ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ

Παρουσίαση με θέμα: "ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ

2 Η περίπτωση των Συλλόγων της Επαρχίας Κόνιτσας στην Αθήνα
Αριθμός μελών των συλλόγων Τα εγγεγραμένα μέλη της Αδελφότητας Καστανιανιτών είναι 100 περίπου με τους γαμπρούς και τις νύφες, αλλά τα μέλη που συμμετέχουν ενεργά, με την ανάληψη πρωτοβουλιών και όχι απλά παρακολουθώντας, ανέρχονται σε 50 περίπου. Η παρατήρηση ότι «σχεδόν τα ίδια πάντοτε πρόσωπα λαμβάνουν μέρος εις όλας τας εκδηλώσεις της αδελφότητας και πολλά από τα μέλη μας απουσιάζουν συνεχώς, καίτοι είναι δυνατόν να συμμετάσχουν» γίνεται ήδη από τα πρώτα χρόνια ύπαρξης της αδελφότητας (Π.Δ.Σ.Α.Κ.Κ.Η. αρ.43: 5/11/1966). Στη Γ.Σ της 1/2/1981 ανακοινώνεται ότι «από τα 208 μέλη που είναι γραμμένα στην Αδελφότητα μόνο 34 είναι οικονομικά τακτοποιημένα». Στη Γ.Σ. της 30 Ιανουαρίου 1983 ανακοινώνεται ότι «από τα 236 μέλη της Αδελφότητας είναι τακτοποιημένα μόνο 102». Στη Γ.Σ. της 9 Φεβρουαρίου 1975 γίνεται πρόταση «δια την εγγραφήν και των γυναικών ως μελών της Αδελφότητος». Φαίνεται ότι οι γυναίκες αρχίζουν να συμμετέχουν ως μέλη στους συλλόγους μόλις την περίοδο της μεταπολίτευσης.

3 Η έννοια του ενεργού μέλους διαφέρει ανάμεσα στους πληροφορητές
Η έννοια του ενεργού μέλους διαφέρει ανάμεσα στους πληροφορητές. Από τις απαντήσεις των πληροφορητών -οι οποίοι είναι κυρίως μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων των συλλόγων- προκύπτουν δύο κατηγορίες ενεργών μελών. Ενεργό μέλος θεωρείται και εκείνος που συμμετέχει στις αποφάσεις και στη διοργάνωση των εκδηλώσεων του συλλόγου, αλλά και εκείνος που απλώς μετέχει στις διάφορες δραστηριότητες. Ανάλογα με την προσωπική άποψη του κάθε πληροφορητή για το τι σημαίνει ενεργό μέλος, ποικίλλουν και τα μεγέθη που δίνονται από αυτούς. Έτσι, χαμηλός αριθμός ενεργών μελών -βλ. Σύλλογο Πουρνιωτών- σημαίνει συνήθως ένα πυρήνα από τους πιο δραστήριους και ευαισθητοποιημένους αποδήμους, οι οποίοι αποτελούν την “ψυχή του συλλόγου”. Αντίθετα μεγάλος αριθμός ενεργών μελών -βλ. Αδελφότητα Πηγιωτών Νικανορητών- φωτογραφίζει συνήθως τα μέλη που συμμετέχουν με την παρουσία τους στις εκδηλώσεις. Γενικά οι αριθμοί που δίνονται είναι κατά προσέγγιση.

4 Διαπιστώσεις για ελάττωση του αριθμού των μελών των αδελφοτήτων υπάρχουν ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα. Η πρώτη κονιτσιώτικη αδελφότητα που ιδρύθηκε στην Αθήνα, η Φιλεκπαιδευτική Αδελφότης Βούρμπιανης, στη Γ.Σ. της 7 Απριλίου 1891 διαπιστώνει ότι ελαττώθηκε ο αριθμός των μελών της, γιατί πολλοί Βουρμπιανίτες δεν έδειχναν το απαραίτητο ενδιαφέρον (Γιόσης, 1983: 23). Στις εκλογές της Φ.Α.Β. της 7 Απριλίου 1899 στην Αθήνα προσήλθαν 146 μέλη, για να εκλέξουν νέο Δ.Σ. (Π.Γ.Σ.Φ.Α.Β. 7/4/1899). Το 1910 το Τμήμα Ιωαννίνων της Φ.Α.Β. έπαψε να λειτουργεί, εξαιτίας ειδικού Νόμου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ο οποίος απαγόρευε την ύπαρξη τέτοιων σωματείων και ιδιαίτερα αυτών που η έδρα τους ήταν εκτός του Οθωμανικού κράτους (ό.π.: 39).

