Κατέβασμα παρουσίασης
Η παρουσίαση φορτώνεται. Παρακαλείστε να περιμένετε
1
ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
ΑΕΙΦΟΡΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Α. Μαρτίνης
2
ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ
3
ΤΕΛΟΣ
4
Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ Τρεις είναι οι βασικοί πυλώνες της αειφορίας:
5
ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια και Σχέδια Xωρικής Oργάνωσης Aνοικτών Πόλεων. H ολοκλήρωσή τους είναι επιτακτική για τη σωστή οριοθέτηση της οικιστικής ανάπτυξης και των χρήσεων γης, καθώς και για την οργάνωση των παραγωγικών δραστηριοτήτων
6
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ Η οικονομική παράμετρος στο πλαίσιο της αειφορικής ανάπτυξης ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Η οικονομική σκέψη, αρκετά νωρίς, ενέταξε στους προβληματισμούς της τα ζητήματα τα οποία συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με το περιβάλλον και ιδιαίτερα με τους φυσικούς πόρους υπό το πρίσμα της επίδρασης τους στην οικονομική ανάπτυξη. Η σχέση και η σύνδεση της οικονοµικής ανάπτυξης και του περιβάλλοντος, στο πλαίσιο των οικονοµικών θεωριών, ερµηνεύθηκε και αντιµετωπίστηκε ποικιλοτρόπως στην πορεία της ιστορικής εξέλιξης της οικονοµικής σκέψης και των νέων διαµορφούµενων συνθηκών.
7
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ Η οικονομική παράμετρος στο πλαίσιο της αειφορικής ανάπτυξης ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Αρχικά η σχέση της οικονοµικής ανάπτυξης και των επιπτώσεων στο φυσικό περιβάλλον αποτέλεσε -λιγότερο ή περισσότερο- µέρος της έρευνας µεγάλων θεωρητικών οικονοµολόγων, κλασικών θεωρητικών, όπως οι Α. Smith, Τ. Malthus, νεοκλασικών θεωρητικών όπως οι Α. Marshall, AC Pigou, αλλά και µαρξιστών, όπως οι Κ. Marx και F. Engels. Οι οικονοµικές θεωρίες εκείνες, οι οποίες ανέδειξαν και προώθησαν την περιβαλλοντική διάσταση στις θεωρητικές τους κατασκευές αποτέλεσαν τη βάση και οδήγησαν σταδιακά στην εξειδίκευση σε ένα σύγχρονο κλάδο της οικονοµίας, ο οποίος αναφέρεται στη διεθνή βιβλιογραφία ως «οικονοµικά του περιβάλλοντος». 1 Perman R., Ma Ya, McGilvray J., (1996), "Naturar Resource & Environmental Economics", Longman, London, ρρ
8
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ Η οικονομική παράμετρος στο πλαίσιο της αειφορικής ανάπτυξης ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Τα οικονοµικά του περιβάλλοντος στηρίζονται ως επί τω πλείστον στη νεοκλασική θεώρηση και ειδικά στις εξωτερικές οικονοµίες (externalities), διερευνούν ζητήµατα που σχετίζονται µε τα δικαιώµατα ιδιοκτησίας στο περιβάλλον, µε την κρατική παρέµβαση (φόροι και επιδοτήσεις), κ.ά. Τα οικονοµικά του περιβάλλοντος αποτέλεσαν το εφαλτήριο στην ερµηνεία της σχέσης του φυσικού περιβάλλοντος και της αναπτυξιακής διαδικασίας.
9
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ Η οικονομική παράμετρος στο πλαίσιο της αειφορικής ανάπτυξης ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ορισµένοι νεότεροι θεωρητικοί («radical green economists») προχώρησαν στην απόρριψη των «παραδοσιακών νεοκλασικών προσεγγίσεων» και συνέδραµαν στην ανάδειξη εναλλακτικών θέσεων, οι οποίες είναι γνωστές µε τον όρο «Φυσικός Καπιταλισµός» (Natural Capitalism) (Ρ. Hawken, Α. Lovins, Η. Lovins, 1999). Τις περισσότερες φορές οι νεώτερες αυτές προσεγγίσεις επηρεάζονται από την πολιτική οικονοµία και δίνουν έµφαση στην ανθρωποκεντρική οικονοµία και στο φυσικό περιβάλλον ("human economy and the natural environment") αναπτύσσοντας το πεδίο της «Οικολογικής Οικονοµίας». Tisdell α., (2003), "Ecologica! and Environmenta! Economics", Edward E!gar, Che!tenham UK, ρρ
10
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ Η οικονομική παράμετρος στο πλαίσιο της αειφορικής ανάπτυξης ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Σκοπός αυτής της ενότητας είναι ο εντοπισµός και η ερµηνεία της δυνατότητας σύζευξης της οικονοµικής ανάπτυξης και του περιβάλλοντος.
