ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΩΝ ΝΕΦΡΩΝ ΑΠΟΒΟΛΗ ΑΧΡΗΣΤΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΧΡΗΣΙΜΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ ΟΓΚΟΥ ΤΩΝ ΥΓΡΩΝ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ.

Παρουσίαση με θέμα: "ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΩΝ ΝΕΦΡΩΝ ΑΠΟΒΟΛΗ ΑΧΡΗΣΤΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΧΡΗΣΙΜΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ ΟΓΚΟΥ ΤΩΝ ΥΓΡΩΝ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1

2 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΩΝ ΝΕΦΡΩΝ ΑΠΟΒΟΛΗ ΑΧΡΗΣΤΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΧΡΗΣΙΜΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ ΟΓΚΟΥ ΤΩΝ ΥΓΡΩΝ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ

3 ΑΠΟΒΟΛΗ ΑΧΡΗΣΤΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΟΥΡΙΑ, ΚΡΕΑΤΙΝΙΝΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΑΛΑΤΑ ΠΡΩΤΕΙΝΕΣ Νεφρικός ουδός: μιά ουσία, που φυσιολογικά ευρίσκεται στο αίμα, όταν υπερβεί μια συγκεκριμμένη συγκέντρωση θα αρχίσει να αποβάλλεται από τα ούρα. Η τιμή αυτής της συγκέντρωσης είναι ο νεφρικός ουδός για αυτή την ουσία. Π.χ. η γλυκόζη, τιμές κάτω από 170 δεν ανευρίσκεται στα ούρα.

4 ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΧΡΗΣΙΜΩΝ ΟΥΣΙΩΝ Από το σπειραματικό διήθημα 5 θρεπτικές ουσίες επαναρροφώνται απο τα εγγύς σωληνάρια του νεφρού. Οι ουσίες αυτές είναι η γλυκόζη, οι βιταμίνες, αμινοξέα, πρωτεΐνες και ιόντα.

5 ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ ΟΓΚΟΥ ΤΩΝ ΥΓΡΩΝ Η οσμωτική πίεση του πλάσματος είναι 300 mOsm/L. H οσμωτική πίεση εκφράζει την συγκέντρωση διαλυτών μορίων στο πλάσμα. Αυτό σημαίνει ότι μεγαλύτερες τιμές οσμωτικότητας υπάρχει έλλειψη νερού, ενώ μικρότερες τιμές σημαίνει περίσσεια νερού. Περίσσεια νερού αύξηση παραγωγή ούρων Έλλειψη νερού ελάττωση παραγωγής ούρων Αντιδιουρητική ορμόνη

6 Παράγεται από τον οπίσθιο λοβό της υπόφυσης (ανάλογα με την οσμωτικότητα) Η ελάττωση της οσμωτικής πίεσης ελαττώνει την παραγωγή της ορμόνης αύξηση παραγωγής ούρων μείωση του όγκου αίματος Αντιδιουρητική ορμόνη ΑΠΟΙΟΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΑΠΡΟΣΦΟΡΗ ΕΚΚΡΙΣΗ ΑΝΤΙΔΙΟΥΡΗΤΙΚΗΣ ΟΡΜΟΝΗΣ

7

8 ΑΛΔΟΣΤΕΡΟΝΗ Είναι μια ορμόνη υπεύθυνη για την ρύθμιση της συγκέντρωσης του νατρίου. Αυξημένη συγκέντρωση νατρίου σημαίνει έλλειψη νερού αύξηση αλδοστερόνης αύξηση κατακράτησης νερού αύξηση του όγκου αίματος

9 Ορμόνες και Νεφρά

10 ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Ρυθμίζει τη συγκέντρωση των διττανθρακικών Αποβάλλει οξέα με την μορφή αμμωνίου

11 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΝΕΦΡΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Για την ποσοτική εκτίμηση της νεφρικής λειτουργίας θα ήταν χρήσιμο να γνωρίζαμε πόσος όγκος του πλάσματος καθαρίζεται από τις άχρηστες ουσίες στη μονάδα του χρόνου. Η παράμετρος αυτή ονομάζεται ρυθμός σπειραματικής διήθησης (GFR, Glomerular Filtration Rate) και θα αποτελούσε ένα χρήσιμο δείκτη για την εξέλιξη της πορείας χρόνιων νοσημάτων, που καταστρέφουν προοδευτικά τους νεφρώνες (χρόνια νεφρική ανεπάρκεια). Η τιμή του GFR στον υγιή άνδρα είναι περίπου 120 ml/min και λίγο λιγότερο για τις γυναίκες. Τιμή του GFR κάτω από 30 ml/min σημαίνει σοβαρή διαταραχή της νεφρικής λειτουργίας και το άτομο θα πρέπει να παρακολουθείται στενά από εξειδικευμένο νεφρολόγο. Σε τιμές το GFR κάτω των 15 ml/min πρέπει να εφαρμοστούν μέθοδοι υποκατάστασης της νεφρικής λειτουργίας, όπως η αιμοκάθαρση, ή να γίνει μεταμόσχευση νεφρού.

