Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Φαρμακευτικής

Παρουσίαση με θέμα: "Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Φαρμακευτικής"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Φαρμακευτικής Οι υγειοπροστατευτικές ιδιότητες του Ελαιολάδου όταν είναι πλούσιο σε φαινόλες. Εφαρµογές στην Πρόληψη Ασθενειών. Προκόπιος Mαγιάτης

2 Τρόφιμο ή φάρμακο; Το ελαιόλαδο δεν είναι ένα απλό τρόφιμο
ούτε μια απλή πηγή λιπιδίων Περιέχει μοναδικά μικροσυστατικά με ιδιόμορφη χημική δομή που εισέρχονται στο ανθρώπινο σώμα μέσω της καθημερινής διατροφής και έχουν επίδραση στην υγεία μας. Η μόνη γνωστή εδώδιμη πηγή αυτών των εξειδικευμένων χημικών συστατικών είναι ο καρπός της ελιάς και το ελαιόλαδο Το ελαιόλαδο βρίσκεται στο ενδιάμεσο μεταξύ τροφίμου και φαρμάκου-άριστο παράδειγμα Ιπποκρατικής ιατρικής

3 Ελιά- ελαιόλαδο Ο Διοσκουρίδης και μετά από αυτόν όλοι οι αρχαίοι γιατροί συνιστούν ότι τα καλύτερα αποτελέσματα στην υγεία αλλά και τη μεγαλύτερη αντοχή στο χρόνο έχει το λάδι από άγουρες ελιές (και άρα δεν είναι όλα ίδια!) Πολλές αναφορές μιλούν για χρήση σε πονόδοντους ή κεφαλαλγίες Προφανείς ενδείξεις για αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτική δράση Dioscorides

4 Ελαιοκανθάλη H ελαιοκανθάλη (decarboxymethyl ligstroside aglycone) (Oleocanthal) έχει αντιφλεγμονώδη δράση ανάλογη του Ibuprofen Αναστολή της εξέλιξης της νόσου Alzheimer σε πειραματόζωα (Φεβ. 2013) Αναστολέας COX1 και COX2 Αντιμετώπιση ρευματοειδούς αρθρίτιδας Αντιογκογόνος δράση (Φεβ 2015) Αντιοξειδωτική δράση Χρόνια έκθεση σε χαμηλές δόσεις αντιοξειδωτικών/αντιφλεγμονωδών ουσιών όπως η ελαιοκανθάλη προσφέρει προστασία έναντι των καρδιαγγειακών παθήσεων και της γήρανσης Η ελαιοκανθάλη είναι υπεύθυνη για την αίσθηση καψίματος στο λαιμό (pungency) που είναι χαρακτηριστική του αγουρελαίου. "Phytochemistry: Ibuprofen-like activity in extra-virgin olive oil." Beauchamp, Gary K. et al. Nature (2005), 437(7055), 45-46

5 Ελαιασίνη Η ελαιασίνη έχει δομή ανάλογη με την ελαιοκανθάλη.
Είναι παράγωγο της υδροξυτυροσόλης και είναι η πιο ισχυρή αντιοξειδωτική ουσία του ελαιολάδου Επίσης είναι αναστολέας LOX

6 Άγλυκο ελευρωπαίνης (αλδευδική μορφή)
Ισχυρή αντιοξειδωτική δράση Προστασία πειραματοζώων από Alzheimer (Ιούλιος 2013) Άγλυκο λιγκστροσίδη (αλδευδική μορφή) Αντιοξειδωτική δράση Αντιμεταστατική

7 Ελαιοκορωνάλη Μπορέσαμε πρόσφατα να αποκαλύψουμε τη δομή νέων συστατικών που για πρώτη φορά ανευρίσκονται στο ελαιόλαδο και στη φύση γενικότερα Το ελαιόλαδο μετά από χιλιάδες χρόνια χρήσης από τον άνθρωπο και μετά από τουλάχιστον έναν αιώνα συγχρονης έρευνας εξακολουθεί να μας εκπλήσσει με τα μυστικά του Η εν δυνάμει δράση τους στην υγεία είναι άγνωστη ακόμα Ελαιοκορωνάλη: πρώτη ανίχνευση σε λάδι κορωνέικης ποικιλίας από την Παλαιοπαναγιά Λακωνίας Ελαιομισσιονάλη

