Επιμέλεια: ΚΟΥΤΣΟΚΩΣΤΑ ΠΑΥΛΙΝΑ

Παρουσίαση με θέμα: "Επιμέλεια: ΚΟΥΤΣΟΚΩΣΤΑ ΠΑΥΛΙΝΑ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Επιμέλεια: ΚΟΥΤΣΟΚΩΣΤΑ ΠΑΥΛΙΝΑ
Κεφ. 2. ΚΥΤΤΑΡΟ: Η ΘΕΜΕΛΙΩΔΗΣ ΜΟΝΑΔΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Επιμέλεια: ΚΟΥΤΣΟΚΩΣΤΑ ΠΑΥΛΙΝΑ

2 1665 Ο Ρ. Χουκ αναφέρει για πρώτη φορά τη λέξη κύτταρο, όταν είδε σε δικής του κατασκευής μικροσκόπιο , λεπτές τομές φελλού και όχι ζωντανά κύτταρα Διατυπώνεται για πρώτη φορά η κυτταρική θεωρία από τους Μ. Σλάιντεν και Τ. Σβαν: « η θεμελιώδης δομική και λειτουργική μονάδα όλων των οργανισμών είναι το κύτταρο» ενώ ο Ρ. Βίρχοφ την ολοκληρώνει με το περίφημο « κάθε κύτταρο προέρχεται από ένα άλλο κύτταρο»

3 Στη σύγχρονη εκδοχή της υποστηρίζει ότι:
Όλοι οι οργανισμοί αποτελούνται από κύτταρα και κυτταρικά παράγωγα. Όλα τα κύτταρα αποτελούνται από τις ίδιες χημικές ενώσεις και παρουσιάζουν παρόμοιες μεταβολικές διεργασίες. Η λειτουργία των οργανισμών είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας και της αλληλεπίδρασης των κυττάρων. Κάθε κύτταρο προέρχεται από τη διαίρεση ενός προϋπάρχοντος κυττάρου.

4 Tα κύτταρα διακρίνονται σε: Προκαρυωτικά: κύτταρα με απλή οργάνωση ,όπου το γενετικό υλικό δεν περιβάλλεται από μεμβράνη. Δηλαδή στερούνται πυρήνα. Ευκαρυωτικά: με πολύπλοκη οργάνωση και με μεμβράνη που περικλείει το γενετικό υλικό , μέσα σε καλά οργανωμένο πυρήνα.

5 Ευκαρυωτικό κύτταρο Τα κύτταρα διαφέρουν μεταξύ τους στο σχήμα, στο μέγεθος και στη λειτουργία. κύτταρα κροσσωτού επιθηλιακού ιστού στο εσωτερικό του αυτιού

6 Ανθρώπινο ωάριο με στεφανιαία κύτταρα

7 Ένα μακροφάγο κύτταρο (κόκκινο χρώμα) τη στιγμή που καταστρέφει βακτήρια , που εισήλθαν στο ανθρώπινο σώμα (πράσινο).

8 Τα κύτταρα σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους ανταλλάσουν με το περιβάλλον τους, ουσίες απαραίτητες για το μεταβολισμό τους, είτε απορροφώντας τις χρήσιμες, είτε αποβάλλοντας τις άχρηστες. Για να επιτύχουν την καλύτερη αυτή ανταλλαγή χρειάζονται μεγάλη κυτταρική επιφάνεια. Από την άλλη μεριά εκτός από την ανταλλαγή αυτών των ουσιών τα κύτταρα ανταλλάσουν και ουσίες που αποτελούν χημικά μηνύματα και μάλιστα με απίστευτα μεγάλες ταχύτητες. Για να το καταφέρουν όμως αυτό απαιτείται μικρός όγκος.

9 Έτσι τα κύτταρα προσπαθούν να εξασφαλίσουν τη μέγιστη δυνατή επιφάνεια ανταλλαγής, που να αντιστοιχεί όμως στον μικρότερο δυνατό όγκο.

