Αισθητήρια όργανα – αισθήσεις

Παρουσίαση με θέμα: "Αισθητήρια όργανα – αισθήσεις"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Αισθητήρια όργανα – αισθήσεις
10ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αισθητήρια όργανα – αισθήσεις ΓΕΛ Ελευθερούπολης

2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Κύτταρα – Υποδοχείς Είναι ευαίσθητα στις αλλαγές περιβάλλοντος και συνήθως το καθένα είναι ευαίσθητο σε έναν μόνο τύπο ερεθίσματος. Συλλέγουν πληροφορίες (για την κατάσταση του σώματος και τις μεταβολές του εξωτερικού περιβάλλοντος) με αποτέλεσμα την δημιουργία νευρικής ώσης που μεταφέρεται μέσω αισθητικών οδών στον ΚΝΣ όπου επεξεργάζεται – αναλύεται και επιλέγεται η κατάλληλη απάντηση. Έτσι βοηθούν στην: - αντίληψη του εξωτερικού κόσμου διατήρηση της εγρήγορσης το σχηματισμό εικόνας του σώματός μας τον έλεγχο των κινήσεων ΓΕΛ Ελευθερούπολης

3 Κύτταρα – Υποδοχείς Βρίσκονται στο σώμα.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Κύτταρα – Υποδοχείς Βρίσκονται στο σώμα. Είτε ως ανεξάρτητα κύτταρα (πχ ελεύθερες νευρικές απολήξεις στο δέρμα) Είτε ως ομάδες κυττάρων (αισθητήρια όργανα π.χ. οφθαλμός) σε συνεργασία με άλλους ιστούς που έχουν υποστηρικτικό ρόλο ΓΕΛ Ελευθερούπολης

4 Υποδοχείς Χημειοϋποδοχείς:
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Υποδοχείς Χημειοϋποδοχείς: Ανιχνεύουν αλλαγές στην συγκέντρωση ουσιών (γεύση, όσφρηση) επίσης υπάρχουν στα εσωτερικά όργανα πχ αιμοφόρα αγγεία (ανιχνεύουν αλλαγές στην συγκέντρωση γλυκόζης, CO2 κλπ) Θερμοϋποδοχείς: ανιχνεύουν αλλαγές στην θερμοκρασία Φωτοϋποδοχείς: ανιχνεύουν φωτεινή ακτινοβολία (συμβάλλουν στην όραση) Μηχανοϋποδοχείς: ανιχνεύουν αλλαγές στην 1) πίεση 2) κίνηση 3) τάση ΓΕΛ Ελευθερούπολης

5 Αίσθηση Οι αισθήσεις διακρίνονται σε: Σωματικές Ειδικές
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Αίσθηση Είναι το αποτέλεσμα της ερμηνείας των ερεθισμάτων που φθάνουν από τους υποδοχείς στον εγκέφαλο. Η ερμηνεία τα καθιστά συνειδητά (π.χ. φωτεινή ακτινοβολία 400nm όταν πέσει στον οφθαλμό γίνεται αντιληπτή ως κυανό χρώμα) Επειδή η μεταφορά του μηνύματος γίνεται μέσω νευρικής ώσης (άρα όλα τα μηνύματα είναι περίπου ίδια) η ερμηνεία έχει σχέση με την περιοχή του εγκεφάλου που καταλήγει το μήνυμα Π.χ. ινιακός λοβός αίσθηση όρασης Οι αισθήσεις διακρίνονται σε: Σωματικές Ειδικές ΓΕΛ Ελευθερούπολης

