ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ Ι Διάλεξη 2η Τα θεμελιώδη επιστημολογικά ερωτήματα (διλήμματα) στην Κοινωνική Θεωρία Αναπ. Καθηγητής Γιώργος Πλειός.

Παρουσίαση με θέμα: "ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ Ι Διάλεξη 2η Τα θεμελιώδη επιστημολογικά ερωτήματα (διλήμματα) στην Κοινωνική Θεωρία Αναπ. Καθηγητής Γιώργος Πλειός."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ Ι Διάλεξη 2η Τα θεμελιώδη επιστημολογικά ερωτήματα (διλήμματα) στην Κοινωνική Θεωρία Αναπ. Καθηγητής Γιώργος Πλειός

2 Τι είναι η κοινωνία ►Είναι σύνολο ατόμων ?  Η διαφορά ατόμου – κοινωνικού ρόλου  Το παράδειγμα στην Εκπαίδευση ή στα ΜΜΕ  Το άτομο έχει συλλογικές ταυτότητες  Το ίδιο το άτομο είναι αντιφατικό ►Είναι σύνολο κοινωνικών σχέσεων (ομάδων ή θεσμών) ?  Ναι αλλά οποιοδήποτε σύνολο ? ΌΧΙ ! Εκείνου που: Κατέχει έδαφος – εξαίρεση οι νομάδεςΚατέχει έδαφος – εξαίρεση οι νομάδες Έχει ολότηταΈχει ολότητα Έχει αυτοτέλειαΈχει αυτοτέλεια Έχει διάρκειαΈχει διάρκεια Έχει συλλογική ταυτότηταΈχει συλλογική ταυτότητα ►Αρκεί αυτό ? Τότε πως αλλάζει η κοινωνία ? ►Είναι σύνολο θεσμών, που αποκτά υπόσταση μέσω της δράσης και της επικοινωνιακής αλληλεπίδρασης ενεργών υποκειμένων

3 Η έννοια του κοινωνικού ρόλου

4 Πως εμφανίστηκε η Κοινωνική Θεωρία στο σύγχρονο κόσμο Θεωρία του A. Comte – Τρία στάδια («Μαθήματα Θετικής Φιλοσοφίας»)Θεωρία του A. Comte – Τρία στάδια («Μαθήματα Θετικής Φιλοσοφίας») –Το θεολογικό ή μυθικό ΑνιμιστικόΑνιμιστικό ΠολυθεϊκόΠολυθεϊκό ΜονοθεϊκόΜονοθεϊκό –Το μεταφυσικό ή αφηρημένο –Το Θετικό ή επιστημονικό Αναγκαία η ανάπτυξη θετικής (επιστημονική) γνώσης για την κοινωνίαΑναγκαία η ανάπτυξη θετικής (επιστημονική) γνώσης για την κοινωνία –Κοινωνιο- λογία (Κοινωνική φυσική αρχικά), όπως –Βιο-λογία –Θεο-λογία –Φιλο-λογία

5 ΤΑ ΜΜΕ ΕΙΝΑΙ: ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΘΕΣΜΟΣ ΤΑ ΜΜΕ ΕΙΝΑΙ: ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΘΕΣΜΟΣ ΠΩΣ ΣΥΓΚΡΟΤΟΥΝΤΑΙ, ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ KAI H ΚΟΙΝΩΝΙΑ; ΜΜΕ OIKONOMIA- ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ- ΚΟΜΜΑΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ- ΣΧΟΛΕΙΑ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ

6 Τα ΜΜΕ ως θεσμός 1 Τμήμα ενημέρωσης Τμήμα ψυχαγωγίας Τμήμα διαφήμισης Αθλητικό Τμήμα Τμήμα Δημοσίων σχέσεων Τεχνικό Τμήμα καθαριότητας υποστήριξη Ασφάλεια Κοινό

7 Τα ΜΜΕ ως θεσμός 2 κοινωνικοί ρόλοι Διευθυντής Διευθυντές προγραμμάτων Παρουσιαστές Αρχισυντάκτες Ρεπόρτερ Κάμεραμεν Υποτιτλιστές Ηχολήπτες Φωτιστές Οδηγοί Τεχνικοί ζεύξεων Κ.λπ. Σκηνοθέτες Ηθοποιοί Σεναριογράφοι Σκηνογράφοι Αρχιτέκτονες Ενδυματολόγοι Τεχνικοί πλατώ (ξυλουργοί, εργάτες) Υπεύθυνοι αρχείου Υπεύθυνοι δημοσίων σχέσεων Υπεύθυνοι μάρκετινγκ Μακιγιέζ Φύλακες Κ.λπ. Κοινό

8 Τα ΜΜΕ ως θεσμός 3- ενημέρωση ρεπόρτερ κάμεραμαν παρουσιαστής Αρχισυντάκτης συντάκτες σκηνοθέτης αρχείο τεχνικοί

