Η πολιτική των κυρώσεων έναντι της Ρωσίας: Αιτίες και επιπτώσεις

Παρουσίαση με θέμα: "Η πολιτική των κυρώσεων έναντι της Ρωσίας: Αιτίες και επιπτώσεις"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Η πολιτική των κυρώσεων έναντι της Ρωσίας: Αιτίες και επιπτώσεις
Η πολιτική των κυρώσεων έναντι της Ρωσίας: Αιτίες και επιπτώσεις Εργαστήριο Μελέτης Κρατών BRICS-Ερευνητική ομάδα Ρωσίας-Πανεπιστήμιο Πειραιώς Επικεφαλής: Επίκουρος καθηγητής Λιαρόπουλος Ανδρέας Συντονιστής: Δρ. Σκοτινιώτης Αντώνης Δόκιμοι ερευνητές: Ζουμάχοβα Ξένια, Βουλγαράκης Ραφαήλ, Μαγγίνα Ειρήνη-Όλγα, Μονιούδη Εριέττα, Παρθενοπούλου Νίνα, Σφίτσου Χριστίνα, Τσιριμιάγκου Ζωή, Υφαντίδης Ανδρέας

2 Περιεχόμενα 1) Θεωρητικό κεφάλαιο 2) Οι κυρώσεις έναντι της Ρωσίας
3) Αποτελέσματα των κυρώσεων-Συμπεράσματα 1.1) Ορισμός Κυρώσεων 2.1) Ιστορικό πλαίσιο 3.1) Αντιδράσεις κρατών μελών της ΕΕ 1.2) Νομικό Πλαίσιο Κυρώσεων 2.2) Το Χρονικό πλαίσιο της Ουκρανικής Κρίσης 3.2) Οι εξελίξεις σήμερα 1.3) Μορφές Και Είδη Κυρώσεων 2.3) Προϋποθέσεις εφαρμογής κυρώσεων από την ΕΕ 3.3) Επιπτώσεις στη Ρωσία 1.4) Στόχοι Και Σκοποί Των Κυρώσεων 2.4) Τα είδη των επιβαλλόμενων από την ΕΕ κυρώσεων προς την Ρωσία 3.4) Συμπεράσματα

3 Υπόθεση Εργασίας Οι κυρώσεις αποτελούν ένα διπλωματικό εργαλείο τ’ οποίο χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις κατά τις οποίες η σύγκρουση θεωρείται απευκταία όπως και η αδράνεια ενώ έχουν ως στόχο την άσκηση πίεσης στο κράτος που παραβιάζει τις νόρμες του Διεθνούς Δικαίου. Στην παρουσίαση αυτή επιδιώξαμε να εστιάσουμε στην περίπτωση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας μετά την προσάρτηση της Κριμαίας και στο πως αυτές επέδρασαν στη Ρωσική οικονομία και κοινωνία Συνολικά, προσπαθήσαμε ν’ αναδείξουμε τον προβληματισμό γύρω από την επιβολή των κυρώσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά της Ρωσίας και ν’ αξιολογήσουμε τον αντίκτυπο που είχαν στην συμπεριφορά της Ρωσίας σήμερα.

4 Ορισμός κυρώσεων Ύπαρξη χρόνιων συζητήσεων περί χρησιμότητας των κυρώσεων από την εφαρμόγη σε βάρος του Ιράν μέχρι και την επιβολή των κυρώσεων απέναντι στη Ρωσία λόγω της κρίσης στην Κριμαία. Σύγχυση μ’ έννοιες όπως ο οικονομικός πόλεμος. Kυρώσεις: ποινές που επιβάλλονται ή εκφράζεται η απειλή εφαρμογής τους, ως αποτέλεσμα της αποτυχίας ενός κράτους να εφαρμόσει διεθνή πρότυπα συμπεριφοράς ή να συμμορφωθεί με τις διεθνείς υποχρεώσεις του Συγκεκριμένοι ορισμοί παρουσιάζουν αδυναμίες Θεωρούν ότι υπάρχει μια σχέση αιτίου-αποτελέσματος ανάμεσα στη συμπεριφορά του κράτους και στις κυρώσεις. Απλά συνιστούν ως μέσο αντιμετώπισης της ισχύς του κράτους και τα κράτη που τις εφαρμόζουν, το πράττουν για διαφορετικούς λόγους το καθένα. Kυρώσεις ορίζονται ως η παύση εμπορικών και χρηματοοικονομικών σχέσεων για λόγους εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας

5 Νομικό πλαίσιο κυρώσεων
Οι κυρώσεις αποτελούν διπλωματικό μέσο, το οποίο λειτουργεί ως μοχλός, με στόχο να μεταβάλει ή να περιορίσει δραστηριότητες ή πολιτικές(π.χ. παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου) Στο πλαίσιο της Κ.Ε.Π.Π.Α. , τα 28 κράτη-μέλη της Ένωσης εφαρμόζουν κυρώσεις τις οποίες δύναται να επιβάλλει το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, βάσει του κεφαλαίου VII του χάρτη των ηνωμένων εθνών. Το Συμβούλιο Ασφαλείας μπορεί να πάρει μέτρα επιβολής για να διατηρήσει ή να αποκαταστήσει τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια(κεφ.7 του Χάρτη) Σε περίπτωση που απαιτείται δράση από πλευράς Κοινότητας, πρέπει να υιοθετείται κοινή θέσης βάσει του άρθρου 15 της Συνθήκης για την ίδρυση της Ε.Ε.(ομόφωνη απόφαση των κρατών-μελών). Η θέσπιση και η εφαρμογή τους γίνεται σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, τον σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, τις θεμελιώδεις ελευθερίες και τις νόμιμες διαδικασίες και το δικαίωμα άσκησης αποτελεσματικής προσφυγής.

6 Μορφές και είδη κυρώσεων
Διεθνείς Κυρώσεις Κυρώσεις κατά Ιδιωτών Διπλωματικές κυρώσεις Ταξιδιωτικές απαγορεύσεις Οικονομικές κυρώσεις Πάγωμα περιουσιακών στοιχείων Στρατιωτικές κυρώσεις Ανάκληση Ιδιότητας Αθλητικές κυρώσεις Αναστολή Ιδιότητας

7 Στόχοι και σκοποί κυρώσεων
Στρατηγικό μέσο για την εφαρμογή μιας πολιτικής Επιφέρει: α) οικονομική δυσπραγία β) κοινωνική δυσφορία Στόχος: η επίτευξη δημοκρατίας & ελευθερίας μέσω της τιμωρίας , της αποτροπής χρηματοδότησης τρομοκρατίας & της αποκατάστασης της τάξης Οι κυρώσεις αποτελούν ένα κρίσιμο και ειδικό εργαλείο έκφρασης της εξωτερικής πολιτικής σε περιπτώσεις που η ένοπλη σύγκρουση είναι απευκταία αλλά και δεν έιναι δυνατή η πλήρης αποστασιοποίηση από ένα διεθνές γεγονός Η Ε.Ε χρησιμοποιεί κυρώσεις πολιτικού και οικονομικού περιεχομένου για να ανταποκριθεί στις διεθνείς εξελίξεις Οι ΗΠΑ αποφαίνονται για κυρώσεις σε ομοσπονδιακό επίπεδο, είτε μέσω των αρμόδιων Υπουργείων είτε κι ακόμα με εκτελεστική απόφαση του Προέδρου τους

8 Το Ιστορικό πλαίσιο Το ιστορικό πλαίσιο των κυρώσεων της Δύσης κατά της Ρωσίας έχει ρίζες από τον 20ο αιώνα Η χρήση κυρώσεων κατά της Ρωσίας αποτελούσε μια πάγια στρατηγική με την οποία τα δυτικά κράτη αποσκοπούσαν είτε στην: α) αποδυνάμωση της ρωσικής οικονομίας που θα καθυστερούσε την ανάπτυξη και άρα θα υπονόμευε τα θεμέλια του κράτους είτε β) στην αλλαγή της στάσης της Ρωσίας σε μείζονα διεθνή ζητήματα Σήμερα οι κυρώσεις συνεχίζουν ν’ αποτελούν βασικό εργαλείο της Δύσης και στοχεύουν κυρίως στην αλλαγή της στάσης του ρωσικού κράτους σε διάφορα διεθνή ζητήματα, χωρίς όμως να φέρουν σε άμεση σύγκρουση τον Δυτικό κόσμο με την Ρωσία