12 ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΣΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΗΘΗΣΗΣ Η μέτρηση του GFR μπορεί να γίνει με μεθόδους της πυρηνικής ιατρικής, αλλά κάτι τέτοιο είναι ακριβό και καθόλου πρακτικό στην καθημερινή κλινική πράξη. Για το λόγο αυτό, αντί του GFR, επιδιώκεται η μέτρηση της κάθαρσης μιας συγκεκριμένης ουσίας που δεν επαναρροφάται, ούτε απεκκρίνεται καθόλου από τα ουροφόρα σωληνάρια. Ο ρυθμός κάθαρσης μιας τέτοιας ουσίας, θα ήταν ίσος με το ρυθμό σπειραματικής διήθησης. Η κρεατινίνη είναι μια ουσία που παράγεται φυσιολογικά με το μεταβολισμό των μυών και απεκκρίνεται από τους νεφρούς. Η ημερήσια παραγωγή της είναι σχετικά σταθερή και ανάλογη της μυϊκής μάζας. Ο ρυθμός κάθαρσης της κρεατινίνης είναι μια ικανοποιητική προσέγγιση του ρυθμού σπειραματικής διήθησης. Για τον υπολογισμό της κάθαρσης της κρεατινίνης είναι απαραίτητη η συλλογή ούρων ολόκληρου του εικοσιτετραώρου. Μετράται η συγκέντρωση της κρεατινίνης στον ορό (P) σε mg/dl, η συγκέντρωση της κρεατινίνης των ούρων (U) σε mg/dl και ο όγκος των ούρων του εικοσιτετραώρου σε ml/24ωρο (ή ml/1440 min, για να υπάρχει αντιστοιχία στις μονάδες μέτρησης και να βγει το αποτέλεσμα σε ml/min). Τότε, η κάθαρση της κρεατινίνης (CrCl σε ml/min) δίνεται από τη σχέση CrCl = U/P x V

13 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΝΕΦΡΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Τελικά, οι πλέον διαδεδομένες εξετάσεις για την εκτίμηση της νεφρικής λειτουργίας είναι η απλή μέτρηση της κρεατινίνης και της ουρίας του ορού, δεδομένου ότι γνωρίζουμε τους περιορισμούς τους κατά την ερμηνεία των αποτελεσμάτων. Η φυσιολογική τιμή της κρεατινίνης είναι από 0.7 έως 1.4 mg/dl και είναι ελαφρά μικρότερη στις γυναίκες. Η τιμή της κρεατινίνης αυξάνεται, καθώς μειώνεται ο GFR και η κάθαρση της κρεατινίνης. Δυστυχώς, στα αρχικά στάδια της νεφρικής ανεπάρκειας, η τιμή της κρεατινίνης του ορού υποεκτιμά τη συνεχιζόμενη καταστροφή των νεφρώνων. Είναι όμως απλή εξέταση και οι διαδοχικές της μετρήσεις δίνουν καλή εκτίμηση της νεφρικής λειτουργίας. Η τιμή της κρεατινίνης επηρεάζεται και από τη μυϊκή διάπλαση του ατόμου, αλλά και την ηλικία. Υπάρχουν τύποι που υπολογίζουν κατ’εκτίμηση την κάθαρση της κρεατινίνης, αν είναι γνωστά η ηλικία, το βάρος και τιμή της κρεατινίνης του ορού. Οι τύποι παρουσιάζουν μικρές διαφοροποιήσεις και ανάλογα με το φύλο.

14 ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΝΕΦΡΑ ΟΥΡΗΤΗΡΕΣ ΚΥΣΤΗ ΟΥΡΗΘΡΑ

15 ΟΥΡΗΣΗ ΟΥΡΗΤΗΡΕΣ, ΚΥΣΤΗ ΚΑΙ ΟΥΡΗΘΡΑ Οι ουρητήρες είναι μυϊκοί σωλήνες, οι οποίοι ξεκινούν από τους νεφρικούς κάλυκες και καταλήγουν στην κύστη. Συνήθως έχουν μήκος 25 με 30 εκ. και 4 με 6 χιλ. διάμετρο ουρητήρες ΚΥΣΤΗ ΟΥΡΗΘΡΑ ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ Έσω σφιγκτήρας Έξω σφιγκτήρας

16 Γυναικεία 3-4 cm Γυναικεία 3-4 cm Ανδρική 18-20 cm Ανδρική 18-20 cm –Διέρχεται προστάτη, πυελικό έδαφος, πέος (σηραγγώδη σώματα) –Εκβάλλει στην κορυφή της βαλάνου Γραμμωτός έξω σφιγκτήρας Γραμμωτός έξω σφιγκτήρας Ούρα 1.5 lt ημερησίως Ούρα 1.5 lt ημερησίως Ουροποιητικό Σύστημα – Ουρήθρα

17 Είναι ο μηχανισμός με τον οποίο εξέρχονται τα ούρα από την κύστη. ΟΥΡΗΣΗ Σημαντικό ρόλο στην ούρηση παίζουν ο έξω και ο έσω σφιγκτήρας. Ο έσω σφιγκτήρας νευρώνεται από το αυτόνομο νευρικό σύστημα και ανοίγει όταν πληρωθεί η κύστη και ο έξω σφιγκτήρας ελέγχεται από την βούληση και ρυθμίζεται η αποβολή των ούρων. Έξω σφιγκτήρας

