ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ & ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Γενικές αρχές στο δίκαιο του περιβάλλοντος ΜΑΘΗΜΑ 9.

Παρουσίαση με θέμα: "ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ & ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Γενικές αρχές στο δίκαιο του περιβάλλοντος ΜΑΘΗΜΑ 9."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ & ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Γενικές αρχές στο δίκαιο του περιβάλλοντος
ΜΑΘΗΜΑ 9

2 Γενικές αρχές στο δίκαιο του περιβάλλοντος
Πρόκειται για νομικούς κανόνες που αποτυπώνουν βασικές αξίες μιας πολιτειακής τάξης και έχουν ένα αρκετά ευρύ και ελαστικό περιεχόμενο ώστε να δίνουν τις κατευθυντήριες γραμμές, το πλαίσιο της σχετικής δράσης. Η αυτοτέλεια και η δεσμευτικότητα των αρχών του δικαίου του περιβάλλοντος δεν είναι ενιαία. Η γενικότερη αρχή είναι αυτή της προστασίας του περιβάλλοντος, η οποία υποτείνει όλες τις υπόλοιπες

3 Γενικές αρχές στο δίκαιο του περιβάλλοντος
Αρχή της πρόληψης Πρόκειται για την πιο σημαντική αρχή του δικαίου του περιβάλλοντος και σημαίνει ότι είναι προτιμότερο να αποφεύγεται η προσβολή του περιβάλλοντος εκ των προτέρων παρά να αποκαθίσταται οιαδήποτε βλάβη εκ των υστέρων. Εμπεριέχει την έννοια της προστασίας, άλλα με έμφαση στην χρονική στιγμή, στον έγκαιρο χαρακτήρα της. Η αρχή της πρόληψης επιτάσσει την προληπτική προστασία του περιβάλλοντος και για τον λόγο αυτόν απαντά και ως αρχή της προστασίας του περιβάλλοντος

4 Γενικές αρχές στο δίκαιο του περιβάλλοντος
Αρχή της πρόληψης Καθιερώνεται ρητά στο άρθρο 24 του Ελληνικού Συντάγματος «να προστατεύει το φυσικό περιβάλλον και να λαμβάνει ιδιαίτερα προληπτικά και κατασταλτικά μέτρα δια την διαφύλαξίν του». Η αρχή αυτή θεωρείται γενική αρχή του κοινοτικού δικαίου που επιβάλλει στις αρμόδιες αρχές την λήψη των κατάλληλων μέτρων, προκειμένου να προλαμβάνουν ενδεχόμενους κινδύνους για την δημόσια υγεία, την ασφάλεια και το περιβάλλον. Είναι η βάση του θεσμού της διοικητικής άδειας, της ΕΠΟ και ΜΠΕ

5 Γενικές αρχές στο δίκαιο του περιβάλλοντος
Αρχή της προφύλαξης Σημαίνει ότι η πολιτική προστασίας του περιβάλλοντος δεν πρέπει να επιδιώκεται μόνο με την μέσω αμυντικών μέτρων αποτροπή επικείμενων κινδύνων, αλλά και με την μέσω θετικών μέτρων πρόληψη απώτερων κινδύνων που μπορεί να βρίσκονται κάτω από το κατώφλι της επικινδυνότητας. Σύμφωνα με την Ε.Ε., «μπορεί να γίνει επίκληση της αρχής της προφύλαξης όταν τα δυνητικός επικίνδυνα αποτελέσματα ενός φαινομένου, ενός προϊόντος ή μιας διεργασίας, έχουν προσδιοριστεί μέσω επιστημονικής και αντικειμενικής αξιολόγησης, άλλα η αξιολόγηση αυτή δεν επιτρέπει να προσδιοριστεί ο κίνδυνος με επαρκή βεβαιότητα»

6 Γενικές αρχές στο δίκαιο του περιβάλλοντος
Συγγενείς αρχές Η αρχή της καταπολέμησης της μόλυνσης κατά προτεραιότητα στην πηγή, η οποία συμπληρώνει την αρχή της πρόληψης. Ότι δεν έγινε εφικτό να αποφευχθεί χάρη σε αυτήν επιδιώκεται να εμποδιστεί τουλάχιστον στην πηγή της ρύπανσης – η καταπολέμηση της ρύπανσης στην πηγή είναι λιγότερο δαπανηρή. Η αρχή αυτή εμφανίζεται στην Ενιαία Ευρωπαϊκής Πράξη, στην Αρχή 14 της Διακήρυξης του Ρίο και κατοχυρώνεται με το άρθρο 174 της ΣυνθΕΚ, ενώ συγγενεύει με τις αρχές της αυτάρκειας και της γειτνίασης της Σύμβασης της Βασιλείας