9 Το Ιστορικό πλαίσιο(ΙΙ)
Σε 2 περιπτώσεις πριν την κρίση της Κριμαίας του 2014, η Ρωσική Ομοσπονδία βρέθηκε αντιμέτωπη με κυρώσεις: 1998: Η μαύρη λίστα επιστημόνων στην οποία τοποθετήθηκαν διάφορες εταιρείες στρατιωτικής τεχνογνωσίας, οι οποίες θεωρήθηκαν ως ύποπτες για συνεργασία με το Ιράν στην κατάρτιση πυρηνικού προγράμματος. Οι κυρώσεις αυτές απέτρεπαν τις εταιρείες από το να πωλούν τα προϊόντα τους στις ΗΠΑ. Σταδιακά καταργήθηκαν από το 2012: Σύμφωνα μ’ αυτήν την νομοθεσία, που υποστήριξαν κι άλλα δυτικά κράτη, ρώσοι αξιωματούχοι από το Υπουργείο Εσωτερικών και Εξωτερικών που θεωρήθηκαν ένοχοι για τον θάνατο του S. Magnitsky, τους απαγορεύθηκε η είσοδος σ’ αμερικανικά εδάφη, ενώ έγινε και πάγωμα των περιουσιών και των τραπεζικών λογαριασμών που κατείχαν στο εξωτερικό.

10 Το Χρονικό πλαίσιο της Ουκρανικής κρίσης
Νοέμβριος 2013: ο Βίκτορ Γιανουκόβιτς δεν υπογράφει τη συμφωνία σύνδεσης με την ΕΕ και προσεγγίζει τη Ρωσία Η ουκρανική Βουλή τον κυρήσσει έκπτωτο, εκλέγει φιλοδυτική κυβέρνηση και υπογράφει τη συμφωνία Κάτοικοι των νοτιοανατολικών περιοχών αντιδρούν και η αυτόνομη τότε Κριμαία προχωράει σε δημοψήφισμα, με το οποίο η συντριπτική πλειοψηφία επιλέγει προσάρτηση στη Ρωσία Οι διαδηλώσεις παίρνουν τη μορφή ένοπλης σύγκρουσης Σεπτέμβριος 2014: Πρωτόκολλο του Μινσκ για κατάπαυση πυρός, το οποίο καταρρέει Φεβρουάριος 2015: Πρωτόκολλο του Μινσκ Β’

11 Προϋποθέσεις εφαρμογής κυρώσεων από την ΕΕ
Οι Προϋποθέσεις εφαρμογής κυρώσεων από μέρους της ΕΕ είναι οι εξής: Γίνεται σχετική ανάλυση κόστους-οφέλους Στη συνέχεια εξετάζεται το μέγεθος της οικονομίας της χώρας και τα εμπλεκόμενα άτομα στα οποία θα επιβληθούν οι κυρώσεις Ακόμα μελετώνται οι τομείς στους οποίους επιβάλλονται οι κυρώσεις, εφόσον η ΕΕ μπορεί να επιβάλλει ευκολότερα οικονομικές κυρώσεις στον τραπεζικό τομέα απ’ ότι κυρώσεις στον τομέα της ενέργειας που παρουσιάζει μεγάλη εξάρτηση από τρίτα κράτη Τέλος εξίσου σπουδαίο είναι το στάδιο συντονισμού τόσο οριζοντίως μεταξύ των κρατών-μελών, όσο και καθέτως μεταξύ των θεσμικών οργάνων που συμμετέχουν στην διαδικασία εφαρμογής των κυρώσεων