5 Προϋποθέσεις εγγραφής νέων μελών
Η βασική προϋπόθεση εγγραφής νέου μέλους στους τοπικούς συλλόγους είναι η καταγωγή από τον τόπο, που αποτελεί το ενδιαφέρον του σωματείου. Μέλη των συλλόγων μπορούν να γίνουν οι γαμπροί και οι νύφες, ακόμη και οι φίλοι του χωριού. Έτσι, όποιος είναι φίλος της Αδελφότητας Μοναστηριωτών και του χωριού μπορεί να εγγραφεί στο σύλλογο με μια απλή αίτηση. Δικαίωμα εγγραφής στο Σύλλογο Ασημοχωριτών έχουν οι καταγόμενοι από το Ασημοχώρι, οι γαμπροί και οι νύφες.

6 Τακτικά, επίτιμα, αντεπιστέλλοντα, ιδρυτικά μέλη
Στο άρθρο 5 του καταστατικού του Συλλόγου Τουρνοβιτών «Η Ένωσις» γίνεται διάκριση των μελών του συλλόγου σε τακτικά, επίτιμα και αντεπιστέλλοντα. «Και τακτικά μεν θεωρούνται πάντες οι καταγόμενοι εκ του χωρίου Τουρνόβου και καταβάλλοντες δραχμάς μεν δέκα ως δικαίωμα εγγραφής εφ’ άπαξ, δραχμάς δε δεκαπέντε κατά μήνα ως συνδρομήν. Επίτιμα δε υπό του Διοικ. Συμβουλίου εκλεγόμενα ως τοιαύτα δια την φιλοπατρίαν και δια τας προσφερθησομένας πολυτίμους υπηρεσίας εις τον Σύλλογον και αντεπιστέλλοντα πάντα τα ευρισκόμενα εις την επιτυχίαν του σκοπού του Συλλόγου». Στο άρθρο 7 του καταστατικού του Συλλόγου Γανναδιωτών «Οι Άγιοι Ταξιάρχαι» υπάρχει και όριο ηλικίας για το νέο μέλος: «Τα μέλη του Συλλόγου διακρίνονται εις ιδρυτικά, τακτικά και επίτιμα. Τακτικόν μέλος δύναται να καταστή πας όστις συνεπλήρωσε το 21ον έτος της ηλικίας του και κατάγεται εκ του Γανναδίου ή έχει συγγένειαν ή φιλίαν προς καταγόμενον εξ αυτού. Επίτιμον μέλος δύναται να ανακηρύσσεται, δι’ αποφάσεως της Συνελεύσεως κατόπιν προτάσεως του Διοικητικού Συμβουλίου ή 10 μελών, πας όστις προσέφερε αξιόλογους υπηρεσίας εις το χωριό ή τον Σύλλογον».

7 Διάρκεια θητείας Διοικητικού Συμβουλίου
Η συνηθέστερη θητεία των Δ.Σ. είναι η διετής. Το Δ.Σ. του Συλλόγου Γανναδιωτών -σύμφωνα με το καταστατικό- έχει μονοετή θητεία. Η ετήσια θητεία μετατράπηκε σε διετή με απόφαση Γ.Σ., γιατί είναι δύσκολο να συγκεντρώνονται κάθε χρόνο τα μέλη για να εκλέξουν νέα διοίκηση. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 οι αρχαιρεσίες γίνονται πριν απ’ το πανηγύρι του Δεκαπενταύγουστου στο χωριό, γιατί αυτή την εποχή οι απόδημοι της Αθήνας παίρνουν τις άδειές τους και πηγαίνουν στον τόπο καταγωγής. Ο σύλλογος έχει μεν την έδρα του στην Αθήνα, αλλά πολλά μέλη του μένουν στα Γιάννενα, και αυτός είναι ένας πρόσθετος λόγος που δυσκολεύει τη διεξαγωγή των αρχαιρεσιών στην πρωτεύουσα. Το Δ.Σ. του Συλλόγου Πουρνιωτών έχει τριετή θητεία, ενώ της Αδελφότητας Πηγιωτών Νικανορητών έχει μονοετή. Τα Δ.Σ. της Αδελφότητας Λυκόραχης Αθηνών και του Συλλόγου Ασημοχωριτών έχουν διετή διάρκεια.

8 ΓΕΝΙΚΕΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΕΙΣ ΣΥΛΛΟΓΩΝ
Ο L.Α. Coser (1956) επισημαίνει ότι οι «εσωτερικές κοινωνικές συγκρούσεις που αναφέρονται σε σκοπούς, αξίες ή συμφέροντα που δεν αντιφάσκουν προς τις βασικές παραδοχές στις οποίες θεμελιώνεται η σχέση, τείνουν να επιτελούν μια θετική λειτουργία προς όφελος της κοινωνικής δομής. Συγκρούσεις του είδους αυτού τείνουν να διευκολύνουν την αναπροσαρμογή των κανόνων και των σχέσεων εξουσίας μέσα στις ομάδες, σύμφωνα με τις ανάγκες που αισθάνονται πως έχουν επιμέρους άτομα ή οι υποομάδες».

9 Η παρατήρηση αυτή φαίνεται ότι ισχύει και στη λειτουργία των τοπικών συλλόγων της επαρχίας Κόνιτσας. Σε κάθε σύλλογο υπάρχει συνήθως μια μερίδα μελών, η οποία διαφωνεί ή είναι δυσαρεστημένη με τα πεπραγμένα του Διοικητικού Συμβουλίου, γεγονός που απεικονίζεται στα Πρακτικά των Γενικών Συνελεύσεων στην κριτική που ασκούν τα μέλη στην απερχόμενη διοίκηση του σωματείου. Η άσκηση κριτικής και η έκφραση διαφορετικής άποψης, αλλά και η συμμόρφωση της μειοψηφίας με τις απόψεις της πλειοψηφίας καταδεικνύει τα δημοκρατικά ήθη, που γενικά επικρατούν στη λειτουργία των ηπειρωτικών συλλόγων. Οι συγκρούσεις αναδεικνύονται, τις περισσότερες φορές, σε εσωτερικό παράγοντα κοινωνικής συνοχής μέσα στην τοπική ομάδα.

10 «Είμαστε υπερήφανοι, γιατί την εντολή την οποία μας δώσατε, την διαχειριστήκαμε με μεγάλη προσοχή και κατορθώσαμε να έχουμε εκδηλώσεις σοβαρές και επιτυχημένες, παρ’ όλον ότι μια μικρή μερίδα χωριανών δεν συμμετείχε στις εκδηλώσεις, δεν είχε θέση θετική έναντι της Αδελφότητος. Δεν πειράζει όμως. Η πρόοδος και τα έργα αυτής είναι αποτελέσματα των αγωνιζομένων και των όσων πιστεύουν στην σημερινή αναγκαιότητα των καιρών ότι η συλλογική δράσις είναι εκείνη που δημιουργεί καταστάσεις μέσα στις οποίες τα άτομα ευδοκιμούν και ευδαιμονούν» (Π.Γ.Σ.Α.Κ.Κ.Η. 29/1/1967). Ο έλεγχος που ασκείται στους τοπικούς συλλόγους από τα μέλη τους εξαρτάται και από τις συγγενειακές και ευρύτερες κοινωνικές σχέσεις, έτσι όπως αυτές διαμορφώθηκαν στη μικρή κοινωνία του χωριού, πριν απ’ την οριστική μετανάστευση της δεκαετίας του 1960.

11 Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας οι Γενικές Συνελεύσεις των συλλόγων ατόνησαν ή και καταργήθηκαν. Για παράδειγμα το Δ.Σ. της Αδελφότητας Αμαράντου Ηπείρου «Ο Άγιος Γεώργιος» έκανε τρία χρόνια για να συνεδριάσει. Από τις 10 Απριλίου μέρες πριν την επιβολή της χούντας- συνεδρίασε πάλι στις 8 Ιουνίου Ειδοποίησε μάλιστα «άπαντα τα μέλη της Αδελφότητος δια τη Γενικήν Συνέλευσιν και την υποβολήν Αιτήσεως εις την Γενικήν Ασφάλειαν προς έκδοσιν της σχετικής αδείας» (Π.Δ.Σ.Α.Α.Η. 8/6/1970).

12 Τα οικονομικά των συλλόγων
Η ετήσια εισφορά: Τα μέλη των συλλόγων, για να έχουν δικαίωμα ψήφου στις αποφάσεις των Γενικών Συνελεύσεων και ιδιαίτερα στην εκλογή Διοικητικού Συμβουλίου, πρέπει να καταβάλλουν κάθε χρόνο στον ταμία του σωματείου, το ορισμένο ποσό της ετήσιας συνδρομής. Η ασυνέπεια που δείχνουν ορισμένα μέλη στην καταβολή των συνδρομών, είναι παλαιό φαινόμενο. Στη Γ.Σ της Φιλεκπαιδευτικής Αδελφότητος Βούρμπιανης του 1893 «διεπιστώθη αδιαφορία των μελών διά την καταβολήν των τακτικών συνδρομών και το Δ.Σ συνάντησε δυσκολίες εις την πρόβλεψη των αναγκαίων δαπανών» (Γιόσης 1983: 23). Η ετήσια εισφορά των μελών του Συλλόγου Πουρνιωτών, της Αδελφότητας Πηγιωτών Νικανορητών και του Συλλόγου Τουρνοβιτών είναι δραχμές. Τα μέλη δίνουν και έκτακτες προαιρετικές εισφορές, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα ζητήματα του συλλόγου. Τα έσοδα της Αδελφότητας Αγίας Παρασκευής προέρχονται από τις εισφορές των μελών της και από τα ενοίκια του κτιρίου στο χωριό (ξενώνας, ένα κατάστημα, Ο.Τ.Ε.) και του ιατρείου. Το ποσό της εγγραφής νέου μέλους είναι δρχ. και η ετήσια συνδρομή για το περιοδικό δρχ., αλλά συνήθως τα μέλη δίνουν περισσότερα. Η ετήσια εισφορά των μελών της Αδελφότητας Λυκόραχης Αθηνών είναι 600 δραχμές.

13 Οι βασικές πηγές εσόδων της Αδελφότητας Καστανιανιτών είναι οι έκτακτες εισφορές από ορισμένα μέλη και φίλους του συλλόγου και οι εισπράξεις από τους χορούς. Αντίθετα οι τακτικές εισφορές, με την εγγραφή νέου μέλους και την ετήσια συνδρομή, δεν καταβάλλονται κανονικά από όλα τα μέλη. Σε κάθε Γ.Σ. το απερχόμενο Δ.Σ. εκφράζει τα παράπονά του ως προς την «αδιαφορία, που δείχνουν πολλά από τα μέλη της αδελφότητας, για την καταβολή της ετήσιας συνδρομής» (Π.Γ.Σ.Α.Κ.Κ.Η. 18/2/1979). Στη Γ.Σ. της 1 Φεβρουαρίου 1981 ανακοινώνεται ότι «από τα 208 μέλη, που είναι γραμμένα στην Αδελφότητα μόνο 34 είναι οικονομικά τακτοποιημένα». Το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων, που συγκεντρώνει ο σύλλογος, διατίθεται σε έργα που γίνονται για τη συντήρηση και τον εξωραϊσμό του χωριού. Το 1981 σημειώνεται μία σημαντική αύξηση στα οικονομικά του συλλόγου. «Οι έκτακτες εισφορές από τα μέλη έφτασαν στο ποσό δραχμών» και «ο Προϋπολογισμός από δραχμές έφτασε το δραχμές» (Π.Γ.Σ.Α.Κ.Κ.Η. 1/2/1981)

14 Κρατικές επιχορηγήσεις: Ο ιδιωτικός φορέας είχε για αιώνες την πρωτοβουλία για την οργάνωση των κοινωνικοπολιτιστικών εκδηλώσεων. Τα τελευταία μόνο χρόνια το κράτος άρχισε να διαδραματίζει ενεργητικό και κατευθυντήριο ρόλο, σε σημείο μάλιστα που να επηρεάζει και το χαρακτήρα των πολιτιστικών εκδηλώσεων που οργανώνονται από την ιδιωτική πρωτοβουλία. Η κρατική πολιτιστική πολιτική -τουλάχιστον μέχρι το 1977 που έγινε η έρευνα του Ε.Κ.Κ.Ε.- ενίσχυε τις παραδοσιακές πολιτιστικές εκδηλώσεις, που εξυπηρετούν τη διατήρηση της ταυτότητας της αγροτικής κοινωνίας (Γκιζέλης κ.ά., 1977: 19-20). Η διετία χαρακτηρίζεται από την πλούσια δραστηριότητα των πολιστικών φορέων σε όλη την ελληνική επικράτεια (Μπασκόζος, 1993). Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι σύμφωνα με στοιχεία του ΥΠ.ΠΟ. οι κρατικές επιχορηγήσεις στην πενταετία ήταν εκατ. δραχμές, ενώ την πενταετία έφτασαν τα εκατ. δραχμές (Κόνσολα, 1990: 75). Τα χρήματα αυτά βοήθησαν και ολιγομελείς ή ανίσχυρους οικονομικά συλλόγους να πραγματοποιήσουν κάποιες εκδηλώσεις.

15 Δωρεές μελών. Μεγάλοι ευεργέτες και κληροδοτήματα
Η Φιλεκπαιδευτική Αδελφότης Βούρμπιανης, στα τέλη του 19ου αι., διαχειριζόταν τα εισοδήματα των εκκλησιών, των εκκλησιαστικών κτημάτων και της κοινότητας Βούρμπιανης, ύστερα από κοινή απόφαση όλων των φορέων (Π.Γ.Σ.Φ.Α.Β. Νοέμβριος 1884). Μεγάλος ευεργέτης της Βούρμπιανης είναι ο Χαρίσης Ι. Ζήκος ή Τσομπάνος, που πέθανε το 1882 και κληροδότησε την περιουσία του για να ιδρυθεί Σχολή στη Βούρμπιανη. Το κληροδότημα περιλάμβανε δύο ακίνητα (ένα στην οδό Ευριπίδη 48 και ένα στην οδό Σοφοκλέους 66). Οι Βουρμπιανίτες της Αθήνας, για να αξιοποιήσουν το κληροδότημα του συμπατριώτη τους, ίδρυσαν τη Φιλεκπαιδευτική Αδελφότητα Βούρμπιανης και μαζί με τις προσφορές των συμπατριωτών τους από όλα τα μέρη δημιούργησαν Σχολή και Οικοτροφείο στη Βούρμπιανη (Γιόσης 1983: 5-7).

16 Ο γιατρός Αλέξιος Τράντας, μεγάλος ευεργέτης της Βούρμπιανης και πρόεδρος επί σειράν ετών του Συνδέσμου Κοινότητος Βουρμπιάνης προκηρύσσει έπαθλο δρχ. για το νικητή του διαγωνισμού, για την καλύτερη μελέτη γλωσσικού ή λαογραφικού περιεχομένου (1926), ενώ το 1932 δημιουργείται το «Τράντειον Κεφάλαιον Χειμερινής Πρόνοιας» ύστερα από τη δωρεά δρχ, με τις οποίες θα αντιμετωπιζόταν κάθε χρόνο η αγορά και διάθεση σιταριού στη Βούρμπιανη. Επίσης κάθε χρόνο ενίσχυε οικονομικά άπορες οικογένειες και προικοδοτούσε φτωχά κορίτσια. Το 1935 προσφέρει στο Σύνδεσμο δρχ. για την ανάπτυξη της δενδροκαλλιέργειας και της σηροτροφίας στο χωριό. Το 1941 διέθεσε, όπως κάθε χρόνο, το ποσό των δρχ. όχι για προικοδοτήσεις, αλλά για οικονομική ενίσχυση των άπορων οικογενειών που είχαν δοκιμαστεί στην περίοδο της Κατοχής.

17 Έσοδα από τις εκδηλώσεις
Ένα μεγάλο μέρος των εσόδων των συλλόγων αποτελούν τα κέρδη από τη διοργάνωση διαφόρων εκδηλώσεων, όπως είναι οι αποκριάτικοι χοροί, οι εκδρομές και η πώληση ημερολογίου και ατζέντας. Από τη μελέτη των εξόδων και εσόδων του χορού, που διοργάνωσε η Αδελφότητα Καστανιανιτών το 1966, παρατηρούμε ότι τα έσοδα που μένουν στο ταμείο του σωματείου προέρχονται κυρίως από την πώληση των λαχείων και δευτερευόντως από τα εισιτήρια ή τις προσφορές μελών και φίλων του συλλόγου.