18 Αντανακλαστικό της ούρησης Το αντανακλαστικό της ούρησης αρχίζει όταν ο όγκος των ούρων είναι 300 κ.ε. διεγείροντας τους τασεο-υποδοχείς Υποδοχείς τάσης

19 Πεπτικό

20 Το πεπτικό σύστημα, ένας σωλήνας περίπου 12 μέτρων, είναι υπεύθυνο για την διεργασία της πέψης. Η πέψη περιλαμβάνει όλες εκείνες της επεξεργασίες με τις οποίες οι θρεπτικές ουσίες απελευθερώνονται από τις τροφές, διασπώνται στα χημικά συστατικά τους (πρωτείνες, λίπη, υδατάνθρακες, βιταμίνες κ.λ.) και εν συνεχεία απορροφώνται από τον οργανισμό. Το πεπτικό σύστημα αποτελείται απο τον γαστρεντερικό σωλήνα και τους αδένες του.

21

22 Έλεγχος της πρόσληψης τροφής  Ο έλεγχος επιτυγχάνεται με το κέντρο της πείνας και το κέντρο του κορεσμού.  Ευρίσκονται στον υποθάλαμο  Διαταραχές της πρόσληψης όπως η νευρογενής ανορεξία ή βουλιμία, οφείλονται σε δυσλειτουργία αυτών των κέντρων.

23 Α. Πεπτικό Σύστημα  Στοματική κοιλότητα  Φάρυγγας  Οισοφάγος  Στόμαχος  Λεπτό έντερο  Παχύ έντερο  Ήπαρ  Πάγκρεας  Σπλήνας

24

25 ΚΟΙΛΙΑ Η κοιλιά είναι το τμήμα του κορμού που βρίσκεται μεταξύ του θώρακα & της πυέλου & πιο συγκεκριμένα μεταξύ του διαφράγματος & του άνω στομίου της πυέλου. Όταν το άτομο βρίσκεται σε ύπτια θέση η κοιλιακή κοιλότητα εκτείνεται προς τα πάνω μέσα στον θωρακικό κλωβό μέχρι περίπου το ύψος του 5 ου Πρόσθιου μεσοπλεύριου διαστήματος. Συνεπώς μέρος του ήπατος, του σπλήνα & του στομάχου προστατεύονται από τον θωρακικό κλωβό.

26 ΚΟΙΛΙΑ Το περιεχόμενο της κοιλιάς: Περιτοναική κοιλότητα Όργανα γαστρεντερικού συστήματος οισοφάγο στομάχι έντερο Ήπαρ & χοληφόρα αγγεία Πάγκρεας Επινεφρίδια Νεφροί & ανώτερη μοίρα του Ουρητήρα Νεύρα – λεμφαγγεία – αιμοφόρα αγγεία

27 Προβολή του πρόσθιου κοιλιακού τοιχώματος στην επιφάνεια Μηνοειδής γραμμή Πρόσθια άνω λαγόνια ακρολοφία ομφαλός Θέση λευκής γραμμής Θέση βουβωνικής πτυχής πλευρικό τόξο Θέση ξιφοειδούς απόφυσης

28 Τα επίπεδα & οι χώρες της κοιλίας Επίπεδα (μεσοκλειδικές γραμμές) Οριζόντια επίπεδα 9 χώρες ΥΠΕ ΔΦΕ Επιγάστριο Ομφαλική χώρα Υπογάστριο ΑΡ Υποχόνδρια ΔΕ Υποχόνδρια ΑΡ Πλάγια κοιλιακή ΔΕ Πλάγια κοιλιακή ΑΡ Βουβωνική ΔΕ Βουβωνική

29 Τα επίπεδα & οι χώρες της κοιλίας ΔΙΑΦΥΜΑΤΙΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΥΠΟΠΛΕΥΡΙΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΔΙΟΜΦΑΛΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΚΟΙΛΙΑΣ ΑΝΑ 4 ΤΕΤΑΡΤΗΜΟΡΙΑ ΔΙΑΠΥΛΩΡΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΜΕΣΟΚΛΕΙΔΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΔΥ ΑΒ ΔΒ ΕΠ ΑΥ ΑΚ ΔΚ εφήβαιο ΥΠ ΜΕΣΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

30 Στοματική κοιλότητα Προστόμιο: από της παρειές μέχρι των φατνιακών αποφύσεων και των δοντιών Κοίλο του στόματος: Ο χώρος μέσα απο τους οδοντικούς φραγμούς.