12 Τα είδη των επιβαλλόμενων από την ΕΕ κυρώσεων προς την Ρωσία
Η επιβολή κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας μετά την κρίση της Κριμαίας(27/2/ /3/2014) Η ΕΕ εφάρμοσε περιοριστικά μέτρα με πάγωμα καταθέσεων και απεμπόληση των θεωρήσεων εισόδου υψηλόβαθμων στελεχών της Ρωσικής Ομοσπονδίας, πχ κατά του ρώσου κυβερνήτη της Κριμαίας Σ. Αξιόνοφ Ακόμα η ΕΕ αποφάσισε να επιβάλλει κυρώσεις κατά της Κριμαίας με απαγόρευση επενδύσεων στην χερσόνησο αλλά και παροχή τουριστικών υπηρεσίων. Αυτές τις κυρώσεις αποφάσισε να τις επεκτείνει μέχρι τον Ιούνιο του 2017 Εν συνεχεία η ΕΕ προσπάθησε να λάβει και μέτρα πολιτικού χαρακτήρα, όπως την διακοπή των προετοιμασιών του G8 του 2014 και την αποχή από τις συνομιλίες για την επέκταση της Εταιρικής Σχέσης και Συνεργασίας με μία Νέα Συμφωνία (Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2014) Ωστόσο η ΕΕ ήταν πολύ πιο επιλεκτική στις κυρώσεις που επέλεξε να επιβάλλει στον ενεργειακό τομέα σ’ αντίθεση με τις ΗΠΑ(μερική διαφοροποίηση στις τομεακές κυρώσεις) Τα κυρωτικά μέτρα που επέβαλαν οι χώρες της Δύσης άσκησαν έτσι διεθνή πίεση και δημιούργησαν συνθήκες διεθνούς απομόνωσης για την επίτευξη οικονομικής και πολιτικής δυσπραγίας (Scott, 2015)

13 Αντιδράσεις κρατών μελών στις κυρώσεις της ΕΕ
Μεγάλη Βρετανία: υπέρ της επιβολής των κυρώσεων ως συνέπεια της απαράδεκτης συμπεριφοράς της Ρωσίας Ελλάδα: χαρακτηρίστηκαν ως υπερβολικές και κοστοβόρες και τονίσθηκε ότι δεν πρέπει να επιβάλλονται από θυμό Πολωνία: μια μη ικανοποιητική απάντηση απέναντι στη ρωσική επεκτατικότητα Ολλανδία: μετά από δημοψήφισμα φάνηκε πώς οι ερωτηθέντες διαφωνούν με την επικύρωση των κυρώσεων Αυστρία: «τα μέτρα που έχει εφαρμόσει η ΕΕ αποτυγχάνουν να φέρουν το προσδοκώμενο αποτέλεσμα» (καγκελάριος Αυστρίας Βέρνερ Φάιμαν) Ιρλανδία: «Φαίνεται σαν ο πρόεδρος Πούτιν να έχει ανοσία στις ενέργειες που έχουμε κάνει, η ΕΕ και άλλοι», (Ιρλανδός πρωθυπουργός Εντα Κένι)

14 Οι εξελίξεις σήμερα Οι κυρώσεις της ΕΕ προς την Ρωσία παρατάθηκαν, αρχικά μέχρι τον Δεκέμβριο 2015, στη συνέχεια μέχρι τον Ιούλιο 2016 και επιπλέον μέχρι τον Ιανουάριο 2017, καθώς θεωρήθηκε ότι δεν εφαρμόζεται πλήρως το Πρωτόκολλο του Μινσκ Μετά την εμπλοκή της Συρίας στον πόμελο στη Συρία και συγκεκριμένα στα γεγονότα στο Χαλέπι, η ΕΕ εξέτασε το ενδεχόμενο επιβολής νέων κυρώσεων στη Ρωσία Εναντίον των νέων κυρώσεων στάθηκε ο Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και ο Ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι στη Σύνοδο Κορυφής τον Οκτώβριο του 2016 Οποιαδήποτε αναφορά σε κυρώσεις αφαιρέθηκε από το τελικό κείμενο των συμπερασμάτων της Συνόδου

