της επίδρασης την οποία ασκεί στη γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού ο τύπος του συστήματος επικοινωνίας (κλειστό- ανοιχτό) που επικρατεί στην οικογένεια) Το παιδί καθώς περπατά στο δρόμο με το γονέα του, βλέπει ένα άγνωστο αυτοκίνητο και προβαίνει σε ένα διάλογο ερωταποκρίσεων με το γονέα του (Πόρποδας, 1991): Η ποσότητα αλλά και η ποιότητα του λόγου του γονέα της μεσαίας κοινωνικής τάξης βρίσκονται σε υψηλότερο επίπεδο από αυτές του λόγου του γονέα της κατώτερης κοινωνικής τάξης Ο γονέας της μεσαίας τάξης αντιλαμβάνεται και εκμεταλλεύεται την ευκαιρία αυτή, παρέχοντας στο παιδί όσο το δυνατόν περισσότερα στοιχεία προσδιοριστικά της νέας έννοιας (νοσοκομειακό), ενώ ο γονέας της κατώτερης τάξης ίσως να μην αντιλαμβάνεται, αλλά σίγουρα δεν εκμεταλλεύεται την ευκαιρία αυτή Είναι προφανές ποιο παιδί κατανοεί ευρύτερα και πληρέστερα τη νέα λέξη- ευκολότερη και μονιμότερη κατάκτηση

11 Επικοινωνία γονέα-παιδιού κατώτερης κοινωνικής τάξης (κλειστό σύστημα επικοινωνίας)
Παιδί: Τι είναι αυτό; Γονέας: Αυτοκίνητο. Παιδί: Γιατί είναι έτσι; Γονέας: Έτσι το έφτιαξαν. Παιδί: Πώς το λένε; Γονέας: Νοσοκομειακό. Επικοινωνία γονέα-παιδιού μεσαίας κοινωνικής τάξης (ανοιχτό σύστημα επικοινωνίας) Γονέας: Αυτό είναι ένα ειδικό αυτοκίνητο που μεταφέρει αρρώστους. Γονέας: Το έχουν κατασκευάσει έτσι ώστε να μπορεί να μεταφέρει τραυματίες και αρρώστους και να κινείται γρήγορα ειδοποιώντας με τη σειρήνα του τους οδηγούς των άλλων αυτοκινήτων, για να μην εμποδίζουν την κίνησή του Γονέας: Το λένε νοσοκομειακό, γιατί μεταφέρει τους αρρώστους και τους τραυματίες στο νοσοκομείο.

12 Ερευνητικά δεδομένα Τα παιδιά που προέρχονται από οικογένειες υψηλού κοινωνικοοικονομικού και μορφωτικού επιπέδου έχουν μεγαλύτερο βασικό, παραγωγικό και δεκτικό λεξιλόγιο Χρησιμοποιούν στο λόγο τους περισσότερα επίθετα και επιρρήματα Η συνολική ανάπτυξη και διαφοροποίηση του δεκτικού λεξιλογίου των παιδιών αυτών οφείλεται στην ανάπτυξη και διαφοροποίηση και των τεσσάρων γραμματικών κατηγοριών Ψυχολογικό κλίμα της οικογένειας- ποιότητα της διαπροσωπικής σχέσης που έχουν οι γονείς με τα παιδιά τους Σε ελάχιστες ή ανύπαρκτες διαπροσωπικές σχέσεις, το υψηλό μορφωτικό επίπεδο πολύ λίγα μπορεί να προσφέρει

13 Ερευνητικά δεδομένα Η σχολική ομάδα που αποτελείται από παιδιά με γονείς όλων των μορφωτικών επιπέδων διαφοροποιείται σε υποομάδες όσον αφορά στο μέγεθος του δεκτικού λεξιλογίου Τα παιδιά των μορφωμένων γονέων όχι μόνο κατανοούν μεγαλύτερο αριθμό λέξεων αλλά βρίσκονται και πιο κοντά στη γλώσσα του σχολείου, η οποία ομοιάζει πολύ περισσότερο με αυτήν των ανώτερων στρωμάτων (Bernstein) (π.χ. ανθοδοχείο και βάζο, ως άλλο ένα σημαίνον του ίδιου σημαινόμενου, εκτυπωτής) Η μεγάλη πλειοψηφία των παιδιών με γονείς ΚΕΓΓ κατανοούσε μόνο τη λέξη βάζο ως τη λέξη που αποδίδει την έννοια του ανθοδοχείου Μελλοντικές δυσκολίες

14 Το Νηπιαγωγείο ως πρώτη σχολική βαθμίδα
Αντισταθμιστικός και προληπτικός ρόλος αρνητικών συνεπειών Καθημερινή γλωσσική επικοινωνία- γενικότερη καλλιέργεια του λόγου- υποβοηθά τον εμπλουτισμό του δεκτικού λεξιλογίου Χρήση και ερμηνεία λέξεων που αντλούνται από το λόγο του εκπαιδευτικού και των αναγνωσμάτων- αφηγηματικό λόγο των παιδιών όταν περιγράφουν προσωπικά βιώματα και εμπειρίες Έλεγχος του μεγέθους του λεξιλογίου- σχεδιασμός της διδασκαλίας για τον εμπλουτισμό του λεξιλογίου των μαθητών με τις χαμηλότερες επιδόσεις Εντοπισμός της αδυναμίας κατανόησης λέξεων συγκεκριμένων σημασιολογικών πεδίων- κατεύθυνση προς αυτό το σημείο της διδασκαλίας νέων λέξεων

15 Κριτήρια εκτίμησης Κριτήριο διατύπωσης ορισμού
Ζητάμε από το παιδί να ορίσει τη λέξη να δώσει τη σημασία της (Τι σημαίνει η λέξη……………; ) Όσο καλύτερα γνωρίζουν τα παιδιά τη σημασία της λέξης τόσο περισσότερο λεπτομερής και ακριβής είναι ο ορισμός που δίνουν Αν δεν προκύπτει σαφής γνώση της σημασίας της λέξης, διατυπώνουμε διερευνητικές ερωτήσεις του τύπου: (Τι άλλο μπορείς να μου πεις για τη σημασία της λέξης…………; )

16 Κριτήριο χρήσης της λέξης σε πρόταση
Ζητάμε από το παιδί να κατασκευάσει μια πρόταση μέσα στην οποία να χρησιμοποιεί τη λέξη που ζητάμε, έτσι ώστε να αποδεικνύει ότι γνωρίζει τη σημασία της (Μπορείς να κάνεις μια πρόταση με τη λέξη……… έτσι ώστε να μου δείξεις ότι γνωρίζεις τι σημαίνει;) Τα παιδιά πρέπει να χρησιμοποιήσουν τη λέξη στην κατασκευαζόμενη πρόταση με τρόπο που να φαίνονται κάποια χαρακτηριστικά που αποτελούν βασικά στοιχεία της σημασίας της Αν δεν προκύπτει σαφής γνώση διατυπώνουμε διευκρινιστικές ερωτήσεις του τύπου: (Τι σημαίνει η λέξη………………σε αυτή την πρόταση;) Τα παιδιά που δεν μπορούν να διατυπώσουν ορισμό για τη σημασία μιας λέξης, δεν μπορούν ούτε να κατασκευάσουν πρόταση που να συμπεριλαμβάνει τη λέξη αυτή

17 Κριτήριο πολλαπλής επιλογής ή πολλαπλής εκλογής
Ζητάμε από το παιδί να επιλέξει από τέσσερις προτεινόμενες σημασίες μιας λέξης εκείνη που θεωρεί σωστή. Εκφωνούμε μία-μία κάθε εναλλακτική πρόταση-επιλογή. Αν το παιδί κρίνει ως ορθές περισσότερες εναλλακτικές απαντήσεις εκφωνούμε και πάλι τις συγκεκριμένες μέχρι την τελική απάντηση (επιλέγοντας κάποια- απορρίπτοντας όλες- δηλώνοντας άγνοια) Διατυπώνουμε κάποια διευκρινιστική ερώτηση σχετική με την επιλεγμένη απάντηση («Πώς είναι;», «Τι κάνει;», «Τι έχει;», «Γιατί;») στην περίπτωση που αντιλαμβανόμαστε ότι απαντά τυχαία. Η λέξη ματάκι σημαίνει: α) κλειστό μάτι β) μεγάλο μάτι γ) ανοιχτό μάτι δ) μικρό μάτι

18 P.P.V.T.-R.

19 Διδασκαλία νέων λέξεων
Αναγνώσματα παιδικής λογοτεχνίας- αφίσες- εικόνες ποικίλων αντικειμένων και καταστάσεων Δραστηριότητες δραματοποίησης, κουκλοθέατρου Αξιοποίηση ποικίλων γλωσσικών πηγών- πολυτροπικότητα των κειμένων (μία λέξη μέσα σε μια διαφήμιση ελκύει την προσοχή του παιδιού ενώ μπορεί να περάσει απαρατήρητη σε ένα άλλο είδος κειμένου) Ο λόγος των ενηλίκων που μπορούν να επισκέπτονται το Νηπιαγωγείο με διάφορες αφορμές (επαγγελματίες μιλούν για το επάγγελμά τους) Ο λόγος των ίδιων των παιδιών στις ελεύθερες ανακοινώσεις τους

20 Διδασκαλία νέων λέξεων
Προγραμματισμός της διδασκαλίας 1-2 νέων λέξεων ή φράσεων σχετικών με τα θέματα των προγραμματισμένων δραστηριοτήτων κάθε ημέρας (παιγνιώδης χαρακτήρας- έντονη συμμετοχή των παιδιών) Επανερχόμαστε στις ίδιες λέξεις με διαφορετικές αφορμές και μέσα από διαφορετικές δραστηριότητες Στην ευρύτερη κατανόηση μιας λέξης συμβάλλει η διδασκαλία των ευρύτερων λεξικών και συντακτικών μορφών, με τις οποίες χρησιμοποιείται στο λόγο (π.χ. μεταφορική έννοια «παιδί-λάστιχο», σύνταξης με άλλες λέξεις «μικρό παιδί», πολυλεκτικές λεξικές μονάδες «παιδική χαρά») Ευαισθητοποίηση των παιδιών στην κατανόηση της λειτουργίας των μηχανισμών της παραγωγής και της σύνθεσης

21 Χρήση και δημιουργία λεξικών
Χρήση εικονόγραπτων παιδικών λεξικών ή παιδικών ηλεκτρονικών λεξικών- βοηθά τα παιδιά να κατανοούν νέες άγνωστες λέξεις συνδέοντάς τις με το αντικείμενο αναφοράς τους Η χρήση του λεξικού για την ερμηνεία των άγνωστων λέξεων («Φέρε Γιώργο το λεξικό μας, να δούμε τι σημαίνει αυτή η λέξη») εθίζει από νωρίς τα παιδιά στη χρήση του λεξικού Καταγραφή κάθε νέας λέξης στο κάτω μέρος ενός χαρτονιού και εικονογράφηση του πάνω μέρους από τα ίδια τα παιδιά Τα εικονογραφημένα χαρτόνια τοποθετούνται σε ένα ντοσιέ και αποτελούν το συνεχώς εμπλουτιζόμενο λεξικό (γωνιά της βιβλιοθήκης- διαθέσιμο για κάθε επίδοξο αναγνώστη κατά τις ελεύθερες δραστηριότητες)

22 Καρτέλες ανάγνωσης (εικόνες γνωστών αντικειμένων με τις αντίστοιχες λέξεις)
Επανειλημμένη επίδειξη της καρτέλας-εικόνα και λέξη- στα παιδιά. «Διαβάζουν» τη λέξη βλέποντας την εικόνα. Σε δεύτερη φάση καλούνται να αναγνωρίσουν τη γραπτή λέξη χωρίς την εικόνα Με την πάροδο του χρόνου αποκτούν ένα ευρύ οπτικό λεξιλόγιο, που τα βοηθά στην εκμάθηση της ανάγνωσης Δημιουργία καρτών με τα ονόματα των ημερών ή άλλων για τον καιρό (π.χ. ήλιος, συννεφιά ) Η τοποθέτηση ετικετών σε όλα τα μικρότερα ή μεγαλύτερα αντικείμενα της αίθουσας δεν εξυπηρετεί το βασικό σκοπό της γραπτής γλώσσας: την επικοινωνία

23 Εναντίον των καρτελών ανάγνωσης
Βιάζεται η επικοινωνιακή λειτουργία της γλώσσσας- Χρησιμοποίηση των λέξεων πάντα σε πρόταση ώστε να διατηρείται η αξία του νοήματος Τα παιδιά όταν «διαβάζουν» επιχειρούν μια σειρά από μαντέματα των λέξεων που δεν γνωρίζουν Τα αλλεπάλληλα μαντέματα βοηθούν το μικρό προαναγνώστη να συνεχίσει το διάβασμα συνειδητοποιώντας ότι εκείνο που έχει σημασία στην ανάγνωση είναι η σύλληψη του νοήματος Επάρκεια των δειγμάτων της γραπτής γλώσσας στο περιβάλλον που εξυπηρετούν πραγματικές ανάγκες

24 Χρήση καρτελών σε παιγνιώδεις δραστηριότητες (Γιαννικοπούλου, 1998)
Μέσα σε ένα «μαγικό κουτί» φύλάσσονται καρτέλες με τα ονόματα αντικειμένων, ζώων, φυτών, προσώπων. Τα παιδιά τραβούν τυχαία από το κουτί ορισμένες από αυτές τραγουδώντας το δίστιχο: Τι θα βγει, τι θα βγει, τι θα βγει απ’ το κουτί; Ποιος μπορεί, ποιος μπορεί, ποιος μπορεί να φανταστεί; Στη συνέχεια καλούνται να αναγνωρίσουν τις καρτέλες και να μαντέψουν / «διαβάσουν» τι γράφουν. Αφού το κατορθώσουν, επιχειρούν μετά, με βάση αυτές να φτιάξουν μια ιστορία Τράπουλα λέξεων: Λέξεις ανά δύο ή ανά τέσσερις ίδιες τυπωμένες σε κάρτες που μοιάζουν με τραπουλόχαρτα, αναζητούν τις όμοιές τους. Σε ένα υποτυπώδες παιχνίδι κοντσίνας, το παιδί που θα βρεθεί στο τέλος με τις περισσότερες κάρτες κερδίζει

25 Παράγοντες που συνδέονται με τη μάθηση της ανάγνωσης
Φωνολογική αποκωδικοποίηση Φωνολογική επίγνωση Ταχεία κατονομασία ερεθισμάτων ΑΝΑΓΝΩΣΗ Λεξιλόγιο Ορθογραφική επεξεργασία Μορφολογική επίγνωση

26 Ορθογραφική επεξεργασία
Ικανότητα του ατόμου για τη δημιουργία, αποθήκευση και πρόσβαση στις ορθογραφικές αναπαραστάσεις Αυτή η ικανότητα μας επιτρέπει να αναγνωρίζουμε γρήγορα λέξεις που τις βλέπουμε γραμμένες Διευκολύνει την απομνημόνευση (αποθήκευση και ανάκληση) συγκεκριμένων οπτικο-ορθογραφικών σχημάτων Μας βοηθά να μαθαίνουμε και να θυμόμαστε ευκολότερα πώς γράφονται συγκεκριμένες λέξεις Περιλαμβάνει την οπτική επεξεργασία των λέξεων (των γραμμάτων με τα οποία τις γράφουμε), πέρα από τη συστηματική φωνολογική επεξεργασία τους (των φθόγγων με τους οποίους τις προφέρουμε).