31  Υπερώα –Σκληρή –Μαλακή ΣταφυλήΑμυγδαλήΓλώσσα Στοματική κοιλότητα

32

33 Η γλώσσα, τα δόντια και η σίελος εργάζονται μαζί στο αρχικό στάδιο της πέψης και βοηθούν την κατάποση. Η γλώσσα, τα δόντια και η σίελος εργάζονται μαζί στο αρχικό στάδιο της πέψης και βοηθούν την κατάποση. Τα δόντια έχουν διάφορα σχήματα και μεγέθη έτσι ώστε να κόβουν και να αλέθουν την τροφή, αυξάνοντας την περιοχή της επιφάνειας τους έτσι ώστε τα πεπτικά ένζυμα της σιέλου να μπορούν να δράσουν. Οι κοπτήρες και οι κυνόδοντες χρησιμοποιούνται για να κόβουν την τροφή, ενώ οι προγόμφιοι και οι γομφίοι για να αλέθουν την τροφή. Η δράση των δοντιών ελέγχεται από την άνω και κάτω σιαγόνα, οι οποίες βοηθούν τα δόντια να δαγκώσουν και να μασήσουν προς διάφορες κατευθύνσεις. Η δράση των δοντιών ελέγχεται από την άνω και κάτω σιαγόνα, οι οποίες βοηθούν τα δόντια να δαγκώσουν και να μασήσουν προς διάφορες κατευθύνσεις. Η σίελος βοηθάει στη γεύση, τη μάσηση και την κατάποση των τροφών, καθώς, μαλακώνει, τις τροφές έτσι ώστε η γλώσσα να μπορεί να τη διαμορφώσει σε μπάλες πριν απ’ την κατάποση.

34  Η ανατολή μιας σειράς δοντιών από το οστό των γνάθων ονομάζεται οδοντοφυΐα. οδοντοφυΐα  Στον άνθρωπο υπάρχουν δύο οδοντοφυΐες, η νεογιλή και η μόνιμη.  Η νεογιλή ή παιδική οδοντοφυΐα αποτελείται από 20 δόντια από τα οποία το πρώτο εμφανίζεται στην στοματική κοιλότητα τον έβδομο μήνα της ζωής και το τελευταίο αποπίπτει (πέφτει) στην ηλικία των 12 ετών περίπου. Τα νεογιλά δόντια αρχίζουν να αντικαθίστανται από τα μόνιμα στην ηλικία των 6 περίπου ετών. στοματική κοιλότηταστοματική κοιλότητα  Η μόνιμη οδοντοφυΐα αποτελείται από 32 δόντια και ολοκληρώνεται στην ηλικία των 18 ετών με την ανατολή και του τελευταίου μόνιμου δοντιού, του σωφρονιστήρα ή φρονιμίτη. φρονιμίτη

35  Ο οδόντας εμφανίζει δύο τμήματα: την μύλη και την ρίζα. Η μύλη αποτελεί το τμήμα του οδόντα που φαίνεται μέσα στην στοματική κοιλότητα ενώ η ρίζα είναι το τμήμα του δοντιού που βρίσκεται μέσα στο οστό της γνάθου. Η μύλη με την ρίζα διαχωρίζονται από μια νοητή γραμμή που ονομάζεται αυχένας του δοντιού.  Κάθε οδόντας αποτελείται από τέσσερεις επιμέρους ιστούς:  την οδοντίνη, οδοντίνη  την αδαμαντίνη, αδαμαντίνη  την οστεΐνη και οστεΐνη  τον πολφό. πολφό  Η οδοντίνη βρίσκεται τόσο στην μύλη όσο και στην ρίζα. Η αδαμαντίνη καλύπτει την εξωτερική επιφάνεια της οδοντίνης στην μύλη ενώ η οστεϊνη καλύπτει την εξωτερική επιφάνεια της οδοντίνης στην ρίζα. Η οδοντίνη στο εσωτερικό της εμφανίζει μια κοιλότητα η οποία υποδέχεται τον πολφό. Ο πολφός αποτελείται από αγγεία και νεύρα και χρησιμεύει στην θρέψη του δοντιού. αγγείανεύρααγγείανεύρα

36

37 Δόντια  Δόντια (32) –Νεογιλά –Μόνιμα  Τομείς  Κυνόδοντες  Προγόμφιοι  Γομφίοι

38

39 Κατασκευή των δοντιών  Οδοντίνη  Αδαμαντίνη  Οστεΐνη  Πολφός  Περιοδόντιο  Φατνιακή απόφυση  Ούλο Μύλη Αυχένας Ρίζα

40  Κάθε δόντι αποτελείται τη μύλη(είναι το ορατό τμήμα του δοντιού), τον αυχένα(βρίσκεται κάτω από τη γραμμή των ούλων) και τη ρίζα. Η αδαμαντίνη είναι η σκληρή εξωτερική επιφάνεια του δοντιού. Είναι η πιο σκληρή ουσία του ανθρώπινου οργανισμού. Είναι λεία, γυαλιστερή, με πάχος 1-2 χιλιοστά και προσδίδει στο δόντι λευκό χρώμα. Η οδοντίνη είναι ένα παχύ, σκληρό στρώμα κάτω από την αδαμαντίνη. Έχει πολλά μικροσκοπικά σωληνάρια τα οποία περιέχουν τα νεύρα. Ο πολφός βρίσκεται στο κέντρο του δοντιού, στην πολφική κοιλότητα. Εκεί υπάρχουν πολλά νεύρα και αγγεία. Το ακρορρίζιο είναι το άκρο της ρίζας, το σημείο από όπου περνάνε τα αγγεία και τα νεύρα που κατευθύνονται στον πολφό. Οι αύλακες ή σχισμές βρίσκονται στην μασητική επιφάνεια των οπισθίων δοντιών.  Το περιοδόντιο βρίσκεται ανάμεσα στην οστείνη και το φατνίο. Σκοπός του είναι η απορρόφηση των κραδασμών.

