1o ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Εισαγωγή στην Μικροβιολογία Λουκία Ζέρβα, ιατρός βιοπαθολόγος Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Μικροβιολογίας.

Παρουσίαση με θέμα: "1o ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Εισαγωγή στην Μικροβιολογία Λουκία Ζέρβα, ιατρός βιοπαθολόγος Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Μικροβιολογίας."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 1o ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Εισαγωγή στην Μικροβιολογία Λουκία Ζέρβα, ιατρός βιοπαθολόγος Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Μικροβιολογίας

2 Χρειαζόμαστε Διάγνωση 1ο Παράδειγμα Ασθενής, 23 χρ,.γυναίκα, παρουσιάζει εδώ και 24 ώρες έντονα προβλήματα στην ούρηση: συχνουρία, καυσουρία και στραγγουρία. Δεν εμφανίζει πυρετό. Φυσική εξέταση κφ, εκτός από ευαισθησία στην ψηλάφηση του υπογαστρίου. Διάγνωση ???

3 Χρειαζόμαστε Διάγνωση 2ο Παράδειγμα Ασθενής, 25 χρ,.άνδρας, πολυτραυματίας (ανοικτά κατάγματα, ρήξη σπλήνα, κρανιοεγκεφαλική κάκωση, μηχανική υποστήριξη αναπνοής) νοσηλεύτεται στη ΜΕΘ εδώ και 7 ημέρες. Ξαφνικά, παρουσιάζει υψηλό πυρετό. Διάγνωση ??

4 Χρειαζόμαστε Διάγνωση 3ο Παράδειγμα Ασθενής, 35 χρ., άνδρας, με οξεία μυελογενή λευχαιμία (ΟΜΛ) βρίσκεται στην 40η ημέρα ετερόλογης μεταμόσχευσης μυελού των οστών. Ξαφνικά εμφανίζει πυρετό, βήχα, ταχύπνοια και υποξαιμία. Α/α θώρακα: διάχυτες σκιάσεις άμφω. Διάγνωση ??

5 Χρειαζόμαστε Διάγνωση 4ο Παράδειγμα Ασθενής, άνδρας 34 χρ., πρώην χρήστης iv (intravenous) ναρκωτικών ουσιών, πρέπει να ελεγχθεί για ενδεχόμενη μόλυνση από τους ιούς......????

6 Χρειαζόμαστε Διάγνωση 5ο Παράδειγμα Ασθενής, 71 χρ, άνδρας, παρουσιάζει εδώ και ένα μήνα βήχα, χαμηλό πυρετό, νυχτερινούς ιδρώτες, έχει χάσει βάρος και κουράζεται εύκολα. Α/α θώρακα: σκίαση στην κορυφή του Δ άνω λοβού. Διάγνωση ??

7 Πέντε Κλινικά Παραδείγματα ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ (1ο) Λοίμωξη ή άλλη πάθηση ?? (ιστορικό + κλινική εικόνα + εξετάσεις) (2ο) Ποιος είναι ο υπεύθυνος μικροοργανισμός ?? (3ο) Ποια η ευαισθησία του στα αντιμικροβιακά φάρμακα ??

8 ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ  Μελέτη της βιολογίας των μικροσκοπικών οργανισμών (μικροβίων) ΚΛΙΝΙΚΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ  Αιτιολογική διάγνωση των λοιμώξεων του ανθρώπου

9 Κλινική Μικροβιολογία = Εργαστηριακή Διάγνωση των Λοιμώξεων Αρρωστος  Κλινικό δείγμα [ΕΡΩΤΗΜΑ: υπάρχει παθογόνος μικρο-οργανισμός στο κλινικό δείγμα ??] 1.Χρώσεις και μικροσκόπηση, καλλιέργειες (  απομόνωση, ταυτοποίηση, έλεγχος ευαισθησίας) 2.Ανοσολογικές τεχνικές (  ανίχνευση αντισωμάτων, ανίχνευση αντιγόνων) 3.Τεχνικές μοριακής βιολογίας (  υβριδισμός, Polymerase Chain Reaction, PCR) ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ  Διάγνωση και Θεραπεία

10 Το Παθογόνο Πως ονομάζεται ? Πού ανευρίσκεται στο περιβάλλον ? Πως μεταδίδεται στον άνθρωπο ? Τι είδους λοιμώξεις προκαλεί ? Σε τι οφείλεται η λοιμογόνος δράση του ? Υπάρχει προφύλαξη (πχ εμβόλιο) ? Ποια είναι η θεραπεία της λοίμωξης ??