11
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ Η οικονομική παράμετρος στο πλαίσιο της αειφορικής ανάπτυξης ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Οι βασικοί άξονες και τα εξειδικευµένα ερωτήµατα είναι τα εξής: Α) Σε σχέση µε τον άξονα «Περιβάλλον» τα ερωτήµατα που τίθενται αφορούν στη δυνατότητα ορθολογικής αξιοποίησης των φυσικών πόρων σε σχέση µε την αφθονία και τη σπανιότητά τους, αλλά και στην αντιµετώπιση της ρύπανσης (εξωτερικές οικονοµίες) που προκύπτουν από τις οικονοµικές δραστηριότητες.
12
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ Η οικονομική παράμετρος στο πλαίσιο της αειφορικής ανάπτυξης ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Οι βασικοί άξονες και τα εξειδικευµένα ερωτήµατα είναι τα εξής: Β) Σε σχέση µε τον άξονα «Οικονοµική Ανάπτυξη», ερευνάται ο ρόλος των µέσων παραγωγής στην οικονοµία, το εισόδηµα, τις επενδύσεις, την όξυνση ή την άµβλυνση των οικονοµικών και γεωγραφικών ανισoτήτων και τη δυνατότητα αξιοποίησης της τεχνολογίας και του ανθρώπινου δυναµικού.
13
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ Η οικονομική παράμετρος στο πλαίσιο της αειφορικής ανάπτυξης ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Οι βασικοί άξονες και τα εξειδικευµένα ερωτήµατα είναι τα εξής: Γ) Σχετικά µε τον άξονα «Πολιτική διακυβέρνηση» διερευνάται ο τρόπος εµπλοκής του κράτους τόσο στην οικονοµική ανάπτυξη, όσο και στην περιβαλλοντική προστασία καθώς και ο ρόλος που μπορεί να διαδραματίσουν οι πολιτικές στην υλοποίηση ή μη των στόχων που τίθενται. Οι αρχές της καλής διακυβέρνησης και της δικαιοσύνης συναντούν την οικονομική ανάπτυξη και τα αμιγώς οικονομικά δεδομένα, τα όρια των οποίων καλούμαστε να οριοθετήσουμε και να «δοκιμάσουμε».
14
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΑΣ ΤΑ ΠΙΑΣΟΥΜΕ ΛΟΙΠΟΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΗ
15
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
16
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ Η οικονομική παράμετρος στο πλαίσιο της αειφορικής ανάπτυξης Κλασικοί οικονομολόγοι και περιβάλλον: Αφθονία και σπανιότητα των φυσικών πόρων Οι φυσικοί πόροι αποτελούν για τους κλασικούς οικονομολόγους Α. Smith, D. Ricardo, Τ. Malthus, I.S. Mill κ.ά., -μέσα του 18oυ έως και τέλος 19ου αιώνα-, τη βάση της προσέγγισής τους για την οικονομία και το περιβάλλον. Η αρχή η οποία διέπει την κλασική προσέγγιση είναι ότι οι φυσικοί πόροι είναι «πρωτογενείς και άφθαρτοι» χωρίς να απειλούνται από τον ανθρώπινο παράγοντα και η κατάσταση του περιβάλλοντος είναι λίγο έως πολύ δεδομένη. Η αγορά δύναται να εξασφαλίσει την ανάπτυξη, η οποία ουσιαστικά αποτελεί την εξέλιξη από ένα σταθερό σημείο ισορροπίας της αγοράς σε ένα επόμενο.
