ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ (CAPITAL BUDGETING) Επιμέλεια: Ειρήνη Μανωλοπούλου, Διδάκτωρ Οικονομικών Επιστημών, Διδάσκουσα Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων.

Παρουσίαση με θέμα: "ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ (CAPITAL BUDGETING) Επιμέλεια: Ειρήνη Μανωλοπούλου, Διδάκτωρ Οικονομικών Επιστημών, Διδάσκουσα Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ (CAPITAL BUDGETING) Επιμέλεια: Ειρήνη Μανωλοπούλου, Διδάκτωρ Οικονομικών Επιστημών, Διδάσκουσα Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων Πατρών σύμφωνα με το Π.Δ. 407/80

2 Εννοιολογικό πλαίσιο Ο προϋπολογισμός επενδύσεων κεφαλαίου αφορά στην διαδικασία κατά την οποία σχεδιάζονται οι δαπάνες μιας επιχείρησης σε μακροπρόθεσμα περιουσιακά στοιχεία τα οποία θα χρησιμοποιηθούν στην παραγωγή ενός αγαθού ή μιας υπηρεσίας.  Αναφέρεται στην ανάλυση επενδυτικών σχεδίων από μια επιχείρηση και στην απόφαση αποδοχής ή απόρριψής τους. Ο προϋπολογισμός επενδύσεων κεφαλαίου περιλαμβάνει τις εξής διαδικασίες: Εξεύρεση επενδυτικών προτάσεων. Εκτίμηση πρόσθετων ταμειακών ροών της κάθε επενδυτικής πρότασης. Αξιολόγηση επενδυτικών προτάσεων και επιλογή τους βασισμένη σ’ ένα κριτήριο αποδοχής.

3 Μέθοδος Καθαρής Παρούσας Αξίας (Net Present Value-NPV) H Καθαρή Παρούσα Αξία (Κ.Π.Α.) είναι η διαφορά μεταξύ της Παρούσας Αξίας των Καθαρών Ταμειακών Ροών (Κ.Τ.Ρ.-CF) και του Κεφαλαίου που απαιτείται για την απόκτηση τους (Κόστος Επένδυσης / Κο- CFο). Αλγεβρικά η Κ.Π.Α. υπολογίζεται από τον εξής τύπο:  Αν ΚΠΑ>0 τότε η επένδυση γίνεται αποδεκτή.  ΑΝ ΚΠΑ<0 τότε η επένδυση δεν γίνεται αποδεκτή.  Αν ΚΠΑ=0 τότε o επενδυτής είναι αδιάφορος. !!! Το προεξοφλητικό επιτόκιο= Απαιτούμενη Απόδοση =Κόστος Κεφαλαίου

4 Μέθοδος Καθαρής Παρούσας Αξίας (Net Present Value-NPV) Πλεονεκτήματα --Η μέθοδος χρησιμοποιεί καθαρές ταμειακές ροές και όχι καθαρά κέρδη. --Η μέθοδος αναγνωρίζει την διαχρονική αξία του χρήματος. --Η αποδοχή ενός προγράμματος με καθαρή παρούσα αξία θετική αυξάνει και την αξία της επιχείρησης. Μειονεκτήματα --Η μέθοδος απαιτεί την ακριβή πρόβλεψη των μελλοντικών ταμειακών ροών (στην πραγματικότητα όχι τόσο απλή διαδικασία). --Η μέθοδος υποθέτει ότι το προεξοφλητικό επιτόκιο είναι σταθερό καθ’ όλη τη διάρκεια της επένδυσης (συχνά υπόθεση μη ρεαλιστική).