10 Εντερικές μικρολάχνες. Κύτταρα επιθηλιακού ιστού στο εντερικό σωλήνα
Εντερικές μικρολάχνες. Κύτταρα επιθηλιακού ιστού στο εντερικό σωλήνα. Στην πάνω επιφάνειά τους φέρουν «κρόσσια» με τα οποία αυξάνουν την επιφάνεια απορρόφησης των θρεπτικών ουσιών.

11 Τα κύτταρα είναι εξαιρετικά πολύπλοκες οντότητες
Τα κύτταρα είναι εξαιρετικά πολύπλοκες οντότητες. Στο εσωτερικό τους περιλαμβάνεται ένα πολύ καλά οργανωμένο δίκτυο μεμβρανών ,που έχει ως αποτέλεσμα τη διαμερισματοποίηση του κυττάρου, δηλ. τη δημιουργία μικρότερων χώρων μέσα στο κύτταρο, με συγκεκριμένο σκοπό και λειτουργία στον καθένα από αυτούς. Αυτοί οι χώροι είναι τα κυτταρικά οργανίδια.

12 Πλασματική μεμβράνη Η πλασματική ή κυτταρική μεμβράνη είναι αυτή που οριοθετεί το κύτταρο σε σχέση με το εξωτερικό και το εξωτερικό του περιβάλλον. Πως είναι όμως διαμορφωμένη αυτή η μεμβράνη; Σήμερα το μοντέλο που επικρατεί είναι αυτό του «ρευστού μωσαϊκού», που προτάθηκε το 1972 από τους Σίνκγερ και Νίκολσον.

13 Σύμφωνα με το μοντέλο αυτό, η μεμβράνη αποτελείται από μια λιπιδιακή διπλοστοιβάδα, κυρίως φωσφολιπιδίων. Μέσα σε αυτή τη θάλασσα λιπιδίων παρεμβάλλονται μόρια χοληστερόλης, και διάφορα είδη πρωτεϊνών, που είτε βρίσκονται στην επιφάνεια της μεμβράνης, είτε στο εσωτερικό της , είτε τη διασχίζουν κάθετα.

14 Οι πρωτεΐνες αυτές είτε αποτελούν δομικά συστατικά της μεμβράνης, είτε έχουν λειτουργικό ρόλο, όπως π.χ. να ελέγχουν την είσοδο ή την έξοδο ουσιών

15 ή να είναι δέκτες μηνυμάτων που προέρχονται από το εξωτερικό περιβάλλον (μεμβρανικοί υποδοχείς)

16 Φανταστείτε τώρα τα υδρόφιλα μόρια της μεμβράνης, δηλ. τις κεφαλές των φωσφολιπιδίων να έλκονται από τα μόρια του νερού, και να «τραβούν» τη μεμβράνη προς τα έξω ενώ οι ουρές των λιπιδίων ,που είναι τα υδρόφοβα μόρια , να έλκονται μεταξύ τους και να «τραβούν» τη μεμβράνη προς τα μέσα. Οι δυνάμεις αυτές προσδίδουν σταθερότητα ση μεμβράνη. Η2Ο

17 Οι πρωτεΐνες της και τα λιπίδια της μεμβράνης πολύ συχνά είναι συνδεδεμένα με τμήματα σακχάρων, οπότε λέγονται γλυκοπρωτείνες και γλυκολιπίδια, αντίστοιχα.

18 λειτουργία της μεμβράνης
Τόσο οι πρωτεΐνες, αλλά ακόμη περισσότερο τα λιπίδια ,έχουν την δυνατότητα να μετακινούνται μέσα στη μεμβράνη, ολισθαίνοντας πλαγίως ή πιο σπάνια να αλλάξουν πλευρά (κίνηση flip-flop) , προσδίδοντάς της έτσι ρευστότητα . Η ρευστότητα αυτή έχει τεράστια σημασία για τη λειτουργία της μεμβράνης

19 Κάθε μεμβράνη που έχει τα χαρακτηριστικά της μεμβράνης που περιγράψαμε, δηλαδή αυτής του μοντέλου του ρευστού μωσαϊκού, με τη λιπιδιακή διπλοστοιβάδα, ονομάζεται απλή στοιχειώδης μεμβράνη.