17
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ Η οικονομική παράμετρος στο πλαίσιο της αειφορικής ανάπτυξης Κλασικοί οικονομολόγοι και περιβάλλον: Αφθονία και σπανιότητα των φυσικών πόρων Η αγορά, επομένως, για τους κλασικούς έχει σταθερά σημεία και η ανάπτυξη είναι ο μοχλός μετάβασης σε επόμενο σταθερό σημείο. Ταυτόχρονα όμως σε μικρή κλίμακα σημειώνεται και ο ενδεχόμενος κίνδυνος εξάντλησης των πόρων. Η λύση που προτείνουν οι κλασικοί σχετικά με την έλλειψη φυσικών πόρων είναι η εκμετάλλευση άλλων χωρών που διαθέτουν φυσικούς πόρους μέσω της αποικιοκρατίας. Στην εποχή των κλασικών υπήρχαν χώρες με παρθένους και ιδιαίτερα σημαντικούς πόρους, ενώ οι ανάγκες πρώτων υλών δεν ήταν τόσο αυξημένες όσο στον επόμενο αιώνα και ειδικά κατά την εκβιομηχάνιση.
18
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ Η οικονομική παράμετρος στο πλαίσιο της αειφορικής ανάπτυξης Κλασικοί οικονομολόγοι και περιβάλλον: Αφθονία και σπανιότητα των φυσικών πόρων Σε αυτό το πλαίσιο κάποιοι από τους θεωρητικούς όπως π.χ. ο J.B. Say, θεωρούσαν ότι οι φυσικοί πόροι δεν εξαντλούνται αλλά ούτε πολλαπλασιάζονται, γι' αυτό και παρέχονται δωρεάν στον άνθρωπο. Επομένως δεν αποτελούν αντικείμενο της οικονομικής ανάλυσης η οποία επικεντρώνεται μόνο στη σπανιότητα. Η ορθολογική αξιοποίηση των πόρων στην παραγωγή και στην κατανάλωση αποτελεί για τους κλασικούς μικρής σημασίας ζήτημα. Η αποικιοκρατία αποτελεί την ανεξάντλητη πηγή εισροής πόρων ενώ η ρύπανση δεν υφίσταται σε τέτοιο βαθμό που να προκαλεί προβλήματα.
19
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ Η οικονομική παράμετρος στο πλαίσιο της αειφορικής ανάπτυξης Κλασικοί οικονομολόγοι και περιβάλλον: Αφθονία και σπανιότητα των φυσικών πόρων Ο Adam Smith ( , «ο πλούτος των Εθνών») διερεύνησε κατά βάση τη λειτουργία του µηχανισµού της αγοράς, τις οικονοµικές αλλά και τις κοινωνικές επιπτώσεις από τη λειτουργία του, την αύξηση του πληθυσµού µέσα από τη συσσώρευση κεφαλαίου και αποταµιεύσεων - η οποία θα µπορούσε να απειλήσει ένα δεδοµένο επίπεδο φυσικών πόρων. Εκτίµησε, επίσης, ότι η αύξηση του πληθυσµού θα δηµιουργούσε προβλήµατα στην ανάπτυξη της οικονοµίας, ενώ σε µακροχρόνιο ορίζοντα, θα περιόριζε τη δυνατότητα συνεχούς ανάπτυξης.
20
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ Η οικονομική παράμετρος στο πλαίσιο της αειφορικής ανάπτυξης Κλασικοί οικονομολόγοι και περιβάλλον: Αφθονία και σπανιότητα των φυσικών πόρων Στο πλαίσιο αυτό υπεισέρχεται η διάσταση των ορίων των φυσικών πόρων ενώ υπογραµµίζεται ότι δεν δύναται να συνεχίζεται αδιάκοπα η ανάπτυξη εξαιτίας της εξάντλησης των φυσικών πόρων (στασιµότητα). Ο Α. Smith υποστήριξε ότι υπάρχει η δυνατότητα βελτίωσης της παραγωγικότητας, λόγω της εξειδίκευσης και της τεχνολογικής προόδου, η οποία έχει ως αποτέλεσµα τη χρονική «µετατόπιση» της στασιµότητας της οικονοµίας, παρόλη την πληθυσµιακή αύξηση. Παρατηρείται, εποµένως, η εισαγωγή της τεχνολογίας ως προσδιοριστικού παράγοντα της ανάπτυξης.