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Σωματικές αισθήσεις Αποτελούνται από υποδοχείς σε διάφορα σημεία του σώματος: 1) μυς 2) δέρμα 3) σπλάχνα 4) συνδέσμους Στο δέρμα υπάρχουν υποδοχείς όπως: Αφής Πίεσης Πόνου θερμοκρασίας Συγκεκριμένες περιοχές του δέρματος έχουν μεγαλύτερο αριθμό υποδοχέων σε σχέση με άλλες: π.χ. στα δάχτυλα μεγαλύτερος αριθμός υποδοχέων αφής σε σχέση με την πλάτη π.χ. υπάρχουν 30 φορές περισσότεροι υποδοχείς πόνου στο δέρμα σε σχέση με τους υποδοχείς του ψυχρού ΓΕΛ Ελευθερούπολης

7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Αφή – Πίεση Μηχανοϋποδοχείς: (νευρικές απολήξεις ή ειδικά νευρικά σωμάτια) στο δέρμα , στους μύες και στους συνδέσμους. Στο δέρμα: υποδοχείς στις άτριχες περιοχές σε μεγαλύτερη συγκέντρωση σε σχέση με τριχοφόρες. Στους συνδέσμους και τένοντες: όπου ανιχνεύουν αλλαγές στην πίεση και προστατεύουν από τραυματισμούς. Τα μηνύματα που λαμβάνονται μεταφέρονται στο κέντρο γενικών αισθήσεων (βρεγματικός λοβός) ΓΕΛ Ελευθερούπολης

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Πόνος Υποδοχείς: ελεύθερες νευρικές απολήξεις σε διάφορα όργανα (δέρμα και σπλάχνα) Ερέθισμα: καταστροφή ιστών από μηχανικά ερεθίσματα, θερμότητας ή χημικών ενώσεων. Χωρίζεται σε: Οξύ πόνο (μεγάλη ένταση μικρή διάρκεια) μπορεί να εντοπιστεί τοπικά στην επιφάνεια κυρίως του σώματος Χρόνιο πόνο: (μικρότερη ένταση μεγαλύτερη διάρκεια) είναι εσωτερικός και διάχυτος Ο πόνος αναστέλλεται και από τον ίδιο τον οργανισμό με την βοήθεια των εγκεφαλινών και των ενδορφινών ΓΕΛ Ελευθερούπολης

9 Θερμοκρασία βρεγματικός λοβός Θερμοϋποδοχείς θάλαμος
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Θερμοκρασία Οι Θερμοϋποδοχείς βρίσκονται κυρίως στο δέρμα και στους σκελετικού μυς. Διακρίνονται σε 2 κατηγορίες: Θερμού Ψυχρού Μεταφορά μηνυμάτων: βρεγματικός λοβός Θερμοϋποδοχείς θάλαμος ΓΕΛ Ελευθερούπολης

10 Όραση Ακοή Ισορροπία Όσφρηση Γεύση
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Ειδικές αισθήσεις Όραση Ακοή Ισορροπία Όσφρηση Γεύση ΓΕΛ Ελευθερούπολης

11 Όραση Ο οφθαλμός έχει σχήμα πεπλατυσμένης σφαίρας
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Όραση Ο οφθαλμός έχει σχήμα πεπλατυσμένης σφαίρας Έχει στον ενήλικα διάμετρο περίπου 2,5 cm Αποτελείται από τρεις χιτώνες (από εξωτερικά προς εσωτερικά) είναι: Σκληρός χιτώνας Χοριοειδής Αμφιβληστροειδής ΓΕΛ Ελευθερούπολης

12 Σκληρός χιτώνας (λευκό του ματιού)
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Σκληρός χιτώνας (λευκό του ματιού) Αποτελείται από πυκνό συνδετικό ιστό Είναι σκληρός και ελαστικός Στο πρόσθιο τμήμα του ματιού είναι διαφανές και με μεγάλη κυρτότητα (κερατοειδής) ΓΕΛ Ελευθερούπολης