15 Επιπτώσεις στην Ρωσία Οικονομικές Επιπτώσεις:
Συρρίκνωση του ρωσικού ΑΕΠ κατά 3,5% εντός του 1ου εξαμήνου του 2015(για το 2ο τρίμηνο 2016, κατεγράφη ύφεση -0,6%). Πρέπει να ληφθεί υπόψιν ότι: Δομικά προβλήματα της ρωσικής οικονομίας (μεγάλες ποσότητες φυσικών πόρων, αλλά απαρχαιωμένες υποδομές). Ο ανταγωνισμός στη διεθνή αγορά του πετρελαίου οδήγησε σε πτώση την τιμή αυτού αλλά και του φυσικού αερίου. Για να διατηρείται ισοσκελισμένος ο προϋπολογισμός, το νεκρό σημείο έπρεπε να είναι λίγο κάτω από τα 90 δολάρια. Εντοπίζονται στρεβλώσεις στη λειτουργία της αμυντικής βιομηχανίας εξαιτίας της απαγόρευσης των δυτικών πιστώσεων. Μεγάλη φυγή κεφαλαίου, η οποία όμως αντισταθμίστηκε από την υποτίμηση του ρωσικού ρουβλιού. Για να ανταπεξέλθει των δυσκολιών ο πρόεδρος Putin : Έκανε χρήση του National Wealth Fund για άντληση ρευστότητας και έκδοσης νέου δανεισμού. Προσπάθησε μέσα από επαφές με OPEC να πιέσει για μείωση της παραγωγής πετρελαίου, ώστε να αυξηθεί η τιμή

16 Επιπτώσεις στην Ρωσία Πολιτικές-Κοινωνικές Επιπτώσεις
Διφορούμενες, όχι πλήρως αποτελεσματικές (Λόγοι): Δεν μειώθηκε η υποστήριξη στο πρόσωπο του Putin Η ρωσική πλευρά δεν έκανε πίσω στις διεκδικήσεις της Διπλωματική απομόνωση αλλά η Ρωσία έκανε στροφή στην Κίνα Θετικό για την Ευρωπαϊκή Ένωση Αποθάρρυνση Ρωσίας για προσάρτηση περαιτέρω εδαφών Μείωση των συγκρούσεων στην Ανατολική Ουκρανία

17 Συμπεράσματα Οι κυρώσεις δεν πετυχαίνουν πάντα. Μερικοί λόγοι που εξηγούν την αποτυχία τους είναι οι εξής: Πολλές φορές δεν επιτυγχάνεται ο στόχος δημιουργίας κοινωνικής δυσαρέσκειας, αν κι εφόσον το καθεστώς είναι νομιμοποιημένο στην συλλογική συνείδηση του κοινωνικού σώματος(όπως στην περίπτωση της Ρωσίας) Ο αριθμός των χωρών που εφαρμόζουν τις κυρώσεις. Ασυνενοησία μεταξύ των κρατών μ’ αποτέλεσμα την μείωση της αποτελεσματικότητας τους Σε περιπτώσεις διεθνών οργανισμών όπως η ΕΕ υφίσταται ασυνέχεια μεταξύ του υπερεθνικού και του κρατικού επιπέδου Κράτη επιθυμούν κυρώσεις κι άλλα κράτη θεωρούν πως ζημιώνονται Ακόμα υφίσταται και το ενδεχόμενο πρόκλησης ζημίας και στα ίδια τα κράτη που επιβάλλουν κυρώσεις(boomerang effect)

18 Συμπεράσματα Στα δικτατορικά καθεστώτα πολλές φορές επιβάλλονται κυρώσεις οι οποίες έχουν σκοπό να προκαλέσουν πολιτική και οικονομική ζημιά στους επικεφαλής του καθεστώτος. Η αντιμετώπιση των δυσκολιών θα γίνει μέσω παραβατικών μεθόδων, όπως η στροφή στην μαύρη αγορά για την εύρεση πόρων και αύξησης ρευστότητας Η πολιτική επιβολής κυρώσεων, όπως είδαμε και από τα προηγούμενα κεφάλαια, δεν είναι πάντα επιτυχής και ιδιαίτερα στην περίπτωση της Ρωσίας φαίνεται πως δεν είχαν συνολικά το επιθυμητό αποτέλεσμα Η προτεινόμενη επέκταση των κυρώσεων ως αντιστάθμισμα στη ρωσική πολιτική, η οποία θεωρήθηκε από τη δύση ως επεκτατική, μέχρι και τον Μάρτιο του 2017 δηλώνει την πρόθεση της Δύσης να επιτύχει τον σκοπό άσκησης πίεσης κατά της Ρωσίας με οποιοδήποτε κόστος(Shevtsova 2016). Συνολικά, φαίνεται πως το εμπειρικό παράδειγμα της Ρωσίας επιβεβαιώνει με την σειρά του πως μόλις το 1/3 των περιπτώσεων επιβολής κυρώσεων έχει επιτύχει διεθνώς (Hufbauer et al., 2008)

19 Ευχαριστούμε για την προσοχή σας!

