Κατέβασμα παρουσίασης
Η παρουσίαση φορτώνεται. Παρακαλείστε να περιμένετε
ΔημοσίευσεἉλκυόνη Αλθαία Αλαφούζος Τροποποιήθηκε πριν 7 χρόνια
1
Πολυτεχνείο Κρήτης - Αρχιτεκτονική Σχολή εαρινό εξάμηνο Ιστορία & Θεωρία Αρχιτεκτονικής ιι δρ Αμαλία Κωτσάκη, επίκουρη καθηγήτρια
2
Ιστορία & Θεωρία Αρχιτεκτονικής ιι H Αρχιτεκτονική του μπαρόκ (1)
3
17ος αιώνας δημιουργία ισχυρών κεντρικών εξουσιών με ενδυνάμωση της απολύτου μοναρχίας (με αποκορύφωμα τη βασιλεία του Λουδοβίκου 14ου Βαθμιαία παρακμή του αριστοκρατικού συστήματος Σταθερή άνοδος της αστικής τάξης μέχρι την οριστική της επικράτηση. Γενικευμένη ανησυχία που προκάλεσαν οι θρησκευτικοί πόλεμοι εξ αιτίας της Μεταρρύθμισης. Η φάση των ισχυρών μοναρχιών σε όλη την Ευρώπη εντάσσεται στη διαδικασία που οδήγησε βαθμιαία στα σύγχρονα κράτη και στην πραγμάτωση των νέων πολιτικών θεωριών Χαρακτηριστικό το φαινόμενο της μεγάλης ανάπτυξης των πρωτευουσών. Οι έδρες των κεντρικών εξουσιών εξελίσσονται σε μεγάλα κέντρα με ανάλογη δραστηριότητα στην αρχιτεκτονική. Η φροντίδα για την ενίσχυση του Κράτους με επιβλητικά και πλούσια κτήρια αυξάνεται συνεχώς. Η καθολική εκκλησία στην προσπάθειά της να ξανακερδίσει το χαμένο έδαφος (αντιμεταρρύθμιση) αναπτύσσει μια πολιτική μεγάλης αρχιτεκτονικής δίνοντας νέα κατεύθυνση στη θρησκευτική τέχνη. Η αστική τάξη συνεχώς κερδίζει έδαφος με την ανάπτυξη του εμπορίου, της βιοτεχνίας των υπερπόντιων επικοινωνιών. Βαθμιαία επιβάλλει στην κοινωνία νέα κριτήρια, τον πλούτο, την εργατικότητα, την εκπαίδευση και την προσωπική αξία του ατόμου, ενώ υιοθετεί πολλά από τον τρόπο ζωής των αριστοκρατών. Η πορεία αυτή της πολιτικής και της κοινωνίας προς το σύγχρονο πνεύμα συνδέεται άρρηκτα με την πολιτιστική και πνευματική ανέλιξη της Ευρώπης. Στο διάστημα μπήκαν τα θεμέλια των φυσικών επιστημών με βάση το πείραμα, την παρατήρηση και την κριτική έρευνα. Στη φιλοσοφία η απομάκρυνση από τον σχολαστικισμό και τη θεολογία, που είχε αρχίσει από την Αναγέννηση, θα ολοκληρωθεί τον 18ο αιώνα με τον Διαφωτισμό.
4
Η καθολική εκκλησία ύστερα από την απώλεια ισχύος μετά την λουθηρανική Μεταρρύθμιση προσπαθεί με κάθε τρόπο να κερδίσει το χαμένο έδαφος. Νέοι, αυστηροί θρησκευτικοί κανόνες θεσπισμένοι κυρίως από τους Ιησουίτες προσπαθούν να ανακτήσουν τα απωλεσθέντα θέτοντας στην υπηρεσία τους όλες ανεξαιρέτως τις τέχνες. Το μήνυμα ήταν κοινό: το θαύμα της σωτηρίας της ψυχής, η προστασία από την Παναγία και τους Αγίους, η έκσταση του σύμπαντος. Το Μπαρόκ απαντάται στη συνάντηση αυτών των αναγκών και αποτελεί την καλλιτεχνική έκφραση της Αντιμεταρρύθμισης. Στην προσπάθειά της να ξανακερδίσει το χαμένο έδαφος (αντιμεταρρύθμιση) αναπτύσσει μια πολιτική μεγάλης αρχιτεκτονικής δίνοντας νέα κατεύθυνση στη θρησκευτική τέχνη. Τα Προτεσταντικά κράτη δεν είχαν αντίστοιχα κίνητρα. Αντικρούοντας πολλά στοιχεία από την υπερφυσική πλευρά της λατρείας, ενέτειναν την πιεστική ηθική καθαρότητα, την πίστη και αγαθοεργία εμφάνισαν μια πουριτανική έχθρα προς την «ειδωλολατρία». Αποτέλεσμα αυτής της διαφορετικής προσέγγισης της Αντιμεταρρύθμισης αποτελούν οι έντονες διαφοροποιήσεις που εμφανίζονται ανάμεσα στην αρχιτεκτονική μιας καθολικής και προτεσταντικής εκκλησίας. Παρόλα αυτά δεν πρέπει να συγχέουμε το καλλιτεχνικό αίσθημα με το θρησκευτικό.
5
Balthasar Neumann, Vierzehnheilingen, Bavaria ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ Peter Harrison, King’s Chapel, Boston, USA ΠΡΟΤΕΣΤΑΝΤΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ
6
«Μπαρόκ» αρχικά σήμαινε ακατέργαστο μαργαριτάρι και αργότερα «παράξενο σχήμα». Το υιοθέτησαν για να προσδιορίσουν ένα στυλ αρχιτεκτονικής στο οποίο τα κλασσικά στοιχεία παρουσιάζονται με έναν τρόπο περίεργο και με μορφή αλλόκοτη, όπως στην Ιταλία τον 17ο αιώνα. Αργότερα στην Γερμανία ο όρος έχασε το μειωτικό του νόημα και καθιερώθηκε για τα έργα της εποχής γενικά. Πολλές φορές όμως και σήμερα χρησιμοποιείται ο όρος μπαρόκ για προσδιοριστεί κάτι το ανήσυχο, ή κινημένο στον τρόπο εφαρμογής των αρχιτεκτονικών του μορφών Το μπαρόκ του 17ου και 18ου αιώνα χαρακτηρίζεται από τον άφθονο διάκοσμο , τις ανήσυχες και ελεύθερες καμπυλούμενες στο χώρο επιφάνειες των όψεων ή μορφές και από την προτίμηση σε ευρείες απόψεις και σε πολύπλοκες συνθέσεις. Κυρίως όμως χαρακτηρίζεται από τη νέα αντίληψη για τον εσωτερικό χώρο των κτηρίων. ΜΠΑΡΟΚ – ΑΝΤΙΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ρητορικός χαρακτήρας θεατρικός χαρακτήρας επικοινωνιακός χαρακτήρας (απευθυνόμενο στο ευρύ κοινό αποκτά αμεσότητα, φλυαρία) Με την ενίσχυση της μοναρχίας το μπαρόκ καθίσταται ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΜΟΝΑΡΧΙΑΣ (ΠΛΑΤΕΙΕΣ)
7
Καλλιτεχνικά το μπαρόκ υπήρξε πολύ πλούσιο στη ζωγραφική, στη γλυπτική, στη διακοσμητικά και ασφαλώς στη μουσική. Από τους καμπυλωμένους τοίχους των Ιταλικών εκκλησιών ξεκίνησαν οι λειτουργίες του Monteverdi και του Vivaldi και στα αυστρογερμανικά παλάτια πρωτοακούστηκαν οι μελωδίες των Mozart, Haydn, και Bach. Είναι η εποχή που πρωτοξεκίνησε η σύνθεση μουσικής δωματίου κι αυτό γιατί πέρασε από τις μεγάλες γοτθικές εκκλησίες στον εσωτερικό χώρο των κοσμικών κτηρίων. Πρωτοεμφάνιση της μελωδίας (δεν υπάρχει η αντήχηση των γοτθικών ναών με τα μεγάλα ύψη που την απαγόρευε). Το θέατρο επανεμφανίζεται αυτή την εποχή και η όπερα που πρωτοεμφανίζεται στα τέλη του 16ου αιώνα στην Ιταλία εξελίσσεται σε λαϊκό είδος σε όλη την Ευρώπη.
8
Η μετάβαση από τον μανιερισμό στο μπαρόκ δεν είναι άμεσα εμφανής
Η μετάβαση από τον μανιερισμό στο μπαρόκ δεν είναι άμεσα εμφανής. Χρησιμοποιούνται οι ίδιες μορφές συχνά και με τον ίδιο τρόπο. Η διαφοροποίηση συνίσταται στο που δίδεται η έμφαση και στη ν τελική αίσθηση του συνόλου. Ας συγκριθούν τρείς εκκλησίες: Ηigh Renaissance, Palladio, S.Giorgio Maggiore, Venezia Ηρεμία στη σύνθεση και κάθε αρχιτεκτονικό στοιχείο αποδεικνύει τη λειτουργία του Mannerist, Giacomo della Porta, Il Gesu, Roma Τα μέρη είναι διακριτά , αλλά οι ρόλοι τους διπλασιάζονται Baroque, Longhi, SS. Vicenzo ed Anastasio, Roma Ανακτάται η καθαρότητα των προθέσεων, αλλά υπερισχύει ο δυναμισμός από τη λογική
9
Ηigh Renaissance, Palladio, S.Giorgio Maggiore, Venezia
Ηρεμία στη σύνθεση και κάθε αρχιτεκτονικό στοιχείο αποδεικνύει τη λειτουργία του .
10
Mannerist, Giacomo della Porta, Il Gesu, Roma Τα μέρη είναι διακριτά , αλλά οι ρόλοι τους διπλασιάζονται
11
Baroque, Longhi, SS. Vicenzo ed Anastasio, Roma Ανακτάται η καθαρότητα των προθέσεων, αλλά υπερισχύει ο δυναμισμός από τη λογική. Επιστρατεύει όλο το κλασικό σύστημα για να εξυπηρετήσει την προσωπική έκφραση του αρχιτέκτονα.Τα υποστυλώματα εμφανίζονται να φέρουν φορτία αλλά μοιάζουν να αποτελούν χορδές σε μια ορχήστρα. Η μουσικές γραφές της εποχής ακολουθούν ανάλογα συστήματα. Στην μεγάλη κλίμακα του τριπλού αετώματος, άγγελοι και χερουβείμ αποστέλλουν το καπέλο του καρδιναλίου στον ουρανό. Είναι αυτό αρχιτεκτονική ή όπερα?
12
Το πρώτο δηλωτικό κτήριο του μπαρόκ είναι η S
Το πρώτο δηλωτικό κτήριο του μπαρόκ είναι η S.Susanna (1597) του Carlo Maderna στη Ρώμη., στον τύπο του Il Gesu. Αποδίδει βάθος στη σύνθεση μετατρέποντας τους πεσσούς σε υποστυλώματα.