21
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ Η οικονομική παράμετρος στο πλαίσιο της αειφορικής ανάπτυξης Κλασικοί οικονομολόγοι και περιβάλλον: Αφθονία και σπανιότητα των φυσικών πόρων Με αυτό τον τρόπο, η ελεύθερη ανταγωνιστική αγορά µε τους µηχανισµούς της οδηγεί σε κοινωνική πρόοδο και ευηµερία χωρίς την παρέµβαση του κράτους, το οποίο θα παρέχει µόνο «υπηρεσίες τύπου νυχτοφύλακα» (“nightwatchman serνices”), όπως σε θέµατα που σχετίζονται µε το νόµο, την τάξη, την εκπαίδευση, την εθνική άµυνα κ.α., διασφαλίζοντας µε αυτό τον τρόπο τις θεσμικές προϋποθέσεις για την ελεύθερη λειτουργία της αγοράς. Τέλος, σημειώνεται ότι ο Α. Smith εισήγαγε την έννοια του Ακαθάριστου Εθνικού προϊόντος (ΑΕΠ) ως δείκτη οικονοµής ανάπτυξης και ευηµερίας κάθε χώρας, δείκτης που διατηρείται έως και σήµερα.
22
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ Η οικονομική παράμετρος στο πλαίσιο της αειφορικής ανάπτυξης Κλασικοί οικονομολόγοι και περιβάλλον: Αφθονία και σπανιότητα των φυσικών πόρων Ένας άλλος σηµαντικός θεωρητικός, ο Thomas Malthus ( , ''Αn essay οn the principle of population as it affects the future improvement of society") υπογράµµισε την επίδραση της πληθυσµιακής αύξησης στην οικονοµική ανάπτυξη. Ο Τ. Malthus ασχολήθηκε µε την αύξηση του πληθυσµού, η οποία εκτίµησε ότι θα γίνεται, παρά τις επιδηµίες, πολέµους, ολοένα και πιο ραγδαία (αύξηση µε γεωµετρική πρόοδο), σε αντίθεση µε την προσφορά της καλλιεργούµενης γης, η οποία αδυνατεί να ακολουθήσει αυτούς τους ρυθµούς, (σε συνάρτηση µε το νόµο της φθίνουσας απόδοσης της γης) και αυξάνεται µε αριθµητική πρόοδο.
23
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ Η οικονομική παράμετρος στο πλαίσιο της αειφορικής ανάπτυξης Κλασικοί οικονομολόγοι και περιβάλλον: Αφθονία και σπανιότητα των φυσικών πόρων Η οπτική του Τ. Malthus ήταν αρκετά διεισδυτική για την εποχή του, ωστόσο, δε µπορούσε να προβλέψει τη βιοµηχανική επανάσταση και την τεχνολογική πρόοδο που θα ακολουθούσε, η οποία παρείχε τη δυνατότητα σηµαντικής αύξησης της παραγωγικότητας. Το βάρος της προσέγγισής του επικεντρώθηκε στη θεωρία του για την καλλιεργούµενη γη, η οποία είναι δεδοµένη (απόλυτο όριο σπανιότητας), ενώ σηµείωσε ότι η αύξηση του πληθυσµού µπορεί να περιοριστεί λόγω ασθενειών ή των ηθικών κανόνων των ανθρώπων (διαπίστωση έλλειψης πόρων άρα αυτοπεριορισµός της αναπαραγωγής τους).
24
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ Η οικονομική παράμετρος στο πλαίσιο της αειφορικής ανάπτυξης Κλασικοί οικονομολόγοι και περιβάλλον: Αφθονία και σπανιότητα των φυσικών πόρων Ένας άλλος σηµαντικός θεωρητικός, ο David Ricardo ( , "The principles of political economy and taxation"), µεταξύ των άλλων θεωριών ανέπτυξε και τη θεωρία της έγγειου προσόδου (αµοιβή για τη χρήση του συντελεστή γη) συνδέοντας την οικονοµική διαδικασία µε τη διαθεσιµότητα των φυσικών πόρων. Ο D. Ricardo θεώρησε ότι ανάλογα µε την αύξηση του πληθυσµού καλλιεργείται διαφορετική «ποιότητα» γης. Όταν ο πληθυσµός είναι περιορισµένος σε αριθµό, καλλιεργείται λιγότερη και καλύτερης ποιότητας γη, µε αποτέλεσµα να παράγονται προϊόντα µε λιγότερο κόστος παραγωγής κατά µονάδα.