20 Λειτουργίες της πλασματικής μεμβράνης Οριοθέτηση του κυττάρου
Έλεγχος των ουσιών που εισέρχονται ή εξέρχονται από το κύτταρο. Διαθέτει ειδικούς «υποδοχείς" για την προσκόλληση σε αυτήν ουσιών με ποικίλους ρόλους. Με τον τρόπο αυτό γίνεται δέκτης μηνυμάτων. Επικοινωνία με άλλα κύτταρα ://

21 Μεταφορά ουσιών δια μέσου της μεμβράνης
Η μεμβράνη είναι εκλεκτικά διαπερατή. Δηλαδή καθορίζει η ίδια ποιες ουσίες θα τη διαπερνούν εύκολα και ποιες θα τη διαπερνούν με δυσκολία ή και καθόλου. Υπάρχουν τρεις κύριοι τρόποι μεταφοράς ουσιών: Παθητική μεταφορά (χωρίς τη δαπάνη ενέργειας) Ενεργητική μεταφορά (με δαπάνη ενέργειας) Ενδοκύττωση- εξωκύττωση (με δαπάνη ενέργειας)

22 Γίνεται με δυο τρόπους: Με διάχυση ή με ώσμωση Κατά τη διάχυση τα μόρια της ουσίας μετακινούνται από τις περιοχές υψηλής συγκέντρωσης προς τις περιοχές χαμηλής συγκέντρωσης. Παθητική μεταφορά Π.χ. αν η συγκέντρωση του οξυγόνου μέσα στο κύτταρο είναι μικρή σε σχέση με αυτή έξω από το κύτταρο, τότε το οξυγόνο από το εξωτερικό του κυττάρου θα κατευθυνθεί προς τα μέσα, μέχρι να εξισορροπήσουν οι δύο συγκεντρώσεις.

23 Κατά την ώσμωση έχουμε πάλι ένα είδος διάχυσης αλλά τώρα μέσω ημιπερατής μεμβράνης, δηλ. μεμβράνης που επιτρέπει να περνούν μέσα από τους πόρους της τα μόρια του διαλύτη, αλλά δεν επιτρέπει να περνούν τα μόρια της διαλυμένης ουσίας ( η πλασματική μεμβράνη λειτουργεί και ως ημιπερατή μεμβράνη). Όταν μια ουσία βρίσκεται σε μεγαλύτερη συγκέντρωση έξω από το κύτταρο , τότε μόρια νερού μετακινούνται μέσα από το κύτταρο προς τα έξω , μέχρι να εξισωθούν οι συγκεντρώσεις.

24 Η ώσμωση έχει τεράστια σημασία για τα κύτταρα, γιατί Εμποδίζεται ολοκληρωτικά η διέλευση ουσιών με μεγάλο μέγεθος.

25 Όταν έχουμε υπέρτονα διαλύματα δηλ, μεγάλη συγκέντρωση διαλυμένης ουσίας έξω από το κύτταρο, τότε μόρια νερού εξέρχονται από το κύτταρο με αποτέλεσμα αυτό να συρρικνώνεται και να αποκολλάται η πλασματική μεμβράνη. Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται πλασμόλυση

26 Μεταφορά ουσιών με μεγάλο μοριακό βάρος
Μερικές φορές τη μεμβράνη τη διαπερνούν και μεγαλομοριακές ενώσεις, όπως οι πολυσακχαρίτες, οι πρωτεΐνες ή ακόμη και μικροοργανισμοί. Αυτό γίνεται με μια διαδικασία που ονομάζεται ενδοκύττωση. Κατά την ενδοκύττωση συμβαίνουν τα εξής: Μεταφορά ουσιών με μεγάλο μοριακό βάρος Η ουσία περικλείεται σε μια εγκόλπωση (ψευδοπόδια) του κυτταροπλάσματος. Τα άκρα των ψευδοποδίων ενώνονται περικλείοντας την ουσία Η πλασματική μεμβράνη περισφίγγεται και αποκόπτεται δημιουργώντας κυστίδια.