13 Χοριοειδής χιτώνας Περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό αγγείων
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό αγγείων Χοριοειδής χιτώνας Περιέχει χρωστικές που απορροφούν τις ακτίνες του φωτός και αποτρέπουν έτσι την ανάκλαση τους Πρόσθιο τμήμα του: ίριδα η οποία περιέχει λείους μυς που ρυθμίζουν το κέντρο μιας οπής (κόρη οφθαλμού) ανάλογα με την ένταση του φωτός Πίσω από τον κερατοειδή ο χοριοειδής γίνεται παχύτερος σχηματίζοντας το ακτινωτό σώμα Ο κρυσταλοειδής φακός βρίσκεται πίσω από την κόρη και συνδέεται με το ακτινωτό σώμα μέσω λείων μυών (ακτινωτοί μύες) ΓΕΛ Ελευθερούπολης

14 Αμφιβληστροειδής (εσωτερικός)
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Αμφιβληστροειδής (εσωτερικός) Περιλαμβάνει φωτοευαίσθητα νευρικά κύτταρα οι απολήψεις των οποίων καλούνται Ι) ραβδία ΙΙ) κωνία και περιέχουν φωτοευαίσθητες χρωστικές Ραβδία: (150 εκατομ.) εντοπίζονται στην περιφέρεια του αμφιβληστροειδούς Κωνία: (3 εκατομ.) στο κέντρο του αμφιβληστροειδούς (ωχρή κηλίδα) Τα ραβδία και τα κωνία σχηματίζουν συνάψεις με άλλα κύτταρα οι αποφυάδες των οποίων σχηματίζουν το οπτικό νεύρο. Το οπτικό νεύρο εξέρχεται από ένα άνοιγμα του αμφιβληστροειδή την οπτική θηλή. ΓΕΛ Ελευθερούπολης

15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ
Ο χώρος μεταξύ κερατοειδή και κρυσταλοειδή φακού είναι γεμάτο με ένα διαφανές υγρό το υδατοειδές υγρό Ο χώρος που υπάρχει πίσω από τον φακό είναι γεμάτος με ένα παχύρευστο υγρό το υαλώδες σώμα ΓΕΛ Ελευθερούπολης

16

17 Έλεγχος ένταση εισερχομένου φωτός
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Έλεγχος ένταση εισερχομένου φωτός Έντονο φως προκαλεί αντανακλαστικά την μείωση της διαμέτρου της κόρης του οφθαλμού Ασθενές φώς το αντίθετο ΓΕΛ Ελευθερούπολης

18 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ
Εστίαση Για να γίνει εστίαση οι ακτίνες του φωτός πρέπει να περάσουν την διαθλαστική συσκευή (κερατοειδής, υδατοειδές υγρό, κρυσταλλοειδής φακός, υαλώδες σώμα) και να σχηματίσουν το είδωλο στον αμφιβληστροειδή ΓΕΛ Ελευθερούπολης

19 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ
Εστίαση Τα είδωλα στον αμφιβληστροειδή σχηματίζονται ανεστραμμένα. Ο εγκέφαλος όμως τα κάνει να τα βλέπουμε κανονικά. Σε απόσταση κάτω των 6 μέτρων πρέπει να αυξηθεί η κυρτότητα του φακού για να γίνει σωστά η εστίαση (σύσπαση των μυών του ακτινωτού σώματος) ΓΕΛ Ελευθερούπολης

20 Στους ενήλικες: 15-20 εκατοστά
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Εγγύς σημείο όρασης (η μικρότερη απόσταση στην οποία μπορούμε να δούμε καθαρά) Στα παιδιά: 7-9 εκατοστά Στους ενήλικες: εκατοστά Στους ηλικιωμένους άνω των 60 ετών: 80 εκατοστά Ασθένειες όρασης: Πρεσβυωπία Μυωπία Υπερμετρωπία Γλαύκωμα ΓΕΛ Ελευθερούπολης

21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΓΕΛ Ελευθερούπολης

22

23 Ακοή Όργανο: αυτί Ακοής Ισορροπίας Αποτελείται από: Εξωτερικό Μέσο
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Ακοή Όργανο: αυτί Ακοής Ισορροπίας Αποτελείται από: Εξωτερικό Μέσο Εσωτερικό αυτί Τα υποδεκτικά όργανα ακοής-ισορροπίας εντοπίζονται στο εσωτερικό αυτί και αποτελούνται κυρίως από τριχοφόρα κύτταρα ΓΕΛ Ελευθερούπολης

24 Εξωτερικό αυτί Ακοή Αποτελείται από:
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Ακοή Αποτελείται από: Πτερύγιο: συλλέγει ήχους και τους κατευθύνει στον Ακουστικό πόρο: η είσοδός του είναι επενδυμένη με τριχίδια και κύτταρα που εκκρίνουν κυψελίδα (προστασία από σκόνες και οργανισμούς). Στο τέλος του συναντάται ο τυμπανικός υμένας που τίθεται σε κίνηση από τους διάφορους ήχους Εξωτερικό αυτί ΓΕΛ Ελευθερούπολης

25 Μέσο αυτί Αποτελείται:
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Μέσο αυτί Αποτελείται: Τυμπανική κοιλότητα: είναι γεμάτη αέρα (χωρίζει το εσωτερικό από το εξωτερικό αυτί. Μέσω της ευσταχιανής σάλπιγγας (σωλήνας που συνδέει το μέσο αυτί με το ρινοφάρυγγα) διατηρείται η πίεση και στις δύο πλευρές του τυμπανικού υμένα ίση (απαραίτητο για σωστή λειτουργία αυτιού). Τρία ακουστικά οστάρια: 1) σφύρα [επαφή με τυμπανικό υμένα]2) άκμονας 3) αναβολέας [συνδέεται με ωοειδή μεμβράνη στη βάση του κοχλία]. Μεταδίδουν τις παλμικές κινήσεις του τυμπανικού υμένα στο εσωτερικό αυτί ΓΕΛ Ελευθερούπολης

26 Εσωτερικό αυτί Αποτελείται: Κοχλίας Αίθουσα Τρις ημικύκλιους σωλήνες
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Αποτελείται: Κοχλίας Αίθουσα Τρις ημικύκλιους σωλήνες Κοχλίας: Σχήμα κελύφους σαλιγκαριού. Στο εσωτερικό του υπάρχουν τρία κανάλια (αιθουσιαίο, τυμπανικό και ο κοχλιακός πόρος). Τα κανάλια χωρίζονται μεταξύ τους με μεμβράνες και είναι γεμάτα με λέμφο Το αιθουσιαίο κανάλι ενώνεται στην κορυφή του κοχλία με το τυμπανικό Εσωτερικό αυτί

27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ
Το υποδεκτικό όργανο της ακοής είναι το όργανο του Corti που εντοπίζεται στον κοχλία και αποτελείται κυρίως από τριχοφόρα κύτταρα (μηχανοϋποδοχείς) Τα κύτταρα αυτά βρίσκονται κατά μήκος του κάτω τοιχώματος του κοχλιακού πόρου (βασική μεμβράνη) ΓΕΛ Ελευθερούπολης

28 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ
Ακοή Όταν η ωοειδής θυρίδα τεθεί σε παλμική κίνηση μεταβιβάζει τις κινήσεις αρχικά στη λέμφο του αιθουσιαίου και στη συνέχεια στη λέμφο του τυμπανικού καναλιού Τελικά προκαλούνται δονήσεις στην βασική μεμβράνη, εξαιτίας των οποίων διεγείρονται τα ειδικά τριχοφόρα κύτταρα στο όργανο του Corti Από αυτά ξεκινούν νευρικές ώσεις οι οποίες φτάνουν μέσω του νεύρου στο κέντρο ακοής στον κροταφικό λοβό και ερμηνεύονται ως ήχος Οι κινήσεις της λέμφου εξαλείφονται με κατάλληλες κινήσεις της μεμβράνης της στρογγυλής θυρίδας ΓΕΛ Ελευθερούπολης