41 Σιελογόνοι αδένες  Σίελος –pH 6-7.4 –Περιέχει Κ +, HCO 3, α- αμυλάση, βλέννα –Ολίσθηση τροφής, γεύση, καθαρισμός στόματος, πέψη  Σιελογόνοι αδένες –Μικροί  Χειλικοί, παρειακοί, υπερώιοι, γλωσσικοί –Μεγάλοι  Παρωτίδες  Υπογνάθιοι  Υπογλώσσιοι

42 Σιελογόνοι αδένες παρωτιδικοί υπογλώσσιοι υπογνάθιοι Λειτουργία της Σιέλου 1) Μηχανική προστασία του βλεννογόνου του στόματος κατά την μάσηση καθώς και ανοσολογική προστασία με την έκκριση αντισωμάτων. Επίσης περιέχει ένζυμα που έχουν αντιμικροβιακή δράση. 2) Βοηθάει στην κατάποση. 3) Βοηθάει στην πέψη των τροφών. 4) Συμμετέχει στην αποβολή διαφόρων προϊόντων μεταβολισμού. 5) Παίζει ρόλο στην γεύση. 6) Προστατεύει τα δόντια από την τερηδόνα ελαττώνοντας την οξύτητα που αυξάνεται με την κατανάλωση υδατάνθρακων.

43 Το σάλιο είναι ένα υγρό άχρωμο, άοσμο, αδιαφανές ειδικού βάρους που αποτελείται από νερό και από πολλά στέρεα συστατικά το μεγαλύτερο μέρος των οποίων είναι οργανικές ουσίες και το υπόλοιπο ανόργανα συστατικά. Κάποιες από τις οργανικές ουσίες είναι: πρωτεΐνες,υδατάνθρακες, αμινοξέα, ουρία,ουρικό οξύ, ένζυμα, βιταμίνες. Κάποια από τα ανόργανα στοιχεία στο σάλιο είναι το ασβέστιο, ο φώσφορος,νάτριο, κάλιο, ιώδιο, φθόριο. Το σάλιο εκκρίνεται από τους σιελογόνους αδένες που είναι οι υπογνάθιοι που παράγουν και τη μεγαλύτερη ποσότητα σάλιου, και από άλλους αδένες που είναι διασπαρμένοι σχεδόν σε όλη τη στοματική κοιλότητα. Η έκκριση του σάλιου είναι συνεχής ολόκληρο το 24ωρο με διακυμάνσεις.

44 Παρωτιδικός πόρος

45 υπογλώσσιος υπογνάθιος

46 Σίελος  Βλέννα: για τη λίπανση της τροφής  Αμυλάση: διασπά το άμυλο  Λυσοζύμη: έχει αντιβακτηριδιακή δράση και προστατεύει από στοματικές λοιμώξεις  Η έκκριση ρυθμίζεται από μηχανικά ερεθίσματα μέσα στο στόμα και από ανώτερα κέντρα. ( σκέψη τροφής, όσφρηση ουσιών)

47  Γλώσσα –Στο έδαφος του στόματος –3 μέρη:  Βάση ή ρίζα  Σώμα  Κορυφή –Θηλές:  Τριχοειδείς  Μυκητοειδείς  Φυλλοειδείς  Περιχαρακωμένες –Γευστικό Λάμδα Γλώσσα Γλωσσική αμυγδαλή

48  Ανατομικά χαρακτηριστικά  Η γλώσσα αποτελείται από τρία μέρη, τη ρίζα, το σώμα και την κορυφή. Η κορυφή και το σώμα βρίσκονται στην ιδίως στοματική κοιλότητα ενώ η ρίζα προσφύεται κυρίως στο έδαφος του στόματος. Το ανώ τμήμα της γλώσσας που ονομάζεται ράχη χωρίζεται από την τελική αύλακα σε πρόσθιο στοματικό και οπίσθιο φαρυγγικό μέρος. Το στοματικό μέρος αποτελεί τα δύο τρίτα ενω το φαρυγγικό το υπόλοιπο ένα τρίτο.  Στοματικό μέρος  Εμφανίζει μεγάλη ελευθερία κινήσεων. Προσφύεται χαλαρά στο έδαφος του στόματος με το χαλινό της γλώσσας. Σε κάθε πλευρά του χαλινού βρίσκεται η εν τω βάθει γλωσσική φλέβα, ορατή σην πορεία της από την κορυφή της γλώσσας προς τα πίσω. φλέβα  Φαρυγγικό μέρος  Βρίσκεται πίσω από την τελική αύλακα. Η επισκόπησή του δεν είναι εύκολη χωρίς τη βοήθεια ειδικού καθρέπτη. Ο βλεννογόνος στην περιοχή αυτή δε έχει θηλές, εντούτοις τα υποκείμενα λεμφιζίδια δίνουν στην επιφάνεια της γλώσσας εμφάνιση σαν πλακόστρωτο. Τα λεμφιζίδια αυτά αποτελούν στο σύνολό τους τη γλωσσική αμυγδαλή καθρέπτη βλεννογόνοςλεμφιζίδια γλωσσική αμυγδαλήκαθρέπτη βλεννογόνοςλεμφιζίδια γλωσσική αμυγδαλή