27 Ενδοκύττωση μικροοργανισμών παρατηρείται σε μονοκύτταρους μ/ο όπως η αμοιβάδα ή στα λευκά αιμοσφαίρια του αίματος. Στις περιπτώσεις αυτές ονομάζεται φαγοκύττωση. Η αντίστροφη διαδικασία της ενδοκύττωσης είναι η εξωκύττωση και σε αυτή μεγαλομόρια αποβάλλονται από το κύτταρο.

28 Στο εσωτερικό του κυττάρου
Αρχικά , με τα πρώτα ατελή μικροσκόπια οι βιολόγοι παρατηρώντας τα κύτταρα, μπορούσαν να δουν μόνο τον πυρήνα να «κολυμπάει» μέσα σε μια ημίρρευστη μάζα, το πρωτόπλασμα. Μάλιστα πίστευαν ότι από το πρωτόπλασμα απορρέουν όλες οι ζωτικές λειτουργίες. Σήμερα βέβαια χρησιμοποιούνται νέες τεχνικές βιοχημικής ανάλυσης καθώς και ηλεκτρονικά μικροσκόπια υψηλής διακριτικής ικανότητας. Στο εσωτερικό του κυττάρου Ηλεκτρονικό Μικροσκόπιο Υψηλού Δυναμικού - διακριτική ικανότητα = 3,1 Αngstrom (Å), 1Å = m Το γυμνό μάτι διακρίνει μεγέθη από 0,1mm περίπου και πάνω. 

29 Το πρωτόπλασμα ονομάζεται πλέον κυτταρόπλασμα και μέσα σε αυτό δε βρίσκεται μόνο ο πυρήνας, όπως πίστευαν αρχικά , αλλά ένα πλήθος διαφορετικών δομών , τα οργανίδια. Κάθε οργανίδια συντελεί και μια διαφορετική λειτουργία π.χ. άλλα παράγουν ενέργεια, άλλα παράγουν πρωτεΐνες ενώ άλλα αναλαμβάνουν τη μετακίνηση των οργανιδίων από ένα σημείο του κυττάρου σε άλλο ή ακόμη και την κίνηση ολόκληρων των κυττάρων. Όλες όμως οι λειτουργίες ελέγχονται και συντονίζονται από το «κέντρο ελέγχου» που δεν είναι άλλο από τον πυρήνα.

30

31

32 Χλωροπλάστες όπως φαίνονται σε ηλεκτρονικό μικροσκόπιο διέλευσης,
Χλωροπλάστες, όπως φαίνονται σε ηλεκτρονικό μικροσκόπιο σάρωσης. Σύστημα Golgi

33 πυρήνας Το «κέντρο ελέγχου» του κυττάρου. Σχήμα στρογγυλό ή ωοειδές
Διάμετρος περίπου 5μm Ένας πυρήνας / κύτταρο (μονοπύρηνα ή μονοκάρυα κύτταρα) ή δύο πυρήνες /κύτταρο (διπύρηνα,π.χ. Πρωτόζωο Paramecium)ή πολλοί πυρήνες /κύτταρο(πολυπύρηνα κύτταρα, π.χ. τα μυϊκά κύτταρα). Κάποια κύτταρα με περιορισμένη διάρκεια ζωής όπως π.χ. τα ερυθροκύτταρα, κατά τη διάρκεια της ζωής τους (120 μέρες) χάνουν τον πυρήνα τους. Περιβάλλεται από την πυρηνική μεμβράνη ή πυρηνικό φάκελο, που αποτελείται από δυο στοιχειώδης μεμβράνες: Την εσωτερική και Την εξωτερική