5 Μέθοδος Καθαρής Παρούσας Αξίας (Net Present Value-NPV) Παράδειγμα Έστω ότι η επιχείρηση ΧΧ σχεδιάζει να επενδύσει σ’ ένα πρόγραμμα με αρχικό κόστος € 100.000. Έστω ότι αναμένονται οι πρόσθετες ταμειακές ροές που ακολουθούν και το προεξοφλητικό επιτόκιο είναι 10%. ΚΠΑ (ΝPV) = -100.000+30.000/(1+10%)^1+40.000/(1+10%)^2+50.000/(1+10%)^3= -100.000+97.896,32=-2.103,68 <0 H επένδυση δεν γίνεται αποδεκτή. ΈτηΠρόσθετες ταμειακές ροές 1€ 30.000 2€ 40.000 3€ 50.000

6 Μέθοδος Εσωτερικού Βαθμού Απόδοσης (ΕΒΑ-Internal Rate of Return -IRR) O Εσωτερικός Βαθμός Απόδοσης (ΕΒΑ-IRR) είναι το προεξοφλητικό επιτόκιο το οποίο μηδενίζει την Καθαρά Παρούσα Αξίας μιας επένδυσης.  Αναφέρεται στο βαθμό απόδοσης που αναμένουμε από μια επένδυση. Είναι ουσιαστικά το εσωτερικό επιτόκιο που υπονοεί μια σειρά ΚΤΡ (CF). Αλγεβρικά o ΕΒΑ υπολογίζεται από τον εξής τύπο:  Αν ΕΒΑ (IRR)>i τότε η επένδυση γίνεται αποδεκτή.  ΑΝ ΕΒΑ(IRR)<i τότε η επένδυση δεν γίνεται αποδεκτή.  Αν ΕΒΑ(IRR)=i τότε o επενδυτής είναι αδιάφορος. i= ελάχιστη απαιτούμενη απόδοση/απόδοση καλύτερης εναλλακτικής

7 Μέθοδος Εσωτερικού Βαθμού Απόδοσης (EBA-Internal Rate of Return -IRR) Πλεονεκτήματα --Η μέθοδος χρησιμοποιεί καθαρές ταμειακές ροές και αναγνωρίζει την διαχρονική αξία του χρήματος. --Η μέθοδος δεν απαιτεί τον υπολογισμό της απαιτούμενης απόδοσης στην αρχή της διαδικασίας, αλλά στο τέλος διευκολύνοντας τα στελέχη. Μειονεκτήματα --Η μέθοδος απαιτεί την ακριβή πρόβλεψη των μελλοντικών ταμειακών ροών (στην πραγματικότητα όχι τόσο απλή διαδικασία). --Η μέθοδος υποθέτει ότι οι μελλοντικές ταμειακές εισροές επανεπενδύονται με επιτόκιο ίσο με το IRR. --Η μέθοδος υποθέτει διαφορετικά επιτόκια επανεπένδυσης για διαφορετικά προγράμματα της ίδιας επιχείρησης, παρότι οι προοπτικές επανεπένδυσης είναι κοινές. --Η μέθοδος μπορεί να οδηγήσει σε πολλαπλά αποτελέσματα.

8 Μέθοδος Εσωτερικού Βαθμού Απόδοσης (EBA-Internal Rate of Return -IRR) Παράδειγμα Έστω ότι η επιχείρηση ΧΧ σχεδιάζει να επενδύσει σ’ ένα πρόγραμμα με αρχικό κόστος €80.000. Έστω ότι αναμένονται οι πρόσθετες ταμειακές ροές που ακολουθούν και το προεξοφλητικό επιτόκιο είναι 12%. Για τον εσωτερικό βαθμό απόδοσης ισχύει: -80.000+20.000/(1+EBA)^1+35.000/(1+EBA)^2+50.000/(1+EBA)^3=0 άρα ΕΒΑ= 12,85% >12% Η επένδυση γίνεται αποδεκτή. ΈτηΠρόσθετες ταμειακές ροές 1€ 20.000 2€ 35.000 3€ 50.000

9 ΚΠΑ ή ΕΒΑ? Συμβατικές επενδύσεις (το αρχικό κεφάλαιο ακολουθείται από θετικές, μη αρνητικές καθαρές ταμειακές ροές) Η ΚΠΑ και ο ΕΒΑ οδηγούν στο ίδιο συμπέρασμα. Μη Συμβατικές επενδύσεις (το αρχικό κεφάλαιο ακολουθείται από θετικές και αρνητικές καθαρές ταμειακές ροές) Προτείνεται η χρήση της ΚΠΑ. Αμοιβαία αποκλειόμενες επενδύσεις Γενικότερα μεταξύ αμοιβαίων αποκλειόμενων επενδύσεων προτιμάται η επένδυση με την υψηλότερη ΚΠΑ ή τον υψηλότερο ΕΒΑ. Σε περίπτωση αντικρουόμενων αποτελεσμάτων μεταξύ ΚΠΑ και ΕΒΑ, προτείνεται η χρήση της ΚΠΑ καθώς δείχνει την αύξηση της περιουσίας των επενδυτών.