11 Τα Παθογόνα Βακτήρια Ιοί Μύκητες Παράσιτα

12 Παράδειγμα (ενός σημαντικού) Παθογόνου -Πως ονομάζεται ? Streptococcus pyogenes (στρεπτόκοκκος ο πυογόνος) S. pyogenes Γένος βακτηρίου  Streptococcus Ονομασία: είναι κόκκοι (στρογγυλό σχήμα) που σχηματίζουν στρεπτούς (αλυσίδες) Είδος βακτηρίου  pyogenes Ονομασία: σύνδεση με λοιμώξεις όπου παράγεται πύον

13 Στρεπτόκοκκοι

14 Γένος των Στρεπτοκόκκων (Streptococci) -Πού ανευρίσκεται στο περιβάλλον ? -Πως μεταδίδεται στον άνθρωπο ? Μέρος της φυσιολογικής χλωρίδας του ανθρώπου Σε διάφορες ανατομικές περιοχές (κυρίως ανώτ. αναπνευστικό) Συνήθως: αβλαβείς αποικιστές Σημαντικότερα Παθογόνα Είδη του Γένους Streptococcus pyogenes Streptococcus pneumoniae Streptococcus agalactiae

15 Streptococcus pyogenes Μορφολογία: Gram (+) κόκκοι, σχηματίζουν ζεύγη ή αλυσίδες, ευρεία ζώνη β-αιμόλυσης σε άγαρ, αποικίες γκρίζες ή λευκές Κυτταρικό τοίχωμα (ειδικά αντιγόνα) 1.Ειδικό του είδους (group A): διμερές Ν- acetylglucosamine/rhamnose 2.Ειδικό αντιγόνο η πρωτείνη Μ: δύο πολυπεπτιδικές αλυσίδες (80 διαφορετικοί ορότυποι, συγκεκριμένοι ορότυποι σχετίζονται με διαφορετική παθογονικότητα. 3.Ελυτρο: υαλουρονικό οξύ (προστασία από φαγοκυττάρωση)

16 Streptococcus pyogenes -Σε τι οφείλεται η λοιμογόνος δράση του ? Παραγωγή Τοξινών Ερυθρογόνος τοξίνη (A, B, C) (οστρακιά) Streptolysin S, Streptolysin O (κυτταρολυσίνες) Streptokinase (A, B) (Λύση πήγματος αίματος  μετάδοση σε ιστούς) Υαλουρονιδάση, DNάση κ.α.

17 Streptococcus pyogenes

18 Πύλη Εισόδου Ανώτερο αναπνευστικό, δέρμα Πηγή Μόλυνσης Νοσούν άτομο ή φορέας (15% του πληθυσμού) - Τι είδους λοιμώξεις προκαλεί ? Παθογόνος Δράση Φαρυγγίτιδα/αμυγδαλίτιδα, οστρακιά (+γενικευμένο κηλιδώδες εξάνθημα) Άλλες λοιμώξεις ανώτ. αναπν. (περιαμυγδαλικό απόστημα, παραρρινοκολπίτιδα, μέση ωτίτιδα, μαστοειδίτιδα) Λοιμώξεις Δέρματος (ερυσίπελας, μολυσματικό κηρίο) Κυτταρίτιδα, γάγγραινα, μυοσίτιδα Σύνδρομο τοξικής καταπληξίας

19 Οξεία Φαρυγγοαμυγδαλίτιδα

20 Ιmpetigo (Μολυματικό κηρίο)

21 Ερυσίπελας Cellulitis (κυτταρίτιδα)

22 Streptococcus pyogenes Παθογόνος Δράση / Μη σηπτικές επιπλοκές 1.Ρευματικός Πυρετός 2.Οξεία Σπειραματονεφρίτιδα Διάγνωση καλλιέργειες ανίχνευση αντιγόνου ανίχνευση αντισωμάτων -Υπάρχει προφύλαξη (πχ εμβόλιο) ? Εμβόλιο: δεν υπάρχει -Ποια είναι η θεραπεία της λοίμωξης ?? Θεραπεία: Πενικιλλίνη

23 Η χρώση Gram H διασημότερη χρώση στην Μικροβιολογία (η συνηθέστερη και χρησιμότερη) Επινοήθηκε από τον Hans Christian Gram (Δανία, 1884) Πρόκειται για διαφορική χρώση Μικροσκοπική διάκριση βακτηρίων σε Gram-θετικά και Gram-αρνητικά Διαδοχική επίδραση: κρυσταλλικού ιώδους σαφρανίνης ή φουξίνης

24 Διαδικασία Χρώσης Gram Επίστρωση υλικού σε αντικειμενοφόρο πλάκα Μονιμοποίηση (θέρμανση ή διάλυμα μεθανόλης) Χρωματισμός με διάλυμα κρυσταλλικού ιώδους - ξέπλυμα με νερό Επώαση σε διάλυμα ιωδίου - ξέπλυμα με νερό Αποχρωματισμός με αιθανόλη/ακετόνη - ξέπλυμα με νερό Χρωματισμός με διάλυμα σαφρανίνης ή φουξίνης - ξέπλυμα με νερό Στέγνωμα Μικροσκόπηση

25 Gram-θετικά βακτήρια Gram-αρνητικά βακτήρια

26

27 Τα Gram-θετικά βακτήρια χρωματίζονται ιώδη (μπλέ-μώβ) Τα Gram-αρνητικά βακτήρια χρωματίζονται κόκκινα Ο διαφορετικός χρωματισμός οφείλεται στην διαφορετική μοριακή δομή του κυτταρικού τοιχώματος