34 Στον πυρηνικό φάκελο υπάρχουν πόροι προκειμένου να επικοινωνεί ο πυρήνας με το κυτταρόπλασμα. Εντός του πυρήνα βρίσκεται το ημίρρευστο πυρηνόπλασμα, στο οποίο περιέχεται σχεδόν το σύνολο του DNA με τη μορφή ινιδίων χρωματίνης και ένας άλλος σφαιρικός σχηματισμός ο πυρηνίσκος που δεν περιβάλλεται από μεμβράνη αλλά αποτελείται από DNA και RNA. Μέσα σε αυτόν συντίθεται το ριβοσωμικό rRNA

35 Ρόλος του πυρήνα: Διαφύλαξη του γενετικού υλικού ελέγχοντας παράλληλα όλες τις κυτταρικές δραστηριότητες. Μέσα σε αυτόν γίνεται ο διπλασιασμός του DNA , εξασφαλί ντας έτσι την αναλλοίωτη διαβίβαση των πληροφοριών από κύτταρο σε κύτταρο , αλλά και από γενεά σε γενεά. Είναι η περιοχή του κυττάρου ,που γίνεται η σύνθεση όλων των τύπων του RNA.

36 Ενδομεμβρανικό σύστημα
Οι μεμβράνες του κυττάρου δεν είναι αποκομμένες η μια με την άλλη, αλλά συνδέονται μεταξύ τους δομικά και λειτουργικά σε ένα ενιαίο σύνολο, το ενδομεμβρανικό σύστημα. Στο σύστημα αυτό συμμετέχει η πλασματική και η πυρηνική μεμβράνη, ενώ περιλαμβάνονται και τα ακόλουθα οργανίδια: Ενδοπλασματικό δίκτυο Σύμπλεγμα Golgi Λυσοσοσώματα Υπεροξειδιοσώματα Κενοτόπια Ενδομεμβρανικό σύστημα

37 Ενδοπλασματικό δίκτυο Πολύπλοκο και δαιδαλώδες σύστημα μεμβρανών, που καταλαμβάνει το 50% περίπου του κυττάρου. Συνδέεται με την πλασματική μεμβράνη και τον πυρηνικό φάκελο, λειτουργώντας ως αγωγός μεταφο- ράς ουσιών, τόσο μεταξύ των διαφόρων τμημάτων του κυττάρου, όσο και από τον πυρήνα προς το εξωτερικό περιβάλλον. Οι μεμβράνες του διαθέτουν ένζυμα που συμμετέχουν σε διάφορες μεταβολικές διεργασίες.

38 Εμφανίζεται με δυο μορφές:
Το ΑΕΔ =αδρό ενδοπλασματικό δίκτυο και Το ΛΕΔ=λείο ενδοπλασματικό δίκτυο Το ΑΕΔ φέρει στην επιφάνειά του ριβοσώματα, στα οποία γίνεται η σύνθεση των πρωτεϊνών. Στη συνέχεια οι νεοσυντιθέμενες πρωτεΐνες, εισέρχονται στον αγωγό του ΑΕΔ από όπου με τη βοήθεια κυστιδίων μεταφέρονται σε άλλα οργανίδια του ενδομεμβρανικού συστήματος, όπου θα υποστούν τις τελικές τους τροποποιήσεις (Π.χ. στο Golgi γίνεται η γλυκοσυλίωση των πρωτεϊνών δηλ. η προσθήκη υδατανθρακικών ομάδων).

39 Ενδομεμβρανικό σύστημα του κυττάρου (πορεία παραγωγής και διάθεσης των πρωτεϊνών

40 Το ΛΕΔ έχει περισσότερο σωληνοειδή εμφάνιση, δεν έχει ριβοσώματα στην επιφάνειά του, αποτελεί συνέχει του ΑΕΔ και σε αυτό γίνεται σύνθεση λιπιδίων και εξουδετέρωση τοξικών ουσιών.