25
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ Η οικονομική παράμετρος στο πλαίσιο της αειφορικής ανάπτυξης Κλασικοί οικονομολόγοι και περιβάλλον: Αφθονία και σπανιότητα των φυσικών πόρων Όταν, όµως, υπάρχει πληθυσµιακή αύξηση, για να καλυφθούν οι νέες ανάγκες, καλλιεργείται όλο και περισσότερη γη, η οποία όµως δεν είναι ποιοτικά το ίδιο καλή, µε αποτέλεσµα το κόστος παραγωγής για κάθε µονάδα να αυξάνεται. Σε αυτή την περίπτωση σταδιακά δηµιουργείται πρόβληµα στην παραγωγή των προϊόντων λόγω της σπανιότητας των φυσικών πόρων (αντίστοιχα τα «περιβαλλοντικά όρια», κατά Malthus), η οποία θα πλήξει την εργατική τάξη και τους επιχειρηµατίες και όχι τους ιδιοκτήτες γης, οι οποίοι θα συνεχίσουν να έχουν την κυριότητα της ιδιοκτησίας της γης.
26
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ Η οικονομική παράμετρος στο πλαίσιο της αειφορικής ανάπτυξης Κλασικοί οικονομολόγοι και περιβάλλον: Αφθονία και σπανιότητα των φυσικών πόρων Η χρήση του όρου «ποιότητα» για τους φυσικούς πόρους από το Ricardo αποτελεί σηµαντική συµβολή στην επιστήµη και στην εξέλιξη των περιβαλλοντικών θεωριών. Τέλος θα πρέπει να τονίσουµε, ότι κατά τον Ricardo, η τιµή κάθε αγαθού είναι συνάρτηση της σπανιότητάς του αναδεικνύοντας µε αυτό τον τρόπο τα αγαθά ως συνάρτηση του ανθρώπου άρα και τη χρησιµότητά τους σε σχέση µε την «αξία που έχουν για τον άνθρωπο» (ανθρωποκεντρική προσέγγιση).
27
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ Η οικονομική παράμετρος στο πλαίσιο της αειφορικής ανάπτυξης Κλασικοί οικονομολόγοι και περιβάλλον: Αφθονία και σπανιότητα των φυσικών πόρων Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η συµβολή του John Stuart ΜίΙΙ ( , «Αρχές Πολιτικής Οικονοµίας») σχετικά µε το περιβάλλον και την παράµετρο της ποιότητας ζωής, η οποία συνδέεται µε το φυσικό περιβάλλον. Σχετικά µε τη νέα παράµετρο ο J.S. ΜίΙΙ υπογραµµίζει ότι «ακόµη και αν υπάρχει η απαραίτητη ποσότητα τροφίµων για τον πληθυσµό, ο µεγάλος αριθµός ατόµων (υπερβολική αύξηση πληθυσµού) θα δηµιουργούσε σοβαρά προβλήµατα στην ποιότητα ζωής και στην ψυχολογική ηρεµία των ατόµων».
28
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ Η οικονομική παράμετρος στο πλαίσιο της αειφορικής ανάπτυξης Κλασικοί οικονομολόγοι και περιβάλλον: Αφθονία και σπανιότητα των φυσικών πόρων Παρά ταύτα, η θεωρία του ήταν πιο αισιόδοξη αφού υποστηρίζει ότι δύναται να επιτευχθεί η υπέρβαση των προβληµάτων στενότητας των πόρων µε την παρέµβαση του κράτους και της τεχνολογικής προόδου. Τόσο ο Ricardo όσο και ο J. S. Mill προσεγγίζουν τα προβλήµατα της έλλειψης των φυσικών πόρων σε σχέση µε τον πληθυσµό χωρίς να υπεισέρχονται σε ζητήµατα που αφορούν την αξιοποίηση των πόρων και τη διαχείρισή τους.
29
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ Η οικονομική παράμετρος στο πλαίσιο της αειφορικής ανάπτυξης Κλασικοί οικονομολόγοι και περιβάλλον: Αφθονία και σπανιότητα των φυσικών πόρων Παρόλα αυτά και λαµβάνοντας υπόψη την εποχή στην οποία έζησαν και ανέπτυξαν τις θεωρίες τους, θα πρέπει να τονίσουµε τη συµβολή τους ιδιαίτερα στην ανάδειξη των σηµαντικών παραµέτρων της «ποιότητας της γης» (των φυσικών πόρων) και των κοινωνικών επιπτώσεων της οικονοµικής ανάπτυξης (ποιότητα ζωής, ψυχολογική ηρεµία).