13
Η γενεά μετά τον Maderna παρήγαγε αρχιτέκτονες genius γεννημένους μέσα σε μια τριετία που όλοι εργάστηκαν στη Ρώμη. Pietro da Cortona (1596) Gianlorenzo Bernini (1598) Francesco Borromini (1599)
14
Pietro da Cortona (1596) SS Martina ed Lucca
15
Pietro da Cortona (1596) SS Martina ed Lucca
16
Πολλές από τις εκκλησίες του μπαρόκ ακολουθούν στην πρόσοψη τι ς συνθετικές αρχές που εισήγαγε ο Vignola στο Il Gesu με διακοσμητικούς κίονες σε δύο στάθμες, τριγωνικά πτερύγια και αέτωμα. Αλλά τώρα θα τους δοθεί νέο νόημα: οι διακοσμητικοί κίονες πολλαπλασιάζονται έτσι ώστε να νομίζει κανείς ότι ο ένας απωθεί τον άλλον, τα αετώματα γίνονται διπλά , τριπλά, και πολλές φορές παρουσιάζουν ορθογώνιες προχωρήσεις. Χωρίς να το επιβάλει καμμία ανάγκη κατασκευαστική ή λειτουργική , η ευθεία γραμμή στην κάτοψη αντικαθίσταται από από μια σειρά κοίλα και κυρτά σχήματα που δίνουν στο σύνολο κίνηση και ζωντάνια. Το κοίλο είναι πάντα το σχήμα υποδοχής αλλά στην αρχιτεκτονική του μπαρόκ εφαρμόζεται σε μεγάλη κλίμακα και συνδυάζεται με κυρτές διατάξεις. Πολλές φορές μάλιστα για να δοθεί μεγαλύτερη ζωντάνια, η χάραξη αλλάζει σε διάφορα ύψη. Πχ san Carlo alle Quatro Fontane
17
Pietro da Cortona (1596) S.Maria della Pace
18
Pietro da Cortona (1596) S.Maria della Pace
19
Pietro da Cortona (1596) S.Maria in via Lata
20
Pietro da Cortona (1596) S.Maria in via Lata
21
Pietro da Cortona (1596) S.Carlo (via del Corso), Roma
22
Pietro da Cortona (1596) Palazzo Barberini, Roma
23
Pietro da Cortona (1596) Palazzo Barberini, Roma
24
Pietro da Cortona (1596) Palazzo Barberini, Roma
25
Pietro da Cortona (1596) Golden Age, Roma
26
Οι αρχιτέκτονες για να επιτύχουν οπτικές απάτες συχνά καταφεύγουν στην ψευδαίσθηση με τη βοήθεια ζωγραφικής και γλυπτικής. Η επιφάνεια των τοίχων ή των θόλων ζωγραφίζεται έτσι ώστε να δίνει, με τη βοήθεια της προοπτικής και των έντονων φωτοσκιάσεων, την εντύπωση της συνέχειας του αρχιτεκτονικού χώρου προς το άπειρο. Ο θεατής, μέσω της λεγόμενης «προοπτικής της ατμόσφαιρας» αποκτά την εντύπωση του ατέρμονος χώρου συγχέοντας τα όρια του πραγματικού με το φανταστικό. (Αγιος Ιγνάτιος (1691), Ρώμη).
27
Αγιος Ιγνάτιος, Ρώμη Στο θόλο με προοπτική απεικόνιση επαναλαμβάνονται σε δεύτερη σειρά οι κιονοστοιχίες του εσωτερικού του ναού πάνω από τις οποίες μετεωρίζονται σύννεφα και άγγελοι και στο βάθος στον κατάφωτο ουρανό διακρίνεται ο Χριστός.
28
Αγιος Ιγνάτιος, Ρώμη
29
Gianlorenzo Bernini (1598) S.Andrea Quirinalio 1658
30
Gianlorenzo Bernini (1598) S.Andrea Quirinalio 1658
31
Gianlorenzo Bernini (1598)
32
Gianlorenzo Bernini (1598) S
Gianlorenzo Bernini (1598) S.Andrea Quirinalio 1658 ΕΛΛΕΙΨΟΕΙΔΗΣ ΚΑΤΟΨΗ κίνηση- κύκλος με διέυθυνση
33
Gianlorenzo Bernini (1598) St Peter 1629 (31 ετών) αρχικά εμφανίζεται ως γλύπτης Στην κιονοστοιχία του Αγίου Πέτρου εκφράζει όλες τις αντιλήψεις περί απόδοσης δραματικού ΄χαρακτήρα στην αρχιτεκτονική. Η στιβαρότητα της δωρικής κιονοστοιχίας σε συνδυασμό με το ελλειπτικό σχήμα της κάτοψης δημιουργεί ένα εντονότατο αίσθημα δύναμης και εξουσίας.