8 Ο ευρωπαϊκός κανονισμός 432/2012
ΞΕΧΩΡΙΖΕΙ ΤΑ ΕΛΑΙΟΛΑΔΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟ ΠΟΣΑ ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΑ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΠΡΟΣΦΕΡΟΥΝ Ένα ελαιόλαδο που μπορεί να παρέχει 5 mg υδροξυτυροσόλης και παραγώγων της (σύμπλεγμα ελευρωπαίνης και τυροσόλης) την ημέρα προσφέρει προστασία από την οξείδωση της LDL (Δηλαδή προστασία του καρδιαγγειακού συστήματος). Η υδροξυτυροσόλη και η τυροσόλη βρίσκονται υπο ελεύθερη μορφή στο ελαιόλαδο σε ελάχιστο ποσοστό (<10 mg/Kg) Η ελαιοκανθάλη, η ελαιασίνη και δευτερευόντως τα άγλυκα της ελευρωπαίνης και του λιγκστροσίδη είναι οι κυριότερες μορφές συζευγμένης υδροξυτυροσόλης και τυροσόλης στα ελληνικά λάδια (έως και >3000 mg/Kg). Έχουμε αναπτύξει μια αξιόπιστη μέθοδο που μετρά όλες τις ουσίες του κανονισμού και παρέχει τα αναγκαία πιστοποιητικά για την υποστήριξη του ισχυρισμού υγείας

9 Eλαιοκανθάλη Ακολουθώντας τα αρχαία κείμενα καταφέραμε να βρούμε ποικιλίες λαδιού με >2000 mg/Kg ελαιοκανθάλη NMR screening >3000 δείγματα από διάφορες ποικιλίες, περιοχές και συνθήκες συγκομιδής και ελαιοποίησης Δυο κουταλιές της σούπας μπορεί να περιέχουν από 0 εως και 60 mg ελαιοκανθάλης!! Οι τρεις μεγαλύτερες περιεκτικότητες στην Ελλάδα από το 2009 μέχρι σήμερα έχουν βρεθεί 2 στη Λακωνία και 1 στην Κορινθία. Όλα στην περιφέρεια Πελοποννήσου

10 Πρόσφατα πειραματικά και νέα κλινικά δεδομένα για το ελαιόλαδο και την προστασία της υγείας

11 Ελαιοκανθάλη και Alzheimer
ACS Chem Neurosci. 2013 Jun 19;4(6): Olive-oil-derived oleocanthal enhances β-amyloid clearance as a potential neuroprotective mechanism against Alzheimer's disease: in vitro and in vivo studies. Abuznait AH, Qosa H, Busnena BA, El Sayed KA, Kaddoumi A.

12 Ενίσχυση της κάθαρσης του Αβ από τον εγκέφαλο
Μέσω upregulation της Ρ-γλυκοπρωτεΐνης (P-gp) και της LDL lipoprotein receptor related protein-1 (LRP1) που είναι οι κύριες πρωτεΐνες μεταφοράς του Αβ, στον αιματοεγκεφαλικό φραγμό (ΒΒΒ). Τα αποτελέσματα από in vitro και in vivo μελέτες έδειξαν παρόμοια αποτελέσματα. Σε καλλιεργημένα ενδοθηλιακά κύτταρα ποντικών εγκεφάλου, η ελαιοκανθάλη αύξησε την έκφραση και δραστηριότητα της P-gp και LRP1. Μελέτη με 125I-Αβ40 έδειξε ότι η χορήγηση της oleocanthal σε C57BL / 6 ποντίκια άγριου τύπου ενίσχυσε την κάθαρση του 125I-Αβ40 από τον εγκέφαλο από 62,0 ± 3,0% για ποντίκια ελέγχου 79.9 ± 1.6% για τα ποντίκια με ελαιοκανθάλη.  Η μελέτη κράτησε 2 εβδομάδες και στα πειραματόζωα χορηγήθηκε ενδοπεριτοναικά σε δόση 10 mg/kg δυο φορές την ημέρα. Διαπιστώθηκε αυξημένη P-gp και έκφραση LRP1 στα μικροαγγεία του εγκεφάλου επιβεβαιώνοντας το ρόλο αυτών των πρωτεϊνών για την ενίσχυση της κάθαρσης 125I-Αβ40 από την ελαιοκανθάλη. Επιπλέον, τα αποτελέσματα κατέδειξαν σημαντική αύξηση αποικοδόμησης του 125I-Αβ40 ως αποτέλεσμα της upregulation των ενζύμων αποικοδόμησης του Αβ νεπριλυσίνη (ΝΕΡ) και του insulin degrading enzyme (IDE).