41 Σύμπλεγμα Golgi Πρόκειται για ομάδες πεπλατυσμένων σάκων παράλληλων μεταξύ τους. Οι πρωτεΐνες που παράγονται στο ενδοπλασματικό δίκτυο , αφού πρώτα μπουν σε ειδικά μεταφορικά κυστίδια, κατευθύνονται Golgi, όπου και συγχωνεύονται με ενδοκύττωση στις μεμβράνες του. Εκεί οι πρωτεΐνες θα υποστούν τροποποιήσεις, για να αποκτήσουν την τελική τους μορφή. Με εξωκύττωση μετά βγαίνουν από το Golgi και μεταφέρονται πάλι μέσω κυστιδίων σε μέρη του κυττάρου ή έξω από αυτό.

42 Λυσοσώματα (προκαλούν λύση, δηλαδή διάσπαση, των μακρομορίων)
Λυσοσώματα (προκαλούν λύση, δηλαδή διάσπαση, των μακρομορίων) Σφαιρικά οργανίδια με απλή στοιχειώδη μεμβράνη Περιέχουν υδρολυτικά ένζυμα Διασπούν (ενδοκυτταρική πέψη) μεγαλομοριακές ενώσεις και μικροοργανισμούς, που έχουν εισέλθει στο κύτταρο με ενδοκύττωση Στα φυτικά κύτταρα το ρόλο των λυσοσωμάτων τον έχουν χυμοτόπια. Αν τα ένζυμα των λυσοσωμάτων βρίσκονταν ελεύθερα στο κυτταρόπλασμα, θα κατέστρεφαν τα συστατικά του ίδιου του κυττάρου.

43 Ο ρόλος των λυσοσωμάτων στην ενδοκυτταρική πέψη

44 το Η2Ο2 είναι προϊόν του μεταβολισμού και είναι τοξικό για τα κύτταρα
Μικρά σφαιρικά κυστίδια που περιβάλλονται από απλή στοιχειώδη μεμβράνη Περιέχουν οξειδωτικά ένζυμα, που συμμετέχουν σε μεταβολικές διεργασίες. Μετατρέπουν το υπεροξείδιο του υδρογόνου Η2Ο2 σε οξυγόνο και νερό Στα υπεροξειδιοσώματα των κυττάρων του ήπατος και των νεφρών μετατρέπεται η αιθυλική αλκοόλη (οινόπνευμα) σε ακεταλδεύδη, εξασφαλίζοντας έτσι την αποτοξίνωση του οργανισμού, από το αλκοόλ. Υπεροξειδιοσώματα το Η2Ο2 είναι προϊόν του μεταβολισμού και είναι τοξικό για τα κύτταρα

45 Κενοτόπια θεωρούνται όλα τα κυστίδια που αποτελούνται από απλή στοιχειώδη μεμβράνη και περιέχουν υδατώδη υγρά. Ο κύριος τρόπος δημιουργίας κενοτοπίων είναι με ενδοκύττωση. Στην περίπτωση αυτή, το κενοτόπιο λέγεται πεπτικό κενοτόπιο. Το ίδιο ισχύει αν έχουμε φαγοκυττάρωση μικροβίων. Στη συνέχεια τα κενοτόπια ενώνονται με ένα λυσόσωμα, για να διασπαστούν τα μακρομόρια που περιέχονται στο κενοτόπιο. Ένα μακροφάγο κύτταρο φαγοκυτταρώνει ένα παθογόνο μικροοργανισμό και τον εγκλωβίζει σε κυστίδιο (πεπτικό κενοτόπιο) Τα λυσοσώματα θα συντηχθούν με το πεπτικό κενοτόπιο και θα καταστρέψουν το μικροοργανισμό με τα ένζυμα που περιέχουν.

46 Ειδικός τύπος κενοτοπίων είναι τα χυμοτόπια των φυτικών κυττάρων
Ειδικός τύπος κενοτοπίων είναι τα χυμοτόπια των φυτικών κυττάρων. Αυτά μπορεί να περιέχουν: θρεπτικές ουσίες, π.χ. απλά σάκχαρα χρωστικές π.χ. στα κύτταρα των ανθέων Διάφορα ιόντα άχρηστα προϊόντα μεταβολισμού αποθήκες νερού.