49  Ιστολογικά χαρακτηριστικά  Η γλώσσα καλύπτεται από πολύστιβο πλακώδες επιθήλιο κατά τόπους κερατινοποιημένο στη ραχιαία επιφάνεια. Στο στοματικό μέρος της ραχιαίας επιφάνειας υπάρχουν προσεκβολές του βλεννογόνου που ονομάζονται θηλές. Οι θηλές ανάλογα με το σχήμα τους διακρίνονται σε τριχοειδείς, μυκητοειδείς, περιχαρακωμένες και φυλλοειδείς.  Οι τριχοειδείς θηλές είναι πολυάριθμες και διατάσσονται σε σειρές παράλληλες προς την τελική αύλακα.Η τραχύτητά τους διευκολύνει τη διαδικασία του γλειψίματος ημίρρευστων τροφών. Περιέχουν κεντρομόλες νευρικές απολήξεις ευαίσθητες στην αφή.  Οι μυκητοειδείς θηλές είναι μικρές και λιγότερες και έχουν σχήμα μανιταριού.Βρίσκονται διάσπαρτες μεταξύ των τριχοειδών θηλών και αναγνωρίζονται απότην εμφάνισή τους που μοιάζει με ερυθρωπές κηλίδες. Φέρουν γευστικές κάλυκες στη ραχιαία όψη τους. μανιταριού  Οι περιχαρακωμένες θηλές είναι οι μεγαλύτερες με διάμετρο 1-2 mm. Βρίσκονται ακριβώς μπροστά από την τελική αύλακα και μοιάζουν με κλειστούς, βραχείς κυλίνδρους βυθισμένους στο βλεννογόνο. Περιβάλλονται από μια βαθιά κυκλική αύλακα που λέγεται τάφρος, στα τοιχώματα της οποίας διατάσσονται πασσαλοειδώς γευστικές κάλυκες, που είναι υποδοχείς των γευστικών ερεθισμάτων. βλεννογόνο  Οι φυλλοειδείς θηλές μοιάζουν με επιμήκεις αύλακες στις πλάγιες επιφάνειες της γλώσσας κοντά στο οπίσθιο τμήμα των δύο πρώτων τριτημορίων. Στον άνθρωπο οι γευστικές κάλυκες εκφύλίζονται σε πολύ μικρή ηλικία. άνθρωπο

50 φυλλοειδείς θηλές μυκητοειδείς θηλές

51  Νεύρωση της γλώσσας  Κινητική: Υπoγλώσσιο νεύρο Υπoγλώσσιο νεύροΥπoγλώσσιο νεύρο  Αισθητική: Προσωπικό νεύρο, τρίδυμο νεύρο, γλωσσοφαρυγγικό νεύρο, πνευμονογαστρικό νεύρο Προσωπικό νεύροτρίδυμο νεύρογλωσσοφαρυγγικό νεύρο πνευμονογαστρικό νεύροΠροσωπικό νεύροτρίδυμο νεύρογλωσσοφαρυγγικό νεύρο πνευμονογαστρικό νεύρο  Αιμάτωση  Η αρτηριακή παροχή γίνεται κυρίως από τη γλωσσική αρτηρία. Η φλεβική αιμάτωση προέρχεται από τις δύο γλωσσικές φλέβες που σνοδεύουν την παραπάνω αρτηρία. αρτηρίαφλέβεςαρτηρία φλέβεςαρτηρία

52  Γλώσσα –Γευστικοί κάλυκες  Γλυκό (κορυφή)  Ξινό (πλάγια)  Αλμυρό (πλάγια)  Πικρό (ρίζα) –Μυϊκές ίνες προς 3 κατευθύνσεις ΓΛΩΣΣΑ ΓΛΩΣΣΑ Λειτουργίες γλώσσας Μάσηση Κατάποση βλωμού Ομιλία Αφή Γεύση Άμυνα Γλωσσική αμυγδαλή

53 Γλυκό Αλμυρό Ξυνό Πικρό

54 Ανατομία της γλώσσας περιχαρακώμενη Τελικη αύλακα

55 Γευστικός κάλυκας γευστικά κύτταρα Νευρικές ίνες Στοματικό επιθήλιο

56 Φάρυγγας Ινομυώδης σωλήνας Μήκος 15 cm 3 μοίρες: Ρινοφάρυγγας Στοματοφάρυγγας Λαρυγγοφάρυγγας Λεμφικοί σχηματισμοί: Γλωσσική αμυγδαλή Παρίσθμια αμυγδαλή Φαρυγγική αμυγδαλή Ρινοφάρυγγας Στοματοφάρυγγας λαρυγγοφαρυγγας

57  Μήκος 25 cm  Από 6 ο αυχενικό έως 4 ο -5 ο θωρακικό σπόνδυλο  4 μοίρες: –Τραχηλική –Θωρακική –Διαφραγματική –Κοιλιακή  Κατάποση –1η φάση – στόμα –2η φάση – ανύψωση οισοφάγου –3η φάση – περισταλτική προώθηση Οισοφάγος

58 v τραχηλική κοιλιακή θωρακική Οισοφαγικό τρήμα

59 ΟΙΣΟΦΑΓΟΣ Σωλήνας 22 – 25 εκ. & διάμετρο 1,25- 2,5εκ & εκτείνεται από το φάρυγγα έως το στόμαχο. Λειτουργία: λίπανση προώθηση τροφής Εσωτερικά καλύπτεται από κολλαγόνο & ελαστικό δίκτυο με κύτταρα που εκκρίνουν βλέννα. Όταν ο οισοφάγος είναι σε χαλάρωση παραμένει κλειστός καθώς ο βλωμός τροφής φθάνει στον φάρυγγα το κέντρο κατάποσης προκαλεί το άνοιγμα του υποφαρυγγικού σφιγκτήρα και την σύσπαση των μυοσκελετικών μυών που οδηγούν τον βλωμό στον οισοφάγο Προώθηση βλωμού με περισταλτικά κύματα διάρκεια 9 sec Γαστροοισοφαγικός σφιγκτήρας Η διαφορά πίεσης (υψηλότερη στον οισοφάγο) μεταξύ του οισοφάγου & του στόμαχου εμποδίζει την τροφή να παλινδρομήσει στον οισοφάγο

60 ΟΙΣΟΦΑΓΟΣΚΟΠΗΣΗ

61 στόμαχος οισοφάγος φάρυγγας ήπαρ Χοληδόχος κ. ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ ΘΕΣΗ ΣΤΟΜΑΧΟΥ Ο στόμαχος βρίσκεται στο άνω μέρος της κοιλιακής κοιλότητας & επικοινωνεί με το καρδιακό στόμιο προς τά άνω με τον οισοφάγο & με το πυλωρικό στόμιο προς τα κάτω με το δωδεκαδάκτυλο Βρίσκεται σε θέση κάτω από τον αριστερό θόλο του διαφράγματος & τον αριστερό λοβό του ήπατος, μπροστά από το πάγκρεας & πίσω από το αριστερό πλευρικό τόξο & το επιγάστριο. Πίσω από τον στόμαχο & Προς τα αριστερά βρίσκεται ο σπλήνας, το Αριστερό νεφρό και το αριστερό επινεφρίδιο.

62  Στο ιδίως επιγάστριο, κάτω από αριστερό θόλο διαφράγματος  Καρδιακό – πυλωρικό στόμιο  Ιδίως στόμαχος –Θόλος –Σώμα  Πυλωρική μοίρα –Πυλωρικό άντρο –Πυλωρικός σωλήνας  4 χιτώνες: –Ορογόνος –Μυϊκός –Υποβλεννογόνιος –Βλεννογόνος Στόμαχος

63

64 ΘΟΛΟΣ ΣΩΜΑ ΠΥΛΩΡΙΚΟ ΑΝΤΡΟ ΠΥΛΩΡΙΚΟΣ ΣΩΛΗΝΑΣ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΜΟΙΡΑ Ελάσσον τόξο Μείζον τόξο

65 ΜΥΙΚΟΣ ΧΕΙΤΩΝΑΣ Επιμήκεις μυικές ίνες Κυκλοτερείς μυικές ίνες Λοξές μυικές ίνες

66

67 ΣΤΟΜΑΧΟΣ Μοιάζει με μπαλόνι με χωρητικότητα όταν είναι άδειο 50 ml ενώ γεμάτο μπορεί να χωρέσει υλικό έως 2-3 λίτρα Λειτουργία: επιτελείται η προκαταρκτική διάσπαση των πρωτεϊνών της τροφής, με τις περισταλτικές κινήσεις του τοιχώματος του στομάχου, επιτυγχάνεται η πλήρης ανάμειξη του περιεχομένου με το γαστρικό υγρό, που εκκρίνεται από τους γαστρικούς αδένες, επίσης αποθηκεύει την τροφή & καταστρέφει βακτηρίδια

68 ΣΤΟΜΑΧΙ ΠΥΛΩΡΟΣ ΠΥΛΩΡΙΚΟΣ ΣΦΙΓΚΤΗΡΑΣ ΟΙΣΟΦΑΓΟΣ ΕΠΙΜΗΚΕΙΣ ΙΝΕΣ ΚΥΚΛΟΤΕΡΕΙΣ ΙΝΕΣ ΕΠΙΘΗΛΙΟ ΒΛΕΝΟΓΟΝΝΟΣ ΥΠΟΒΛΕΝΝΟΓΟΝΙΟΣ ΛΟΞΟΣ ΜΥΣ ΚΑΡΔΙΑΚΟΣ ΣΦΙΓΚΤΗΡΑΣ ΔΩΔΕΚΑΔΑΚΤΥΛΟ Η έκκριση πραγματοποιείται με την επίδραση στους γαστρικούς αδένες νευρικών ερεθισμάτων που προέρχονται από τον εγκέφαλο, αλλά και ορμονικών επιδράσεων, με αφετηρία, κατά κύριο λόγο, το ίδιο το τοίχωμα του στομάχου, αλλά και άλλα τμήματα του πεπτικού συστήματος. Αυτό το υγρό έχει το χαρακτηριστικό ότι είναι εξαιρετικά όξινο, γιατί περιέχει ένα ισχυρότατο οξύ, το υ δ ρ ο χ λ ω ρ ι κ ό οξύ. Επιπρόσθετα, περιέχει και μια σειρά από ένζυμα που είναι σε θέση να διασπούν ορισμένους δεσμούς στα μόρια των πρωτεϊνών, με αποτέλεσμα αυτά να κομματιάζονται σε μικρότερα μόρια, όχι όμως ακόμα κατάλληλα για να απορροφηθούν και να εισέλθουν στο αίμα. ΓΑΣΤΡΙΚΟΙ ΑΔΕΝΕΣ ΘΟΛΟΣ ΣΩΜΑ ΕΛΑΣΣΟΝ ΤΟΞΟ ΜΕΙΖΟΝ ΤΟΞΟ