13 Oleocanthal reduces total Aβ and Aβ plaques
4 weeks treatment starting at the age of 4 months reduces A brain load Qosa et al. ACS Chem. Neurosci.  2015, 6,

14 Oleocanthal reduces Aβ deposit on brain vasculature
Qosa et al. ACS Chem. Neurosci.  2015, 6,

15 Άγλυκο ελευρωπαϊνης και Alzheimer
Χρησιμοποιήθηκαν διπλά διαγονιδιακά ποντίκια TgCRND8 (που υπερεκφράζουν δυο μεταλλάξεις στην ανθρώπινη πρωτεΐνη προδρόμου αμυλοειδούς ), ηλικίας 1,5 και 4 μηνων, και ποντίκια ελέγχου φυσικού τύπου ίδιας ηλικίας. Χορηγήθηκε επι 8 εβδομάδες στη διατροφή τους άγλυκο ελευρωπαΐνης σε δόση 50 mg / kg τροφής Η χορήγηση του άγλυκου ελευρωπαίνης βελτίωσε σημαντικά τη γνωστική απόδοση των νέων / μεσήλικων TgCRND8 ποντικιών, σε σχέση με ίδιας ηλικίας ποντίκια με un - συμπληρωμένη δίαιτα . Η ανάλυση ανοσοφθορισμού εγκεφαλικού ιστού στα διαγονιδιακά ποντίκια στα οποία είχε χορηγηθεί άγλυκο ελευρωπαινης έδειξε σημαντικά μειωμένα επίπεδα β- αμυλοειδούς και οι πλάκες που εμφανίστηκαν ήταν λιγότερες και λιγότερο συμπαγής Grossi C, Rigacci S, Ambrosini S, Ed Dami T, Luccarini I, et al. (2013) The Polyphenol Oleuropein Aglycone Protects TgCRND8 Mice against Aß Plaque Pathology. PLoS ONE 8(8): e71702.

16 Oleocanthal and cancer
The researchers discovered that oleocanthal caused cancer cells to break down and die very quickly; within 30 minutes, instead of the 16 to 24 hours it takes for programmed apoptotic cell death. Molecular & Cellular Oncology Volume 2, Issue 4, 2015

17 Μελέτη aντικαρκινικής δράσης στο πανεπιστήμιο Αθηνών

18 Επίδραση του περιεχομένου του ελαιολάδου σε ελαιοκανθάλη στη συσσωμάτωση των αιμοπεταλίων σε υγιείς ενήλικες

19 Αιμοπετάλια- Εκκινητές καρδιαγγειακών παθήσεων
So this leads us to the current study, in which we used platelet function as the primary outcome measure. Important as platelets are not only involved in the end manifestation of cardiovascular disease (that is thrombosis formation after plaque ruptuer), but also is considered a key activator of the inflammatory process that initiates cardiovascular disease. Borissoff et al., NEJM 364: , 2011

20 Βιοχημικό μονοπάτι για την συσσωμάτωση των αιμοπεταλίων

21 Oleocanthal-Rich EVOO and Platelet Reactivity (Ιανουάριος 2015 – Σεπτέβριος 2015)
Ο σκοπός ήταν να συγκρίνουμε την επίδραση της οξείας χορήγησης ελαιολάδου πλούσιου σε ελαιοκανθάλη σε σχέση με ελαιόλαδο χωρίς ελαιοκανθάλη αλλά ίδιες ολικές φαινόλες στη συσσώρευση των αιμοπεταλίων και επομένως στην προστασία από τη δημιουργία θρόμβων.