47 Η ενέργεια που εισέρχεται στα κύτταρα πρέπει να μετατραπεί σε τέτοια μορφή, ώστε να μπορεί να αξιοποιηθεί από αυτά προκειμένου μα παραχθεί έργο (μηχανικό, χημικό, έργο κατά τη μεταφορά ουσιών. κ.λ.π.). Τέτοια οργανίδια που έχουν την ικανότητα να μετατρέπουν την εξωτερική ενέργεια σε αξιοποιήσιμη μορφή, είναι οι χλωροπλάστες που βρίσκονται μόνο στα φυτικά κύτταρα και τα μιτοχόνδρια Χλωροπλάστες μέσα σε φυτικά κύτταρα Μιτοχόνδριο σε εικόνα ηλεκτρονικού μικροσκοπίου

48 Οι χλωροπλάστες ανήκουν σε μια ευρύτερη κατηγορία οργανιδίων, που ονομάζονται πλαστίδια. Διακρίνουμε τα εξής είδη πλαστιδίων: Χλωροπλάστες , που έχουν πράσινο χρώμα και βρίσκονται στα πράσινα μέρη του φυτού, όπου γίνεται και η φωτοσύνθεση. Αμυλοπλάστες , που είναι άχρωμοι και βρίσκονται στη ρίζα ,όπου αποταμιεύουν άμυλο Χρωμοπλάστες, που έχουν διάφορες χρωστικές και βρίσκονται στα έγχρωμα μέρη του φυτού, όπως τα άνθη, οι καρποί και τα χρωματιστά φύλλα.

49 Περιβάλλονται από διπλή, στοιχειώδη μεμβράνη
Στους χλωροπλάστες γίνεται η φωτοσύνθεση, γι αυτό βρίσκονται μόνο στα πράσινα μέρη του φυτού. Περιβάλλονται από διπλή, στοιχειώδη μεμβράνη Στο εσωτερικό τους υπάρχει μια ρευστή μάζα, το στρώμα. Μέσα στο στρώμα υπάρχουν τα grana, τα οποία αποτελούνται από τα θυλακοειδή. Πολλά θυλακοειδή μαζί, το ένα πάνω στο άλλο, σχηματίζουν ένα granum. Τα grana συνδέονται μεταξύ τους με τα ελασμάτια. granum

50 Μέσα στο στρώμα βρίσκονται επιπλέον:
DNA Ένζυμα Ριβοσώματα Δηλαδή ο χλωροπλάστης μπορεί να συνθέσει κάποιες από τις πρωτεΐνες του και έτσι θεωρείται ημιαυτόνομο οργανίδιο, δηλαδή δεν εξαρτάται ολοκληρωτικά από τον πυρήνα του κυττάρου. Μέσα στα grana βρίσκεται μια πράσινη χρωστική, η χλωροφύλλη, που είναι απαραίτητα για τη διαδικασία της φωτοσύνθεσης.

51 Μιτοχόνδρια Βρίσκονται σε όλα τα ευκαρυωτικά κύτταρα, εκτός από τα ώριμα ερυθρά αιμοσφαίρια. Μετατρέπουν την ενέργεια σε αξιοποιήσιμες μορφές Σχήμα :επίμηκες ή ωοειδές, σπάνια σφαιρικό Βρίσκονται σε μεγάλους αριθμούς στα κύτταρα που έχουν μεγάλες ενεργειακές απαιτήσεις π.χ. τα μυϊκά Περιβάλλονται από διπλή, στοιχειώδη μεμβράνη.

52 Η διπλή στοιχειώδης μεμβράνη των μιτοχονδρίων αποτελείται από την εξωτερική, που είναι λεία και την εσωτερική που εμφανίζει αναδιπλώσεις (cristae) ,όπου βρίσκονται ένζυμα, χρήσιμα στην κυτταρική αναπνοή. Ο χώρος στο εσωτερικό του μιτοχονδρίου καλύπτεται από παχύρευστη μάζα , τη μήτρα (matrix). Στη μήτρα υπάρχει DNA, ριβοσώματα και ένζυμα, γεγονός που καθιστά και τα μιτοχόνδρια, ημιαυτόνομα οργανίδια, δηλαδή μπορούν να αυτοδιπλασιάζονται και να συνθέτουν κάποιες από τις πρωτεΐνες τους.