9 Η συγκρότηση και λειτουργία των κοινωνικών θεσμών Ανεξαρτήτως του ειδικού χαρακτήρα των θεσμών, υπάρχουν ορισμένα ερωτήματα από την απάντηση των οποίων εξαρτάται πως θα θεωρήσουμε τον τρόπο που λειτουργεί και πως θα επιλύσουμε τα άπειρα μικρά ή μεγαλύτερα προβλήματα στη λειτουργία τουΑνεξαρτήτως του ειδικού χαρακτήρα των θεσμών, υπάρχουν ορισμένα ερωτήματα από την απάντηση των οποίων εξαρτάται πως θα θεωρήσουμε τον τρόπο που λειτουργεί και πως θα επιλύσουμε τα άπειρα μικρά ή μεγαλύτερα προβλήματα στη λειτουργία του Η παιδεία είναι ο τρόπος επίλυσης αρνητικών κοινωνικών φαινομένων (λ.χ. η κακή οδηγητική συμπεριφορά) ?Η παιδεία είναι ο τρόπος επίλυσης αρνητικών κοινωνικών φαινομένων (λ.χ. η κακή οδηγητική συμπεριφορά) ? Τα ΜΜΕ επηρεάζουν το κοινό ?Τα ΜΜΕ επηρεάζουν το κοινό ? (αναπτύσσουν λ.χ. βίαιη συμπεριφορά στο κοινό) ? (αναπτύσσουν λ.χ. βίαιη συμπεριφορά στο κοινό) ?

10 ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ (Ή ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ) ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ

11 1. Δράση Και Κοινωνική Δομή Οι Εξωτερικές Συνθήκες Καθορίζουν Την Ανθρώπινη Σκέψη Και - Οι Εξωτερικές Συνθήκες Καθορίζουν Την Ανθρώπινη Σκέψη Και Συμπεριφορά Ή Το Αντίστροφο? Συμπεριφορά Ή Το Αντίστροφο? `- Η Κοινωνική Ομάδα Καθορίζει Το Άτομο Ή Το Αντίστροφο? `- Η Κοινωνική Ομάδα Καθορίζει Το Άτομο Ή Το Αντίστροφο? 2. Υπάρχουν Νόμοι Στην Οργάνωση, Λειτουργία Και Εξέλιξη Της Κοινωνίας; 3. Η Σχέση Μεταξύ Κοινωνικών Τάξεων, Ομάδων, Ατόμων Χαρακτηρίζεται Από Συναίνεση Ή Σύγκρουση; 4. Ποιος Είναι Ο Ρόλος Του Φύλου Στην Κοινωνιολογική Και Ευρύτερα Στην Κοινωνική Ανάλυση; 5. Ποια Είναι Τα Γνωρίσματα Των Σύγχρονων Κοινωνικών Εξελίξεων 6. Ποια Είναι Η Χρησιμότητα Της Γνώσης Που Παράγεται Στα Πλαίσια Της Κοινωνικής Θεωρίας;

12 1η Δυνατή λογική απάντηση 2η Δυνατή λογική απάντηση 3η Δυνατή λογική απάντηση ΔΡΑΣΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΟΜΗ Η ΔΟΜΗ (ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ) ΚΑΘΟΡΙΖΕΙ ΤΗ ΔΡΑΣΗ (ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ) Η ΔΡΑΣΗ ΚΑΘΟΡΙΖΕΙ ΤΗ ΔΟΜΗ (Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΕΙ ΤΟΥΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥΣ ΘΕΣΜΟΥΣ ΚΑΙ ΣΧΕΙΣΕΙΣ) Η ΔΟΜΗ ΚΑΘΟΡΙΖΕΙ ΤΗ ΔΡΑΣΗ, ΌΜΩΣ Η ΔΡΑΣΗ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ ΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΝΟΜΟΙ ΣΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ, ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ;ΝΑΙ ΌΧΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΝΟΜΟΙ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΝΟΜΟΙ, ΑΛΛΑ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΙ, ΌΧΙ ΟΠΩΣ ΟΙ ΦΥΣΙΚΟΙ Η ΣΧΕΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΤΑΞΕΩΝ, ΚΑΙ ΟΜΑΔΩΝ, ΔΙΕΠΕΤΑΙ Α`ΠΟ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ Ή ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ; ΑΠΟ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ ΑΠΟ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ, ΑΛΛΑ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΗ Η ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗΣ ΑΠΟ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΦΥΛΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ; ΘΕΜΕΛΙΩΔΗΣ. ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΝΔΡΩΝ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΟΦΕΙΛΟΝΤΑΙ ΣΕ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΌΧΙ, ΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΟΦΕΙΛΟΝΤΑΙ ΣΤΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΠΟΥ ΔΙΝΟΥΝ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΣΤΗ ΔΡΑΣΗ ΤΟΥΣ ΝΑΙ, ΑΛΛΑ ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΝΔΡΩΝ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΟΦΕΙΛΟΝΤΑΙ ΣΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ, ΜΕ ΟΦΕΛΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΘΕΣΜΟΥΣ Η ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ ΟΡΙΣΜΕΝΟΥ «ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ»- ΑΞΙΩΝ. ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΓΝΩΣΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΝΙΣΟΤΗΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΙ ΠΟΙΑ ΕΝΑΙ Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΓΝΩΣΗΣ; ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΥΣΗ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΘΕΣΜΩΝ Η ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ Η ΑΛΛΑΓΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