22 24 hr before: Low flavonoid diet
Oleocanthal-Rich EVOO and Platelet Reactivity (Ιανουάριος 2015 – Σεπτέβριος 2015) Study Day 1 Time 0 hr Blood Draw Time 2 hr Day 2 One Week 24 hr before: Low flavonoid diet Day 3 For this study we chose a cross over study design of 3 study days at least one week apart. For each study visit the subject arrived after an overnight fast and after a blood draw the subjects were randomly assigned to one of 3 olive oils. Each drinking 40 mL of the oil. Blood was then subsequently drawn 2 hours post oil intake. After completion of all the oils, the subjects were asked to return for a 4th study visit in which they were given 400 mg of ibuprofen. Visits 1-3: Randomization to oils Visit 4: Ibuprofen treatment (400 mg)

23 Σύσταση των ελαιολάδων που μελετήθηκαν
The extra virgin olive oils were chosen so that they were all quality oils, with a similar fatty acid and total phenolic content. However they varied in the type of phenolics that they provided. Oil A did not provide any significant amounts of oleocanthal or oleacein; while Oil B was high in oleacein and lower in oleocanthal; and Oil C was high in Oleocanthal but lower in oleacein. Essentially it was close to a 2:1 ratio for either oil. Super market (oil A) Λάδι A: < 20 mg/kg oleocanthal; < 10 mg/kg oleacein Eλέγχθηκαν 500 λάδια με τη μέθοδο NMR στο πανεπιστημιο Αθηνων για να βρεθουν τα καταλληλα Όλα τα λάδια περιείχαν παρόμοιες ποσότητες ολικών φαινολών (213 – 295 mg/kg ισοδύναμα καφεϊκού)

24 Τα ελαιόλαδα πλούσια σε ελαιοκανθάλη μειώνουν την επαγόμενη από κολλαγόνο συσσώρευση αιμοπεταλίων
Μπλε: Super market control oil Κόκκινο: California Arbequina (Υψηλό σε ελαιασίνη 12 mg dose) Πράσινο: Kalamata oil* (Υψηλό σε ελαιοκανθάλη 12 mg dose) Μωβ: Ibuprofen (400 mg dose) a a * ** a ** b *** Collagen Stimulated (n=9) ADP Stimulated (n=6) * Λάδι από Ακριτοχώρι, Λάμπαινα και Λευκοχώρα

25 Οι 4 από τους 9 εθελοντές ανταποκρίθηκαν στο λάδι σαν να είχαν πάρει ibuprofen

26 Συμπεράσματα Τα ελαιόλαδα πλούσια σε ελαιοκανθάλη και δευτερευόντως σε ελαιασίνη μείωνουν σε οξεία χορήγηση τη συσσώρευση των αιμοπεταλίων. Η επίδραση στη συσσώρευση των αιμοπεταλίων είναι ισχυρά συνδεδεμένη με την αναστολή των ενζύμων 12-LOX και COX και τη μείωση των μεταβολικών τους προϊόντων. Η αλλαγές στη συσσώρευση των αιμοπεταλίων και η συνεπαγόμενη καρδιαγγειακή προστασία εξαρτάται από την επακριβή φαινολική σύσταση και όχι από τις ολικές φαινόλες.

27 Σε εξέλιξη Σήμερα πραγματοποιούνται δυο κλινικές δοκιμές με ειδικά επιλεγμένα ελληνικά λάδια (μια στην Αμερική για καρδιαγγειακό και μια στην Ελλάδα για Alzheimer). Όχι γενικά πλούσια σε πολυφαινόλες αλλά πλούσια σε συγκεκριμένες πολυφαινόλες (πχ ελαιοκανθάλη ή ελαιασίνη) και ιδίως την ελαιοκανθάλη που φαίνεται να χαρακτηρίζει τις ελληνικές ποικιλίες Ειδικά επιλεγμένα λάδια πωλούνται ήδη στα πρώτα ελληνικά φαρμακεία ως υγειοπροστατευτικά τρόφιμα για ασθενείς με καρδιαγγειακές παθήσεις