69 ΣΤΟΜΑΧΟΣ- ΑΙΜΑΤΩΣΗ Ο στόμαχος έχει πλούσια αιμάτωση που προέρχεται από την ΔΕ & ΑΡ γαστρική αρτηρία,τη ΔΕ & ΑΡ γαστροεπιπλοική αρτηρία & τις βραχείες γαστρικές αρτηρίες. Οι φλέβες του στομάχου καταλήγουν στην πυλαία φλέβα ΑΡ γαστρική αρτηρία ΔΕ γαστρική αρτηρία ΔΕ γαστροεπιπλοική αρτηρία ΑΡ γαστροεπιπλοική αρτηρία Βραχεία γαστρική

70 Έλκος στομάχου ΕΛΚΟΣ ΣΤΟΜΑΧΟΥ Διάβρωση Οξύ έλκος Διάτρηση Συνοδεύεται από φυσιολογικά ή χαμηλά επίπεδα παραγωγής υδροχλωρικού οξέος. Παρουσιάζεται διάχυση οξέος πίσω στον γαστρικό βλεννογόνο. Εντοπίζεται στο πάνω ή κοντά στο έλασσον τόξο του στομάχου & πιο συχνά στο οπίσθιο τοίχωμα. 2-3 φορές συχνότερο σε άνδρες ηλικίας άνω των 40 ετών H. pylori bacteria

71 Βλεννογόνος του στομάχου Παρουσιάζει ευμεγέθεις πτυχές, τις γαστρικές άλω και σχισμοειδείς καταδύσεις, τα γαστρικά βοθρία. Σε κάθε βοθρίο εκβάλουν οι γαστρικοί αδένες Τα επιθηλιακά κύτταρα του γαστρικού βλεννογόνου παράγουν βλέννη που προστατεύει τον βλεννογόνο από την αυτοπεψία.

72 Κύτταρα στομάχου - εκκρίσεις  Κύρια κύτταρα –Πεψινογόνο – πεψίνη  Καλυπτήρια (Τοιχωματικά) –Γαστρικό οξύ  Βλεννώδη κύτταρα –Βλέννη –Ενδογενής παράγοντας  G-κύτταρα –Γαστρίνη

73 Βλεννώδη κύτταρα Καλυπτήρια Κύρια κύτταρα G-κύτταρα

74 Η πέψη στο στομάχι Η πεψίνη διασπά τις πρωτεινες σε μικρότερα μόρια, τις πεπτόνες. Το υδροχλωρικό οξύ ενεργοποιεί την πεψίνη, διατηρεί χαμηλό το ΡΗ του γαστρικού υγρού εμποδίζοντας έτσι την ανάπτυξη των μικροβίων που έρχονται από το στόμα.

75 ΣΤΑΔΙΑ ΠΕΨΗΣ ΓΑΣΤΡΙΚΗ ΠΕΨΗ πνευμονογαστρικό Γαστρικοί αδένες Έκκριση γαστρικών Υγρών 2000-3000 ml/24ωρο δωδεκαδάκτυλο γαστρίνη Υδροχλωρικό οξύ πεψίνη γαστρισίνη γελατινάση Ενεργοποιεί το πεψινογόνο Σε πεψίνη Καθυστερεί την κένωση του Στομάχου στο δωδεκαδάκτυλο Μετατρέπει το λεύκωμα των Τροφών σε οξεολεύκωμα Πρωτεολυτικό ένζυμο, μετατρέπει Τα λευκώματα σε αμινοξέα & πολυπεπτίδια Πρωτεολυτικό ένζυμο Υγροποιεί το κολλαγόνο

76 Νεύρωση του στομάχου Νευρούται από ίνες του παρασυμπαθητικού (πνευμονογαστρικό) και του 5-8 ο θωρακικού τμήματος του συμπαθητικού. Ρυθμίζουν την κινητικότητα και την εκκριτική δραστηριότητα των κυττάρων του γαστρικού τοιχώματος. Το παρασυμπαθητικό έχει διεγερτική δραστηριότητα ενώ το συμπαθητικό ανασταλτική. Οπτικά και γευστικά ερεθίσματα διεγείρουν το εκκριτικό κέντρο στο εγκεφαλικό βολβό. Μέσω του παρασυμπαθητικού ξεκινούν οι γαστρικές εκκρίσεις. Επίσης η άφιξη της τροφής στον πυλωρό αυξάνει την παραγωγή των γαστρικών υγρών (γαστρίνη)