20 Βιβλιογραφία Κυρώσεις: Πως και πότε θεσπίζει περιοριστικά μέτρα η ΕΕ, 2016/04/11, Consolidated United Nations security council sanctions list, 1998, Editorial, Reuters. “Slovak PM: Sanctions Against Russia Would Not Help Ukraine Ceasefire.” Accessed July 7, Kreutz, Joachim. Hard Measures by a Soft Power? Sanctions Policy of the European Union (2005): 6–10. Executive Order -- Blocking Property of Certain Persons Contributing to the Situation in Ukraine, 2014. Tanter, Raymond and Meghan O’Sullivan. “Sanctions and U.S. Foreign Policy.” The Washington Institute for Near East Policy 524 (March 13, 2001). “Consolidated Sanctions List Data Files.” Accessed July 7, “Economic Sanctions Policy and Implementation.” Accessed July 7, “Ukraine and Russia Sanctions.” Accessed July 7, Lance Davis, Stanley Engerman. (2003). History Lessons Sanctions: Neither War nor Peace. Journal of Economic Perspectives. 17 (2), p Hufbauer, Gary Clyde, et al. Economic Sanctions: New Directions for the 21st Century. 2008, Accessed 20 Nov

21 Βιβλιογραφία Robert A. Pape. (1997). Why sanctions do not work. International Security. 22 (2), p George Friedman. (2009). Sanctions and Strategy. Available: Last accessed 24th October 2015. George Friedman. (2014). Share The U.S. Opts for Ineffective Sanctions on Russia . Available: Last accessed 24th October 2015. Kate Connolly. (2015). Obama lambasts Putin: you're wrecking Russia to recreate Soviet empire . Available: Last accessed 22th October 2015. Council of the European Union. (2014). EU restrictive measures. Available: Last accessed 23th October 2015. YEGANEH TORBATI, BABAK DEHGHANPISHEH . (2015). Setad, ο ιρανικός γίγαντας. Available: Last accessed 25th October 2015. Najmeh Bozorgmehr. (2015). China ties lose lustre as Iran refocuses on trade with west. Available: Last accessed 24th October 2015 Richard Palmer. (2015). Germany and Russia Back to Business as Usual. Available: Last accessed 22th October 2015.

22 Βιβλιογραφία khalifany ash Shidiqi and rimawan Pradiptyo. (2011). A game theoretical analysis of economic sanction. Available: Last accessed 22th October 2015. WILLIAM H. KAEMPFER. (2007). THE POLITICAL ECONOMY OF ECONOMIC SANCTIONS. Handbook of Defense Economics. 2 (27), p Kristi Raik, Niklas Helwig & Juha Jokela. (2014). EUROPE BRINGS A HARD EDGE TO ITS ECONOMIC POWER. THE FINNISH INSTITUTE OF INTERNATIONAL AFFAIRS. 162 (162), p1-9. George Friedman. (2015). Share Viewing Russia From the Inside . Available: Last accessed 23th October 2015. Davidsson, E. ‘’ Towards An Definition of Economic Sanctions,’’ November 15, 2001, Last revision November, 2003. Davis, Lance, and Stanley Engerman. “History Lessons Sanctions: Neither War nor Peace.” Journal of Economic Perspectives 17, no. 2 (2003): 187–97. doi: / Elliott, K. A. , Hufbauer, G. and Oegg, B. ‘’Sanctions,’’ ‘’ European Union External Action-Sanction Policy,’’ Major, S., and A. Mcgann. “Caught in the Crossfire: “Innocent Bystanders” as Optimal Targets of Economic Sanctions”. Journal of Conflict Resolution 49, no. 3 (June 1, 2005): 337–59. doi: / Peksen, D. “Better or Worse? The Effect of Economic Sanctions on Human Rights.” Journal of Peace Research 46, no. 1 (January 1, 2009): 59–77. doi: /