28 Η στήριξη της έρευνας θα φέρει την πρόοδο
Είμαστε έτοιμοι να ξεκινήσουμε δυο νεες κλινικές μελέτες για ελαιόλαδα πλούσια σε ελαιοκανθάλη σε συνεργασία με το πανεπιστημιακό τμήμα Νοσηλευτικής της Σπάρτης και το Νοσοκομείο της Σπάρτης Ήδη ολοκληρώθηκε η πρώτη κλινική μελέτη της επίδρασης της ελιάς Καλαμών σε υγιείς εθελοντές και βρέθηκε σημαντική βελτίωση του δείκτη LDL/HDL με 5 ελιές την ημέρα για 30 ημέρες

29 Aristoleo test Αναπτύξαμε ένα φθηνό και απλό χρωματομετρικό τεστ με το οποίο ο καθένας μπορεί μόνος του να μετρήσει την περιεκτικότητα σε ελαιοκανθάλη και ελαιασίνη και να εκτιμήσει την ποιότητα του λαδιού που παράγει, εμπορεύεται ή καταναλώνει. Tο λάδι αναμιγνύεται με ένα ειδικό αντιδραστήριο και μετά από λίγα λεπτά εμφανίζεται χρώμα με ένταση ανάλογη με την περιεκτικότητα του λαδιού στα δυο συστατικά. Το τεστ είναι προστατευμένο με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και είναι εμπορικά διαθέσιμο στην Ελλάδα, την Ισπανία και την Ιταλία.

30 OLYMPIA AWARDS 2017 Αθήνα, παλαιά Βουλή, 11 Μαϊου 2017
=>ΛΟΝΔΙΝΟ 29 Απριλίου 2017 => ΚΥΠΡΟΣ 6-7 Μαϊου 2017 => ΜΑΛΑΓΑ Μαϊου 2017 OLYMPIA AWARDS 2017 Αθήνα, παλαιά Βουλή, 11 Μαϊου 2017

31 Το λάδι δεν είναι (ακόμα) ΦΑΡΜΑΚΟ με την αυστηρή επιστημονική έννοια του όρου
Το λάδι είναι επίσημα αναγνωρισμένο υγειοπροστατευτικό τρόφιμο υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις χημικής σύστασης. Υπό αυτές τις προϋποθέσεις ανοίγει η αγορά του παράλληλου χώρου της υγείας

32 Καλή γεύση+προστασία της υγείας
Δυο παράγοντες σύμμαχοι Ελαιόλαδα με βραβεία γεύσης και βραβεία περιεχομένου ως προς υγειοπροστατευτικό περιεχόμενο έχουν πολύ αυξημένη πιθανότητα πώλησης σε διεθνείς αγορές σε υψηλότερες τιμές

33 Νεα τάση Διαμόρφωση τιμής με βάση το φαινολικό περιεχόμενο.
Ένα λάδι που περιέχει διπλάσια ποσότητα φαινολών από κάποιο άλλο μπορεί να προσδώσει τα ίδια ευεργετικά αποτελέσματα με κατανάλωση μισης ποσότητας. Είναι λογικό να έχει υψηλότερη τιμή.

34 Ελαιόλαδο και σε κάψουλα;
Το μέλλον είναι ήδη παρόν

35

36 Ευχαριστίες Δρ.Ελένη Μέλλιου
Παναγιώτης Διαμαντάκος, Αιμιλία Ρηγάκου, Ηλιάννα Καλαμπόκη, Αγαπάκης Σωτήρης, Αννια Τσολάκου, Χρήστος Παπανικολάου Prof.Diomedes Logothetis (Virginia Commonwealth University) Διδώ Βασιλακοπούλου (Τμ. Βιολογίας, ΕΚΠΑ) Dan Flynn (UC Davis olive center) Brian Killday (Bruker NMR) ΕΥΞΕΙΝΗ ΠΟΛΗ ECO ZAKYNTHOS AGROCERT (GREECE) ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΠΕΤΑΝ ΒΑΣΙΛΗ ΙΔΡΥΜΑ ΛΑΤΣΗ GAEA FOODS Artemis Alliance Volvi Estate Συνεταιρισμός Παλαιοπαναγιάς Λακωνίας Mανιατάκειο ίδρυμα ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

37 ARISTOIL "Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του κλάδου του ελαιολάδου μέσω της ανάπτυξης και εφαρμογής καινοτόμων μεθόδων παραγωγής και ελέγχου ποιότητας σχετικά με τις ευεργετικές για την υγεία ιδιότητες του"