27 Απόρριψη του συνδυασμού <πσ>
Συνδυασμοί επιτρεπτοί αλλά όχι πολύ συχνοί απαιτούν περισσότερο χρόνο για την ανάγνωσή τους (π.χ. χορδή, αρκούδα) Οι ικανοί αναγνώστες (ορθογράφοι) αναπτύσσουν μια γνώση των πιθανών συνδυασμών γραμμάτων που είναι ορθογραφικά αποδεκτοί Χάρη στη γνώση αυτή, σταδιακά αναγνωρίζουν και παράγουν λέξεις, δηλαδή διαβάζουν και γράφουν, με μεγαλύτερη ακρίβεια και μεγαλύτερη ταχύτητα Κάθε αναγνώστης περνά πρώτα από το στάδιο της φωνολογικής αποκωδικοποίησης προτού κατακτήσει το στάδιο της ορθογραφικής επεξεργασίας Για την ανάπτυξη της ορθογραφικής επεξεργασίας προαπαιτείται η ΦΕ

28 Ταχεία κατονομασία ερεθισμάτων
Δοκιμασία στην οποία ο εξεταζόμενος πρέπει να κατονομάσει φωναχτά μια σειρά από ερεθίσματα που μπορεί να είναι γράμματα, αριθμοί, χρώματα ή εικόνες Η ΤΚΕ προβλέπει πιο ισχυρά την ορθογραφική επεξεργασία, ενώ η φωνολογική επίγνωση προβλέπει πιο ισχυρά την ανάγνωση ψευδολέξεων Η ΤΚΕ έχει βρεθεί επανειλημμένα ότι συσχετίζεται στενά με την αναγνωστική ικανότητα. Δεν υπάρχει ομοφωνία γιατί συμβαίνει αυτό Σχετίζεται με την αναγνωστική ικανότητα λόγω της επίδρασης της ορθογραφικής επεξεργασίας στην αναγνωστική ικανότητα

29 Μια επικρατούσα άποψη (Bowers & Wolf, 1993)
Για τη δημιουργία ορθογραφικών αναπαραστάσεων πρέπει να αναγνωρίζονται πολύ γρήγορα τα γράμματα που αποτελούν κάθε λέξη Η ΤΚΕ αντιπροσωπεύει την ταχύτητα με την οποία αναγνωρίζονται τα γράμματα σε μια λέξη Αν η ΤΚΕ είναι αργή αυτό σημαίνει ότι: α) το παιδί θα χρειαστεί να δει και να ξαναδεί μια συγκεκριμένη λέξη για να μπορέσει να δημιουργήσει μια ευκρινή ορθογραφική αναπαράσταση ή β) οι ορθογραφικές αναπαραστάσεις που δημιουργεί όταν βλέπει μια λέξη δεν είναι αρκετά υψηλής ποιότητας

30 Η διαδικασία της ΤΚΕ συνεπάγεται:
Προσοχή στα ερεθίσματα Σύνδεση των οπτικών πληροφοριών με τις αποθηκευμένες οπτικές ή ορθογραφικές αναπαραστάσεις Ανάκτηση της φωνολογικής ταυτότητας Ενεργοποίηση της άρθρωσης «Μικρόκοσμος» της ανάγνωσης

31 ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΛΕΞΕΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ .59** ΜΟΡΦΟΛ. ΕΠΙΓΝΩΣΗ .58** ΠΕΖΑ
ΓΡΑΜΜΑΤΑ ** ΜΟΡΦΟΛ. ΕΠΙΓΝΩΣΗ .58** ΠΕΖΑ ΓΡΑΜΜ ** ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΛΕΞΕΩΝ ΠΑΡ .ΛΕΞΙΛ ** ΤΚΕ ** ΑΦ ** ΑΣ ** ΑΚΑΦ **