23 Βιβλιογραφία COMM. (2016, November 20). European commission. Retrieved November 20, 2016, from International peace and security. (2014, June 20). Retrieved November 20, 2016, from Maller, T. (2010). Diplomacy derailed: The consequences of diplomatic sanctions. The Washington Quarterly, 33(3), 61–79. doi: / x Whang, T. (2011). Playing to the home crowd? Symbolic use of economic sanctions in the United States1. International Studies Quarterly, 55(3), 787–801. doi: /j x The concise encyclopedia of economics (2008). Choice Reviews Online, 45(09), 45–4750–45–4750. doi: /choice Hunt, T. (1999). “Clinton Ends Most N. Korea Sanctions.” Global Policy Forum Retrieved November 20, 2016, from Biersteker, T. J. (2010). Targeted sanctions and individual human rights. International Journal: Canada’s Journal of Global Policy Analysis, 65(1), 99–117. doi: / Retrieved November 20, 2016, from Chesterman, S., & Pouligny, B. (2003). “Are Sanctions Meant to Work? The Politics of Creating and Implementing Sanctions Through the United Nations.” Global Governance, 9(4), 503. Kokkinaki, K. (2013). An Assessment of the Penalties System for Infringements of EU Competition Law: Can Personal Sanctions Be the Missing Piece of the Puzzle?’. Retrieved November 20, 2016, from

24 Βιβλιογραφία Christie, Edward Hunter. «Sanctions after Crimea: Have they worked?» ΝΑΤΟ Review Magazine (πρόσβαση 10 25, 2016). ECFR. «What next for EU Russia policy?» n.d. (πρόσβαση 11 05, 2016). Erik Jones, Andrew Whitworth. «The Unintended Consequences of European.» Survival, 2014: Espiner, Tom. «Do sanctions against Russia have any bite?» BBC News (πρόσβαση 10 15, 2016). Khlebnikov, Alexey. «Everything you need to know about Western sanctions against Russia.» Russia Direct direct.org/things-you-need-know-about-western-sanctions-against-russia#explanation-4 (πρόσβαση 07 6, 2016). Nováky, Niklas I.M. «Why so Soft? The European Union in Ukraine.» Contemporary Security Policy, 2015: Novosti, Ria. «Russian Sanctions Are Political Nightmare for Brussels.» Sputnik International (πρόσβαση 10 25, 2016). Pakhomov, Nikolay. «The Truth About Sanctions Against Russia.» The National Interest truth-about-sanctions-against-russia (πρόσβαση 11 02, 2016).

25 Βιβλιογραφία Pew Research Center. «Russia’s Global Image Negative amid Crisis in Ukraine.» image-negative-amid-crisis-in-ukraine/ (πρόσβαση 11 04, 2016). Rankin, Jennifer. «EU to extend sanctions against Russia.» The Guardian sanctions-against-russia (πρόσβαση 10 30, 2016). Sanchez, Ray. «Things to know about Russia and sanctions.» CNN International sanctions-explainer/index.html (πρόσβαση 10 27, 2016). Scott, Bailey. «The PoliticalL Consequences of Sanctions on Russia.» Journal of International Relations (πρόσβαση 10 26, 2016). Shakarian, Pietro. «Sanctions against Russia are dividing Europe more than you think.» Russia Direct direct.org/opinion/sanctions-against-russia-are-dividing-europe-more-you-think (πρόσβαση 08 05, 2016). Shakespear, Stephan. Voters believe Putin poses threat (πρόσβαση 11 10, 2016). Shevtsova, Lilia. «The Sanctions on Russia: How Hard Do They Bite?» The American Interest interest.com/2016/04/04/the-sanctions-on-russia-how-hard-do-they-bite/ (πρόσβαση 11 4, 2016). Sputnik International. «The majority of Europeans are unhappy with the European Union's policy toward Russia, a Pew Research Center poll has revealed.» (πρόσβαση 11 4, 2016).