30
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ Η οικονομική παράμετρος στο πλαίσιο της αειφορικής ανάπτυξης Κλασικοί οικονομολόγοι και περιβάλλον: Αφθονία και σπανιότητα των φυσικών πόρων Συµπερασµατικά τονίζουµε, ότι οι κλασικοί εξέτασαν κυρίως τις οικονοµικές σχέσεις µεταξύ των ατόµων στο κοινωνικό σύνολο. Στις αναφορές τους για το περιβάλλον, δεν διερεύνησαν ειδικότερα την επίδραση του ανθρώπου στη φύση µέσα από την κατανάλωση ή την παραγωγή, αλλά εστίασαν στο φυσικό περιβάλλον ως εισροή στην παραγωγική διαδικασία και την εκµετάλλευση των φυσικών πόρων (άφθαρτοι και πρωτογενείς) για τη βελτίωση των όρων του οικονοµικού συστήµατος.
31
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ Η οικονομική παράμετρος στο πλαίσιο της αειφορικής ανάπτυξης Κλασικοί οικονομολόγοι και περιβάλλον: Αφθονία και σπανιότητα των φυσικών πόρων Παράλληλα έδωσαν έµφαση στη σπανιότητα των χρησιµοποιούµενων φυσικών πόρων ειδικότερα και όχι του ίδιου του περιβάλλοντος, που αποτελεί και το φυσικό υπόβαθρο της ζωής.
32
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ Η οικονομική παράμετρος στο πλαίσιο της αειφορικής ανάπτυξης Κλασικοί οικονομολόγοι και περιβάλλον: Αφθονία και σπανιότητα των φυσικών πόρων Εποµένως έννοιες, όπως η «αξιοποίηση» των φυσικών πόρων, απασχολούν τους θεωρητικούς αν και η συµβολή του D. Ricardo για την «ποιότητα γης» θα µπορούσε να εκληφθεί και ως «προάγγελος» παρόµοιων εννοιών. Σηµειώνεται για άλλη µια φορά ότι στην εποχή των κλασικών θεωρητικών οι αρνητικές επιδράσεις στο περιβάλλον και η ρύπανση διαπιστώνονται ως προβλήµατα σε πολύ µικρότερο βαθµό (ποσοτικά και ποιοτικά) από ότι σε µεταγενέστερες περιόδους, άρα και η ανάγκη διερεύνησης προς την κατεύθυνση αυτή είναι περιορισµένη.
33
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ Η οικονομική παράμετρος στο πλαίσιο της αειφορικής ανάπτυξης Κλασικοί οικονομολόγοι και περιβάλλον: Αφθονία και σπανιότητα των φυσικών πόρων Η οικονοµική µεγέθυνση παραµένει ο πρωταρχικός στόχος της ανάλυσης µε έµφαση από ορισµένους - λίγους στη συµβολή και της τεχνολογικής προόδου (Α. Smith) ως «υποκινητή» της ανάπτυξης και όχι ως µέσο εργαλείο προς την περιβαλλοντική βελτίωση. Σχετικά µε τις γεωγραφικές και οικονοµικές ανισότητες, αυτές δεν λαµβάνονται υπόψη, ενώ οι αποικίες και η αποικιοκρατία γενικότερα θεωρούνται ως αυτονόητη εισροή πρώτων υλών παρά τις όποιες ανισότητες που δηµιουργούν µέσω της αποµύζησης των φυσικών πόρων.
34
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ Η οικονομική παράμετρος στο πλαίσιο της αειφορικής ανάπτυξης Κλασικοί οικονομολόγοι και περιβάλλον: Αφθονία και σπανιότητα των φυσικών πόρων Ενδιαφέρον ίσως παρουσιάζει η προσέγγιση του D. Ricardo και των ανισοτήτων σε σχέση µε τον πληθυσµό και την ποιότητα καλλιεργούµενης γης άρα και την αντανάκλαση στους εργαζοµένους αλλά και του J.M. ΜίΙΙ, ο οποίος θεωρεί ότι η ποιότητα ζωής διαταράσσεται από τον υπερπληθυσµό.
36
Σημείωμα Αδειοδότησης
Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί άδεια αναφέρονται στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.
37
Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων
Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, παρά μόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δημιουργό. διαθέσιμο με άδεια CC-BY Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου και η δημιουργία παραγώγων αυτού με απλή αναφορά του δημιουργού. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-SA Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία παραγώγων του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου και η δημιουργία παραγώγων του. διαθέσιμο με άδεια CC0 Public Domain Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. διαθέσιμο ως κοινό κτήμα χωρίς σήμανση Συνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου.
38
Διατήρηση Σημειωμάτων
Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.
39
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.
Παρόμοιες παρουσιάσεις
© 2024 SlidePlayer.gr Inc.
All rights reserved.