7 Γενικές αρχές στο δίκαιο του περιβάλλοντος
Συγγενείς αρχές Η αρχή «εν αμφιβολία υπέρ της ασφάλειας», σύμφωνα με την οποία κάθε αντί-περιβαλλοντική συμπεριφορά πρέπει να απαγορεύεται, ακόμα και εάν η επιβλαβής της επίδραση δεν αποδεικνύεται πλήρως, αλλά είναι απλώς πιθανή. Η αρχή του ελέγχου σε όλη τη διαδικασία παραγωγής σύμφωνα με την οποία επιτάσσει τον έλεγχο των επικίνδυνων για το περιβάλλον ουσιών καθ΄όλη τη διάρκεια της διαδικασίας παραγωγής, χρήσης και διάθεσης ή εξάλειψης ενός προϊόντος.

8 Γενικές αρχές στο δίκαιο του περιβάλλοντος
Η αρχή της βιωσιμότητας ή της αειφορίας Σημαίνει ότι η διαχείριση και εκμετάλλευση των φυσικών πόρων πρέπει να γίνεται με τρόπο που να διασφαλίζει τη διατήρησή τους και προς χάρη των επερχόμενων γενεών. Η αρχή της βιωσιμότητας στοχεύει και αυτή στην προστασία του περιβάλλοντος, έχει ωστόσο επιπλέον έναν δυναμικό χαρακτήρα, αφού τονίζει την ανάγκη μακροπρόθεσμης διασφάλισης του περιβάλλοντος

9 Γενικές αρχές στο δίκαιο του περιβάλλοντος
Η αρχή της βιωσιμότητας ή της αειφορίας Υπάρχουν δύο απόψεις για την συγκεκριμένη αρχή. Η πρώτη δέχεται ως αρχή του δικαίου του περιβάλλοντος την αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης, στην οποία αναγνωρίζει την ύπαρξη τριών πυλώνων, του οικονομικού, του κοινωνικού και του περιβαλλοντικού και έχει ως αφετερία την αρμονική συνύπαρξη οικονομικής ανάπτυξης και προστασίας του περιβάλλοντος. Η δεύτερη θεωρεί ότι η θεμελιώδη συνιστώσα οποιασδήποτε πολιτικής πρέπει να είναι η προστασία του περιβάλλοντος

10 Γενικές αρχές στο δίκαιο του περιβάλλοντος
Συγγενείς αρχές Η αρχή της ήπιας ανάπτυξης είναι η διάκριση σε συνήθη και ευπαθή ή ευαίσθητα οικοσυστήματα, στα οποία ανήκουν τα δάση, τα μικρά νησιά και οι ακτές. Η αρχή του σεβασμού της φέρουσας ικανότητας των οικοσυστημάτων. Ως φέρουσα ικανότητα είναι ο αριθμός των ειδών ή μονάδων είδους που μπορούν να συντηρηθούν επ΄άπειρον από ένα οικοσύστημα χωρίς υποβάθμισή του και η αρχή της φέρουσας ικανότητας σημαίνει ότι η κατασκευή και διαχείριση των ανθρωπογενών συστημάτων δεν πρέπει να παραβιάζει τη φέρουσα ικανότητα αυτών των ιδίων και των οικοσυστημάτων που επηρεάζονται απ΄αυτά

11 Γενικές αρχές στο δίκαιο του περιβάλλοντος
Συγγενείς αρχές Η αρχή της διατήρησης της ικανότητας ανασύστασης ή αποκατάστασης του φυσικού κεφαλαίου Η αρχή του περιβαλλοντικού κεκτημένου σημαίνει ότι πρέπει να καταβάλλεται προσπάθεια να αποφεύγεται η περαιτέρω επιδείνωση του περιβάλλοντος έτσι ώστε, εάν δεν είναι δυνατή η βελτίωσή του, να διατηρείται τουλάχιστον η υπάρχουσα μορφή

12 Γενικές αρχές στο δίκαιο του περιβάλλοντος
Συγγενείς αρχές Η αρχή της ενσωμάτωσης σύμφωνα με την οποία οι απαιτήσεις της προστασίας του περιβάλλοντος επιβάλλεται να ενσωματωθούν κατά την εφαρμογή των υπόλοιπων πολιτικών της Κοινότητας Η αρχή του υψηλού επιπέδου προστασίας που σκοπεύει στην συνεχή βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος στην Κοινότητα και έχει το χαρακτήρα ενός νομικού γνώμονα, ενός ποιοτικού στόχου, αφού προσφέρει το μέτρο του επιθυμητού επιπέδου προστασίας

13 Γενικές αρχές στο δίκαιο του περιβάλλοντος
Η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» Σύμφωνα με την αρχή, η ευθύνη και το κόστος των περιβαλλοντικών ζημιών, και πιο συγκεκριμένα της αποφυγής αλλά και της εξάλειψης τους, πρέπει να αναλαμβάνονται από τον ίδιο τον ρυπαίνοντα και όχι από την ολότητα. Αναγκάζοντας τους επιχειρηματίες να ενσωματώνουν το κόστος της ρύπανσης στο συνολικό κόστος του προϊόντος τους, τους παροτρύνει να επιλέγουν φιλοπεριβαλλοντικές μεθόδους προστασίας. Σύμφωνα με την αρχή το εξωτερικό κόστος επιδιώκεται να εσωτερικευθεί

14 Γενικές αρχές στο δίκαιο του περιβάλλοντος
Η αρχή της συνεργασίας ή της συμμετοχής των πολιτών Η αρχή της συνεργασίας σημαίνει ότι η προστασία του περιβάλλοντος δεν είναι ευθύνη μόνο του κράτους, άλλα και όλων των κοινωνικών δυνάμεων και απαιτεί την συνεργασία τους με το κράτος. Η αρχή βρίσκει εφαρμογή κυρίως στην διοικητική διαδικασία, με την συνταγματική κατοχύρωση του δικαιώματος στην πληροφόρηση και την κατοχύρωση του δικαιώματος πρόσβασης στα διοικητικά στοιχεία. Εδώ ανήκει και η εθελοντική συμμετοχή στην προστασία περιβάλλοντος

15 Γενικές αρχές στο δίκαιο του περιβάλλοντος
Η αρχή της συνεργασίας ή της συμμετοχής των πολιτών Η συμμετοχή των πολιτών όχι μόνο διασφαλίζει ένα συνταγματικό δικαίωμα του πολίτη, αλλά επίσης τονίζει την έννοια της ευθύνης των πολιτών για την προστασία του περιβάλλοντος και παράλληλα διασφαλίζει την εκπροσώπηση οργανωμένων οικολογικών συμφερόντων, καθώς και την παροχή εξειδικευμένων γνώσεων και πληροφοριών από μέρος του ιδιωτικού τομέα προς το κράτος

16 Γενικές αρχές στο δίκαιο του περιβάλλοντος
Η αρχή της στάθμισης κόστους - οφέλους Σύμφωνα με την αρχή αυτή, το κόστος, οικονομικό ή κοινωνικό, που συνεπάγεται ένα κρατικό μέτρο, δεν πρέπει να υπερβαίνει το όφελος που επιδιώκεται, δεν πρέπει δηλαδή το συγκεκριμένο μέτρο να είναι τόσο επαχθές ώστε να εξανεμίζονται οι θετικές του συνέπειες.

17 Γενικές αρχές στο δίκαιο του περιβάλλοντος
Η αρχή της διαβάθμισης της προστασίας του περιβάλλοντος Η αρχή αυτή βρίσκει εφαρμογή σε μηχανισμούς προστασίας, όπως κυρίως στην διαβάθμιση των περιοχών σε περιοχές απόλυτης ή σχετικής προστασίας καθώς και στα όρια εκπομπών.

18 Γενικές αρχές στο δίκαιο του περιβάλλοντος
Η αρχή της αντιστάθμισης Έχει σκοπό να φέρει σε αρμονία την προστασία του περιβάλλοντος με τις ανάγκες των ιδιωτών για χρήση και εκμετάλλευσή του και αφετερία της είναι η σκέψη ότι μπορεί να μην εφαρμόζεται η απαγόρευση μιας ρυπογόνου δραστηριότητας, όταν η περιβαλλοντική υποβάθμιση αντισταθμίζεται με άλλο τρόπο. Παράδειγμα λογικής αντιστάθμισης αποτελεί η οδηγία 96/61/ΕΚ σχετικά με την ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης

19 Σημείωμα Αδειοδότησης
Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί άδεια αναφέρονται στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

20 Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων
Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, παρά μόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δημιουργό. διαθέσιμο με άδεια CC-BY Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου και η δημιουργία παραγώγων αυτού με απλή αναφορά του δημιουργού. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-SA Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία παραγώγων του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου και η δημιουργία παραγώγων του. διαθέσιμο με άδεια CC0 Public Domain Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. διαθέσιμο ως κοινό κτήμα χωρίς σήμανση Συνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου.

21 Διατήρηση Σημειωμάτων
Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.

22 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.