53 Μιτοχόνδριο, όπως διακρίνεται σε ηλεκτρονικό μικροσκόπιο
Μιτοχόνδριο, όπως διακρίνεται σε ηλεκτρονικό μικροσκόπιο. Παρατηρείστε τις πολλαπλές αναδιπλώσεις στο εσωτερικό του. Τα μιτοχόνδρια παράγουν περισσότερο από το 90% της ενέργειας, που είναι απαραίτητη για τη ζωή.

54 Το κυτταρόπλασμα των ευκαρυωτικών κυττάρων δεν είναι απλά μια ημίρρευστη , άμορφη μάζα, αλλά διασχίζεται από ένα πολύπλοκο δίκτυο πρωτεϊνικών ινιδίων, που ονομάζεται κυτταροσκελετός. Φωτογραφία από ηλεκτρονικό μικροσκόπιο με τη μέθοδο του ανοσοφθορισμού. Με μπλε χρώμα διακρίνονται οι πυρήνες ζωικών κυττάρων, ενώ με πράσινο το θαυμάσιο δίκτυο του κυτταροσκελετού

55 Ο κυτταροσκελετός αποτελείται από :
Μικροινίδια (πρωτεΐνη ακτίνη) Ενδιάμεσα ινίδια και Μικροσωληνίσκους (πρωτεΐνη σωληνίνη)

56 Με τη βοήθεια του κυτταρικού σκελετού
τα κύτταρα διατηρούν το σχήμα τους ή το μεταβάλλουν εάν χρειαστεί. Τα κύτταρα μετακινούνται εάν χρειαστεί Τα οργανίδια συγκρατούνται στη θέση τους ή μετακινούνται αν αυτό κρίνεται απαραίτητο. Στα ζωικά κύτταρα οι μικροσωληνίσκοι σχηματίζουν ένα σχηματισμό, το κεντροσωμάτιο, που αποτελείται από 2 κεντρίλια. Τα κεντρίλια συμμετέχουν στη διαίρεση του κυττάρου , καθώς οργανώνουν τη μιτωτική άτρακτο , πάνω στην οποία θα κινηθούν τα χρωμοσώματα. Στη φωτογραφία διακρίνεται η θέση που παίρνουν οι μικροσωληνίσκοι (σχηματίζουν τη μιτωτική άτρακτο) κατά τη διάρκεια της μίτωσης. Με κόκκινο χρώμα είναι τα χρωμοσώματα που έχουν τοποθετηθεί πάνω στη μιτωτική ‘άτρακτο. Τα βέλη δείχνουν τα δυο κεντρίλια

57 Προσδίδει ανθεκτικότητα στο κύτταρο
Κυτταρικό τοίχωμα Ορισμένα κύτταρα ,όπως τα φυτικά, διαθέτουν ένα επιπλέον περίβλημα πέρα από την πλασματική μεμβράνη. Το περίβλημα αυτό ονομάζεται κυτταρικό τοίχωμα και αποτελείται κυρίως από τον πολυσακχαρίτη κυτταρίνη. ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ: Προσδίδει ανθεκτικότητα στο κύτταρο Είναι συμπαγές και αντιστέκεται σε ισχυρές πιέσεις, ενώ συγχρόνως προσδίδει και ελαστικότητα στο κύτταρο, όταν αυτό βρεθεί σε υποτονικό περιβάλλον. Προσφέρει σκελετική υποστήριξη σε ολόκληρο το φυτό. Κυτταρικό τοίχωμα διαθέτουν και κάποια βακτήρια, διαφορετικής όμως σύστασης από το φυτικό. Τα βακτήρια αυτά είναι αρκετά ανθεκτικά.