10 ΚΠΑ ή ΕΒΑ? Παράδειγμα (Συμβατική επένδυση) Έστω επένδυση σε ομόλογα διετούς διάρκειας από την οποία αναμένετε με βεβαιότητα € 3.500 ευρώ στο τέλος του δεύτερου έτους. Ο εκδότης της ομολογίας απαιτεί σήμερα € 2.800. Το κόστος ευκαιρίας του κεφαλαίου είναι 8,5%. Θα αγοράσετε την επένδυση; ΚΠΑ(NPV) = -2.800+3.500/(1+8,5%)^2=-2800+2.973,09=173,09 Η επένδυση γίνεται αποδεκτή. Για τον ΕΒΑ(IRR) ισχύει: -2.800+3.500/(1+EBA)^2=0 άρα ΕΒΑ=11,80%> 8,5%. Η επένδυση γίνεται αποδεκτή. ΚΟΙΝΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

11 ΚΠΑ ή ΕΒΑ? Παράδειγμα (Μη συμβατική επένδυση) Έστω ότι η επιχείρηση ΧΧ σχεδιάζει να επενδύσει σ’ ένα πρόγραμμα με αρχικό κόστος 10.000 ευρώ. Έστω ότι αναμένονται οι πρόσθετες ταμειακές ροές που ακολουθούν και το προεξοφλητικό επιτόκιο είναι 15%. ΚΠΑ(NPV)=-10.000+30.000/(1+15%)^1-22.100/(1+15%)^2=-10.000+9.376.18= -623.86. Η επένδυση δεν γίνεται αποδεκτή. Για τον ΕΒΑ (IRR) ισχύει: = -10.000+30.000/(1+ΕΒΑ)^1-22.100/(1+ΕΒΑ)^2=0 άρα ΕΒΑ1=30% και ΕΒΑ2=70%. Βάσει και των δύο ριζών η επένδυση γίνεται αποδεκτή (30%>15% και 70%>15%) ΑΝΤΙΚΡΟΥΟΜΕΝΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΈτοςΠρόσθετες ταμειακές ροές 130.000 2(22.100)

12 ΚΠΑ ή ΕΒΑ? Παράδειγμα (Αμοιβαία αποκλειόμενες επενδύσεις) Έστω ότι η επιχείρηση ΧΧ έχει να επιλέξει μεταξύ δύο αμοιβαία αποκλειόμενων επενδύσεων (Α και Β). Κόστος αρχικό Α=€2.000 και Κόστος αρχικό Β=€3.000 Έστω ότι αναμένονται οι πρόσθετες ταμειακές ροές που ακολουθούν και το προεξοφλητικό επιτόκιο είναι 9%. ΚΠΑ(Α)= -2.000+700/(1+9%)^1+800/(1+9%)^2+900/(1+9%)^3=-2.000+2.010,51=10,51 ΚΠΑ (Β)= -3.000+1.000/(1+9%)^1+1.500/(1+9%)^2+2.000/(1+9%)^3=-3.000+3.724,32= 724.32. Επιλέγω την Β λόγω υψηλότερης ΚΠΑ. ΚΑΙ -2.000+700/(1+ΕΒΑ(Α))^1+800/(1+ΕΒΑ(Α))^2+900/(1+ΕΒΑ(Α))^3=0 άρα ΕΒΑ(Α)= 9,28% -3.000+1.000/(1+ΕΒΑ(Β))^1+1.500/(1+ΕΒΑ(Β))^2+2.000/(1+ΕΒΑ(Β))^3=0 άρα ΕΒΑ(Β)= 20,61%. Επιλέγω την Β λόγω υψηλότερου ΕΒΑ. Έτος Πρόσθετες ταμειακές ροές Α Πρόσθετες ταμειακές ροές Β 17001000 28001500 39002000

13 Τροποποιημένος Εσωτερικός Βαθμός Απόδοσης (Modified Internal Rate of Return-MIRR) O τροποποιημένος εσωτερικός βαθμός απόδοσης (MIRR) είναι το προεξοφλητικό επιτόκιο που εξισώνει την παρούσα αξία των εκροών με την παρούσα αξία της τελικής αξίας των εισροών. -Αν MIRR > απαιτούμενη απόδοση τότε επένδυση γίνεται αποδεκτή -Αν MIRR < απαιτούμενη απόδοση τότε επένδυση απορρίπτεται Πλεονεκτήματα --Ο τροποποιημένος εσωτερικός βαθμός απόδοσης υποθέτει ότι οι χρηματοροές επανεπενδύονται στο ίδιο κόστος κεφαλαίου ενώ ο ΕΒΑ υποθέτει ότι οι χρηματοροές επανεπενδύονται με κόστος τον ΕΒΑ της επένδυσης.

14 Μέθοδος της Μέσης Απόδοσης (Average Rate of Return) Η μέθοδος της Μέσης Απόδοσης δείχνει το ετήσιο καθαρό κέρδος το οποίο θα έχει κατά μέσο όρο μια επιχείρηση από την αποδοχή ενός επενδυτικού έργου. Μέση απόδοση= Μέσα ετήσια μελλοντικά καθαρά κέρδη/Αρχική επένδυση -Αν μέση απόδοση > απαιτούμενη απόδοση τότε επένδυση γίνεται αποδεκτή -Αν μέση απόδοση < απαιτούμενη απόδοση τότε επένδυση απορρίπτεται Πλεονεκτήματα --Η μέθοδος είναι απλή στον υπολογισμό της. Μειονεκτήματα --Η μέθοδος χρησιμοποιεί καθαρά κέρδη και όχι ταμειακές ροές. --Η μέθοδος αγνοεί τη διαχρονική αξία του χρήματος.

15 Μέθοδος της Περιόδου Επανείσπραξης (Payback period) Η μέθοδος της περιόδου επανείσπραξης (payback period) δείχνει το χρονικό διάστημα μέσα στο οποίο ένα επενδυτικό έργο θα αποδώσει την αρχική του επένδυση. -Αν περίοδος επανείσπραξης<= επιθυμητή περίοδο επανείσπραξης τότε επένδυση γίνεται αποδεκτή -Αν περίοδος επανείσπραξης >επιθυμητή περίοδο επανείσπραξης τότε επένδυση απορρίπτεται Πλεονεκτήματα --Η μέθοδος είναι απλή στον υπολογισμό της. Μειονεκτήματα --Η μέθοδος αγνοεί τη διαχρονική αξία του χρήματος. --Η μέθοδος αγνοεί τις ταμειακές ροές που δημιουργούνται μετά την ανάκτηση της αρχικής επένδυσης.

16 Μέθοδος της Περιόδου Επανείσπραξης (Payback period) Παράδειγμα Έστω ότι η επιχείρηση ΧΧ σχεδιάζει να επενδύσει σ’ ένα πρόγραμμα με αρχικό κόστος €120.000. Έστω ότι αναμένονται οι πρόσθετες ταμειακές ροές που ακολουθούν και η μέγιστη επιθυμητή περίοδος επανείσπραξης ορίζεται στα 3 έτη. Τα πρώτα 2 έτη η επιχείρηση θα ανακτήσει 40.000+50.000=90.000. Το υπόλοιπο των 30.000 (120.000-90.000) θα ανακτήσει εντός του 3 ου έτους και θα είναι 30.000/70.000=0,43 έτη. Άρα η επένδυση ανακτάται σε διάστημα 2,43 έτη<3 έτη. Η επένδυση γίνεται αποδεκτή. ΈτοςΠρόσθετες ταμειακές ροές 140.000 250.000 370.000 480.000

17 Πηγές Βασιλείου Δ. και Ηρειώτης Ν. (2008) «Χρηματοοικονομική Διοίκηση-Θεωρία και Πρακτική», Εκδόσεις Rosili, Αθήνα Brealey R.A., Myers S.C. and Allen F., «Αρχές Χρηματοοικονομικής των Επιχειρήσεων», Utopia, 2013