34
Gianlorenzo Bernini (1598) St Peter 1629
35
Gianlorenzo Bernini (1598) St Peter 1629
36
Gianlorenzo Bernini (1598) St Peter 1629
37
Gianlorenzo Bernini (1598) St Peter 1629
38
Gianlorenzo Bernini (1598) St Peter 1629
40
Gianlorenzo Bernini (1598)
St.peter’s Altar
41
Gianlorenzo Bernini (1598)
St.peter’s Altar
42
Gianlorenzo Bernini (1598)
43
Gianlorenzo Bernini (1598) St.Peter’s Altar
44
Gianlorenzo Bernini (1598) St.Peter’s Altar
45
Στα εσωτερικά κυρίως των ναών του μπαρόκ, η διακοσμητική, η ζωγραφική και η γλυπτική δημιουργούν μια καλλιτεχνική ενότητα που θυμίζει σκηνοθεσία θεάτρου και σε συσχετισμό με τη μουσική και τη μεγαλοπρέπεια της λειτουργίας, αποβλέπει στην υποβολή θρησκευτικών συναισθημάτων. Το ιδεώδες του μπαρόκ για για τον συσχετισμό των ζωγραφικών και γλυπτικών στοιχείων, με έντεχνη χρήση του φωτός για τη δημιουργία μιας αίσθησης συνόλων τύπου peinture vivante, έχει έμμεση σχέση με το θέμα του χώρου, με την επάνοδο του αισθήματος του υψηλού. Από τον στατικό χώρο της Αναγέννησης οι αρχιτέκτονες περνούν στον δυναμικό ατέρμονα χώρο των παλαιότερων περιόδων. Ο δυναμισμός και η κίνηση του χώρου επιτυγχάνονται με μέσα διαφορετικά από εκείνα της μεσαιωνικής τέχνης. Αντί του τονισμού αξόνων ρυθμικής διαδοχής και πολλαπλών επιπέδων, έχουμε ένα χώρο αναδιπλούμενο εν κινήσει που προσπαθεί να φανεί ατέρμων με οπτικές απάτες.
46
Gianlorenzo Bernini (1598) - St.Peter’s Altar
47
Gianlorenzo Bernini (1598) St.Peter’s Altar
48
Gianlorenzo Bernini - Conaro Chapel
49
Gianlorenzo Bernini - Conaro Chapel
50
Gianlorenzo Bernini - Conaro Chapel
51
Gianlorenzo Bernini - Conaro Chapel
52
Gianlorenzo Bernini - Conaro Chapel
53
Gianlorenzo Bernini - Conaro Chapel
54
Gianlorenzo Bernini - Γέφυρα που οδηγεί στο φρούριο San Angelo
55
Gianlorenzo Bernini - Γέφυρα που οδηγεί στο φρούριο San Angelo
56
Gianlorenzo Bernini - ανάκτορο Montecitorio
57
Gianlorenzo Bernini – ανάκτορο Odascalchi
58
Gianlorenzo Bernini – ανάκτορο Odascalchi
59
Gianlorenzo Bernini – ανάκτορο Odascalchi
60
Gianlorenzo Bernini - Scala Regia
Οπτικές απάτες είχαν εφαρμοστεί και στο παρελθόν. Οι αρχιτέκτονες για να τις επιτύχουν στηρίχθηκαν στις γνώσεις της προοπτικής, τροποποίησαν τη χάραξη ορισμένων αρχιτεκτονικών στοιχείων (Scala reggia)
61
Gianlorenzo Bernini - Scala Regia
62
Gianlorenzo Bernini - Scala Regia
63
Gianlorenzo Bernini (1598) το 1665 ο Louis IV προσκαλεί τον Bernini στο Παρίσι για να σχεδιάσει την ανατολική όψη του παλατιού του Λούβρου- κανένα από τα τρία σχέδια δεν υλοποιείται. Σύνθεση με κυρτά και κοίλα στοιχεία.