29 Ακοή κροταφικό λοβό ακουστικό νεύρο νευρικές ώσεις τριχοφόρα κύτταρα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ κροταφικό λοβό Ακοή ακουστικό νεύρο νευρικές ώσεις τριχοφόρα κύτταρα βασική μεμβράνη λέμφο του τυμπανικού καναλιού λέμφο του αιθουσιαίου ωοειδής θυρίδα ΓΕΛ Ελευθερούπολης

30 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΓΕΛ Ελευθερούπολης

31 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΓΕΛ Ελευθερούπολης

32 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΓΕΛ Ελευθερούπολης

33 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΓΕΛ Ελευθερούπολης

34 Ισορροπία Υποδοχείς ισορροπίας:
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Ισορροπία Υποδοχείς ισορροπίας: Ακουστικές ακρολοφίες (στη βάση των ημικύκλιων σωλήνων) και ακουστικές κηλίδες (στη βάση της αίθουσας) ΓΕΛ Ελευθερούπολης

35 Ακουστικές ακρολοφίες:
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Ακουστικές ακρολοφίες: Αποτελούνται από τριχοφόρα κύτταρα, οι βλεφαρίδες των οποίων είναι στερεωμένες σε ζελατινώδη ουσία Η ουσία αυτή κατά την περιστροφική κίνηση της κεφαλής κινείται λόγω μετατόπισης της λέμφου στους ημικύκλιους σωλήνες ΓΕΛ Ελευθερούπολης

36 Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την κάμψη των βλεφαρίδων των τριχοφόρων κυττάρων και την δημιουργία νευρικής ώσης

37 Ισορροπία Ακουστικές κηλίδες
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Ισορροπία Ακουστικές κηλίδες Αποτελούνται από τριχοφόρα κύτταρα οι βλεφαρίδες των οποίων είναι στερεωμένες σε ζελατινώδη ουσία πάνω στην οποία υπάρχουν κρύσταλλοι ανθρακικού ασβεστίου (ωτόλιθοι) ΓΕΛ Ελευθερούπολης

38 Όταν το σώμα δεν μετακινείται οι ωτόλιθοι ηρεμούν
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Όταν το σώμα δεν μετακινείται οι ωτόλιθοι ηρεμούν Όταν κάμπτεται το κεφάλι ή κατά την επιτάχυνση του σώματος οι ωτόλιθοι μετακινούνται προκαλώντας κάμψη στις βλεφαρίδες και έτσι δημιουργείται νευρική ώση ΓΕΛ Ελευθερούπολης

39 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ
Αίσθηση ισορροπίας Οι νευρικές ώσεις από τις ακουστικές κηλίδες και ακρολοφίες μεταφέρονται μέσω του αιθουσιαίου νεύρου αρχικά στον προμήκη και τελικά στην παρεγκεφαλίδα η οποία ρυθμίζει αντανακλαστικά την ισορροπία του σώματος

40 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΓΕΛ Ελευθερούπολης

41 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ
Όσφρηση και γεύση Οι υποδοχείς της όσφρησης και της γεύσης είναι χημειοϋποδοχείς Μαζί με την αίσθηση της όρασης μας βοηθούν στην επιλογή της τροφής Μέσω αυτών αντιλαμβανόμαστε και διακρίνουμε στο περιβάλλον μια πληθώρα χημικών ουσιών ΓΕΛ Ελευθερούπολης

42 Όσφρηση Αισθητήριο όργανο: οσφρητικός βλεννογόνος
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Όσφρηση Αισθητήριο όργανο: οσφρητικός βλεννογόνος (στο εσωτερικό της ρινικής κοιλότητας) Έχει επιφάνεια περίπου 5 cm2 Αποτελείται από: επιθηλιακά κύτταρα και υποδεκτικά τριχοφόρα κύτταρα οι βλεφαρίδες των οποίων προεκβάλλουν στην ρινική κοιλότητα ΓΕΛ Ελευθερούπολης