13 - ΘΕΤΙΚΙΣΜΟΣ (E. DURKHEIM) (E. DURKHEIM) (1858-1917) (1858-1917) - ΔΟΜΙΣΜΟΣ (F.D. SAUSSURE -1857-1913), SAUSSURE -1857-1913), C.L.STRAUSS) C.L.STRAUSS) - ΔΟΜΙΚΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΣΜΟΣ (T. PARSONS, (T. PARSONS, R. MERTON) R. MERTON) (1902-1979) (1902-1979) - M. WEBER (1864-1929) (1864-1929) - ΣΥΜΒΟΛΙΚΗ ΔΙΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΔΙΑΝΤΙΔΡΑΣΗ (G.H. MEAD) (G.H. MEAD) (1863-1931) (1863-1931) - ΕΘΝΟΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ (Η. GARFINKEL 1917- ) (Η. GARFINKEL 1917- ) - Erwin Goffman (1922 – 1982) - K. MARX – F. ENGELS - ΜΑΡΞΙΣΜΟΣ (1818-1883) (1818-1883) (1820-1895) (1820-1895) ΔΡΑΣΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΟΜΗ Η ΔΟΜΗ (ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ) ΚΑΘΟΡΙΖΕΙ ΤΗ ΔΡΑΣΗ (ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ) Η ΔΡΑΣΗ ΚΑΘΟΡΙΖΕΙ ΤΗ ΔΟΜΗ (Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΕΙ ΤΟΥΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥΣ ΘΕΣΜΟΥΣ ΚΑΙ ΣΧΕΣΕΙΣ) ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ (ΤΑΞΙΚΕΣ) ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΘΟΡΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ, ΑΛΛΑ ΤΑ ΑΤΟΜΑ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΤΙΣ ΑΛΛΑΞΟΥΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΝΟΜΟΙ ΣΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ, ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ; ΝΑΙ, ΚΑΙ ΕΧΟΥΝ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΙΣΧΥ OΠΩΣ ΚΑΙ ΟΙ ΦΥΣΙΚΟΙ ΝΟΜΟΙ ΟΧΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΝΟΜΟΙ NAI, ΑΛΛΑ ΌΧΙ ΦΥΣΙΚΟΙ. ΕΝΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ, Η ΑΛΛΑΓΗ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΠΡΟΣ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Η ΣΧΕΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΤΑΞΕΩΝ, ΟΜΑΔΩΝ, ΑΤΟΜΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΖΕΤΑΙ ΑΠΟ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ Ή ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ; ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΖΕΤΑΙ ΚΑΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΖΕΤΑΙ ΑΠΟ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ ΑΠΟ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ, ΑΛΛΑ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΗ Η ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗΣ ΑΠΟ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ, ΩΣΤΟΣΟ ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΞΑΡΤΗΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΤΑΞΕΩΝ ΚΑΙ ΟΜΑΔΩΝ ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΦΥΛΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΕΥΡΥΤΕΡΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ; ΘΕΜΕΛΙΩΔΗΣ, ΑΝΔΡΕΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΕΧΟΥΝ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΟΧΙ, Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΔΕΝ ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΛΛΑ ΑΠΌ ΤΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΠΟΥ ΔΙΝΟΥΝ ΤΑ ΑΤΟΜΑ ΣΤΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΚΑΙ ΤΙΣ ΔΙΚΕΣ ΤΟΥΣ H ΑΝΙΣΟΤΗΤΑ ΑΝΔΡΩΝ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΤΑΞΙΚΗ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑ - ΟΧΙ ΣΤΙΣ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΥΠΕΡΒΑΣΉ ΤΟΥ ΠΟΙΑ ΕΝΑΙ Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΓΝΩΣΗΣ; ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΥΣΗ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΘΕΣΜΩΝ Η ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ Η (ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ) ΑΛΛΑΓΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

14 Ερωτήσεις Ερωτήσεις ?