64
Gianlorenzo Bernini (1598) το 1665 ο Louis IV προσκαλεί τον Bernini στο Παρίσι για να σχεδιάσει την ανατολική όψη του παλατιού του Λούβρου- κανένα από τα τρία σχέδια δεν υλοποιείται. Σύνθεση με κυρτά και κοίλα στοιχεία.
65
Francesco Borromini S.Carlo alle Quattro Fontane
66
Francesco Borromini S.Carlo alle Quattro Fontane Αποδεικνύεται η εμμονή του στη γεωμετρία και στην επεξεργασία των λεπτομερειών. Παράγεται ένα σχήμα που τονίζει την κίνηση και συνδυάζει τη λογική και το καπρίτσιο
67
Το κοίλο είναι πάντα το σχήμα υποδοχής αλλά στην αρχιτεκτονική του μπαρόκ εφαρμόζεται σε μεγάλη κλίμακα και συνδυάζεται με κυρτές διατάξεις. Πολλές φορές μάλιστα γι ανα δοθεί μεγαλύτερη ζωντάνια, η χάραξη αλλάζει σε διάφορα ύψη. Πχ san Carlo alle Quatro Fontane
68
Francesco Borromini S.Carlo alle Quattro Fontane
69
Francesco Borromini S.Carlo alle Quattro Fontane
70
Francesco Borromini S. Ivo della Sapienza
71
Francesco Borromini S. Ivo della Sapienza
72
Francesco Borromini S. Ivo della Sapienza
73
Francesco Borromini Aγία Αγνή στην Piazza Navona
74
Francesco Borromini Aγία Αγνή στην Piazza Navona
75
Francesco Borromini Aγία Αγνή στην Piazza Navona
76
Francesco Borromini Aγία Αγνή στην Piazza Navona
77
Francesco Borromini - Aγία Αγνή στην Piazza Navona
78
Francesco Borromini – Palazzo Falconeri
79
Francesco Borromini – Palazzo Falconeri
80
Francesco Borromini – Palazzo Falconeri
81
Francesco Borromini – Collegio di Prapaganda Fide
82
Francesco Borromini – Collegio di Prapaganda Fide
83
Francesco Borromini – Collegio di Prapaganda Fide
84
Alessandro Specchi, Piazza di Spagna (1723), Roma
85
Alessandro Specchi, Piazza di Spagna (1723), Roma
86
Alessandro Specchi, Piazza di Spagna (1723), Roma
87
Rainaldi ( ) Ναοί στην Piazza del Popolo
88
Rainaldi (1611-1691) Ναοί στην Piazza del Popolo
89
Nicola Salvi – Fontana di Trevi (1732-1762), Roma
90
Nicola Salvi – Fontana di Trevi (1732-1762), Roma
91
Βaldassare Longhena, S.Maria de la Salute, Venezia
92
Βaldassare Longhena, S.Maria de la Salute, Venezia
93
Βaldassare Longhena, S.Maria de la Salute, Venezia
94
Βaldassare Longhena, S.Maria de la Salute, Venezia
95
Βaldassare Longhena, S.Maria de la Salute, Venezia
96
Βaldassare Longhena, S.Maria de la Salute, Venezia
97
Giovanni Battista Piranesi, 18oς αιώνας επηρέασε βαθύτατα τη ρομαντική κίνηση στη συνέχεια. Μελέτησε τα ρωμαϊκά μνημεία και πρότεινε μια νέα ελεύθερη ανανέωση της αρχιτεκτονικής στηριζόμενη όχι τόσο στις μορφές αλλά στη φαντασία και στο πνεύμα της αρχαιότητας.
98
Giovanni Battista Piranesi, 18oς αιώνας -St Maria del Priorato
99
Giovanni Battista Piranesi,
18oς αιώνας -St Maria del Priorato
100
Giovanni Battista Piranesi, 18oς αιώνας
101
Giovanni Battista Piranesi, 18oς αιώνας φυλακή
Παρόμοιες παρουσιάσεις
© 2024 SlidePlayer.gr Inc.
All rights reserved.