43 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ
Όσφρηση Οι χημικές ουσίες που βρίσκονται στον αέρα διαλύονται στα υγρά που περιβάλλουν τις βλεφαρίδες Κατόπιν έρχονται σε επαφή με τις βλεφαρίδες και δημιουργούν νευρικές ώσεις 3. Αυτές μεταφέρονται με το οσφρητικό νεύρο στο κέντρο όσφρησης (βάση κροταφικού λοβού) ΓΕΛ Ελευθερούπολης

44 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ
Υπάρχουν ομάδες υποδοχέων που μας επιτρέπουν να αντιληφθούμε με διαφορετική ευαισθησία μεγάλη ποικιλία οσμηρών ουσιών Μετά από επίδραση οσμηρής ουσίας για συγκεκριμένο χρόνο η αίσθηση της όσφρησης μειώνεται ή χάνεται (εξοικείωση υποδοχέα) Οι υποδοχείς όμως της όσφρησης διατηρούν την ικανότητα να ανιχνεύουν άλλες οσμηρές ουσίες ΓΕΛ Ελευθερούπολης

45 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΓΕΛ Ελευθερούπολης

46 Γεύση Τα ειδικά όργανα: οι γευστικοί κάλυκες
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Γεύση Τα ειδικά όργανα: οι γευστικοί κάλυκες Αποτελούνται από στηρικτικά και από ειδικά υποδεκτικά τριχοφόρα κύτταρα ( ανά κάλυκα) Βρίσκονται κυρίως: 1) σε αναδιπλώσεις του βλεννογόνου της γλώσσας, και σε μικρότερους αριθμούς, 2) στον ουρανίσκο, και 3) στον φάρυγγα ΓΕΛ Ελευθερούπολης

47 Οι χημικές ουσίες για να ανιχνευθούν διαλύονται πρώτα στο σάλιo
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Οι χημικές ουσίες για να ανιχνευθούν διαλύονται πρώτα στο σάλιo Η επαφή των διαλυμένων χημικών ενώσεων με τις βλεφαρίδες των υποδεκτικών κυττάρων έχει ως αποτέλεσμα την δημιουργία νευρικής ώσης 3. Αυτή μεταφέρεται στο κέντρο γεύσης στον υποθάλαμο και κατόπιν στον βρεγματικό λοβό ΓΕΛ Ελευθερούπολης

48 Γλυκό Ξινό Αλμυρό Πικρό
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ 4 ομάδες γευστικών υποδοχέων σε διαφορετικές περιοχές της γλώσσας: Γλυκό Ξινό Αλμυρό Πικρό Η πολυπλοκότητα των γεύσεων είναι αποτέλεσμα της διέγερσης διαφορετικού συνδυασμού υποδοχέων κάθε φορά Οι υποδοχείς της γεύσης εξοικειώνονται ταχύτατα με τις χημικές ουσίες που ανιχνεύουν. Άρα για να μην έχουμε απώλεια γεύσης μετακινούμε την τροφή σε όλη την επιφάνεια της γλώσσας. ΓΕΛ Ελευθερούπολης

49 Μετά τα 50 αυτοί μειώνονται όπως και οι υποδοχείς της όσφρησης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Ο ανθρώπινος οργανισμός διαθέτει περίπου γευστικούς κάλυκες κατά την γέννηση του. Μετά τα 50 αυτοί μειώνονται όπως και οι υποδοχείς της όσφρησης Άρα στα ηλικιωμένα άτομα τα φαγητά εμφανίζονται συχνά άγευστα και άοσμα ΓΕΛ Ελευθερούπολης

50

51 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ – ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΓΕΛ Ελευθερούπολης