26 Βιβλιογραφία Umland Edward Hunter Christie and Andreas. «How Important Would a Post-Sanctions Russia Be for EU Foreign Trade?» Harvard International Review (πρόσβαση 04 03, 2016). US Department of State. «Ukraine and Russia Sanctions.» n.d. (πρόσβαση 11 06, 2016). US Department of Treassury. «Treasury Sanctions Russian Officials, Members Of The Russian Leadership’s Inner Circle, And An Entity For Involvement In The Situation In Ukraine.» (πρόσβαση 09 02, 2016). Εκτελεστικό Διάταγμα «Blocking Property of Additional Persons Contributing to the Situation in Ukraine.» (πρόσβαση 09 2, 2016). Εκτελεστικό Διάταγμα «Blocking Property of Additional Persons Contributing to the Situation in Ukraine.» (πρόσβαση 09 2, 2016). Εκτελεστικό Διάταγμα «Blocking Property of Additional Persons Contributing to the Situation in Ukraine.» (πρόσβαση 09 2, 2016).

27 Βιβλιογραφία Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. «Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εστιάζει στην κρίση στην Ουκρανία και τις περαιτέρω κυρώσεις.» Europa (πρόσβαση 10 10, 2016). Καθημερινή. «Ε.Ε. και ΗΠΑ υιοθέτησαν σκληρές κυρώσεις έναντι της Ρωσίας.» hpa-yio8ethsan-sklhres-kyrwseis-enanti-ths-rwsias (πρόσβαση 09 25, 2016). «Οι επιπτώσεις για την Ευρώπη από ένα εμπάργκο στη Ρωσία.» epiptwseis-gia-thn-eyrwph-apo-ena-empargko-sth-rwsia (πρόσβαση 10 30, 2016). Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (πρόσβαση 11 05, 2016). «Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.» Europa (πρόσβαση , 2016). Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «ΑΠΟΦΑΣΗ 2014/119/ΚΕΠΠΑ.» content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32014D0119&from=EL (πρόσβαση 10 09, 2016). «Απόφαση 2014/145/ΚΕΠΠΑ.» (πρόσβαση 10 03, 2016). «Κανονισμός 833/2014.» (πρόσβαση 11 04, 2016). «Κανονισμός 960/2014.» (πρόσβαση 11 01, 2016). Χαραλάμπους, Πόκα. «Η Ευρώπη Διασπασμένη Μπροστά στην Κρίση της Ουκρανίας.» Εθνικές Επάλξεις, 2016:

28 Βιβλιογραφία (2014). EU and US impose sweeping economic sanctions on Russia. Retrieved from: (2014). Ukraine conflict: US and EU widen sanctions on Russia. Retrieved from: (2014). Η Ρωσία παγώνει τις εισαγωγές αγροτικών προϊόντων από χώρες που της έχουν επιβάλει κυρώσεις - Καταστροφικές οι επιπτώσεις προειδοποιεί ο ΣΥΡΙΖΑ. Retrieved from: hores-poy-tis-ehoyn-epivalei-kyroseis-i-rosia (2014). Οι ηγέτες της ΕΕ επικύρωσαν τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Retrieved from: (2014). Σαρωτικές οικονομικές κυρώσεις επέβαλε η ΕΕ στη Ρωσία. Retrieved from:

29 Βιβλιογραφία (2014). ΣΥΡΙΖΑ: Η κυβέρνηση να άρει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Retrieved from: arei-tis-kuroseis-kata-tis-rosias (2016). Μέτωπο" Ελλάδας - Ιταλίας κατά των κυρώσεων στη Ρωσία. Retrieved from: kyroseon-sti-rosia (2016). Συριακό: H E.E. καταδίκασε τη Ρωσία αλλά απέφυγε τις κυρώσεις. Retrieved from: Μπαζίνης, Θ. (2016). Οι Αποκλίσεις Της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Ασφάλειας Και Η Αποτύπωσή Τους Στην Αντίδραση Της ΕΕ Έναντι Των Σημερινών Προκλήσεων. Αθήνα: Power Politics. Retrieved from: https: